Mechanizmy zapewnienia komplementarności działań ..., Streszczenia z Gospodarka

Pobierz Mechanizmy zapewnienia komplementarności działań ... i więcej Streszczenia w PDF z Gospodarka tylko na Docsity!

Mechanizmy zapewnienia komplementarno ś ci

działa ń pomi ę dzy

Europejskim Funduszem Społecznym

a Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego

Spis treści

Załącznik 2 Przykłady obszarów występowania potencjalnej komplementarności międzyfunduszowej

• Komplementarność – kwestie definicyjne
• Komplementarność a linia demarkacyjna
• Komplementarność w dokumentach programowych.............................................................................
• Komplementarność w Planach działania na rok 2009.............................................................................
• działania na 2009 rok) Mechanizmy i narzędzia zapewnienia komplementarności w PO KL (na podstawie analizy Planów
  • I. Komplementarność na poziomie kryteriów wyboru projektów.
    • Komplementarność geograficzna....................................................................................................
    • Komplementarność przedmiotowa
    • Kryterium komplementarności bezpośredniej...............................................................................
  • II. Komplementarność instytucjonalno-systemowa..........................................................................
  • IV. Komplementarność na poziomie grup roboczych ds. komplementarności.................................
  • V. Komplementarność na poziomie projektów systemowych
• Mechanizmy zapewnienia komplementarności w innych programach operacyjnych.
• Problematyka komplementarności w badaniach i analizach regionalnych
• Podsumowanie. Zalecenia IZ PO KL.......................................................................................................
• działania 2009........................................................................................................................................ Załącznik 1 Zakres i formy stosowania mechanizmów zapewniania komplementarności w Planach

Komisja i pa ń stwa członkowskie zapewniaj ą zachowanie spójno ś ci pomocy funduszy z działaniami, politykami i priorytetami Wspólnoty oraz jej komplementarno ś ci z innymi wspólnotowymi instrumentami finansowymi.

PowyŜsza zasada obowiązuje zatem Państwa Członkowskie wprost, a wynikającym z niej zadaniem jest zapewnienie mechanizmów pozwalających na wdroŜenie przedmiotowej zasady w sposób jak najbardziej efektywny.

Często zasadę komplementarności mylnie traktuje się jednoznacznie z zasadą dodatkowości, o której równieŜ mowa w Rozporządzeniu 1083/2006. Zasada dodatkowości, polega na podkreśleniu, Ŝe środki wspólnotowe nie zastępują środków krajowych, ale je uzupełniają. W zasadzie dodatkowości nacisk połoŜony jest na aspekt finansowy, w zasadzie komplementarności zaś na aspekt przedmiotowy.

Komplementarność działań finansowanych ze środków wspólnotowych moŜe zachodzić na róŜnych płaszczyznach i osiach. Wielość źródeł finansowania, programów operacyjnych, osi priorytetowych czy działań, a takŜe stopień skomplikowania systemu wsparcia poszczególnych obszarów powoduje, Ŝe komplementarność moŜe występować w róŜnych konfiguracjach.

Ze względu na okres programowania moŜemy wyróŜnić poniŜsze typy komplementarności:

• Komplementarno ść mi ę dzyokresowa – zachodzi pomiędzy funduszami lub/i programami finansowanymi w róŜnych okresach programowania, np. okres programowania 2004-2006 i okres programowania 2007-
• Komplementarno ść jednookresowa – zachodzi w przypadku finansowania działań w tym samym okresie programowania, np. w okresie programowania 2007- Zarówno w komplementarności międzyokresowej jak i jednookresowej moŜemy wyróŜnić następujące typy:
• Komplementarno ść mi ę dzyfunduszowa – zachodzi w przypadku synergii działań finansowanych z róŜnych funduszy, np. EFS i EFFR lub EFFR i EFR
• Komplementarno ść wewn ą trzfunduszowa – zachodzi w przypadku uzupełniania się działań finansowanych z tego samego funduszu. MoŜemy wyróŜnić równieŜ typy komplementarności w oparciu o konkretne programy i obszary w ich ramach wspierane:
• Komplementarno ść mi ę dzyprogramowa – która zachodzi w przypadku działań finansowanych z róŜnych programów operacyjnych, np. PO IŚ i RPO
• Komplementarno ść wewn ą trzprogramowa – która zachodzi w przypadku działań finansowanych w ramach tego samego programu operacyjnego, np. Priorytet III i Priorytet IX PO KL.

ZaleŜności i przykłady powyŜej wymienionych rodzajów komplementarności przedstawia tabela nr 1.

