Maria Montessori i jej system wychowania przedszkolnego - Notatki - Pedagogika, Notatki z Pedagogika, badania pedagogiczne

Pobierz Maria Montessori i jej system wychowania przedszkolnego - Notatki - Pedagogika i więcej Notatki w PDF z Pedagogika, badania pedagogiczne tylko na Docsity! Maria Montessori i jej system wychowania przedszkolnego Pedagog, który chciałby zapewnić sobie trwałe miejsce w historii myśli edukacyjnej ma  przed sobą   trudne zadanie.  Z  upływem czasu zmianom podlegają   oceny dorobku  badawczego,   następują   przemiany   społeczne   i   polityczne,   ewoluuje   kultura  określająca   miejsce   ludzkich   dokonań.   Pisane   dzieje   wychowania   wymownie  wskazują, iż tylko nielicznym udało się pozostać w pamięci pokoleń. Marię Montessori  niewątpliwie do takich pedagogów należy zaliczyć.  Jej  działalność   i   twórczość  ma,  bowiem  światowy   wymiar   i   ponadczasowy  charakter.   Obejmuje   niemal   całe   życie  wychowanka i ewoluuje ku coraz szerszym horyzontom pedagogicznego myślenia i  działania. Pozyskuje sympatię, fascynuje i zmusza do refleksji w wielu językach świata.  Pracowała wytrwale i ciężko, lecz posiadała również umiejętności zjednywania serc i  umysłów   na   wielu   kontynentach.  W   licznych   przypadkach   fascynowała   ludzi  wpływowych i bardzo zamożnych. Ich podziw, uznanie i chęć współpracy zyskiwały  wymierny wyraz w postaci finansowego wsparcia inicjatyw Marii Montessori.  Ogromu   dorobku   badawczego   i   organizacyjnego   Marii   Montessori   nikt   dziś   nie  kwestionuje.   Nikt   również   nie   usiłuje   podważać   jego   walorów   teoretycznych   czy  praktycznej przydatności  w procesie wychowania nowych pokoleń.  Nie oznacza  to  wcale, iż zabrakło głosów krytyki wobec systemu Marii Montessori. Badacze podnoszą  jednak liczne kwestie, w ich przekonaniu dyskusyjne, aczkolwiek nie akcentują tych  samych zagadnień i problemów.Niewątpliwie, system Marii Montessori jest dziś znany  niemal   w   każdym   zakątku   świata,   a   jej   idee   pedagogiczne   w   sposób   istotny  wyznaczyły kierunek podejmowanych działań na rzecz rozwoju przedszkola. Sylwetka Marii Montessori Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 roku w miejscowości Chiarawalle we  Włoszech.W wieku 6 lat rozpoczęła naukę w rzymskiej szkoły publicznej. Ze szkoły  zapamiętała przede wszystkim tłumienie aktywności uczniów i trzymanie ich w ciągłym  bezruchu.   Gdy   miała   około   12   lat   jej   rodzice   przeprowadzili   się   do   Rzymu,   aby  zapewnić córce jak najlepsze wykształcenie.W wieku 14 lat Maria bardzo interesowała  się   matematyką   (zainteresowanie   to   przetrwało   całe   życie).   Zdecydowała,   że  rozpocznie   karierę   inżyniera.   Wkrótce   jednak   zainteresowała   ją   biologia   i   po  ukończeniu średniej   szkoły  technicznej ostatecznie podjęła  studia medyczne, które  ukończyła   z   wyróżnieniem   w   1896   roku.Rok   później   podjęła   pracę   w   Klinice  Psychiatrycznej   Uniwersytetu   Rzymskiego.   Obserwowała   dzieci   upośledzone  umysłowo i doszła do przekonania, że posiadają one wewnętrzną siłę, która stymuluje  je do dalszego rozwoju. Aby mogła się ona ujawnić, potrzeba stworzyć im odpowiednie  warunki.   Odkryła   również,   że   mogą   one   nauczyć   się   rzeczy   wydawałoby   się  niemożliwych. Ogromny wpływ na jej ówczesne poglądy miały prace Itarda oraz lekarzy francuskich:  Sequina  i  Pinda,   którzy  podkreślali  olbrzymią   rolę   oddziaływań  pedagogicznych w  leczeniu niektórych upośledzeń.Od tej pory zawsze podkreślała, że problem rozwoju i  kształcenia   dzieci   upośledzonych   jest   raczej   natury   pedagogicznej   niż   medycznej  dzieci   te  wymagają   jedynie odpowiednich warunków wychowawczych  tj.   specjalnej  metody pracy  nad  ich   rozwojem.  Wiosną   1890  roku Narodowa Liga  Wychowania  Dzieci Upośledzonych Umysłowo, której Maria Montessori była aktywnym członkiem,  otworzyła   w   Rzymie   Instytut   Medyczno­Pedagogiczny   Kształcenia   Nauczycieli   dla  Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych, połączony ze szkołą ćwiczeń.  Kierowanie w/w placówką powierzono właśnie Montessori. W niedługim czasie okazało  się,   że   dzieci   umysłowo   upośledzone,   uczone   jej   odmienną   metodą   pracy  dydaktycznej,   osiągały   lepsze   wyniki   w   nauce   niż   dzieci   normalne.W   1907   roku  zaczęła kierować Centrum Opieki Dziennej w dzielnicy San Lorenzo w Rzymie, co dało  okazję   do   pracy   z   normalnymi   dziećmi.   