Medycyna paliatywna - Notatki - Medycyna, Notatki z Medycyna

Pobierz Medycyna paliatywna - Notatki - Medycyna i więcej Notatki w PDF z Medycyna tylko na Docsity!

MEDYCYNA PALIATYWNA

Ogólne zasady rehabilitacji osób w stanach terminalnych.

OPIEKA PALIATYWNA – aktywna, całościowa opieka nad chorym i jego rodziną

sprawowana przez wielodyscyplinarny zespół w okresie, kiedy wyleczenie nie jest już

możliwe

ZESPÓŁ WIELODYSCYPLINARNY:

• lekarz
• pielęgniarka
• psycholog
• pracownik socjalny
• fizjoterapeuta
• terapeuta zajęciowy
• kapelan

HOSPICJUM- PALIUM

-Hospes - gość gościnność

-Hospitium, hospitality,hospital,hostel

• Gościnność serca

-Palium - płaszcz, paliare - okrywać, maskować

• „śmierć otulona życiem”

-1. hospicjum- Hospicjum św. Krzysztofa w Londynie- lata 60-te

-1976 r. – początki hospicjum w Polsce- Nowa Huta

LECZENIE OBJAWOWE- postępowanie ukierunkowane no uśmierzenie bólu i innych

dokuczliwych objawów towarzyszących chorobie nowotworowej i innym ostrym i

przewlekłym chorobom.

LECZENIE PALIATYWNE- postępowanie mające na celu złagodzenie, zmodyfikowanie

oznak, w tym objawów postępującej, nie poddającej się leczeniu przyczynowemu choroby

nowotworowej lub innej choroby przewlekłej, postępującej o niekorzystnym rokowaniu.

Leczenie paliatywne jest ukierunkowane na niesienie ulgi w cierpieniu –

uśmierzanie

dolegliwości, jest ważną składową leczenia objawowego.

Rehabilitacja w opiece paliatywnej

Re - ponownie, habilis - zręczny, sprawny

Chory terminalnie- czas przeżycia do roku

Równorzędne cele rehabilitacji w opiece paliatywnej

MEDYCZNE PSYCHOSPOŁECZNE

• utrzymanie optymalnej sprawności i

wydolności

• zachowanie możliwej samodzielności
• zapobieganie powstawaniu powikłań

wynikających z progresji choroby

• zaspokojenie naturalnej potrzeby ruchu i

aktywności

-zmniejszenie uczucia osamotnienia, poczucia

odrzucenia

• akceptacja człowieka- chorego ciała,

wyglądu

• poszanowanie godności osoby i jej

aktualnych potrzeb

-zapobieganie stanom zwątpienia,

wynikającym z braku aktywności,

samodzielności, ruchu

Specyfika usprawniania:

• dynamiczne działanie dostosowane do stanu funkcjonalnego i psychicznego pacjenta
• stałe modyfikowanie programu usprawniania
• uwzględnienie aktualnych potrzeb i możliwości chorego
• „ małe cele”

możliwości realizacji postępowania rehabilitacyjnego zależą od:

-woli pacjenta

• czynników medycznych- zaawansowania choroby
• chorób współistniejących np. sercowo- naczyniowych, zwyrodnień stawów

-stanu intelektualnego i emocjonalnego pacjenta

• stanu świadomości (możliwości współpracy)
• świadomości choroby, stanu i akceptacji
• zaangażowania rodziny i bliskich w proces usprawniania

W procesie usprawniania terapeuta, by potrafić nawiązać kontakt z pacjentem, musi również

wiedzieć w jakim etapie odchodzenia znajduje się pacjent.

