






Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Śnieżna kula - inne nazwy: dyskusja szczeblowa, dyskusja piramidowa od indywidualnej pracy do stanowiska całej klasy. Problem podany przez nauczyciela każdy ...
Typologia: Egzaminy
1 / 10
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
METODY AKTYWIZUJĄCE - to sposób działania grup i prowadzącego umożliwiający aktywne uczenie się, czyli uczenie się poprzez działania i przeżywanie.
Metody aktywizujące zwiększają skuteczność nauczania, sprawiają, że zajęcia stają się bardziej atrakcyjne dla ucznia, zwiększają jego zainteresowanie w zasadzie każdym przedmiotem. Wyzwalają ciekawość i większe zaangażowanie u uczniów. Nauczając metodami aktywizującymi nauczyciel pełni rolę przewodnika organizującego sytuacje dydaktyczne, sterującego odkrywaniem przez ucznia wiedzy.
Metody aktywizujące mogą być stosowane podczas całej jednostki lekcyjnej lub w wybranej fazie lekcji. Są one często również skutecznym, sposobem na przełamanie niechęci uczniów do szkoły, przedmiotu, a nawet nauczyciela.
Bardzo ważne są warunki potrzebne do wywołania aktywności ucznia. Aby pobudzić ucznia do twórczej pracy należy:
umożliwić mu realizację własnych pomysłów, wywołać poczucie sensu tego co robi, uwzględnić jego zainteresowania, zapewnić mu poczucie bezpieczeństwa, pozwolić mu na udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji, dostrzegać wkład jego pracy, a nie tylko efekty.
Stosując metody aktywizujące nie prowadzimy "ucznia za rękę", ale stwarzamy warunki, aby potrafił się uczyć myśleć, poszukiwać, doskonalić, komunikować się działać i współpracować w grupie, aby brał odpowiedzialność za swoje efekty uczenia się.
Metody te charakteryzują się:
dużą siłą stymulowania aktywności uczniów i nauczycieli wysoką skutecznością dużą różnorodnością i atrakcyjnością działania
Metody aktywizujące pozwalają nie tylko rozbudzić w uczniu zainteresowanie przedmiotem czy sprawdzić jego wiedzę. Główna zaleta tych metod polega na doskonaleniu umiejętności przydatnych nie tylko podczas lekcji, ale również w codziennym życiu, np. umiejętności wyciągania wniosków, myślenia analitycznego i krytycznego, łączenia zdarzeń i faktów w związki przyczynowo-skutkowe, umiejętności właściwego zachowania się w nowej sytuacji, komunikatywności, dyskutowania, kreatywności.
Metody aktywizujące można podzielić na:
metody problemowe, rozwijające umiejętność krytycznego myślenia. Polegają one na przedstawieniu uczniom sytuacji problemowej oraz organizowaniu procesu poznawczego. Wykorzystywane są przy tym różnorodne źródła informacji np. filmy dydaktyczne, fotografie, rysunki, Internet, dane liczbowe. Na zachodzące wówczas procesy poznawczo-wychowawcze składa się analizowanie, wyjaśnianie,
ocenianie, porównywanie i wnioskowanie. Przykładowe metody: burza mózgów, obserwacja, dyskusja panelowa, metoda problemowa, studium przypadku. metody ekspresji i impresji, nastawione na emocje i przeżycia. Powodują wzrost zaangażowania emocjonalnego uczniów. Jest on efektem doznań i przeżyć związanych z wykonywaniem określonych zadań (np. gra dydaktyczna). Przykładowe metody: drama, metoda symulacyjna, mapa mózgu, metoda laboratoryjna, metoda projektu metody graficznego zapisu, w których proces podejmowania decyzji przedstawia się na rysunku. Zachęcają do samodzielnego podejmowania decyzji. Przykładowe metody: drzewko decyzyjne, rybi szkielet, plakat, mapa mentalna, śnieżna kula, mapa skojarzeń.
Przykłady metod aktywizujących
Burza mózgów - przykład dyskusji polegającej na umożliwieniu uczniom szybkiego zgromadzenia wielu konkurencyjnych lub uzupełniających się hipotez rozwiązania problemu. Można zgłaszać wszystkie pomysły i rozwiązania, w obojętnej formie, tak żeby nawet chwila namysłu nad poprawnością językową nie zmniejszyła pomysłowości. Pomysły te nie mogą być oceniane, ani komentowane, a na ich autorów nie spada żadna odpowiedzialność, czy konsekwencja za ich podanie. Cała konstrukcja burzy mózgów jest tak pomyślana, aby przerwać komunikację między fazą pomysłów i fazą oceniania pomysłów. Inne nazwy tej metody to: giełda pomysłów, sesja odroczonej oceny, jarmark pomysłów, konferencja dobrych pomysłów.