KOMPLEMENTARNO ŚĆ MI Ę DZYFUNDUSZOWA

KOMPLEMENTARNO ŚĆ WEWN Ą TRZFUNUSZOWA komplementarno ść mi ę dzyprogramowa

komplementarno ść wewn ą trzprogamowa

komplementarno ść mi ę dzyprogramowa

komplementarno ść wewn ą trzprogamowa

KOMPLEMENTARNO

ŚĆ

MI

Ę DZYOKRESOWA

SPO WKP i PO KL Park naukowo- technologiczny, którego wyposaŜenie zakupione zostało ze środków SPO WKP szkoli swoich pracowników w zakresie wykorzystania zakupionego sprzętu w ramach PO KL

SPO RZL i PO KL Sprzęt edukacyjny zakupiony w ramach SPO RZL wykorzystywany jest w projektach edukacyjnych PO KL

KOMPLEMENTARNO

ŚĆ

JEDNOOKRESOWA

(^) PO KL i RPO Szkoła, której infrastruktura została sfinansowana w ramach PRO realizuje program rozwojowy w ramach PO KL

PO IŚ i RPO Do autostrady budowanej w ramach PO IŚ budowany jest dojazd w ramach RPO

PO KL Badanie dotyczące rynku pracy w Priorytecie I wykorzystane jest w projektach realizowanych w ramach Priorytetu VI

Z uwagi na przedmiot analizy niniejszego dokumentu, którym są Plany działania na rok 2009, materiał niniejszy w części analitycznej traktuje wyłącznie o komplementarności międzyprogramowej.

Komplementarność a linia demarkacyjna

Komplementarność nie jest toŜsama z linią demarkacyjną, choć często jest błędnie traktowana jako jej synonim.

W rozróŜnieniu linii demarkacyjnej od komplementarności naleŜy wziąć pod uwagę cele jednego i drugiego mechanizmu. Celem komplementarności jest maksymalizacja efektu, który chcemy osiągnąć, celem linii demarkacyjnej jest zaś właściwe rozgraniczenie źródeł finansowania działań podejmowanych w celu realizacji tego efektu. Komplementarność jest więc pojęciem szerszym, które obejmuje termin linii demarkacyjnej jako swoistego narzędzia.

Przykład:

Cel: podniesienie jako ś ci nauczania i dostosowanie do regionalnego rynku pracy oferty szkoły zawodowej X.

Chc ą c zmaksymalizowa ć efekt zało Ŝ onego celu zapewniona jest komplementarno ść podejmowanych działa ń. Szkoła zawodowa X otrzyma wsparcie na popraw ę infrastruktury z Regionalnego Programu Operacyjnego, zrealizuje program rozwojowy odpowiadaj ą cy jej potrzebom w ramach Priorytetu IX PO KL, przy tworzeniu którego skorzysta z wyników bada ń dotycz ą cych potrzeb rynku pracy zrealizowanego w ramach Priorytetu I PO KL, a kształcenie w powy Ŝ szej szkole odb ę dzie si ę w oparciu o udoskonalone odstawy programowe dla kształcenia zawodowego opracowane i wdro Ŝ one w ramach Priorytetu III PO KL.

W procesie osi ą gania zało Ŝ onego celu poprzez zapewnienie komplementarno ś ci, linia demarkacyjna posłu Ŝ y szkole X do zaczerpni ę cia wiedzy lub weryfikacji mo Ŝ liwo ś ci wsparcia poszczególnych działa ń , które maj ą by ć zrealizowane w celu zmaksymalizowania efektu zało Ŝ onego celu.

Zapewnieniu stosowania linii demarkacyjnej (przestrzegania zapisanych w niej kryteriów demarkacji) słuŜyć będą m.in. kontrole krzyŜowe.

Komplementarność w dokumentach programowych

W kaŜdym programie operacyjnym występują zapisy dotyczące komplementarności.

Zakres wsparcia realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki jest komplementarny ze wsparciem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przewidzianym w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka, Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej oraz w 16 Regionalnych Programach Operacyjnych. Równocześnie niektóre Priorytety PO KL są komplementarne w stosunku do wsparcia udzielanego w ramach Funduszu Spójności w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko. Wsparcie w ramach PO KL jest komplementarne takŜe w stosunku do działań współfinansowanych przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), realizowanych przez Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007– (PROW) oraz Europejski Fundusz Rybacki (EFR), wdraŜanych przez Program Operacyjny Zrównowa Ŝ ony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrze Ŝ nych obszarów rybackich 2007– (PO ZRSRiNOR). PO Kapitał Ludzki wskazuje, Ŝe tam, gdzie istnieje ryzyko pokrywania się obszarów wsparcia, mają zastosowanie linie demarkacyjne uzgodnione między poszczególnymi programami i określone w odpowiednim dokumencie, który ma charakter obligatoryjny. Ponadto IZ, IP oraz inne instytucje zaangaŜowane w realizację PO KL

zapewnią, w szczególności poprzez ustanowienie wspólnego systemu mającego na celu unikanie podwójnego finansowania tych samych operacji ze środków EFS i innych funduszy.

