Matura z chemii, poziom rozszerzony, rok 2018, Egzamin maturalny z Chimica

Pobierz Matura z chemii, poziom rozszerzony, rok 2018 i więcej Egzamin maturalny w PDF z Chimica tylko na Docsity!

WYDZIAŁ CHEMII UMCS

EGZAMIN MATURALNY

KWIECIEŃ 2018

FORMUŁA OD 2015 („NOWA MATURA")

CHEMIA

POZIOM ROZSZERZONY

ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ

KWIECIEŃ 201 8

Ogólne zasady oceniania zgodne z wytycznymi CKE.

Zasady oceniania zawierają przykłady poprawnych rozwiązań zadań otwartych. Rozwiązania te określają wyłącznie zakres merytoryczny odpowiedzi i nie są ścisłym wzorcem oczekiwanych sformułowań. Wszystkie merytorycznie poprawne odpowiedzi, spełniające warunki zadania, oceniane są pozytywnie - również te nieprzewidziane jako przykładowe odpowiedzi w zasadach oceniania. Odpowiedzi nieprecyzyjne, dwuznacznie, niejasno sformułowane uznaje się za błędne. Zdający otrzymuje punkty za odpowiedzi, w których została pokonana zasadnicza trudność rozwiązania zadania, np. w zadaniach, w których zdający samodzielnie formułuje odpowiedzi - poprawne uogólnianie, wnioskowanie, uzasadnianie; w zadaniach doświadczalnych -poprawne zaprojektowanie eksperymentu; rachunkowych - zastosowanie poprawnej metody łączącej dane z szukaną.

• Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach.
• Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi, z których jedna jest poprawna, a inne błędne, nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Jeżeli zamieszczone w odpowiedzi informacje (również dodatkowe, które nie wynikają z treści polecenia) świadczą o zasadniczych brakach w rozumieniu omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej poprawnej odpowiedzi, to za odpowiedź taką zdający otrzymuje 0 punktów.
• Rozwiązanie zadania na podstawie błędnego merytorycznie założenia uznaje się w całości za niepoprawne.
• Rozwiązania zadań doświadczalnych (np. spostrzeżenia i wnioski) oceniane są wyłącznie wtedy, gdy projekt doświadczenia jest poprawny, czyli np. prawidłowo zostały dobrane odczynniki. Jeżeli polecenie brzmi: Zaprojektuj doświadczenie ...., to w odpowiedzi zdający powinien wybrać właściwy odczynnik z zaproponowanej listy i wykonać kolejne polecenia. Za spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia (np. błędnego wyboru odczynnika) zdający nie otrzymuje punktów.
• W zadaniach, w których należy dokonać wyboru - każdą formę jednoznacznego wskazania (numer doświadczenia, wzory lub nazwy reagentów) należy uznać za pokonanie zasadniczej trudności tego zadania.
• W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda (przedstawiony tok rozumowania), wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką i odpowiednią dokładnością.
• Wynik liczbowy wielkości mianowanej podany bez jednostek lub z niepoprawnym ich zapisem jest błędny.
• Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji w formie ...., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji w podanej formie z uwzględnieniem bilansu masy i ładunku. Notacja:
• Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) lub sumarycznych oraz wzorów półstrukturalnych (grupowych) zamiast sumarycznych nie odejmuje się punktów.
• Zapis „”, i „” w równaniach reakcji nie jest wymagany.
• W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak „” nie powoduje utraty punktów.

Schemat punktowania 2pkt za poprawny zapis równania i zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z poprawną dokładnością 1pkt poprawny zapis równania i zastosowanie poprawnej metody ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego lub podanie wyniku z błędnym zaokrągleniem lub niepoprawny zapis równania a poprawne obliczenia 0pkt za błędny zapis równania i zastosowanie błędnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź (^17771) Lu (^) → (^) −1 (^0) 𝛽− (^) + 17772 Hf

1 → 50 %

2 → 25%

3 → 12,5 %

4 → 6,25%

5 → 3,125%

6 → 1,56% ilość cykli rozpadowych n = 6 czas, który upłynął Δ𝑡 = 𝑛 ∙ 𝜏1 2⁄ = 6 ∙ 6,7 dnia = 40,2 dnia Odpowiedź: 40 dni

Zadanie 4 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z wymaganą dokładnością 1pkt zastosowanie poprawnej metody i:  popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego  podanie wyniku z inną niż wymagana dokładnością 0pkt zastosowanie błędnej metody obliczeń lub brak rozwiązania

Przykładowe rozwiązanie:

2Ag(NO 3 ) 2 + Cu  2Ag + Cu(NO 3 ) 2 miedź wypiera z roztworu tylko jony srebrowe 2 x x 2 x x Δ𝑚 = 2 𝑥 ∙ 108 g − 𝑥 ∙ 64 g = 152 g ∙ 𝑥 152 g ∙ 𝑥 = 1 , 52 g 𝑥 = 0 , 01 mola

masa osadzonego na płytce srebra: 𝑚Ag = 2𝑥 ∙ 108 g = 0,02 ∙ 108 g = 2,16 g ubytek masy miedzi: 𝑚Cu = 0,01 ∙ 64 g = 0,64 g pozostało na pytce 50 − 0,64 = 49,36 g miedzi

zawartość procentowa %Ag = 2,16 g 51,52 g ∙ 100% = 4,2% %Cu = 49,36 g 51,52 g ∙ 100% = 95,8%

Odpowiedź: Skład płytki po doświadczeniu 4,2% Ag i 95,8% Cu.