Etapy odchodzenia (wg. Elisabeth Kubler Ross)

1. zaprzeczenie i izolacja

2. gniew

3. targowanie się

4. depresja

5. pogodzenie się

Główne problemy pacjentów w stanie terminalnym:

 następstwa radykalnego leczenia

 akineza

 progresja choroby

 upadki

 przerzuty nowotworowe

NASTĘPSTWA RADYKALNEGO LECZENIA :

• CHEMIOTERAPIA: wymioty , biegunki, złe samopoczucie, zmiany naskórne

fizjoterapia możliwa już po 24-36 h po chemioterapii

• RADIOTERAPIA: wymioty, popromienne zwłóknienia tkanek, odczyny zapalne na

skórze( zmniejszenie elastyczności skóry), zmiany troficzne( zmiany ukrwienia i unerwienia),

zwłóknienia w pęcherzykach płucnych( spadek wydolności oddechowej), obrzęk, ból

fizjoterapia możliwa już po 24 h

• LECZENIE OPERACYJNE: blizny( ograniczenie ruchomości skóry, bloki skórne),

obawa przed ruchem, niezagojone rany( dreny, stomie, przetoki), wygląd rany

• FARMAKOTERAPIA: opioidy: senność, otępienie, urojenia, uzależnienie,

halucynacje, zawroty głowy, zaburzenia świadomości

AKINEZA- brak ruchu, bezruch osłabienie

• prowadzi do:
  • atrofii mięśni( zmniejszenie masy i obwodu)
  • obniżenia napięcia i siły mięśniowej
  • zwiększenia męczliwości
  • upośledzenia ukrwienia i odżywienia

Negatywne zmiany biochemiczne w mięśniach pojawiają się w 3-5 dniu bezruchu (spadek

syntezy białek, cytochromu i aktyny). Zmiany występują szybko, ważne jest zapobieganie lub

chociaż zminimalizowanie niekorzystnych efektów.

Fizjoterapia u chorych nowotworowych

Pacjent nowotworowy- cechy:

-kaheksja- wyniszczenie nowotworowe, wychudzenie

• objawy:
  • ból
  • zmęczenie
  • duszność, kaszel
  • krwawienie
  • trudności w połykaniu, nudności , wymioty, biegunka, zaparcia, czkawka
  • trudności w oddawaniu moczu
  • niedowłady, porażenia mięśni, zaburzenia czucia
  • zaburzenia funkcji poznawczych, depresja

Cel terapii- osiągnięcie jak najwyższej jakości życia, zarówno chorego jak i jego rodziny.

Główne problemy pacjenta nowotworowego:

 radioterapia

 chemioterapia

 przerzuty wielonarządowe

 leczenie przeciwbólowe

 akineza

 progresja choroby

RADIOTERAPIA - stosowana w celu zniszczenia guza, ale również by złagodzić ból kostny

PRZERZUTY WIELONARZĄDOWE - najczęstsze przerzuty do kości to:

-rak piersi

• rak narządów rodnych
• rak prostaty
• rak trzustki
• rak płuc

Fizjoterpia w przerzutach do kości:

-Kinezyterapia:

• niepełny zakres ruchu ( bo zaburzona mechanika i wytrzymałość kości)
• bez dużych przeciążeń- bez ćwiczeń oporowych i obciążających
• jeśli przerzut do kręgosłupa- uwaga na dodatkowe przeciążenia( sposób

siadania, sposób podnoszenia ciężarów, bez gwałtownych skrętów)

• zaopatrzenie ortopedyczne- gorsetowanie;
  • gorset Juweta- stabilizacja odcinka Th lub L
  • sznurówka wysoka z podpaszkami
• Fizykoterapia- nie wolno robić zabiegów fizykalnych bezpośrednio na zmianę

nowotworową!!! ale na inne okolice jako zabieg przeciwbólowy:

• ciepło- uwaga , bo to zabieg ogólnoustrojowy!!!
• elektro- TENS- przeciwbólowy
• krio- uwaga na przerzuty

Pozycja w łóżku:

• przeciwbólowa dla pacjenta
• biodra i barki- w lekkim odwiedzeniu
• łokcie i kolana- w lekkim zgięciu
• częsta zmiana pozycji
• bezpieczna i wygodna
• duszność- pozycja półsiedząca

Guz mózgu: zaburzenia funkcji poznawczych, zaburzenia psychiczne: lęk, depresja, splątanie

myślowe( przyczyna: guz i leki- sterydy),nagła zmiana osobowości zwiększone ciśnienie

