Metafora w poezji dla dzieci Danuty Wawiłow, Egzaminy z Sztuka

Pobierz Metafora w poezji dla dzieci Danuty Wawiłow i więcej Egzaminy w PDF z Sztuka tylko na Docsity! DOI: 10.15290/baj.2018.18.01 Bartłomiej BOREK Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie borek.bartł[email protected] http://orcid.org/0000–0002–7503–8703 METAFORA W POEZJI DLA DZIECI DANUTY WAWIŁOW1 WSTĘP Choć o Danucie Wawiłow dziś się pisze, nie poświęca się jednak zbyt wiele uwagi językowej organizacji jej tekstów. Pisarka, zajmując się litera- turą dla dzieci i młodzieży, wyznawała zasady, które wyznaczyły jej indy- widualne miejsce na poetyckim parnasie. Warto podkreślić, że w poezji tej ujawnia się typowa stylizacja na język dziecka, które najpierw opa- nowuje reguły językowe, dopiero później uczy się, że w języku wystę- pują pewne odstępstwa od normy. Autorka Rupaków twierdziła także, iż „żeby napisać dobrą książkę o psie, trzeba być trochę psem”2, ana- logicznie rzecz się ma z książką dla dzieci. Wewnętrzne dziecko nigdy nie opuściło pisarki, przekonującej, że czuje się jakby ciągle miała 15 lat3. Podczas lektury dzieł Wawiłow, należy również pamiętać, iż była ona entuzjastką filozofii wychowania Janusza Korczaka, polskiego lekarza, pedagoga i twórcy systemu pracy z dziećmi, opartego na partnerstwie. 1 Monograficzne ujęcie twórczości Danuty Wawiłow zostało przedstawione przez Da- nutę Muchę. Niestety dzieło monografistki Wawiłow nie jest pozbawione błędów. Anali- zując część pracy poświęconą poetyce wierszy autorki Rupaków, nie sposób nie zauważyć niepoprawności w klasyfikacji poszczególnych zabiegów stylistycznych. Badaczka nie- poprawnie klasyfikuje choćby złożenia i zestawienia, niedokładności wynikają z niepo- głębionych analiz wierszy. Zob. D. Mucha, Danuta Wawiłow. Życie i twórczość, Piotrków Trybunalski 2005. 2 D. Wawiłow, Jutro wszystko się zmieni, „Płomyk” 1990, nr 3–4, s. 10. 3 Córka Danuty Wawiłow w jednym z wywiadów powiedziała: „Patrząc czasem na mamę, czułam się starsza od niej” (W. Gnacikowska, Ocean w kałuży, Danuta Wawiłow. Portret, „Wysokie Obcasy” 1999, nr 31, s. 5). 12 BARTŁOMIEJ BOREK Korczak kładł duży nacisk na samowychowanie, co w dużym stopniu wybrzmiewa właśnie w omawianej tu twórczości autorki Trójkątnej bajki4. Echem podzielania myśli Korczaka było stanowcze występowanie poetki przeciw literaturze dla dzieci, która je „ogłupiała”. Wawiłow krytykowała poezję grafomańską, „kucającą” przed dzieckiem. Przerażał ją nurt litera- tury pisany w celach umoralniających, nie mogła pogodzić się z jawnym i nachalnym dydaktyzmem utworów dla dzieci. Uważała, że narzucanie dziecku swoich – często ubogich – zasad nie jest niczym dobrym, wręcz niszczy dziecięcą niewinność i odwagę, dzięki którym najmłodsi potrafią opisać świat5. Wiersze Danuty Wawiłow przygotowywały najmłodszych zarówno na radość dnia (Zapach czekolady), jak i na podróż w zaświaty (Wędrówka, Jabłonka). Gdy ta kochana przez najmłodszych poetka zmarła (1999), po- zostawiła w spadku wiernym czytelnikom poetyckie drogowskazy, przy- datne zwłaszcza w sytuacjach trudnych. Na poetykę wierszy Wawiłow składa się wiele, w dodatku nieła- twych zjawisk językowych – co pokazuje, jak wysoko ceniła poetka dzie- cięcego odbiorcę. Można tu choćby wymienić obecność odmian zeugmy czy frazeologizmów, powszechnie uważanych za złożone jednostki lek- sykalne, których dziecko uczy się bardzo późno6. Na szczególne miejsce w twórczości Wawiłow zasłużyła sobie również polisemia i homonimia, ale podczas lektury tej poezji szczególną uwagę zwraca jej metaforyczny charakter. O METAFORZE Metafora7 to niewątpliwie jeden z najwcześniej skonstruowanych ter- minów stylistycznych. Najstarsze prace dokumentujące jej użycie i opi- sujące zjawisko metaforyzacji odnaleźć można już w starożytności – to greccy retorzy wprowadzili ten termin do użytku. Został on utworzony od greckiego czasownika metaforá (μεταφορά), który znaczy ‘przenosić, 4 Zob.: W. Gnacikowska, Ocean..., dz. cyt., s. 22. 