Z uwagi na ogólny charakter dokumentu jakim jest program operacyjny, zapisy dotyczące komplementarności są ograniczone do opisu komplementarnych obszarów wsparcia oraz poszczególnych Priorytetów.

Przykład opisu komplementarności w PO KL:

W ramach PO IG wspierany b ę dzie m.in. rozwój społecze ń stwa informacyjnego oraz gospodarki opartej na wiedzy, badania i rozwój nowoczesnych technologii, inwestycje w B+R w przedsi ę biorstwach, inwestycje w innowacje, a tak Ŝ e wspieranie tworzenia powi ą za ń kooperacyjnych grup przedsi ę biorców lub instytucji współpracuj ą cych z przedsi ę biorstwami. W ramach PO KL b ę d ą za ś finansowane, w szczególno ś ci, projekty zwi ą zane z wykorzystaniem technik informacyjnych i komunikacyjnych w procesach kształcenia (w tym w formie e-learning i blended learning), aby podnosi ć umiej ę tno ś ci (e-skills) beneficjentów ostatecznych Programu. Ponadto, wsparcie realizowane w ramach Priorytetów III i IV PO KL odnosz ą ce si ę do wzmocnienia kompetencji społecze ń stwa w zakresie nauk matematyczno- przyrodniczych i technicznych poprzez zwi ę kszenie znaczenia tych nauk w procesie kształcenia (w ramach systemu o ś wiaty i szkolnictwa wy Ŝ szego), b ę dzie komplementarne z zadaniami realizowanymi w ramach Priorytetu I PO IG „Badania i rozwój nowoczesnych technologii”.

PowyŜszy przykład wskazuje na duŜy stopień ogólności w opisie komplementarności i jest jedynie wskazaniem miejsc występowania komplementarności, nie daje natomiast mechanizmów i narzędzi do jej zapewnienia.

Komplementarność w Planach działania na rok 2009

Zapisy w odpowiednim programie operacyjnym i innych dokumentach programowych nie wystarczą by działania podejmowane w ramach tychŜe programów operacyjnych były komplementarne. Komplementarność moŜna osiągnąć schodząc do najniŜszego poziomu w systemie programowania i finansowania, a więc do poziomu planowania regionalnego lub lokalnego oraz poszczególnych projektów.

Plany działania w PO Kapitał Ludzki jako dokumenty tworzone osobno dla kaŜdego Priorytetu, a w przypadku komponentu regionalnego osobno równieŜ dla kaŜdego regionu, oraz jako dokumenty operacjonalizujące plany Instytucji Pośredniczącej na dany rok są instrumentem mogącym generować mechanizmy i narzędzia zapewnienia komplementarności. Instytucja Zarządzająca tworząc formularz Planu działania na 2009 rok i kolejne lata, wprowadziła wymóg opisu mechanizmów zapewniających komplementarność działań przewidzianych w Priorytetach finansowanych ze środków EFS z działaniami współfinansowanymi przez inne środki wspólnotowe (część G Planu działania). PowyŜszy wymóg został wprowadzony do formularza Planu działania w celu uzyskania informacji o konkretnych narzędziach i mechanizmach zapewniających komplementarność działań w danym obszarze lub w regionie. Analiza Części G pierwszych wersji Planów działania

Kryteriów dostępu w Poddziałaniu 7.2.1: Grup ę docelow ą w projekcie (zgodnie z katalogiem grup docelowych dla Poddziałania 7.2.1) stanowi ą w 100% osoby, b ę d ą ce mieszka ń cami obszarów zdegradowanych, które zostały wymienione w Nocie Intencyjnej stanowi ą cej zał ą cznik do porozumienia podpisanego pomi ę dzy uprawnionymi miastami a Instytucj ą Zarz ą dzaj ą c ą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Pomorskiego 2007 - 2013.

Województwo Zachodniopomorskie Kryterium strategiczne w Działaniu/Poddziałaniu 6.1.1, 6.3, 7.1.1, 7.1.2, 7.3, 9.1.2, 9.2 i 9.5; Projekty skierowane do gmin lub ich mieszka ń ców wymienionych w zał ą czniku nr 6 do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego, o szczególnie niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej, w których wska ź nik bezrobocia jest powy Ŝ ej 150% ś redniej dla województwa zachodniopomorskiego (2004 r.

