Magdalena Mąka – Polkowska
Prawo zaoczne III rok
Mediacja jako instytucja rozwiązywania spraw w postępowaniu
prywatnoskargowym.
Mediacja to dobrowolne porozumienie pomiędzy pokrzywdzonym i sprawcą w celu
naprawienia wyrządzonych szkód materialnych i moralnych przy pomocy bezstronnej i
neutralnej osoby, jaką jest mediator. Pozwala pokrzywdzonemu na wyrażenie jego uczuć i
odczuć, a także jego oczekiwań i potrzeb. Przestępcy zaś pozwala na przyjęcie
odpowiedzialności za skutki przestępstwa oraz podjęcie związanych z nią działań. Sprzyja
trwałemu zakończeniu konfliktu między stronami lub jego złagodzeniu. Podstawą, na której
opiera się postępowanie mediacyjne jest sprawiedliwość naprawcza.
Instytucję mediacji do polskiego prawa karnego wprowadzono nowymi kodyfikacjami
karnymi z 1997 r., które zaczęły obowiązywać z dniem 1 września 1998 r.
Zgodnie z przyjętymi w Polsce zasadami, mediacja możliwa jest w sprawach, w których
okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a sprawca przyznaje się do
popełnienia przestępstwa, przyznaje się do przedstawionych zarzutów, nie przecząc
podstawowym okolicznościom zdarzenia.
Postępowanie mediacyjne między sprawcą a pokrzywdzonym obecnie prowadzone jest:
w sprawach z oskarżenia publicznego, na podstawie postanowienia prokuratora, sądu lub
organu Policji, z inicjatywy organu procesowego, stron/y albo za zgodą stron – art. 23a
k.p.k., art. 339 § 4 k.p.k., art. 325 i § 2 k.p.k.;
w sprawach z oskarżenia prywatnego, na podstawie postanowienia sądu, na wniosek lub za
zgodą stron, zamiast posiedzenia pojednawczego – art. 489 § 2 k.p.k.,
w sprawach dotyczących wykonania bezwzględnej kary pozbawienia wolności, na podstawie
postanowienia sądu penitencjarnego, na wniosek przedstawiciela administracji zakładu
karnego, sądowego kuratora zawodowego, zgodnie z wnioskiem skazanego lub
pokrzywdzonego albo z urzędu – art. 162 § 1 k.k.w., przepisy art. 23a k.p.k. stosuje się
odpowiednio (art. 1 § 2 k.k.w.);
W postępowniu prywatnoskargowym sąd może więc z własnej inicjatywy , ale wówczas za
zgodą stron, albo na wniosek wyznaczyć im odpowiedni termin do przeprowadzenia mediacji (
art. 489 & 2)
Wskazuje się wówczas jednocześnie instytucję lub osobę godną zaufania , która przeprowadzi
postępowanie mediacyjne między stronami i przedstawi sądowi pisemne sprawozdanie z jego
przebiegu i wyników ( art. 23a w zw. z art. 489 & 2)
W toku mediacji pojednaniem można objąć również inne sprawy z oskarżenia prywatnego
toczące się między tymi samymi stronami ( art. 493 ). Jeżeli sprawozdanie mediatora wskazuje ,
że strony chcą się pojednać , sąd powinien wyznaczyć posiedzenie, w protokole którego zawrze
to pojednanie, a następnie umorzy postępowanie ( art. 492 & 2 w zw. & 1 i art. 490 & 2 ).
Gdyby strony w toku mediacji ustaliły także ugodę , to powinno do niej dojść na wyznaczonym
pojednawczym posiedzeniu pomediacyjnym, tylko bowiem ugoda zawarta na posiedzeniu
stanowi tytuł do egzekucji sądowej.