5 Zob. E. Karasiewicz, W cudownym świecie dziecięcej wyobraźni, „Głos Szczeciński” 1992, nr 287, s. 3. 6 Tezę o późnym poznaniu i posługiwaniu się frazeologizmami wśród dzieci obaliła Barbara Boniecka, zob. B. Boniecka, Frazeologia dziecięca, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2009, t. 27, s. 17. 7 Pisząc o metaforze, opieram się na erudycyjnej monografii T. Dobrzyńskiej, Metafora, Wrocław 1984. METAFORA W POEZJI DLA DZIECI DANUTY WAWIŁOW 15 Wypowiedź poetycka przyjęła postać relacji dziecka przygotowują- cego się do snu. Już w pierwszej strofie znajdujemy personifikację mrozu, który „palcem list na szybie pisze”. Wyrażenie to przywodzi na myśl modernistyczne zamiłowanie do synestezji – „słyszę // jak mróz pal- cem // list na szybie pisze”. Mróz – określone zjawisko atmosferyczne – staje się nosicielem ludzkich cech przez przypisanie mu ręki i umiejęt- ności typowej tylko dla ludzi. W ten sposób ujęte zostało powstawanie na szybie niezwykłych wzorów będących efektem działania mrozu na parę wodną. Możemy zatem powiedzieć, że personifikacja nadaje kształt czemuś, co nie ma fizycznej konkretyzacji, dlatego też uprawnione jest twierdzenie, że personifikacja jest metaforą ontologiczną. Strofa druga ilu- struje sposób poruszania się kasztana (drzewa) jako „człapanie”. Kasztan jest obsypany śniegiem, może przypominać dziecku człowieka noszącego zimową porą czapkę – „wielka biała czapa”. Takie skojarzenie jest tym łatwiejsze, że o grubej i wypukłej warstwie śniegu coś pokrywającej po- tocznie mówi się – „czapa śniegu”. Drzewo musi zatem mieć coś, co przy- pomina głowę, domyślamy się, że jest to jego korona. Zauważmy jeszcze, że człapać znaczy ‘iść krokiem powolnym, wlokąc nogi’ czy ‘stąpać ciężko, powoli’. Kasztan, określony epitetem „stary”, porusza się krokiem typo- wym dla człowieka w wieku podeszłym. Ponownie – mamy tu przypadek metafory personifikującej. Nie inaczej jest w strofie trzeciej, która również przynosi personifikację – „śniących” o lecie traw. Zastanowienia wymaga także tytuł wiersza i jego ostatnia strofa. Ty- tuł pozornie nie ma związku z resztą utworu, poza tym dość niezwykłe jest określenie nazwy zjawiska atmosferycznego, którym jest wietrzyk, epitetem „cichy”. Aby to wyrażenie zrozumieć, konieczna jest znajomość typowych dla polszczyzny zwrotów: wiatr ucichł, zacichł. Jeśli dziecko ich nie zna, przy okazji dowiaduje się, że można tak powiedzieć, by określić, iż przestało wiać i dlatego jest cicho. Ta metafora językowa bez wątpie- nia przyda się dziecku w przyszłości. Realizuje się w ten sposób jedna z podstawowych funkcji literatury dla dzieci – dydaktyczna. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na określenie ciszy, która jest „wielka”. Ten sam epitet występuje w wierszu Luli, synku, luli, w któ- rym padają słowa: „w lesie zima wielka”. Zatem pojawia się okazja, by młody odbiorca uzmysłowił sobie, iż przymiotnik „wielki” nie określa tylko fizycznych rozmiarów czegoś znacznie powyżej przeciętnej, lecz także zjawiska (cisza, zima), które przewyższają podobne pod względem intensywności. 