śródczaszkowe

Fizjoterapia:

• bez pionizacji
• bez ćwiczeń w dużych stawach: barkowe, biodrowe (bo

zwiększają ciśnienie śródczaszkowe)

LECZENIE PRZECIWBÓLOWE

Bóle nowotworowe

RECEPTOROWE NEUROPATYCZNE

-trzewne

-kostne

• z tkanek miękkich( obrzęki, owrzodzenia)
• mięśniowe
• wzmożone ciśnienie śródczaszkowe
• z ucisku na korzeń nerwu rdzeniowego

-neuropatie

• pleksopatie( bardzo duża tkliwość tkanek)
• bóle fantomowe
• z kompresji rdzenia

Zasady leczenia bólów nowotworowych:

1. doustnie- by mouth

2. w regularnych odstępach czasu- wg. zegarka- by the clock

3. według trójstopniowej drabiny analgetycznej- by the ladder

4. w dawkach dobranych indywidualnie

5. niezbędna szczegółowa ocena bólu i monitorowanie leczenia

Jeśli pacjent nie potrafi połykać stosuje się inne drogi podania leku:

• cewnik zewnątrzoponowy- podaje się lek miejscowo znieczulający, opanuje on ból

kostny, czego nie zrobią tabletki lub zastrzyki

• dożylnie ( tętnica szyjna, podobojczykowa)
• podskórnie („motylek”)
• plastry przeciwbólowe

Pozostała metodyka fizjoterapii jak w rehabilitacji osób w stanach terminalnych.

ppaacchhoowwee,, ppaacchhwwiinnoowwoo--ppaacchhwwiinnoowwee,, ppaacchhwwiinnoowwoo--ppaacchhoowwee))--MaMannuuaallnnyy ddrreennaażż lilimmffaattyycczznnyy--

mmeettooddyykkaa::

• • kokommbbiinnaaccjjaa rruucchhóóww oobbrroottoowwyycchh,, ppoossuuwwiissttyycchh oorraazz ppoommppuujjąącycycchh

k

kaa ż

ż d

doorraazzoowwoo ddwwiiee ffaazzyy::

u

ucciisskkoowwaa

u

ummoo ż

ż l

liiwwiiaa pprrzzeessuunnii ę

ę c

ciiee zzaalleeggaajj ą

ą c

ceeggoo pp ł

ł y

ynnuu ww

kkiieerruunnkkuu ookkrreeśślolonneejj ssttaaccjjii ssppłłyywwuu

• • ooddcciiążążeneniiaa-- uummoożżlliiwwiiaa ppoonnoowwnnyy nnaappłłyyww ppłłyynnuu

wwyyssiięękkoowweeggoo ww ookkoolliiccęę ddrreennuujjąąccyycchh nnaacczzyyńń

r

ruucchhyy ww rryyttmmiiee 1 1

s

seekkuunnddoowwyymm zz 5 5

7 kkrroottnnyymm ppoowwtt ó

ó r

rzzeenniieemm ww ddaanneejj ookkoolliiccyy;;

c

czz ę

ę s

sttsszzee ppoowwttaarrzzaanniiee rruucchh ó

ó w

w ww jjeeddnnyymm mmiieejjssccuu mmoo ż

ż e

e pprroowwaaddzzii ć

ć d

doo nniieeppoottrrzzeebbnneeggoo cczzyy

wwrręęcczz sszzkkooddlliiwweeggoo wwzzmmoożżeenniiaa uucciieepplleenniiaa--ododppoowwiieeddnniiaa ssiiłłaa uucciisskkuu ii uunniikkaanniiee

bbeezzeeffeekkttyywwnnyycchh rruucchhóóww śślilizzggaajjąącycycchh

• • rorozzppoocczzyynnaaćć zzaawwsszzee oodd cczzęśęścici bblliiżżsszzeejj kkoońńcczzyynnyy,, nnaajjlleeppiieejj oodd nniieezzmmiieenniioonnyycchh,,