Dyskusja panelowa (dyskusja obserwowana) Charakteryzuje ją istnienie dwóch ciał:
Studium przypadku - metoda ta polega na analizie przypadku rzeczywistego lub hipotetycznego. Nauczyciel przedstawia uczniom zadanie do wykonania i udziela przydatnych wskazówek działania. Uczniowie wymieniają własne propozycje rozstrzygnięcia problemu. Z pomocą nauczyciela podają ich pozytywne i negatywne skutki, po czym wybierają rozwiązani najlepsze.
Drama - służy interpretacji utworów literackich, wydarzeń historycznych. Uczniowie działają zgodnie ze swoją wyobraźnią i "na gorąco" ustalają kierunek rozwoju fikcyjnych zdarzeń, w których uczestniczą. Każda osoba uczestnicząca w dramie działa na swoim poziomie rozwoju i nie oczekuje się od niej, by osiągała takie rezultaty jak inni. Ważne jest motywowanie do pracy uczniów nieśmiałych. Wszyscy są aktywnymi uczestnikami, nie ma podziału na aktorów i publiczność.
Metoda symulacyjna - umożliwia uczniom stworzenie modelu pewnej rzeczywistości. Odgrywając w niej określone role, starają się oni osiągnąć wytyczony cel. Symulacja upraszcza w znacznym stopniu przedstawioną rzeczywistość. Jest to duża zabawa na "niby" Uczniowie odgrywają bohaterów symulowanego wydarzenia. Symulacje mogą obejmować takie umiejętności jak: rozmowa telefoniczna, zabawa w sklep, lekarza. Dzięki tej metodzie uczniowie rozwijają swoją inwencją twórczą, umiejętności społeczne i poznawcze. Kształtuje
Metaplan - jest to metoda graficznego przedstawiania przebiegu dyskusji, w trakcie której uczniowie analizują dane zagadnienie i poszukują wspólnego, optymalnego rozwiązania przed podjęciem decyzji. Metoda ta sprzyja rozwojowi umiejętności analizy, oceniania faktów, sądów i propozycji rozwiązań strony przeciwnej. Metaplan przygotowuje do prezentacji własnego punktu widzenia, argumentowania i obrony własnego zdania. Daje możliwość wysłuchania i brania pod uwagę poglądów innych osób, aktywizuje wszystkich uczniów, pozwala na wymianę myśli.
Zalety metod aktywizujących:
umożliwiają uczniom dopuszczenie do głosu w czasie lekcji, rozwijają myślenie, dają okazję do rozmów, wymiany doświadczeń, gwarantują dużą trwałość wiedzy zdobytej w sposób aktywny, integrują grupę w czasie wspólnej pracy, zabawy, rozwiązują uczniów intelektualnie i emocjonalnie, uczą sztuki komunikowania się w grupie i świadomego uczestnictwa w życiu społecznym, kształtują nastawienie nauczyciela na potrzeby ucznia, są szansą na wyrwanie się z szarej szkolnej codzienności, mają szczególnie dużą wartość w zajęciach z uczniami mniej zdolnymi, sprzyjają zainteresowaniu uczniów tematem, służą integracji wiedzy z różnych przedmiotów.
Gry dydaktyczne
Gra dydaktyczna to nazwa, która może jednocześnie określać metodę i środek dydaktyczny. Metodę gry dydaktycznej stosujemy wtedy, kiedy chcemy np. powtórzyć materiał, ułatwić zapamiętywanie informacji albo przećwiczyć dane umiejętności. Gry dydaktyczne podnoszą atrakcyjność zajęć, ponieważ są postrzegane przez uczniów jako ciekawe urozmaicenie lekcji.
Należą do nich rozmaite loteryjki, zgadywanki, układanki, testy, gry w skojarzenia, które stanowią doskonałą okazję do zdobywania osiągnięć.
Stosowanie gier dydaktycznych przynosi następujące korzyści:
a) nauka w trakcie zabawy,
b) przyswajanie wiedzy w atrakcyjnej formie,
c) skuteczniejsze utrwalenie wiedzy i umiejętności.
Aby skonstruować grę dydaktyczną własnego autorstwa, należy pamiętać o kolejnych etapach tego procesu:
Dziwne powiedzonka – gra dydaktyczna
To gra dydaktyczna, którą można stosować w różnych grupach wiekowych. Karty mogą uczyć, a jednocześnie bawić, rozwijają spostrzegawczość i ćwiczą koncentrację uwagi. Jest to gra w karty. Ich liczba zależy od liczby uczniów w klasie. Ważne jest, aby gracze otrzymali co najmniej po 3 karty. Na jednej stronie każdej karty znajduje się zadanie - czyli dziwne powiedzonko, na drugiej natomiast rozwiązanie zadania – czyli znaczenie powiedzonka, które jednak zamieszczone jest na innej karcie. Zadaniem uczniów jest odczytanie dziwnych powiedzonek oraz wyszukiwanie ich znaczeń.
Przebieg:
podziel klasę na kilka 4 – 5 osobowych grup,
każdej rozdaj wcześniej przygotowane talie kart z dziwnymi powiedzonkami.
Czytanie według „5 kroków”
Metoda poszukiwania, porządkowanie i wykorzystywania informacji z różnych źródeł. Nauczyciel przygotowuje nowy test, który zainteresuje ucznia (nie tylko na języku polskim).