16 BARTŁOMIEJ BOREK Spójrzmy na kolejne personifikacje. Zacytujmy fragment Sennej pio- senki: Tylko jeden nocny wiatr nie chce spać, nie chce spać. Woli hulać w polnych trawach, z deszczem w berka grać13. W utworze pojawia się wiatr, który tak jak dziecko nie chce zasypiać, ma ochotę na zabawę. W dodatku to niesforne zjawisko atmosferyczne znalazło sobie kompana w postaci innego zjawiska, mianowicie deszczu. Personifikujące ujęcie wiatru i deszczu pozwala przedstawić w katego- riach bliskich małemu odbiorcy określone stany przyrody: poruszanie traw przez wiatr i naprzemienność obu zjawisk atmosferycznych. Ponownie warto zastanowić się nad tytułem. Jaką funkcję pełni w nim epitet „senna”? W pierwszej kolejności przywodzi on na myśl stan po- przedzający sen. Ktoś „senny” to ‘taki, któremu chce się spać’. Można również mówić do kogoś „sennym” głosem, co znamionuje pewien stan człowieka (zmęczenie). Jeśli uwzględnimy to znaczenie, epitetowi należy przypisać również funkcję personifikującą. Ale przymiotnik ten ma także inne znaczenia: ‘taki, który jest związany ze snem’, ‘cichy, spokojny, usy- piający’. Choć ich realizacja nie tworzy wyrażeń metaforycznych, mamy kolejną okazję, by uzmysłowić dziecku, że wyraz może mieć więcej niż jedno znaczenie. Jeszcze innym przykładem występowania personifikacji w utworach Wawiłow jest fragment A na dworze: Księżycowi zimno w plecy Bo kożuszka nie ma [...] A w zimowym niebie Świszczą złe wichury Chodzi księżyc bez kożuszka, Otulony w chmury14. Brak kożuszka (garderoby) podczas zimowej aury powoduje marz- nięcie księżyca w „plecy”. Aby ochronić się od wiejącego wiatru, może 13 Taż, Senna piosenka, [w:] Danuta Wawiłow dzieciom, dz. cyt., s. 66. 14 Taż, A na dworze zima, [w:] Danuta Wawiłow dzieciom, dz. cyt., s. 29. METAFORA W POEZJI DLA DZIECI DANUTY WAWIŁOW 17 liczyć on jedynie na osłonięcie się chmurami, które staną się dla niego szczelną ochroną przed zimnem. Warto zwrócić uwagę, że także chmury w tym kontekście zyskują cechy czegoś materialnego, jakiejś tkaniny. Kolejnym utworem zawierającym metafory personifikujące jest wiersz Trawy ździebełko. Poetka skorzystała tu z prototypowego sposobu porozumiewania się przez człowieka, chodzi tu oczywiście o dialog: – Skało szara, skało omszała. prawdę mi powiedz. jaka jest zima? czy ja ją przetrzymam? – Trawy ździebełko, zielona igiełko, sama zimę poznasz, sama się przekonasz15. Trawa prowadzi rozmowę z mającą zdradzić jej tajemnice życia skałą. Prośba trawy przyrównanej do „zielonej igiełki”, nie zostaje jednak w pełni wysłuchana. Skała mówi trawie, że o tym, czy przetrwa zimę, przekona się sama. Inne przykłady metafor personifikujących, wykorzystujących dialog, znajdziemy w wierszach: Świnka (mama świnka chwali swojego synka), Kociaczki (rozgniewana kotka gani swoje kocie dzieci za zgubienie śli- niaczków), Kruk i żabka (wiersz stylizowany na słynną bajkę Ignacego Krasickiego, przedstawia losy żaby, która przekonuje kruka, że nie warto jej zjadać), Kogucik (w wierszu między kurą a kogutem toczy się dysputa na temat tego, czy kura umie czytać). Jednym z ciekawszych przykładów metafory personifikującej, rów- nież ze względu na sposób, w jaki zaistniała ona w tekście, jest fragment utworu Wyszedł miesiąc: Wyszedł miesiąc spośród cieni, wsadził ręce do kieszeni16. Wyszedł miesiąc to przykład metafory językowej (wskazuje na pojawie- nie się księżyca na niebie), zaś drugi wers to już żywa metafora perso- nifikująca – wyłącznie człowiek jest w stanie „wsadzić ręce do kieszeni”. 