Sprawowała   tam   opiekę   nad  sześćdziesięciorgiem dzieci w wieku od 3 do 7 lat, w wyniku, czego powstało pierwsze  przedszkole   Casa dei  Bambini   (Domy Dziecięce).  W nim Montessori   opracowała  podstawy swojego systemu nauczania. Wyposażała placówkę w meble dostosowane  do potrzeb dzieci i stosowane w psychologii eksperymentalnej materiały dydaktyczne  własnego projektu. Przygotowując opiekunki do pracy z dziećmi i nowymi pomocami,  zalecałaby niczego dzieciom nie narzucały i nie przeszkadzały im w zajęciach, które  same   sobie   wybiorą.   Z   czasem   dzieci   chętniej   interesowały   się   jej   materiałem  dydaktycznym   niż   zwykłymi   zabawkami,   dlatego   też   zestaw   pomocy   został  wzbogacony o  nowe pomoce do  nauki:   geografii,   gramatyki,  matematyki   i   innych  przedmiotów  nauczania.Maria   Montessori   prowadząc   swoje   obserwacje   zauważyła  zafascynowanie dzieci  ciszą   i  włączyła  ją  do swojego systemu wychowawczego w  postaci tzw.  Lekcji ciszy.  Jako zasadę pedagogiczną obowiązującą w stosunku do dzieci, wprowadziła również  swobodny wybór materiałów dydaktycznych, dowolność miejsca i czasu pracy. Zniosła  nagrody  i  kary. Ograniczyła czynności nauczyciela na rzecz samodzielności dzieci.  I poziom   przedszkole   od 3 do 6 lat, II poziom   szkoła podstawowa   od 6 do 9 lat, III poziom   szkoła podstawowa   od 9 do 12 lat. Cele i zadania metody System wychowania Marii Montessori zwany jest też metodą Montessori.  Metoda ta  daje   dziecku   szansę   wszechstronnego   rozwoju   fizycznego   i   duchowego   oraz  kulturowego  i społecznego, wspiera jego spontaniczną  i   twórczą  aktywność.  Celem  metody jest rozwijanie indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego  charakteru,   zdobywaniu   wiedzy,   umiejętności   szkolnych   i   współdziałania.Jest   to  realizowane poprzez pomoc dziecku w: 1)rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły, 2)wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy, 3)wypracowaniu zamiłowania do ciszy  i  w  tej  atmosferze do pracy  indywidualnej  i  zbiorowej, 4)osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem, 5)wypracowaniu   podstaw   posłuszeństwa   opartego   na   samokontroli,   a   nie   na  zewnętrznym przymusie, 6)uniezależnieniu od nagrody, 7)formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji, 8)szacunku dla pracy innych, 9)rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy, 10)osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa, 11)umiłowanie do rzeczywistości i otoczenia. Głównymi  zadaniami  metody Marii  Montessori   są:uczenie przez  działanie      dzieci  zdobywają   wiedzę   i   praktyczne   umiejętności   poprzez     własną   aktywność,   w  przemyślanym   środowisku   pedagogicznym,   przy   współpracy   z   nauczycielami,­ samodzielność     dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy przy  zachowaniu   reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i uczą się realnej  oceny swoich umiejętności,­koncentracja   dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy  wykonywaniu   konkretnych   działań,­lekcje   ciszy       na   nich   dzieci   uczą   się  współpracować w cichych zajęciach  indywidualnych i  grupowych,­porządek     dzieci  zdobywają   umiejętność   przestrzegania   porządku   w   otoczeniu   i   swoim   działaniu,­ społeczne reguły     dzieci zróżnicowane wiekowo (trzy roczniki) są łączone w grupy,  sprzyja to  wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności. Uczą się one przestrzegać  reguł: nie rań, nie niszcz,   nie przeszkadzaj,­obserwacja     jest kluczem dorosłych do  poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i  uwagą      obserwuje postępy  i  trudności dziecka, jest jego przewodnikiem,­indywidualny tok rozwoju każdego dziecka  dziecko jest serdecznie przyjęte, znajduje uwagę   i indywidualną opiekę nauczyciela.  Pracuje według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których jest już  gotowe. Podstawowym warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka jest właściwie przygotowane  otoczenie, które wspomaga w pełni harmonijny rozwój osobowości dziecka sprawia, że  czuje   się   ono   szczęśliwe   i   radosne;   szybko   i   chętnie   się   uczy.   