Zadanie 5 (1pkt) Schemat punktowania: 1pkt za poprawną odpowiedź 0pkt niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź Nie wpłynie gdyż stężenie jonu Ba2+^ w roztworze wynika z iloczynu rozpuszczalności BaSO 4 , a nie zależy od ilości osadu tej soli w naczyniu.

Schemat punktowania: 1pkt za zastosowanie poprawnej metody i poprawne wykonanie obliczeń prowadzące do poprawnego wyznaczenia wzoru związku 0pkt zastosowanie niepoprawnej metody, błędnie przedstawiony wzór związku lub brak rozwiązania

Przykładowe rozwiązanie: Zakładamy, że masa badanej próbki związku wynosi 100 g, wtedy 1% odpowiada 1 g, więc mO = 38,07 g, mK = 26,58 g, mCr = 35,35 g. Zakładamy, że wzór empiryczny ma postać: KXCrYOZ

𝑋: 𝑌: 𝑍 =

Wzór związku: K 2 Cr 2 O 7

Zadanie 7 (1pkt) Schemat punktowania: 1pkt za poprawnie przedstawiony wzór związku 0pkt za niepoprawnie przedstawiony wzór lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź:

O Cr O Cr O

O (^) O

O (^) O

2-

K+^ K+

Zadanie 8 (1pkt) Schemat punktowania: 1pkt za poprawy wybór rodzaju reakcji i uzasadnienie 0pkt za niepoprawny wybór rodzaju reakcji lub brak odpowiedzi

Przykładowe rozwiązanie Reakcja dysocjacji wody jest reakcją endotermiczną. Wraz ze wzrostem temperatury wartość Kw rośnie, gdyż równowaga reakcji przesuwa się w stronę tworzenia jonów, co zgodnie z regułą przekory sugeruje, że do przebiegu reakcji potrzebne jest dostarczenie energii cieplnej  czyli reakcja jest endotermiczna

Zadanie 9 (1pkt) 1pkt za poprawne wyznaczenie wartości pH 0pkt niepoprawne wyznaczenie wartości pH lub brak odpowiedzi

[H+][OH−] = 5 , 2 ∙ 10 −^13 [H+] (^) = [OH−] (^) = 𝑥 to 𝑥 ∙ 𝑥 = 5 , 2 ∙ 10 −^13 𝑥 = √ 5 , 2 ∙ 10 −^13 = 7 , 2 ∙ 10 −^7 mol/dm^3 pH = 6 , 14

Schemat punktowania: 1pkt poprawnie podane wzory strukturalne A, B i C wszystkich trzech form kwasu 2- aminopropanowego 0pkt za niepoprawne podane wzory lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź

H 3 C C COO - NH 2

H

A)

H 3 C C COO

NH 3

H

B)

H 3 C C COOH NH 3

H

C)

Zadanie 14 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt poprawne zapisanie obu reakcji 1pkt poprawne zapisanie jednej reakcji 0pkt za błędny zapis obu reakcji lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź

a) H^3 C^ C^ COO^

NH 2

H

• H 3 O
• (^) HC 3 C^ COO^

NH 3

H

• H 2 O

lub H 3 C C COO - NH 2

H

• H
• (^) HC 3 C^ COO^

NH 3

H

b) H^3 C^ C^ COO^

NH 3

H

• H 3 O+^ H 3 C C^ COOH NH 3 +

H

• H 2 O

lub (^) H 3 C C COO - NH 3

H

• H+^ H 3 C C^ COOH NH 3 +

H

Zadanie 15 (1pkt) Schemat punktowania: 1pkt za poprawne uzupełnienie tekstu 0pkt za niepoprawne uzupełnienie tekstu lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź Aminokwas występujący w roztworze o pH odpowiadającemu punktowi B: w reakcji 1 z zadania 14 pełni rolę kwasu Brönsteda w reakcji 2 z zadania 14 pełni rolę zasady Brönsteda

Schemat punktowania: 1pkt za zastosowanie poprawnej metody i poprawne wykonanie obliczeń 0pkt zastosowanie niepoprawnej metody, popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku lub brak odpowiedzi