15 Taż, Trawy ździebełko, [w:] Danuta Wawiłow dzieciom, dz. cyt., s. 57. 16 Taż, Wyszedł miesiąc, [w:] Danuta Wawiłow dzieciom, dz. cyt., s. 40. 20 BARTŁOMIEJ BOREK Niebo, o którym mówi się, że jest go „dużo”, staje się czymś, co można zmierzyć, zważyć. Przypominać może płynną substancję albo coś sypkiego. Choć przywodzi na myśl chrześcijański raj (zaspokojenie wszel- kich potrzeb), to ujmowane jest w kategoriach materialnych, przecząc w pewnym stopniu metafizyczności tego stanu. Drugą możliwością in- terpretacyjną jest przypomnienie sobie, jak dziecko myśli o świecie. Kon- kretyzuje ono to, co niematerialne – być może dlatego usprawiedliwione jest myślenie o przestrzeni właśnie w kategoriach przedmiotu. Jednym z najpiękniejszych wierszy Danuty Wawiłow jest bez wątpie- nia liryk Jak wygląda wiatr?. To anemograficzny (odnoszący się do opisu wiatru) opis świata. Zacytujmy utwór: Jak wygląda wiatr? Bardzo chciałbym wiedzieć! Możesz mi powiedzieć, jak wygląda wiatr? Może to jest ptak, co ma gniazdo w chmurach? Wielki jest jak góra, kiedy gubi pióra, z nieba sypie grad... Jak wygląda wiatr? Może to jest koń? Grzywę ma z płomieni, drzewa niby trawy chylą się ku ziemi, kiedy mknie przez świat... Jak wygląda wiatr? Może to jest chłopak, co ma osiem lat? Biega pośród nocy, gwiżdże, strzela z procy, piaskiem sypie w oczy... Jak wygląda wiatr?22 Matrycą wiersza jest antyhypofora, polegająca na ciągłym zadawa- niu pytań i próbie udzielenia na nie odpowiedzi. Zafrapowane sprawą 22 Taż, Jak wygląda wiatr?, [w:] Danuta Wawiłow dzieciom, dz. cyt., s. 26. METAFORA W POEZJI DLA DZIECI DANUTY WAWIŁOW 21 dziecko zdaje się myśleć na głos. Refrenicznie brzmiące, powtarzające się pytania „jak wygląda wiatr?” (ostatnie pozostaje bez odpowiedzi) wskazują na ciągłą niewiedzę dziecka. Oddzielają jednocześnie kolejne metafory: Wiatru-Ptaka, Wiatru-Konia, Wiatru-Chłopaka. Postarajmy się prześledzić ich konstrukcje. Już na wstępie należy zauważyć, iż dziecko, szukając postaci substancjalnej wiatru, odwołuje się do swoich doświad- czeń i znajomości elementów otoczenia. Myślenie o wietrze w kategoriach „ptasich” motywowane jest przez szereg predykatów. Zarówno wiatr, jak i ptak poruszają się (szybko), wydają dźwięki i przebywają wysoko w chmurach. Z wersów: „Może to jest ptak / co ma gniazdo w chmurach?” wyła- nia się obraz wiatru, który jest podobny do gnieżdżącego się w chmurach (ułożenie obłoków może przypominać kształtem gniazdo) ptaka. Jest to jedna z piękniejszych metafor w twórczości Wawiłow, ale po niej po- jawia się również niezwykły obraz – gradu spadającego z nieba zesta- wionego kontrastowo (ciężki grad – lekkie pióra) z piórami stworzenia porównanego do góry. Fragment: Może to jest koń? Grzywę ma z płomieni, drzewa niby trawy chylą się ku ziemi, kiedy mknie przez świat... każe nam myśleć o wietrze w zestawieniu z koniem: Wiatr ← Koń Porusza się (szybko) Powoduje ruch ku dołowi roślin Za sprawą takiego obrazowania nie tyle następuje animizacja wiatru (podobnie jak we wcześniej analizowanym fragmencie), zostaje również podkreślona jego siła i niezwykłość. Wiatr w ujęciu podmiotu przypo- mina konia, który „grzywę ma z płomieni”23 i, mknąc przez otwarte te- reny, chyli ku ziemi drzewa, przyrównane do innej rzeczy – trawy. Ostatnia strofa wiersza za temat pomocniczy metafory przyjmuje „chłopaka”, przedstawmy to za pomocą wykorzystanego już sposobu gra- ficznego: 23 Warto zauważyć, że dziecko, chcąc przedstawić plastycznie wiatr, rysuje go na wzór grzywy. Podmuchy wiatru przypominają skupione linie faliste. 