- 25,06%) oraz dochód własny bud Ŝ etów gmin na jednego mieszka ń ca wynosi poni Ŝ ej 75% ś redniej dla województwa zachodniopomorskiego (2004 r.- 673 PLN).

Zaproponowane przez obie IP kryteria pozwalają skoncentrować wsparcie na obszarach najsłabszych strukturalnie, do których trafi zarówno wsparcie z EFS jak i EFRR. PowyŜsze kryteria w swej treści odwołują się do konkretnych dokumentów, danych i wskaźników, co pozwala na zawęŜenie grup docelowych i obszarów wsparcia, a w konsekwencji na koncentrację wsparcia projektów „miękkich” i „twardych” na terenach, które tego wsparcia najbardziej potrzebują. PowyŜsze przykłady kryteriów strategicznych mogą być wskazane jako dobre praktyki w formułowaniu kryteriów przyczyniających się do zapewnienia komplementarności geograficznej. NaleŜy jednocześnie zaznaczyć, Ŝe decyzja dotycząca premiowania projektów koncentrujących wsparcie na określonej grupie docelowej lub określonym obszarze, kaŜdorazowo musi odwoływać się do uzasadnień w postaci konkretnych dokumentów, analiz lub danych.

Zalecenie IZ PO KL: Wskazane jest by IP, biorąc pod uwagę zróŜnicowanie wewnątrzregionalne lub międzyregionalne w danym obszarze tematycznym, zapewniały komplementarność geograficzną poprzez odpowiednie kryteria wyboru projektów.

Komplementarno ść przedmiotowa występuje w przypadku ukierunkowania wsparcia poprzez odpowiednie kryteria wyboru projektów na konkretny problem społeczno- gospodarczy lub określoną branŜę. Narzędziem stwarzającym moŜliwość zapewnienia komplementarności przedmiotowej jest m.in. kryterium preferujące szkolenia w branŜach istotnych z punktu widzenia regionu i potrzeb innych programów operacyjnych. Kryteria takie umoŜliwiają ukierunkowanie wsparcia na określony problem społeczno-gospodarczy lub określoną branŜę.

Województwo Lubelskie Kryterium strategiczne dla Działania 9.2:

Projekty realizowane we współpracy z przedsi ę biorcami ukierunkowane na nauk ę zawodów istotnych z punktu widzenia inwestycji kluczowych realizowanych w ramach RPO WL i PO RPW.

Województwo Warmi ń sko-Mazurskie Kryterium strategiczne w Działaniu 9.2: Projekty dotycz ą ce dostosowania oferty kształcenia zawodowego na kierunkach istotnych dla rozwoju województwa warmi ń sko-mazurskiego tj. turystyka, hotelarstwo, gastronomia, przetwórstwo spo Ŝ ywcze, ochrona ś rodowiska, budownictwo, meblarstwo, ICT.

Województwo Zachodniopomorskie Kryterium strategiczne w Poddziałaniu 8.1.1: Min. 50% uczestników projektu jest szkolonych na potrzeby przedsi ę wzi ęć , które otrzymały dofinansowanie w ramach RPO WZ lub min. 50% uczestników projektu stanowi ą pracownicy firm zlokalizowanych w strefach inwestycyjnych dofinansowanych z RPO WZ.

PowyŜsze kryteria odwołują się do konkretnych, zawęŜonych obszarów, kierując strumień wsparcia z jednej strony na inwestycje infrastrukturalne, z drugiej zaś na kapitał ludzki niezbędny do realizacji zaplanowanych inwestycji. Komplementarność przedmiotowa polega zatem na preferowaniu istotnych dla regionu branŜ poprzez wspieranie rozwoju określonych kwalifikacji.

Zalecenie IZ PO KL : Wskazane jest, by IP w oparciu o analizę społeczno-gospodarczą danego województwa lub obszaru wsparcia oraz w oparciu o analizę popytu kwalifikacji i kształcenia, stosowały odpowiednie kryteria wyboru projektów mające wpływ na zapewnienie komplementarności przedmiotowej.

Kryterium komplementarno ś ci bezpo ś redniej , które w swej treści odwołuje się do komplementarności, preferuje projekty, które są komplementarne z inwestycjami zrealizowanymi, realizowanymi bądź planowanymi do realizacji ze źródeł wspólnotowych innych niŜ Europejski Fundusz Społeczny. Kryterium to w sposób najpełniejszy oddaje ideę komplementarności i w największym stopniu ją zapewnia, gdyŜ komplementarność zachodzi na poziomie projektów. Wszystkie regiony w większości Działań i Poddziałań Priorytetu IX wprowadziły powyŜsze kryterium dla zapewnienia komplementarności działań podejmowanych w PO KL z inwestycjami w infrastrukturę edukacyjną finansowaną w ramach programów operacyjnych, które na takie inwestycje pozwalają. PoniŜsza tabela zawiera kryteria strategiczne dotyczące komplementarności w poszczególnych regionach wraz z punktacją za ich spełnienie w Priorytecie IX..

