Makroekonomiczne instrumenty zagranicznej polityki ekonomicznej
Do makroekonomicznych instrumentów zagranicznej polityki ekonomicznej
obok polityki kursu walutowego i stopy procentowej zalicza się politykę fiskalna
i politykę monetarną (zwiększanie lub zmniejszanie podaży pieniądza). Polityka
pieniężnaW gospodarce rynkowej polityka pieniężna prowadzona jest przez
Bank Centralny. Jak wiemy do jego funkcji należą emisja i regulacja podaży
pieniądza, przetrzymuje on również rezerwy gotówkowe banków prywatnych i
udziela im pożyczek, realizuje wydatki państwowe, gromadzi fundusze skarbu
państwa. Bank Centralny również gromadzi rezerwy dewizowe państwa i
kształtuje kurs waluty krajowej wobec innych walut.
Banki centralne poszczególnych krajów kontrolują jednocześnie wiotkość
pieniądza gotówkowego oraz depozytów czekowych wystawionych przez banki
prywatne. Nadmiar pieniądza w obiegu w stosunku do podaży towarów i usług
wywołuje bowiem inflację, znajdująca odzwierciedlenie we wzroście cen.
Niedobór pieniądza w obiegu powołuje deflację (ograniczającą efektywny
popyt), spadek cen i zahamowanie wzrostu gospodarczego. Oba te zjawiska
negatywnie oddziałują na gospodarkę, jednak każde z nich odmiennie wpływa
na bilans handlowy. W krótkim okresie nadmiar pieniądza w obiegu i związane
z tym zjawiska inflacyjne działają negatywnie na bilans handlowy. Towary
eksportowane staja się bowiem relatywnie droższe i mniej konkurencyjne,
towary importowane zaś relatywnie tańsze i bardziej konkurencyjne. Niedobór
pieniądza w gospodarce oddziałuje natomiast w przeciwnym kierunku,
wywołując tendencje do poprawy bilansu handlowego. Są to efekty
krótkookresowe. W długim okresie nadmiar pieniądza może wpłynąć na
poprawę salda bilansu handlowego, przyśpieszając dynamikę rozwoju
gospodarczego. Niedobór pieniądza może natomiast pogorszyć bilans
handlowy, osłabiając dynamikę rozwoju gospodarczego. W sytuacji
długookresowych tendencji do narastania deficytu balansu handlowego bank
centralny nie powinien prowadzić polityki deflacyjnej, podnosząc zarazem
wartość waluty wewnętrznej względem walut zagranicznych (aprecjacja bądź
rewaluacja waluty). W przeciwnej sytuacji, gdy w handlu zagranicznym
narastają tendencje do nadwyżek w bilansie handlowym, bank centralny może
prowadzić politykę trudnego pieniądza (jego niedoborów), oddziałując na
wzrost wartości pieniądza względem innych walut. BC zwiększając podaż
pieniądza w kraju wpływa na spadek stopy % na rynku co prowadzi do wzrostu
aktywności gospodarczej , tym samym do wzrostu importu. BC zmniejszając
podaż pieniądza w kraju wpływa na wzrost stóp % na rynku tym samym na
zmniejszenie aktywności gospodarczej oraz na zmniejszenie importu.
Polityka pieniężna musi być prowadzona w ścisłym powiązaniu z polityka stopy
procentowej, kursu walutowego, polityka cenowa i dochodową. Polityka
fiskalnaPrzez pojęcie polityki fiskalnej rozumie się kształtowanie przez państwo
zasad podatkowych, a w konsekwencji oddziaływanie na strukturę dochodów i
wydatków ludności. Ogólnie można wyróżnić opodatkowanie pośrednie i
bezpośrednie. Podatki bezpośrednie obejmują podatki dochodowe, majątkowe
oraz od spadków i darowizn, zaś pośrednie to podatki od wartości dodanej, cła
akcyzowe i inne opłaty. W obu przypadkach zwiększają się dochody budżetu
państwa, które powinny być racjonalnie wydatkowane. Zwiększając stopę
podatków w kraju wpływa się na spadek dochodów rozporządzalnych, ogranicza
popyt i tym samym import. Obniżając poziom stopy podatkowej powoduje to