22 BARTŁOMIEJ BOREK Wiatr ← Chłopak Porusza się (szybko) Gwiżdże Sypie piaskiem w oczy Wiatr, będąc tematem głównym metafory, zyskuje przez takie zesta- wienie cechy prymarnie kojarzone z zachowaniem dziecka, trochę niezno- śnego, uprzykrzającego życie. Dorosłemu odbiorcy dość łatwo jest zrozu- mieć, jakie przejawy wiatru kryją się za kolejnymi antropomorfizacjami: zrywa się w nocy; towarzyszą mu dźwięki podobne do gwizdania; in- tensywność siły mas powietrza powoduje przemieszczanie się drobnych przedmiotów i porywy wiatru podrywają tumany piasku, które mogą wpaść do oczu. METAFORA ZAGADKA Niezwykle interesującą, nie tylko z perspektywy dziecka, jest meta- fora z wiersza Nocny spacerek. W wierszu czytamy: Co widziały dwa sandały? Śpiące bramy, śpiące płoty, Śpiące psy i śpiące koty, Nad dachami piernik złoty24. Początkowe fragmenty wiersza dotyczą animizacji, ale znacznie cie- kawsza od tej prostej przenośni wydaje się metafora zanotowana w ostat- nim wersie wiersza – sygnalizuje on obecność w tkance wiersza meta- fory zagadki25. W metaforze tego rodzaju nie znamy tematu głównego, ale występują w niej leksemy, których znaczenia tworzą temat poboczny. Spróbujmy to zobrazować za pomocą grafu: (?) ← piernik W górze / unosi się (nad dachami) Jest złoty Pojawił się w nocy Poszukiwany przedmiot usytuowany jest nad dachami, możemy więc powiedzieć, że znajduje się na niebie. Ma też złoty kolor. Wiadomo rów- 24 D. Wawiłow, Nocny spacerek, [w:] Danuta Wawiłow dzieciom, dz. cyt., s. 41. 25 Zob. R. Tokarski, Metafora-zagadka..., dz. cyt., s. 45–55. METAFORA W POEZJI DLA DZIECI DANUTY WAWIŁOW 25 jednak tego rodzaju uzupełnienie, lecz rzeczownik „znicze”, co „zmu- sza odbiorcę do traktowania [...] verbum w sposób nieliteralny”29. Znicze płoną na chodnikach, są jak kwiaty jaśniejszymi plamami na ciemnym tle, zdobią je, stanowią wyraz pamięci, szacunku, czci dla tych, którzy odeszli – zginęli w czasie wojny, straceni w ulicznych egzekucjach lub walcząc z okupantami. Przyjrzyjmy się wreszcie metaforze „błędnych ogników”. Definicja słownikowa tego wyrażenia jest następująca: ‘płomyki pojawiające się nad bagnami i torfowiskami wskutek samozapalania się gazu błotnego’. Znicze mogą być kojarzone z ognikami, ponieważ rozmieszczone są na dużej przestrzeni w sposób nieregularny (przemierzając kolejne z wy- mienionych w wierszu ulic, spotkać możemy tablice upamiętniające tych, którzy zginęli, i właśnie w tym miejscu zapalane są znicze – lokacji jest wiele), rozświetlają mrok, są niewielkich rozmiarów. Znicze zapala się na grobach dla „ogrzania” zmarzniętej duszy zmarłego, a błędne ogniki w kulturze ludowej „od wieków [...] związane były ze sferą nadprzyro- dzoną oraz światem duchów i demonów”30. PODSUMOWANIE Analiza metaforyczności wierszy dla dzieci Danuty Wawiłow31 wy- kazała, że największą rolę odgrywają w nich metafory ontologiczne ze znacznym naciskiem na metafory personifikujące. Nie można się temu w żaden sposób dziwić. Personifikacje nie tylko odrealniają świat, pobu- dzają dziecko do myślenia i wzbogacają jego fantazję, ale również oddają antropocentryczny punkt widzenia, a nawet dziecięcy egotyzm. Wśród metafor ontologicznych pojawiają się też takie, które ujmują pojęcia abs- trakcyjne w kategoriach przedmiotów, czegoś sypkiego czy płynnego, po- zwalając w ten sposób dziecku „dotknąć” nienamacalnego. Dzięki wystę- powaniu metafory w świecie przedstawionym nie ma miejsca dla nudy, 29 A. Pajdzińska, Językowe granice..., dz. cyt., s. 132. 