W niektórych regionach dobra praktyka dotycząca zastosowania kryterium bezpośredniej komplementarności została zastosowana takŜe w wybranych konkursach innych Priorytetów. Kryterium powyŜsze zastosowane zostało w niektórych Planach działania dla Priorytetu VIII oraz w Planie działania dla Priorytetu VII województwa Kujawsko- Pomorskiego.

Województwo kujawsko-pomorskie Kryterium strategiczne w Poddziałaniach 7.2.1, 8.1.1 i 8.1.2: Premiowane będą projekty, których wnioskodawca ma podpisaną umowę i realizuje projekt w ramach RPO w zakresie wsparcia inwestycji w infrastrukturę społeczną/przedsiębiorczości oraz z EFR lub EFRROW w zakresie integracji społecznej oraz aktywizacji obszarów wiejskich.

Województwa: kujawsko-pomorskie, lubelskie, małopolskie, podkarpackie, pomorskie i zachodniopomorskie Kryterium strategiczne w Priorytecie VIII: Premiowane będą projekty dotyczące komplementarności wsparcia szkoleniowego udzielanego przedsiębiorstwom ze wsparciem inwestycyjnym udzielanym w ramach RPO.

Kryterium komplementarności bezpośredniej zostało równieŜ zastosowane w Planach działania komponentu centralnego. Ministerstwo Edukacji Narodowej Instytucja Po ś rednicz ą ca dla Priorytetu III Kryterium strategiczne w Poddziałaniu 3.3.2: Projekty wykorzystuj ą ce rezultaty projektów edukacyjnych zrealizowanych dzi ę ki wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i/lub Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (E FRR ). Zakres wsparcia powinien obejmowa ć m.in. komplementarno ść przygotowania wybranych szkół do realizacji praktyk z działaniami edukacyjnymi, w tym dotycz ą cymi infrastruktury edukacyjnej realizowanymi np.: w ramach SPO RZL, ZPORR i RPO.

Kryteria strategiczne w Poddziałaniu 3.3.4 (pierwszy konkurs): Projekty wykorzystuj ą ce infrastruktur ę edukacyjn ą stworzon ą dzi ę ki wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i/lub Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), w tym nowoczesny sprz ę t specjalistyczny zakupiony w ramach Działania 2.1 SPO RZL 2004-.

Kryteria strategiczne w Poddziałaniu 3.3.4 (drugi konkurs): Projekty wykorzystuj ą ce rezultaty projektów edukacyjnych zrealizowanych dzi ę ki wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i/lub Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Zakres wsparcia powinien obejmowa ć m.in. komplementarno ść ponadregionalnych programów rozwijania umiej ę tno ś ci uczniów ze wsparciem

wspólnotowych innych niŜ Europejski Fundusz Społeczny.

realizowanym w ramach Poddziałania 9.1.2, Działania 9.2, z działaniami edukacyjnymi (w tym dotycz ą cymi infrastruktury edukacyjnej) w ramach SPO RZL, ZPORR, RPO.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy Ŝ szego Instytucja Po ś rednicz ą ca dla Priorytetu IV Kryterium strategiczne w Poddziałaniu 4.1.1: Projekty, które s ą realizowane komplementarnie ze wsparciem o charakterze „twardym” – Priorytet XIII PO Infrastruktura i Ś rodowisko Infrastruktura szkolnictwa wy Ŝ szego oraz Regionalne Programy Operacyjne lub s ą realizowane jako kontynuacja/uzupełnienie działa ń w ramach SPO RZL (Priorytet II Rozwój społecze ń stwa opartego na wiedzy – Działania 2.1, 2.2, 2.3).

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego IZ, pełni ą ca rol ę IP dla Priorytetu V Kryterium strategiczne w Poddziałaniu 5.2.1: Projekt jest komplementarny z przedsi ę wzi ę ciami z zakresu e-administracji realizowanymi w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, PO Rozwój Polski Wschodniej lub Priorytetu VII PO Innowacyjna Gospodarka.

PowyŜsze przykłady zastosowania kryteriów komplementarności bezpośredniej są wskazywane przez IZ PO KL jako dobre praktyki w zakresie tworzenia mechanizmów zapewnienia komplementarności. Podczas tworzenia powyŜszych kryteriów naleŜy wziąć pod uwagę harmonogram realizacji poszczególnych projektów, Działań i Poddziałań oraz moŜliwości ich weryfikacji, tak aby kryterium powyŜsze nie stało się kryterium martwym.