w

wyyddoollnnyycchh ssttaaccjjii sspp ł

ł y

ywwuu,, ii kkoonnttyynnuuoowwaa ć

ć w

w kkiieerruunnkkuu ddaallsszzyymm ccoo ppoowwoodduujjee wwcczzee ś

ś n

niieejjsszzee

o

opprr ó

óżż n

niieenniiee wwyyddoollnnyycchh ssttaaccjjii sspp ł

ł y

ywwuu ii pprrzz y

yggoottoowwaanniiee iicchh nnaa pprrzzyyjj ę

ę c

ciiee zzwwii ę

ę k

ksszzoonnyycchh iilloo ś

ś c

cii

cchhłłoonnkkii

!!!- nie prowadzi się drenażu w przypadku rozsianego procesu nowotworowego

KOMPRESJOTERAPIA

S

Sttoossoowwaanniiee uucciisskkuu zzeewwnn ę

ę t

trrzznneeggoo mmoo ż

ż e

e ppooddwwyy ż

ż s

szzyy ć

ć c

cii ś

ś n

niieenniiee wweewwnn ą

ą t

trrzzttkkaannkkoowwee,, ssttaannoowwii ą

ą c

cee

f

foorrmm ę

ę b

biieerrnneejj oobbrroonnyy pp r

rzzeedd nnaarraassttaanniieemm oobbrrzz ę

ę k

kuu,, aa ttaakk ż

ż e

e mmoo ż

ż e

e ddoopprroowwaaddzzii ć

ć d

doo cczz ę

ęśś c

ciioowweeggoo

lluubb tteeżż cacałłkokowwiitteeggoo zzaanniikkuu zzwwłłóóknkniiaałłejej ttkkaannkkii ww pprrzzeessttrrzzeennii ppoozzaannaacczzyynniioowweejj

RRooddzzaajjee kkoommpprreessjjootteerraappiiii::--II ffaazzaa – – ooppaasskkii eellaassttyycczznnee uuttrrzzyymmyywwaannee pprrzzeezz ccaałąłą ddoobbęę, t,taakkżżee

ppooddcczzaass nnooccnneeggoo ssppoocczzyynnkkuu,, ww cceelluu eewwaakkuuaaccjjii bbooggaattoobbiiaałłkkoowweeggoo wwyyssiięękkuu;; bbaannddaażżoowwaanniiee

I

III ffaazzaa

k

koonnttyynnuuoowwaanniiee kkoommpprreessjjootteerraappiiii pprrzzyy uu ż

ż y

ycciiuu ppoo ń

ń c

czzoocchh eellaassttyycczznnyycchh ttyyllkkoo

p

pooddcczzaass mmoobbiilliizzaaccjjii cchhoorreeggoo..

MMeettooddyykkaa kkoommpprreessjjootteerraappiiii

• -UU cchhoorryycchh zz oobbrrzzęękakammii lliimmffaattyycczznnyymmii kkaażżddoorraazzoowwoo ssttoossuujjee ssiięę nnaajjwwyyżższsząą,, ttoolleerroowwaannąą prprzzeezz

cchhoorreeggoo kkllaassęę kokommpprreessjjii

P

Prrzzeecciiwwwwsskkaazzaannee jjeesstt ssttoossoowwaanniiee kkoommpprreessjjii zzee zzmmnniieejjsszzaajj ą

ą c

c ą

ą s

sii ę

ę w

w kkiieerruunnkkuu bbllii ż

ż s

szzyymm ssii ł

łąą

u

ucciisskkuu

• -BBaannddaażżoowwaanniiee rroozzppoocczzyynnaa ssiięę kakażżddoorraazzoowwoo oodd nnaajjbbaarrddzziieejj ddyyssttaallnniiee uułłoożżononyycchh cczzęśęścici

kkoońńcczzyynn,, ttzznn.. oodd ppaallccóów;w;