Uczniowie pracują indywidualnie, ewentualnie w parach, według następujących kroków:
pobieżne przejrzenie tekstu postawienie pytań, dokładne czytanie, streszczenie poszczególnych części, powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.
Metoda zachęca do systematycznych ćwiczeń w czytaniu. Nastawia pozytywnie uczniów do czytania; jest przydatna do pracy indywidualnej w domu. Może być wykorzystana w każdej grupie wiekowej; teksty należy do dostosować do możliwości intelektualnych uczniów (zróżnicować do uczniów zdolniejszych i słabszych, bez oficjalnego informowania o tym na forum klasy).
Technika niedokończonych zdań
Technika ta rozwija umiejętność samodzielnego wypowiadania się i kojarzenia. Polega na uzupełnianiu przez uczniów niedokończonych zdań wcześniej przygotowanych przez nauczyciela np. –
Najbardziej jestem szczęśliwy(a) wtedy, gdy ....... –
W mojej klasie najbardziej podoba mi się ............ –
Najchętniej lubię robić .......................................
Rozmowa kierowana
Daje uczniom szansę wypowiadania się w czasie wykładu prowadzonego przez nauczyciela,
zwiększa też zaangażowanie uczniów w czasie lekcji. Może być formą wprowadzenia
w temat, poprzedzać film, ćwiczenia indywidualne lub grupowe. Rozmowa kierowana może
mieć charakter podsumowujący, omawiający poznane na lekcji treści i zagadnienia.
Nauczyciel powinien przed lekcją przygotować pytania, które wykorzysta w czasie prowadzenia rozmowy z uczniami.
METODY EWALUACYJNE – wykorzystywane są do oceny pracy własnej, grupy lub zajęć. Uczeń uczy się w sposób wizualny dokonać oceny za pomocą umówionego znaku.
PRZYKŁADY:
Rybi szkielet – na narysowanym szkielecie umieszczamy napisy:
atmosfera pracy,
wiedza jaką wynoszę z zajęć,
prowadzący,
uczestnicy zajęć itp.
Zadaniem uczniów jest postawienie + albo - ,lub przyklejenie buzi wesołej albo smutnej, obok ocenianej kategorii.
Tarcza strzelecka – Tu uczniowie zaznaczają na tarczy strzałę, im bliżej środka tym więcej punktów, czyli zajęcia się bardziej podobały.
Kosz i walizka – uczniowie otrzymują dwa rysunki, kosz i walizkę .Zadaniem uczniów jest zapisanie na walizce to, co im się na zajęciach podobało, co chciałyby ze sobą zabrać. Na koszu natomiast zapisują to, co sprawiło im przykrość, lub się nie podobało.
METODY INTEGRACYJNE – wprowadzają uczestników zajęć w dobry nastrój, relaksują , integrują grupę.
PRZYKŁADY:
Krasnoludek – polega na przekazywaniu maskotki osobie siedzącej obok. Uczestnicy wypowiadają tekst: ja jestem Ala, otrzymałam maskotkę od Kasi itp. Zabawa ta pozwala zapamiętać imiona uczestników zajęć.
Łańcuszek dobrych cech i zalet – dzieci rzucają kłębuszek wełny do dowolnie wybranego dziecka, i dziękują mu za coś…np.: za pożyczenie pióra, za to że byłeś dla mnie miły itp…
Imię zalet – dziecko wypisuje na kartce papieru swoje imię pionowo, następnie do każdej litery swego imienia dopisuje przymiotnik określający jego pozytywne cechy:
Z- zaradna
O- odpowiedzialna
S- sympatyczna
I- inteligentna
A- ambitna
Można też zastosować tę metodę do opisania cech pór roku itp.
Z- zła
I – intrygująca
M- mroźna
A- atrakcyjna
Każda z opisanych metod może być dowolnie modyfikowana wg potrzeb, zdolności i innowacji twórczej nauczyciela. Metody te mają przyczynić się do efektywniejszej pracy nauczyciela i ucznia.
Cebula
Uczniowie stoją twarzami do siebie w dwóch kołach – wewnętrznym i zewnętrznym. Prowadzący wydaje polecenia. Po każdym jego wykonaniu uczestnicy stojący w kole zewnętrznym przesuwają się o jedno miejsce. Przykładowe polecenia:
proszę się pozdrowić i powiedzieć swoje imię,
proszę powiedzieć sobie coś miłego,
opowiedz, co przyjemnego spotkało Cię w tym miesiącu,
Żródła i literatura:
Krzyżewska J. - "Aktywizujące metody i techniki w edukacji", Wydawnictwo J. Krzyżewska, Suwałki.
Rau K., Ziętkiewicz E. - "Jak aktywizować uczniów", Oficyna Wydawnicza , Poznań
Brudnik E. - "Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie" Zakład Wydawniczy SFS, Kielce
www.ceo.org.pl www.edukacja.edux.pl
www.edukator.republika.pl www.eid.edu.pl
opracowanie: Magdalena Syguła - Iwaniuk