Metody finansowania - Notatki - Ekonomia rozwoju, Notatki z Ekonomia

Pobierz Metody finansowania - Notatki - Ekonomia rozwoju i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

5. Wewnętrzne i zewnętrzne finansowanie  Wzrost wymaga zwiększenia dostępnego zasobu czynników produkcji lub/i wzrostu efektywności ich wykorzystania  Ma to swoje odzwierciedlenie w nakładach finansowych  Źródła pokrycia nakładów: o wewnątrz gospodarki – oszczędności wewnętrzne o spoza gospodarki krajowej  Podmioty gromadzące środki na inwestycje: o Oszczędności wewnętrzne – gospodarstwa domowe, firmy, państwo o Oszczędności zagraniczne – podmioty prywatne, organizacje międzynarodowe, państwa Oszczędności wewnętrzne  W makroekonomii oszczędności to nieskonsumowana część produktu krajowego  Wielkość oszczędności jest wypadkową wielkości produktu i skłonności do konsumpcji  Oszczędności przeznaczane są na inwestycje, pokrycie salda obrotów z zagranicą lub przyrost zapasów  Finansowanie wzrostu gospodarczego odbywa się głównie poprzez część przeznaczoną na inwestycje, jednakże w okresach wzrostu, przyrost zapasów jest zazwyczaj niezbędny  Saldo obrotów z zagranicą odzwierciedla bądź to zewnętrzne finansowanie danej gospodarki, bądź też transfer środków za granicę w przypadku eksporterów kapitału  Od klasyków ekonomii głównego źródła finansowania inwestycji upatrywano w oszczędnościach wewnętrznych.  A. Smith: oszczędności generowane przez nową wówczas grupę przedsiębiorców  D. Ricardo: akumulacja jest finansowana z zysku, a ten ulega ograniczeniu w wyniku wzrostu kosztów utrzymania robotników (gł. kosztów żywności). Liberalizując handel zapewnia się zaopatrzenie w tańszą, importowaną żywność i zwiększa zyski, a w ślad za nimi oszczędności.  K. Marks: dodał rozważania z zakresu podziału dochodów. Ten jest zawsze niekorzystny dla robotników, co urąga zasadom sprawiedliwości społecznej, pozwala jednak na zwiększenie stopy zysku i ułatwia finansowanie inwestycji  J.M. Keynes: poziom oszczędności uzależniony od poziomu dochodów per capita, co w warunkach niskiego ich poziomu daje pozwala propagować wymuszanie oszczędności przez państwo  W modelach neoklasycznych zwrócono także uwagę na rolę czynnika ludzkiego w generowaniu wzrostu gospodarczego, co w przyszłości miało zaowocować podkreśleniem roli kapitału ludzkiego i wagi inwestowania weń Oszczędności w KRS  W przypadku krajów gospodarczo mniej zaawansowanych w większości przypadków historyczny poziom oszczędności wewnętrznych nie zapewniał przyśpieszonego tempa wzrostu gospodarczego, a więc „doganiania” światowej czołówki  Przez dziesięciolecia głównego źródła finansowania wzrostu gospodarczego upatrywano w dochodach z surowcowego eksportu.  Dochody te były największe w okresie od 1870 do 1929 r. Nie zawsze jednak stawały się źródłem oszczędności wewnętrznych.