Przykładowe rozwiązanie: ClO−^ + H 2 O → HClO + OH−

[HClO][OH−] [ClO−]

[OH−] (^) = (^) [𝐾𝑤 H+]^ po podstawieniu otrzymujemy: 𝐾𝑏 = [HClO]𝐾𝑤 [ClO−][H+] a ponieważ^ 𝐾𝑎HClO^ =^

[H+][ClO−] [HClO]

to 𝐾𝑏 = 𝐾𝑤 𝐾𝑎HClO^ =^

1 ∙ 10 −^14 5 ∙ 10 −^8 =^2 ∙^10

− 7

Zadanie 17 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt za zastosowanie poprawnej metody i poprawne wykonanie obliczeń 1pkt za zastosowanie poprawnej metody, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego 0pkt za zastosowanie błędnej metody lub brak rozwiązania

Przykładowe rozwiązanie: Z reakcji dysocjacji zasadowej jonu ClO−:

ClO−^ + H 2 O → HClO + OH−

wynika, że [OH−] = [HClO] = 𝑥 a [ClO−] = 0,7 − 𝑥

𝐾𝑏 =

a 𝐾𝑏 =

1 ∙ 10 −^14

5 ∙ 10 −^8

= 2 ∙ 10 −^7

2 ∙ 10 −^7 ( 0 , 7 − 𝑥) = 𝑥^2

𝑥 = 3 , 7 ∙ 10 −^4

to [OH−] = 3,7 ∙ 10−4^ pOH = − log 3,7 ∙ 10−4^ = 3,

pH = 14 – 3,43 = 10,

Zadanie 18 (3pkt) Schemat punktowania: 3pkt za podane poprawnie wszystkie 4 wzory związków oraz poprawnie określony mechanizm obu reakcji 2pkt za podane poprawnie 3 wzory związków oraz poprawnie określony mechanizm obu reakcji 1pkt za podane poprawnie 2 wzory związków oraz poprawnie określony mechanizm obu reakcji 0pkt za poprawnie określony tylko jeden wzór, niepoprawnie określone mechanizmy reakcji lub brak odpowiedzi

H 2 N C

CH 2 SH

H

COOH

Schemat punktowania: 1pkt za poprawne przyporządkowanie wszystkich soli w tabeli 0pkt za niepoprawne przyporządkowanie lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź: pH < 7 pH = 7 pH > 7 HCOONH 4 CH 3 NH 3 Cl C 6 H 5 NH 3 ClO

CH 3 COONH 4 C 2 H 5 NH 3 ClO

Zadanie 22 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt za poprawnie wybrany odczynnik oraz poprawne opisanie obserwacji będących wynikiem dodania tego odczynnika do badanego roztworu 1pkt za poprawnie wybrany odczynnik oraz błędnie opisanie obserwacji będących wynikiem dodania tego odczynnika do badanego roztworu 0pkt za niepoprawnie wybrany odczynnik i nieprawidłowo podane obserwacje lub niepoprawnie wybrany odczynnik lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź: wodny roztwór chlorku żelaza(III) po dodaniu do (bezbarwnego) badanego roztworu wodnego roztworu chlorku żelaza(III) (żółtego) roztwór zmienił barwę na fioletową (różowo-fioletową)

Zadanie 23 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń 1pkt zastosowanie poprawnej metody i popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego 0pkt zastosowanie błędnej metody obliczeń lub brak rozwiązania

Przykładowe rozwiązanie:

𝑛S2− = 𝑛Pb2+ = 𝑛

a 𝑛Pb2+ = 𝑛Pb(NO 3 ) 2 = 0,025 dm^3 ∙ 0,05 (^) dmmol 3 = 1,25 ∙ 10−3^ mola

1,25 10 -3^ mola  80%

x  100%

x = 1,5625 10 -3^ mola

masa cysteiny w próbce 𝑚 = 1,5625 10 −3^ mola ∙ 121 g mol⁄ = 0,189 g

procentowa zawartość cysteiny w próbce %CYS = 0189 g 2 g ∙ 100% = 9,45(%)

Schemat punktowania: 1pkt za poprawny wybór enancjomeru 0pkt niepoprawny wybór enancjomeru lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź: Aktywnym farmakologicznie enancjomerem IBUPROFENU jest enancjomer S , przedstawiony wzorem 1

Zadanie 25 (1pkt) Schemat punktowania: 1pkt za poprawnie podane nazwy obu enancjomerów 0pkt poprawnie podana nazwa tylko jednego z enancjomerów, obie błędne odpowiedzi lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź: Wzór 1 przedstawia aldehyd (R)-glicerynowy Wzór 2 przedstawia aldehyd (S)-glicerynowy