30 Slaviceter, Błędne ogniki, artykuł na stronie Słowianie i słowianowierstwo, [on-line:] https: //slowianowierstwo.wordpress.com/2015/08/21/bledne-ogniki [dostęp: 27.07.2017]. 31 Wierszy Danuty Wawiłow wykorzystujących metafory jest oczywiście o wiele więcej. Starałem się wybrać eksplikacje najbardziej reprezentatywne i w mojej ocenie dla czytel- nika najbardziej atrakcyjne. Niestety nie powstała do tej pory praca, która omawiałaby metaforykę tekstów autorki Święta dzieciaków. 26 BARTŁOMIEJ BOREK zwyczajność zamienia się w fantastyczny świat, który odpowiada ma- gicznemu światopoglądowi dziecka32. Niezwykłości tego świata sprzy- jają także metafory-zagadki, uczące jednocześnie dziecko myśleć i po- szukiwać podobieństw czy analogii. Pojawiają się też metafory narzęd- nikowe, konstrukcje właściwie niewystępujące w twórczości przeznaczo- nej dla najmłodszych. Współistnienie w tekstach metafor poetyckich i ję- zykowych odsłania przed młodym czytelnikiem uniwersalne mechani- zmy poznawcze, zwraca uwagę na ważne zjawiska językowe, np. wie- loznaczność czy idiomatyczność. Analiza obranego materiału poetyc- kiego niewątpliwie potwierdza indywidualność poetyckiej twórczości Da- nuty Wawiłow. BIBLIOGRAFIA Baluch A., Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnica dziecięcej lektury, Warszawa 1994. Black M., Metafora, „Pamiętnik Literacki” 1971, z. 3, s. 217–234. Boniecka B., Frazeologia dziecięca, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodow- ska” 2009, nr 27, s. 17–30. Danek D., O tytule utworu literackiego, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 4, s. 143–174. Danuta Wawiłow dzieciom, red. A. Garbal, Warszawa 2013. Dobrzyńska T., Metafora, Wrocław 1984. Gnacikowska W., Ocean w kałuży, Danuta Wawiłow. Portret, „Wysokie Obcasy” 1999, nr 31, s. 4–10. Karasiewicz E., W cudownym świecie dziecięcej wyobraźni, „Głos Szczeciński” 1992, nr 287, s. 3–8. Korolko M., Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990. Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, przeł. T. P. Krzeszowski, War- szawa 2010. Mucha D., Danuta Wawiłow. Życie i twórczość, Piotrków Trybunalski 2005. Pajdzińska A., Językowe granice metafory, „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 1, s. 131– –143. Pałasz E., Danuta Wawiłow. Pożegnanie, „Gazeta Wyborcza” 1999, nr 194, s. 16. Slaviceter, Błędne ogniki, artykuł na stronie Słowianie i słowianowierstwo, [on-line:] https://slowianowierstwo.wordpress.com/2015/08/21/bledne-ogniki [do- stęp: 27.07.2017]. Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 2, Warszawa 1988. 32 Zob. A. Baluch, Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnica dziecięcej lektury, Warszawa 1994, s. 88. METAFORA W POEZJI DLA DZIECI DANUTY WAWIŁOW 27 Tokarski R., Metafora-zagadka: możliwości interpretacji, [w:] Studia o tropach I, red. T. Dobrzyńska, Wrocław 1988, s. 45–55. Tokarski R., Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2012, s. 343–370. METAPHOR IN DANUTA WAWIŁOW’S POETRY FOR CHILDREN Summary Thesis Metaphor in Danuta Wawiłow’s poetry for children is an attempt for answer how the metaphors in poetry of an author is classificated. Based on poetry material has been explored an attendance of metaphors (personification, reification, example of one-time mystery metaphor and metaphor in instrumental case) with marking a value of getting the knowledge this stylistic method, which accompanies to the process of getting to know the world of young reader. Key words: Danuta Wawiłow, metaphor, poetry, child