 By tak się stało należności za eksport musiały trafić do kraju eksportera i nie zostać wykorzystane dla finansowania konsumpcji.  Tylko w nielicznych przypadkach, takich jak Argentyna na przełomie XIX i XX wieku, dochody eksportowe stały się podstawą awansu gospodarczego kraju.  Wielki kryzys i załamanie światowego popytu na surowce na dziesięciolecia zmarginalizowały to źródło finansowania inwestycji.  Opóźnienie w rozwoju gospodarczym – wywołane brakiem oszczędności wewnętrznych i inwestycji. Przykład:  Teoria Nurksego tzw. teoria „błędnego koła ubóstwa” o Niski poziom oszczędności w KRS jest wynikiem niskiego poziomu płac, ten zaś z kolei niskiej wydajności pracy, spowodowanej ubogim wyposażeniem kapitałowym stanowisk pracy o Brak środków wewnętrznych na inwestycje nie pozwala na odwrócenie owego niekorzystnego sprzężenia zwrotnego  Logiczną konsekwencją jej przyjęcia jest bowiem stwierdzenie, iż wystarczy przerwać owo błędne koło, by gospodarka weszła na drogę wzrostu gospodarczego  Uważano, iż może to nastąpić w wyniku uzupełnienia oszczędności wewnętrznych środkami zewnętrznymi  Z czasem okazało się iż przyczyny niedorozwoju są znacznie bardziej skomplikowane niż brak środków finansowych, co nie zwalniało jednak od troski o ich mobilizację  KRS charakteryzują się zazwyczaj wysokim tempem przyrostu naturalnego przez co zwiększanie udziału oszczędności w produkcie napotyka na wyjątkowo silnie zaakcentowaną barierę konsumpcji  Tempo wzrostu konsumpcji musi być co najmniej równe tempu przyrostu naturalnego, a po to by stopa życiowa ludności rosła musi być od niego wyższe  W typowej dla KRS sytuacji, gdy przyrost naturalny kształtuje się średnio na poziomie 2,5%, dopiero oszczędności netto ponad 10% PKB mogą zapewnić przyrost produktu stanowiący potencjalne źródło dodatkowych oszczędności  Wzrost oszczędności nastąpi tylko wówczas, gdy część lub całość przyrostu produktu przeznaczona zostanie na oszczędności  Forsowanie oszczędności wewnętrznych w krajach o wysokim przyroście naturalnym nie zawsze jest więc wskazane ani uzasadnione  W latach 90. przyrost konsumpcji gospodarstw domowych per capita wynosił średnio dla krajów rozwijających się 2,1% rocznie, a przyrost PKB per capita 1,8% rocznie, co oznaczało zmniejszenie wewnętrznych oszczędności  Jednym z najbardziej niepokojących zjawisk ostatnich lat jest jednak, iż owe i tak dość niskie oszczędności wewnętrzne w coraz większym stopniu są transferowane za granicę z tytułu obsługi zadłużenia zagranicznego oraz transferu zysków od bezpośrednich inwestycji zagranicznych Zewnętrzne finansowanie  Po II Wojnie Światowej, wielu ekonomistów i polityków uważało, iż zapewnienie dopływu zewnętrznych środków na inwestycje przerwie „błędne koło ubóstwa” i szybko zapewni biedniejszym krajom wejście na drogę wzrostu i rozwoju gospodarczego  Tak się stało w przypadku krajów zniszczonych w wyniku działań wojennych, które uczestniczyły w Planie Marshalla  W przypadku KRS przełożenie nie jest tak proste

Zagrożenia:  Niestabilność przepływów  Zadłużenie zagraniczne  Od 1982 r. jest to jedno z najczęściej badanych zjawisk gospodarczych  Próby wyznaczania poziomu bezpiecznego zadłużenia  Zadłużenie zagraniczne nie stanowi problemu tak długo, jak długo przyrost PKB wywołany inwestycjami finansowanymi ze środków zewnętrznych przewyższa średnio i długookresowe koszty obsługi tego zadłużenia przy równoczesnym zapewnieniu pozyskiwania środków dewizowych na pokrycie kosztów owej obsługi  Kwantyfikacja owych warunków celem prowadzenia monitoringu nie jest już tak prosta, gdyż zależy od strukturalnych cech każdej gospodarki jak też sposobu wykorzystania środków zagranicznych  W dodatku ze względu na znaczną zmienność warunków na rynkach międzynarodowych przewidywanie długo, a nawet średniookresowych dochodów dewizowych jest w tym wypadku obarczone znacznym błędem.