Najważniejszymi  elementami tego otoczenia są: wolność, porządek, kontakt z rzeczywistością i naturą  poprzez spacery i wycieczki, piękno (wszystko w klasie musi być dobrze zaplanowane,  doskonałej jakości i atrakcyjnie rozmieszczone) oraz materiały dydaktyczne.Zadaniem  materiału   dydaktycznego   jest   wspomaganie   rozwoju   dziecka,   dlatego   zwany   jest  materiałem   rozwojowym.   Jest   tak   przygotowany,   rozmieszczony   w   klasie   i  udostępniony   dzieciom,   że   tworzy   logicznie   uporządkowaną   całość   programową.  Umożliwia on wyjście w uczeniu się dziecka od doświadczenia i poznania zmysłowego.  Służy nie  tylko rozwojowi  intelektualnemu, ale  także kształtowaniu się  osobowości.  Oryginalny zestaw pomocy dydaktycznych zwany Materiałem Montessori posiada takie  cechy: 1)prostota, precyzja i estetyka wykonania, 2)uwzględnienie zasady stopniowania trudności, 3)dostosowany do potrzeb rozwojowych dziecka, 4)budzenia ciekawości i zainteresowań dziecka, 5)przechodzenie od materiału konkretnego do bardziej abstrakcyjnego, 6)konstrukcja umożliwiająca samodzielną kontrolę błędów, 7)logiczna spójność ogniw ciągów tematycznych, 8)ograniczenie   dany rodzaj występuje tylko raz, w jednym egzemplarzu. Maria Montessori podzieliła materiał dydaktyczny na;­materiał niezbędny do ćwiczeń  życia praktycznego, związany z samoobsługą,  troską  o środowisko,     zwyczajami  i  normami   społecznymi;­materiał     akademicki     służący   nauce   języka,   matematyki   i  innych   dziedzin   wiedzy;­materiał   artystyczny   związany   z   ekspresją   muzyczną,  plastyczną   i   zręcznościową   dziecka;­materiał   religijny,   np.   przedstawiające  przypowieści   biblijne;­materiał   sensoryczny,   rozwijający   poznanie   zmysłowe,   służy  pobudzaniu   aktywności   umysłowej.  Materiały   dydaktyczne   Marii   Montessori   są  estetyczne,   precyzyjnie   wykonane   i   trwałe.   Dzięki   tym   pomocom   możliwe   jest  samodzielne wykonywanie różnych zadań i doświadczeń, w myśl zasady, że jedyną  drogą   rozwoju   dziecka   jest   jego   własna   praca.  Konstrukcja   pomocy   umożliwia  zazwyczaj samokontrolę i korektę błędu. Materiały dydaktyczne uwzględniają zasadę  stopniowania   trudności   i   są   dostosowane   do   potrzeb   rozwojowych   dziecka.Opis  przykładowych materiałów dydaktycznych: 1.Piramida (rysunek 1)To wycięte trójkąty równoramienne, ich ilość może być różna w  zależności od ilości pięter, każdy brzeg trójkąta zaznaczony jest innym kolorem.Przy  pomocy tej metody dzieci muszą dobrać wyniki do działań lub odwrotnie na zasadzie  gry   w   domino.   Tylko   w   przypadku   ułożenia   prawidłowo   wszystkich   elementów  powstanie Piramida.Piramida uczy dodawania, odejmowania, mnożenia lub dzielenia  w zakresie 100. 2.Termometr (eysunek 2)To zafoliowany schematyczny rysunek termometru, flamaster  suchościeralny,   pasek   do   przesuwania   (na   przemian:   z   zapisaną   temperaturą   i  rysunkiem termometru do samokontroli). Można zastosować paski ze zróżnicowanym  stopniem  trudności   tj.   temperatury dodanie  i  ujemne.Używając  tej  pomocy dziecko  musi  przesunąć  pasek  tak,  aby możliwe było odczytanie  temperatury.  Na  rysunku  zaznacza flamastrem daną temperaturę i przesuwa pasek, by w okienku pojawił się  termometr do samokontroli (po przesunięciu paska w okienku pojawia się termometr  prawidłowo wskazujący daną temperaturę). Po sprawdzeniu dziecko ściera i ponownie  przesuwa pasek. Celem jest nauka odczytywania wskazań termometru. 3.Zegar (rysunek 3)To zafoliowana tarcza zegara, flamaster suchościeralny, pasek do  przesuwania   (na   przemian:z   zapisaną   godziną   i   tarczą   zegara   do   samokontroli).  Można   również   zastosować   paski   ze   zóżnicowanym   stopniem   trudności:   pełne  godziny,  godziny  i  minuty,  godziny  i  minuty w  systemie 24  godzin.  Dziecko musi  przesunąć pasek tak, aby w okienku pojawiła się godzina, narysować flamastrem na  tarczy  zegara  wskazówki  w  odpowiednim położeniu   i   przesunąć   pasek  tak,   by  w  okienku pojawił się zegar do samokontroli (po przesunięciu paska w okienku pojawia  się   zegar   z   właściwym   ułożeniem   wskazówek).   Po   sprawdzeniu   dziecko   ściera  ponownie przesuwa pasek na następną godzinę.Celem stosowania tego materiału jest  nauka odczytywania godzin i minut na zegarze. 3. Rola nauczyciela Środowisko   dziecka   powinno   być   przygotowane   przez   mądrego   i   wrażliwego