Zalecenie IZ PO KL: Wskazane jest by IP, w oparciu o analizę dostępnych dla projektodawców środków wspólnotowych w danym obszarze, harmonogramy realizacji poszczególnych programów operacyjnych oraz inne czynniki związane z moŜliwością spełnienia i weryfikacji kryteriów, stosowały kryteria komplementarności bezpośredniej w celu zapewnienia synergii działań podejmowanych w ramach róŜnych funduszy wspólnotowych w tym samym obszarze.

II. Komplementarno ść instytucjonalno-systemowa

Zapewnieniu komplementarności moŜe słuŜyć odpowiednio przygotowany i wykorzystany system instytucjonalny, a takŜe systemy realizacji przyjęte w poszczególnych programach operacyjnych. Właściwe wyposaŜenie odpowiednich instytucji w niezbędne narzędzia moŜe bowiem zapewnić koordynację działań i stanowić jeden z mechanizmów pozytywnie wpływających na zapewnienie komplementarności.

Komplementarność instytucjonalno-systemowa nie polega na tworzeniu nowych struktur, lecz wykorzystuje juŜ istniejące instytucje i gremia przyznając im jedynie nowe funkcje i zadania związane z zapewnieniem koordynacji działań, a takŜe zapewniając właściwy przepływ informacji między nimi.

Powszechnie wymienianymi gremiami przez poszczególne IP w części G Planów działania są Podkomitety Monitorujące PO KL i Komitety Monitorujące RPO. Ciała powyŜsze same w sobie nie są mechanizmem zapewniającym komplementarność, dają jednakŜe moŜliwość wymiany informacji na temat realizowanych lub planowanych do realizacji przedsięwzięć, co jest istotnym czynnikiem przyczyniającym się do jej zapewnienia. NaleŜy zaznaczyć, iŜ z punktu widzenia zapewniania komplementarności istotna jest nie tyle sama informacja, ile to w jaki sposób odpowiedni decydenci ją wykorzystają.

W przypadku mechanizmów zapewnienia komplementarności bazujących na systemie realizacji poszczególnych programów operacyjnych brane są pod uwagę tylko te ciała, które stanowią forum wymiany poglądów oraz informacji i które mogą stać się podstawą do zapewnienia owej komplementarności, ale nie zostały one powołane w tym celu. Większość IP komponentu regionalnego pisze o zapewnieniu komplementarności działań bądź poprzez istnienie Podkomitetu Monitorującego w danym regionie bądź poprzez udział przedstawicieli innych programów operacyjnych lub IP innych Priorytetów w tymŜe Podkomitecie. Ani istnienie Podkomitetu Monitorującego, ani udział w jego obradach nie przyczynia się jeszcze jednak do zapewnienia komplementarności. Podkomitet Monitorujący (lub Komitet Monitorujący RPO) staje się narzędziem dopiero wówczas, gdy staje się platformą wymiany poglądów i informacji na ten temat i w konsekwencji prowadzi do podjęcia działań mających tę komplementarność zapewnić (np. wydanie decyzji co do realizacji komplementarnych przedsięwzięć).

Województwo Lubelskie

W Województwie Lubelskim komplementarność istnieje dzięki pracy Podkomitetu Monitorującego PO KL Województwa Lubelskiego, Regionalnej Grupy Sterującej Ewaluacją

• PO KL, Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 oraz Regionalnej Informacyjnej Grupy Roboczej. Prace w/w gremiów dają moŜliwość odpowiedniego przepływu informacji, przyczyniając się do zapewnienia komplementarności na poziomie komunikacji.

Województwo Opolskie

Jednym z narzędzi zapewnienia komplementarności działań współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego z przedsięwzięciami współfinansowanymi z innych środków wspólnotowych w Województwie Opolskim są prace Podkomitetu Monitorującego PO KL, w skład którego wchodzi m.in. przedstawiciel Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Opolskiego 2007-2013. Równocześnie w pracach Komitetu Monitorującego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego uczestniczy przedstawiciel Instytucji Pośredniczącej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, co zdaniem IP sprzyja pełniejszej koordynacji działań w zakresie wdraŜania i monitorowania projektów wybieranych oraz realizowanych w województwie opolskim.