Zadanie 26 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt za poprawnie zapisane równanie etapu 1 oraz poprawnie podany typ oraz mechanizm reakcji zachodzącej w etapie 2 1pkt za poprawnie zapisane równanie etapu 1 ale niepoprawnie określony typ lub mechanizm etapu 2 lub niepoprawne zapisane równanie reakcji etapu 1 ale poprawnie określony typ oraz mechanizm etapu 2 0pkt niepoprawny zapis reakcji etapu 1 i niepoprawne określenie typu lub mechanizmu reakcji etapu 2 lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź:

I

CH 2 CH 3

• CH 3 CH 2 Cl (^) + HCl

AlCl 3

II Substytucja wolnorodnikowa

Zadanie 27 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt za poprawną nazwę grupy i za poprawne zapisanie obu wzorów monomerów 1 pkt za niepoprawną nazwę grupy i za poprawne zapisanie obu wzorów monomerów 0pkt niepoprawne zapisanie wzoru jednego lub obu monomerów lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź Amidowa II-rzędowa, peptydowa

Wzór (^) H 2 N  (CH 2 ) 6 NH 2 HOOC – (CH 2 ) 8 – COOH

Schemat punktowania: 1pkt za poprawnie podane obserwacje w obu probówkach w pierwszym etapie doświadczenia 0pkt niepoprawnie podane obserwacje lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź probówka 1 – brak widocznych objawów reakcji probówka 2 – niebieski osad uległ rozpuszczeniu, powstał szafirowy roztwór

Zadanie 33 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt za wyjaśnienie przyczyny i napisanie równania reakcji enolizacji 1pkt za wyjaśnienie przyczyny i niepoprawne napisanie równania reakcji lub brak równania reakcji 0pkt za niepoprawną odpowiedź lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź

Dihydroksyaceton (ketoza) ulega enolizacji przechodząc w aldozę i daje pozytywny efekt próby Trommera podobnie jak aldehyd glicerynowy.

C

CH 2 OH

O

CH 2 OH

C

C

OH

CH 2 OH

H OH

HC

C

OH CH 2 OH

H O OH-

Zadanie 34 (1pkt) Schemat punktowania: 1pkt za poprawne przedstawienie wzoru strukturalnego tripeptydu 0pkt za niepoprawne przedstawienie wzoru strukturalnego tripeptydu lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź:

H 2 N CH CH 2 SH

C

O

N H

C

H

CH 2

C

O

N H

C

H COOH CHCH (^3) C 2 H 5

OH

Zadanie 35 (2pkt)

Schemat punktowania: 2pkt za poprawnie zapisane obie reakcje hydrolizy 1pkt za poprawnie zapisaną tylko jedną z reakcji hydrolizy 0pkt za niepoprawne zapisanie obu reakcji hydrolizy lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź: hydroliza kwasowa: CH 3 CONH 2 + H+^ + H 2 O  CH 3 COOH + NH 4 + hydroliza zasadowa: CH 3 CONH 2 + OH^  CH 3 COO^ + NH 3 

Schemat punktowania: 1pkt za poprawny wybór środowiska przeprowadzenia hydrolizy i uzasadnienie wyboru 0pkt za niepoprawny wybór środowiska hydrolizy lub brak uzasadnienia lub brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź:

Należy przeprowadzić hydrolizę w środowisku kwaśnym, gdyż w tym środowisku w reakcji hydrolizy mocznika wydziela się bezbarwny, bezwonny gaz – w reakcji hydrolizy etanoamidu wydziela się charakterystyczny zapach octu.

Zadanie 37 (2pkt) Schemat punktowania: 2pkt za poprawne zapisanie 6 produktów reakcji 1pkt za poprawne zapisanie 5-4 produktów reakcji 0pkt za poprawne zapisanie mniej niż czterech produktów reakcji Würtza

Przykładowe rozwiązanie (rozpatrywanie wszystkich możliwych polączeń)

CH 3 Cl H 3 C C Cl H

CH 3 CH 3 CH 2 CH 2 Cl

CH 3 Cl H 3 C CH 3 H 3 C C CH 3 H

CH 3 CH 3 CH 2 CH 2 CH (^3)

H 3 C C Cl H

CH 3 H 3 C C CH 3 H

CH 3 H 3 C C C H

CH 3 CH 3 H

CH 3 H 3 C C CH 2 CH 2 CH (^3) H

CH 3

CH 3 CH 2 CH 2 Cl CH 3 CH 2 CH 2 CH (^3) H 3 C C CH 2 CH 2 CH (^3) H

CH 3 CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH (^3)

Różnych produktów tej reakcji jest tylko 6 (kolejność dowolna)

1.

H 3 C CH 3

H 3 C C CH 3 H

CH 3

CH 3 CH 2 CH 2 CH (^3)

H 3 C C C H

CH 3 CH 3 H

CH 3

H 3 C C CH 2 CH 2 CH (^3) H

CH 3

CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH (^3)