• -SSttoossoowwaanniiee bbaannddaażży oyo zzmmnniieejjsszzoonneejj eellaassttyycczznnoośśccii,, ww cceelluu oossiiąągngniięęciciaa wwyyssookkiieeggoo ććiiśśninieenniiaa

p

poodd zzaa ł

ł o

o ż

ż o

onn ą

ą o

oppaasskk ą

ą ;

K

Koonniieecczznnoo ś

śćć s

sttoossoowwaanniiaa ooppaasseekk eellaassttyycczznnyycchh ww ccii ą

ą g

guu ccaa ł

ł e

ejj ddoobbyy ww II ffaazziiee lleecczzeenniiaa wwyymmaaggaa

zzaassttoossoowwaanniiaa tteecchhnniikkii bbaannddaażżoowwaanniiaa uunniieemmoożżliliwwiiaajjąącecejj pprrzzeemmiieesszzcczzeenniiee ssiięę ppoosszzcczzeeggóóllnnyycchh

wwaarrssttww;;

• -DDuużżyy uucciisskk wwyywwoołłaannyy pprrzzeezz ooppaasskkęę momożże peprroowwaaddzziićć dodo ppoowwssttaanniiaa ooddlleeżżynyn lluubb tteeżż ddoo

z

zaappaalleenniiaa kkaalleetteekk cczzyy ś

ś c

cii ę

ę g

giieenn-Bandażowanie- można bandażować w przypadku rozsianego

procesu nowotworowego- by przywrócić funkcje kończyny( nie robi się jednak wtedy

drenażu!!!); bandażuje się na napiętych mięśniach, bo to gwarantuje, że krew odpłynie

• Kompresję można zwiększyć przez ilość nałożonych bandaży- im więcej warstw tym

większy ucisk, zwiększenie ucisku można również uzyskać przez włożenie gąbeczki

ĆWICZENIA FIZYCZNE

ĆĆwwiicczzeenniiaa ffiizzyycczznnee mmaajjąą opopttyymmaalliizzoowwaaćć ffuunnkkccjjoonnoowwaanniiee ppoommppyy mmiięśęśninioowweejj ddoopprroowwaaddzzaajjąącc

d

doo oobbnnii ż

ż e

enniiaa ccii ś

ś n

niieenniiaa ppaannuujj ą

ą c

ceeggoo ww uukk ł

ł a

addzziiee ż

ż y

yllnnyymm ii ww eeffeekkcciiee ooggrraanniicczzyy ć

ć n

naatt ę

ężż e

enniiee

f

fiillttrraaccjjii.. PPoorr ó

ó w

wnnyywwaallnnyy wwpp ł

ł y

yww nnaa nnaacczzyynniiaa mm a

a aakkttyywwnnyy sskkuurrcczz mmii ę

ęśś n

nii,, jjaakk rr ó

ó w

wnniiee ż

ż c

czzyynnnnee ii

bbiieerrnnee zzggiinnaanniiee ssttaawwóóww - Ćwiczenia Burgera- w uniesieniu kończyny, uniesienie można

zapewnić przez klin lub pomoc terapeuty

• Ćwiczenia czynne- chodzenie w bandażach, intensywność ćwiczeń umiarkowana

PROFILAKTYKA:

• pielęgnacja skóry- neutralne pH
• unikanie wysiłków o dużej intensywności
• pozycja ułożeniowa kończyny na noc- na podwyższeniu- kąt 30 stopni,

odciążenie na całej długości kończyny

• nie uciskanie kończyny (np. zbyt ciasną bielizną)
• unikanie skaleczeń, zadrapań, ran( bo to wrota zakażenia- ryzyko powikłań

róży, grzybicy itd.)

• ochrona przed ukąszeniem przez owady
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała
• nie narażanie na bardzo wysokie lub niskie temperatury

Przeciwwskazania do terapii obrzęków limfatycznych:

• obrzęk sercowy
• każdy ostry stan zapalny
• ból
• ostre zakrzepowe zapalenie żył
• zakrzepica żył głębokich
• niewydolność serca
• zaburzenia obwodowego krążenia tętniczego
• zespół nerczycowy i inne stany niedoboru białka
• niejasne przyczyny obrzęku