Województwo Ś l ą skie

Kwestie komplementarności są istotnym elementem prac Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał Ludzki w województwie śląskim, do zadań którego naleŜy m.in.: zapewnienie koordynacji oraz komplementarności procesu wdraŜania priorytetów PO KL na terenie województwa śląskiego z działaniami realizowanymi w ramach innych programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności Unii Europejskiej oraz Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. W skład Podkomitetu wchodzą przedstawiciele instytucji zaangaŜowanych we wdraŜanie i koordynację programów operacyjnych współfinansowanych ze środków EFS i innych środków wspólnotowych (m.in. przedstawiciele Instytucji Zarządzającej, Instytucji Pośredniczących komponentu centralnego PO KL, ministerstw branŜowych, a ze strony samorządowej Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego, Instytucji WdraŜającej Program Rozwoju Obszarów Wiejskich).

IP dla Priorytetu I

Komplementarność zapewniona jest poprzez udział reprezentantów Instytucji Pośredniczącej PO KL dla Priorytetu I w posiedzeniach 16 Podkomitetów Monitorujących w regionach. Przedstawiciele IP dla Priorytetu I uczestniczą równieŜ w spotkaniach grup roboczych takich jak: grupa robocza ds. regionów, grupa robocza ds. edukacji, grupa robocza ds. kwestii horyzontalnych, grupa robocza ds. adaptacyjności i transferu wiedzy. Uczestnictwo w powyŜszych spotkaniach pozwala na wymianę informacji i stanowi podstawowy element zapewnienia komplementarności w PO KL.

Istniejące przy Komitecie Monitorującym PO KL grupy robocze stanowią istotną bazę do zapewnienia komplementarności w PO KL. Instytucja Pośrednicząca dla Priorytetu I PO KL przewodniczy grupie roboczej ds. zatrudnienia i integracji społecznej, w której powstała inicjatywa opracowania mechanizmu badania komplementarności wsparcia realizowanego w ramach komponentu centralnego i regionalnego. Grupa robocza ds. adaptacyjności , której oprócz instytucji centralnych członkami są równieŜ partnerzy społeczni i organizacje pozarządowe, grupa robocza ds. edukacji, której przewodniczy Instytucja Pośrednicząca dla Priorytetu III oraz grupa robocza ds. dobrego rządzenia, której przewodniczy Instytucja Zarządzająca PO KL równieŜ stanowią forum wymiany informacji, co daje moŜliwość zapewnienia komplementarności podejmowanych działań w poszczególnych obszarach.

Zalecenie IZ PO KL: Wskazane jest, by IP wykorzystywały system instytucjonalny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki do tworzenia otoczenia sprzyjającego zapewnieniu komplementarności, m.in. poprzez stworzenie sprawnego systemu komunikacji, wyposaŜenie istniejących instytucji w nowe zadania związane z zapewnieniem komplementarności itp.

IV. Komplementarno ść na poziomie grup roboczych ds. komplementarno ś ci

Mechanizmem zapewnienia komplementarności mogą być takŜe prace grup roboczych i ciał, których celem jest koordynacja działań podejmowanych w ramach róŜnych programów operacyjnych. Dwie IP komponentu regionalnego zdecydowały o powołaniu tego typu grup.

Zadaniem grupy będzie wypracowanie narzędzi słuŜących zapewnieniu wspierania przedsięwzięć podejmowanych w ramach innych krajowych programów operacyjnych, a w szczególności VII osi priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Ponadto, województwa: mazowieckie i łódzkie planują utworzenie grup czuwających nad całością działań koordynacyjnych i zapewnieniem realizacji spójnej polityki w zakresie wykorzystania funduszy unijnych. Zdaniem IP takie działania pozwalają na wybór i dofinansowanie tych projektów, które wykazują spójność i powiązanie z innymi projektami, realizowanymi dzięki środkom z róŜnych funduszy UE oraz przyczyniają się do osiągnięcia strategicznych z punktu widzenia rozwoju regionu celów społeczno-gospodarczych.

Tworzenie nowych ciał, których zadaniem jest koordynacja działań na poziomie horyzontalnym oraz zapewnienie komplementarności pomiędzy poszczególnymi działaniami podejmowanymi w róŜnych programach operacyjnych jest uzasadnione i moŜe być efektywnym narzędziem zapewnienia komplementarności, przy zachowaniu kilku warunków. Po pierwsze ciało takie powinno skupiać osoby decyzyjne lub osoby o duŜym autorytecie, których opinia będzie brana pod uwagę podczas procesów decyzyjnych. Po drugie powinno ono być wyposaŜone w odpowiednie instrumenty i narzędzia, które zapewnią mu właściwe wykonywanie swych zadań (np. odpowiednie IZ dostarczają mu właściwe materiały do analizy). Ponadto, ciało takie powinno być zobligowane do obrad w określonych odstępach czasowych oraz do przekazywania wyników swych prac do instytucji tworzących dokumenty planistyczne i operacyjne, celem ich wykorzystania.

Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarno ś ci w ramach KK NSRO

W ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO powołano Grupę roboczą ds. koordynacji i komplementarności, której zadaniem jest wypracowanie modelowych przykładów komplementarności (na poziomie konkretnych operacji i programów) oraz modelowych przykładów koordynacji wsparcia (na poziomie współpracy między instytucjami). Zadaniem Grupy jest takŜe zapewnienie praktycznego funkcjonowania ww. rozwiązań, w szczególności mechanizmów komplementarności operacji, grup operacji, programów i funduszy. W konsekwencji efektem prac grupy powinno być uzyskanie synergii interwencji oraz uniknięcie rozproszenia środków oraz „białych pól” w obszarach wsparcia. Pierwsze spotkanie Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności odbyło się 6 kwietnia 2009 r.

W celu zapewnienia komplementarności działań podejmowanych w ramach NSRO 2007- 2013 w danych obszarach, w ramach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności powołano cztery zespoły zadaniowe: zespół zadaniowy ds. przedsiębiorczości, zespół zadaniowy ds. edukacji, szkolnictwa wyŜszego oraz infrastruktury edukacyjnej, zespół zadaniowy ds. koordynacji regionalnej i obszarów wiejskich oraz zespół zadaniowy ds. transportu. Przedstawiciele Instytucji Zarządzającej PO KL biorą udział w pracach trzech pierwszych zespołów zadaniowych.

Spotkania dotycz ą ce komplementarno ś ci organizowane ad hoc

Instytucja Zarządzająca PO KL w celu intensyfikacji prac nad mechanizmami zapewniającymi komplementarność organizuje spotkania dotyczące poszczególnych obszarów wsparcia, z udziałem przedstawicieli instytucji zaangaŜowanych w zarządzanie lub wdraŜanie programów współfinansowanych z innych niŜ Europejski Fundusz Społeczny środków wspólnotowych. 19 maja 2009 r. z inicjatywy IZ PO KL odbyło się spotkanie dotyczące rewitalizacji. Rewitalizacja jako zjawisko społeczno-gospodarcze w pełni oddaje istotę komplementarności działań, wymaga bowiem przemian społecznych, gospodarczych oraz infrastrukturalnych. Podczas spotkania Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki oraz Instytucja Koordynująca Regionalne Programy Operacyjne po spotkaniu z przedstawicielami pośredniczących PO KL i oraz IZ RPO przekazały rekomendacje dla przebiegu dalszych prac w przedmiotowym obszarze.

Zalecenie IZ PO KL: IP mogą tworzyć horyzontalne ciała doradcze, które będą czuwały nad zapewnieniem koordynacji i komplementarności działań. Ich efektywność zaleŜy od mocy decyzyjnej, dlatego powinny one skupiać osoby decyzyjne lub powinny być wyposaŜone w instrumenty wpływu na decydentów.

Zalecenie IZ PO KL: IP powinny w zaleŜności od potrzeb organizować oraz brać czynny udział w spotkaniach niezinstytucjonalizowanych (organizowanych ad hoc ) dotyczących komplementarności w poszczególnych obszarach.

V. Komplementarno ść na poziomie projektów systemowych

Mechanizmem zapewnienia komplementarności w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki moŜe być równieŜ realizacja projektów systemowych. Projekty systemowe dają moŜliwość zaplanowania działań komplementarnych na poziomie projektu, są zatem mechanizmem, który daje największą pewność zachowania komplementarności. NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe nie kaŜdy projekt systemowy z załoŜenia jest komplementarny z innymi przedsięwzięciami. Komplementarność na poziomie projektów systemowych występuje wówczas, gdy załoŜone w projekcie działania zbieŜne są z działaniami zaplanowanymi w ramach innych projektów. Projekty takie muszą więc dąŜyć do tego samego celu. W Planach działania na rok 2009 znalazły się projekty systemowe, które są komplementarne względem siebie bądź względem projektów zaplanowanych w innych programach operacyjnych. Projekty tego typu będą realizowane m.in. w ramach Priorytetu IX PO KL oraz w Priorytetach komponentu centralnego PO KL. Projekty realizowane w powyŜszych Priorytetach będą komplementarne z projektami realizowanymi w regionalnych oraz krajowych programach operacyjnych. PoniŜej znajdują się fragmenty opisów projektów systemowych komplementarnych z przedsięwzięciami współfinansowanymi z innych źródeł finansowych

Województwo Dolno ś l ą skie

Samorząd Województwa Dolnośląskiego przygotował kilka komplementarnych przedsięwzięć obejmujących jednoczesne wdraŜanie indywidualnych projektów infrastrukturalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa