Pobierz Metody prognozowania zjawisk turystycznych - Notatki - Turystyka i więcej Notatki w PDF z Hotelarstwo i turystyka tylko na Docsity!
Metody prognozowania zjawisk turystycznych
Podstawą prognozowania jest poprawnie przeprowadzona analiza badanej rzeczywistości czyli stwierdzenie aktualnego stanu badanych zjawisk, istniejących współzależności, sprzężeń zwrotnych, kierunków i oddziaływania czynników wewnętrznych oraz istniejących rezerw i ograniczeńPrzy projekcji przyszłych zjawisk można korzystać z różnych technik prognozowania. Różnią się one między sobą liczba rozpatrywanych zmiennych oraz horyzontem czasowym Wybór technik prognozowania zależy od celu-analiza szeregów czasowych, w której koncentrujemy się na historycznym rozwoju określonej zmiennej, np. do analizy kierunków rozwoju popytu turystycznego w skali świata lub kraju, podstawową zmienna do takiej analizy może być w tym przypadku liczba przyjazdów turystów krajowych lub zagranicznych lub np, wielkość dochodów z turystyki lub zmiany ilościowe bazy noclegowej w miejscowości lub regionie turystycznym --liniowe modele regresji- kiedy chcemy naszą analizę poszerzyć o większą liczbę zmiennych-Jedną z z proponowanych może być tutaj model grawitacji, który pozwala ustalić popyt zależnie od kilku zmiennych Prognozowanie rozwoju turystyki może odbywać się przy zastosowaniu różnych metod: -ekstrapolacyjnych- obiektywne badanie czynników kształtujących rodzaj i wielkość popytu na usługi turystyczne, metody te opierają się na obserwacji tendencji i trendów rozwojowych danego zjawiska w przeszłości, wnioski stanowią przesłanki późniejszego wnioskowania prognostycznego, wykorzystywane mogą być tutaj różne modele ekonometryczne lub funkcja trendu -intuicyjnych- nie popartych na obliczeniach, a cały proces prognozowania oparty jest na twórczych możliwościach ludzkiego umysłu, skojarzeniach, swobodnej wymianie poglądów, opierają się na obserwacji rynku turystycznego, służą do formułowania prognoz krótkofalowych z reguły w obszarze niewielkiego oddziaływania firmy na rynek turystyczny o niewielkiej liczbie determinant i kształtujących popyt turystyczny, dużej elastyczności rynku na oddziaływanie czynników zewnętrznych -interferencyjnych- umożliwiających przewidywanie zjawisk na podstawie innych mimo, że nie obserwuje się pomiędzy nimi bezpośrednich związków przyczynowo-skutkowych -komparatywnych, pozwalają one na analizę i ocenę wyników badania rynku turystycznego z wcześniej założonymi wzorcami lub badanie i określanie związków zachodzących między zjawiskami występującycmi w różnych krajach W zależności od oczekiwanego wyniku oceny końcowej prognozy można podzielić na: 1.prognozy czasowe -krótkoterminowe- 1-2 lata
- średnioterminowe- 2-5 lat -długoterminowe- 5-15 lat
- futurystyczne- ponad 15 lat ze względu na zakres terytorialny lub przedmiotowy -całościowe -wycinkowe 2.prognozy ilościowe -dynamika wzrostu liczby turystów -dynamika wzrostu liczby miejsc noclegowych -dynamika wzrostu ilości dochodów osiąganych z turystyki -dynamika wzrostu liczby usługodawców turystycznych 3.prognozy jakościowe-preferencje rodzaju usług turystycznych -preferencje rozwoju zagospodarowania turystycznego -preferencje przestrzenne w kierunków przewidywanych rozwoju ruchu turystycznego w kraju lub regionie turystycznym
- Ze względu na technikę otrzymywania wyników najczęściej stosuje się -ekstrapolację wskaźników dynamiki -ekstrapolacje trendu Według Doorna przy prognozowaniu zjawisk turystycznych można wykorzystać praktycznie każdą z czterech podstawowych metod prognozowania zjawisk społeczno-ekonomicznych -Prognozowanie rozpoznawcze (exploratory forecasting)
- ekstrapolacja trendów w poszukiwaniu uzasadnionego logicznie rozwoju zdarzeń ze zbioru alternatywnych możliwości. Podstawowymi narzędziami stosowanymi w tej technice są: -analiza szeregów czasowych ( metoda Boxa Jenkingsa, czy wiodącego wskaźnika) -analiza regresji wielorakiej ( modele regresji wielorakiej Artusa, Askariego, Judda) -modele grawitacyjne(Armstronga, Cromptona) -scenariusze- hipotetyczne sekwencje wydarzeń oparte na pewnych wzorcach tych samych wydarzeń w przeszłości oraz drogach, które do nich prowadzą Prognozowanie heurystyczne (speculative forecasting)
- ma charakter subiektywny, mamy tu do czynienia z kombinacjami intuicji, ekspertyz oraz powszechnie uznawanych założeń, najczęściej stosowanymi tu technikami są:-technika twórczości operatywnej-technika nadzoru pobudzającego-techniki oparte na dyskusji grupowej (SIG- Subjective Integrative Group Process)
- oparte na wspólnych doświadczeniach i wiedzy ekspertów-burza mózgów i metoda delficka ( w turystyce z reguły ma zastosowanie ta druga, jej cechą jest dążenie do jednomyślności, członkowie eksperci odpowiadają na zadane w kwestionariuszu pytania, które dotyczą prawdopodobieństwa wystąpienia pewnych zdarzeń, pod uwagę brane sa te opinie, przy których osiągnięto jednomyślność Prognozowanie normatywne ( normative
proekologiczne, przenoszonych na działania i decyzje podejmowane w życiu gospodarczym i politycznym Społeczne i gospodarcze wady i zalety ruchu turystycznego Zachowanie i popieranie dóbr kulturalnych, restaurowanie zabytków
- Wzmocnienie gospodarcze przez produkcję towarów i usług dla turystów 3.Polepszenie ogólnego poziomu zaopatrzenia ludności 5.Rozwój zatrudnienia nieetatowego w regionach rolniczych z odpowiednią podażą siły roboczej
- Możliwość korzystania przez ludność z obiektów infrastruktury towarzyszącej w okresie po sezonie turystycznym
- Niekorzystne zmiany krajobrazu na skutek rozbudowy obiektów infrastruktury turystycznej Zagrożenie dopasowywania wyrobów lokalnego rzemiosła i sztuki do preferencji i gustów turystów Utrata tożsamośc 3.Dominacja turystyki w strukturze gospodarczej regionów, brak alternatywnego wykorzytsania zasobów w regionie
- Dewastacja krajobrazu w związku z brakiem planowego rozwoju usług turystycznych uwzględniającego chłonność i pojemność środowiska W badaniach nad turystyką oraz w analizach prognostycznych dotyczących ruchu turystycznego do najczęściej wykorzystywanych (również w badaniach Instytutu Turystyki) międzynarodowych źródeł informacji należą: Światowa Organizacja Turystyki (WTO) prezentująca w swych opracowaniach dane wtórne otrzymywane z krajów członkowskich. Podstawowe dane o turystyce w Polsce dostarczane są przez Departament Turystyki na podstawie badań i oszacowań Instytutu Turystyki oraz danych GUS (na podstawie umowy Instytutu Turystyki z MGiP). EUROSTAT gromadzący wtórne dane statystyczne z krajów Unii Europejskiej. Większość danych publikowana jest z dość dużym (co najmniej dwuletnim opóźnieniem). Dane z Polski dostarczane są przez GUS w oparciu o własne bazy informacyjne oraz badania Instytutu Turystyki. Zarówno zakres jak i częstotliwość dostarczania informacji ulega zdecydowanemu rozszerzeniu. Światowa Rada Podróży i Turystyki (WTTC) prowadząca własne badania i formułująca prognozy (z dziesięcioletnim wyprzedzeniem) na podstawie modelu ekonometrycznego opracowanego przez WEFA dla Świata, poszczególnych kontynentów oraz ponad 100 wybranych krajów (w tym dla Polski), Europejska Komisja Turystyki (ETC) prowadząca własne badania marketingowe dotyczące podstawowych rynków wysyłających turystów do Europy i podstawowych segmentów turystyki europejskiej. Informacje dotyczące Polski dostarczane są przez Instytut Turystyki na podstawie umowy z Polską Organizacją Turystyczną. Systematyczne badania rynku nieruchomości turystycznych i hotelarstwa (w tym również dotyczące rynku w Polsce) prowadzone przez
wyspecjalizowane firmy badawcze (MKG, PKF, HVS, Jones Lang LaSalle Hotels, Deloitte & Touche). W Polsce w minimalnym zakresie badania prowadzi wspólnie PZH i Instytut Turystyki. Sporadycznie raporty o Polsce przygotowują wymienione wyżej firmy badawcze. Systematyczne badania rynku lotniczego prowadzone przez Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Lotniczych (IATA) i Międzynarodową Radę Portów Lotniczych (ACI), dla których źródłem informacji są porty lotnicze, linie lotnicze oraz biura rozliczeń biletów. Dane dotyczące Polski dostarczane są przez porty lotnicze i Urząd Lotnictwa Cywilnego. Ten ostatni publikuje również biuletyny zawierające podstawowe dane o ruchu lotniczym w Polsce. Systematyczne badania rynku turystyki morskiej i przewozów pasażerskich prowadzone przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO) i Międzynarodowe Stowarzyszenie Morskich Przewoźników Tranzytowych (IMTA). W Polsce badania statystyczne prowadzone są przez Urząd Statystyczny w Szczecinie oraz Instytut Morski w Gdyni publikujący corocznie rozbudowany rocznik statystyczny. Systematyczne badania rynku międzynarodowych kongresów i konferencji prowadzone przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Organizatorów Kongresów i Konferencji (ICCA) oraz zjazdów i konferencji organizacji międzynarodowych prowadzone przez Unię Organizacji Międzynarodowych (UIA). Dotychczas organizacje te posługiwały się szczątkowymi informacjami dostarczanymi przez pojedynczych organizatorów imprez biznesowych. W Polsce podstawowym źródłem danych statystycznych dotyczących turystyki jest rządowy Program Badań Statystycznych Statystyki Publicznej obejmujący zarówno badania pełne dotyczące ruchu granicznego i bazy noclegowej turystyki i jej wykorzystania, jak i badania reprezentacyjne aktywności turystycznej mieszkańców Polski, turystyki zagranicznej itd. Poza komunikatami i wydawnictwami podstawowe informacje statystyczne publikowane są na stronach internetowych Instytutu Turystyki. PBSSP obejmuje następujące tematy z zakresu turystyki: Baza noclegowa turystyki i jej wykorzystanie (GUS), Infrastruktura turystyczna (Instytut Turystyki) Turystyka zagraniczna (Instytut Turystyki), Aktywność turystyczna Polaków (Instytut Turystyki), Ruch graniczny (GUS). Dla turystyki równie ważnych jest kilka innych tematów realizowanych w ramach PBSSP. Do najważniejszych z nich należą: Rachunki narodowe, Ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej, Rynek Pracy. Pracujący w gospodarce narodowej, Budżety gospodarstw domowych, Obiekty i działalność instytucji kultury, Transport kolejowy, Transport drogowy, Transport morski i przybrzeżny, Transport lotniczy, Transport wodny śródlądowy, Działalność gastronomiczna, Środki trwałe w gospodarce narodowej, Nakłady inwestycyjne. Najważniejsze czynniki dla przyszłości turystyki
1.Trend do podejmowania podróży przerywanych- podejmowanie kilku podróży w różnych okresach roku, odchodzenie od jednego dłuższego wyjazdu w okresie wakacyjnym 2.2. Trend do krótkich pobytów- pobyty krótkie w okresach świątecznych, wyjazdy dla określonych przeżyć, rzadziej dla odpoczynku
- Trend do wycieczek na łono natury , do nienaruszonego środowiska, związek z ekologią
- Trend do różnicowania się form ruchu turystycznego- podróże w celach kulturalnych, turystyka specjalistyczna, uprawianie hobby, sport, imprezy kulturalne 5.Trend do dowolnego kształtowania czasu podróży- zamiast przez cały rok, coraz częściej w różnych okresach i w dowolnych strefach klimatycznych 6.6.Trend zwłaszcza silnie obecny w krajach wysoko rozwiniętych do posiadania drugiego domu zwłaszcza w strefach mało zurbanizowanych
- Liczba klasycznych wyjazdów z północy na południe rośnie wolniej niż wyjazdów z południa na północ, ze wschodu na zachód i z zachodu na wschód Trend do coraz powszechniejszego udziału w ruchu turystycznym. Wakacje przestały być dobrem luksusowym, gdyż pojawia się wiele możliwości konkurencyjnego sposobu spędzania wolnego czasu.Liczba podróży na osobę ciągle wzrasta, lecz czas trwania tych wyjazdów jest coraz krótszy. Wydatki Trend do wzrostu udziału wydatków na transport w ogóle wydatków przeznaczonych na podróże Całkowite wydatki turystyczne, zwłaszcza wydatki na transport rosną szybciej niż inne składniki kosztów podróży, przede wszystkim z powodu częstszych i trwających krócej wyjazdów. Dzienne wydatki zostały generalnie utrzymane, ale wydatki w przeliczeniu na jedną podróż spadły - właśnie z powodu skrócenia jej czasu. Niemniej usługi konkurencyjne (często w miejscu zamieszkania), oferujące szeroką gamę możliwości spędzenia wolnego czasu (np. parki tematyczne, kluby sportowe i odnowy biologicznej, imprezy kulturalne), będą wpływały na wydatki turystyczne, szczególnie w okresie recesji. Kierunki podróży Liczba podróży międzykontynentalnych z i do Europy wzrasta szybciej niż ruch turystyczny między krajami europejskimi.Liczba podróży między krajami Europy rośnie szybciej niż turystyka krajowa. Wzrastający popyt na wyjazdy do nowych, nieznanych i unikatowych miejsc jest równoważony przez powtórne wyjazdy do tych samych regionów, w których turyści mieli pozytywne doświadczenia.Wzrasta liczba podróży wakacyjnych, podczas których turyści odwiedzają kilka krajów. Coraz bardziej popularne będą się stawały regiony oferujące produkt typu "coś dla każdego". Sezony turystyczne
Zainteresowanie zimowymi wakacjami w słońcu, turystyka kulturowa i podróże statkami rozwijają się szybciej niż tradycyjne wyjazdy związane z uprawianiem sportów zimowych.Wyjazdy aktywne stają się tak samo popularne zimą i latem. Z wyjazdów poza sezonem najczęściej korzystają emeryci i osoby starsze. Warunki podróżowania Aspekty środowiskowe będą wywierały coraz większy wpływ na zachowania konsumentów i wybór kraju docelowego podróży. Potrzeba bezpieczeństwa podczas wakacji stale wzrasta. Społeczności lokalne stają się bardziej krytyczne wobec zjawiska turystyki. Potrzeby i motywacje podróżyRośnie popyt na wyjazdy zawierające elementy kultury, edukacji, historii, aktywności sportowej, a także zainteresowanie korzyściami zdrowotnymi wynikającymi z wyjazdu. Odpoczynek i relaks (jako przeciwieństwo wypełniania wakacji różnymi formami aktywności) nadal pozostaje bardzo ważną cechą imprezy turystycznej. Jakość, autentyczność i różnorodność stają się najistotniejszymi elementami postrzegania i wyboru kierunku podróży.Rośnie potrzeba łączenia podczas podróży wakacyjnych wypoczynku i uczestnictwa w różnych wydarzeniach. Wyjazdy, podczas których można połączyć wykonywany zawód z zainteresowaniem (hobby), cieszą się rosnącą popularnością.Istotnymi elementami postrzegania wakacji są takie cechy, jak: przygoda, fantazja, luksus i przyjemność, w połączeniu z atmosferą wyłączności. Nowe aspekty segmentacji Rynek czasu wolnego będzie bardziej ulegał modzie. Podróże służbowe staną się oszczędniejsze i większą uwagę będzie się zwracać na czas ich trwania. W krajach wysoko rozwiniętych kobiety samodzielne pod względem finansowym będą miały większy wpływ na wybór kierunków podróży i sposobu spędzania czasu niż obecnie. Najlepsze perspektywy rozwoju przedstawiają następujące segmenty: Za najbardziej dynamicznie rozwijający się segment rynku uważani są seniorzy. Przeciwieństwo stanowi turystyka młodzieży, zagrożona niedostatkiem odpowiednich usług
- transportowych i innych, a także zmniejszaniem się dodatki od instytucji edukacyjnych. Turystyka biznesowa - wzrost liczby tego rodzaju podróży zależy głównie od działań marketingowych. Powodzeniem będą się cieszyły wyjazdy grupowe z powodu specjalnych okazji: na konferencje, targi oraz podróże motywacyjne i wyjazdy łączące pracę z wypoczynkiem. Największy potencjał wzrostu ujawniają odwiedziny u krewnych i przyjaciół oraz wszystkie formy wyjazdów specjalistycznych. Będzie się rozwijać turystyka miejska, szczególnie z okazji wydarzeń kulturalnych czy sportowych, głównie w formie coraz krótszych wyjazdów.Szybciej niż wyjazdy w okresie letnim czy też turystyka wypoczynkowa typu "słońce i plaża" i tradycyjne wyjazdy zimowe na narty będą się rozwijały wyjazdy zimowe do krajów południowych oraz rejsy statkami wycieczkowymi. Nadal popularne będą wyjazdy jednodniowe w różnych celach.
wpłynęłoby niekorzystnie na perspektywy rozwoju.Istnieje rosnąca potrzeba przemieszczania się w miejscu pobytu na wakacjach. Konsumenci są coraz bardziej zainteresowani używaniem alternatywnych środków lokomocji w celu dojechania do miejsca przeznaczenia. Wzrośnie liczba przewozów lotniczych i udział podróży z wykorzystaniem samolotu i pociągu łącznie. Liczba przejazdów pociągiem między dużymi aglomeracjami będzie wzrastać. Utrzymuje się duże zainteresowanie statkami wycieczkowymi. Usługi noclegowe i gastronomiczneDotychczas były to największe obszary wzrostu. Prawdopodobnie będzie tak nadal, jednak towarzyszyć temu będą duże zmiany. Hotele najwyższej klasy mogą osiągnąć stan nasycenia, będzie rósł natomiast popyt na hotele trzygwiazdkowe i niższej klasy. Coraz częściej nocleg w hotelach będzie sprzedawany w formie pakietu, szczególnie przy wyjazdach na krótko.Usługi gastronomiczne będą się rozwijać poprzez sieć wyspecjalizowanych restauracji. Największym popytem cieszyć się będą dobrej jakości małe restauracje i zajazdy. Kontynuowanym trendem będzie nie tylko poszukiwanie wysokiej jakości i nowości w kuchni, ale także uleganie zmiennym modom. Przewiduje się zwiększone zapotrzebowanie na noclegi i wyżywienie w wynajętych mieszkaniach, szczególnie w pobliżu atrakcji turystycznych - takich jak parki tematyczne, obiekty sportowe i kultury, centra odnowy biologicznej oraz wioski wakacyjne. Nadal pozostaną popularne drugie domy.Trzeba sobie zdawać sprawę, że opisane wyżej trendy mają częściowo charakter ogólny, a w części odnoszą się tylko do specyficznych grup. Próba ich zastosowania do wszystkich byłaby poważnym błędem. Turystyka nie jest z pewnością zjawiskiem statycznym. Można oczekiwać, że zmiany te będą następowały w nadchodzących latach. Jest ważne, aby uwzględnić je we właściwym momencie. Wydaje się, że najgłębsze zmiany są spowodowane przemianami w stylu życia. One prowadzą do rosnącej segmentacji, ponieważ popyt stał się bardziej zmienny, elastyczny. W krajach rozwiniętych jest więcej obywateli w wieku emerytalnym, mniej ludzi młodych; więcej bogatych i wykształconych, ale także więcej biednych, bezrobotnych i odsuniętych poza główny nurt życia społecznego. Maleją stare więzi i lojalność wobec rodziny, nauczycieli, rodzinnego miasta i religii. Regiony, kraje i małe miejscowości utracą swoją prawie monopolistyczną pozycję wobec stałych klientów. Rynek masowy, większa częstotliwość podróży w ciągu całego roku będą sprzyjać wzrostowi popytu, ale wzrośnie konkurencja oraz możliwości wyboru. Podróżni będą bardziej zorientowani na produkty, dlatego w promocji większego znaczenia nabierze koncentrowanie się na specyficznych segmentach rynku niż ogólna promocja kraju. Prognozy krótkoterminowe są mniej korzystne. Dojrzałość niektórych rynków i niepewne perspektywy rozwoju gospodarki światowej, przewidujące tempo wzrostu gospodarczego na
poziomie 3 % lub mniej, nie wyglądają obiecująco. W 2000 roku ujawniło się dalsze ograniczenie udziału turystyki europejskiej na świecie, a wiele krajów odnotowało zmniejszenie tempa wzrostu, stagnację, a nawet spadek liczby przyjazdów. Turystyka wyjazdowa w większości krajów wzrastała, szczególnie na trasach odległych. WTO przewiduje, że jeżeli obecny trend się utrzyma, wyjazdy z Europy przewyższą ruch przyjazdowy w ciągu najbliższych dwudziestu lat. Jednakże WTO prognozuje wielkie możliwości dla przyszłych podróży międzynarodowych. Warunek osiągnięcia sukcesu i odwrócenia negatywnych tendencji specjaliści upatrują w efektywnym marketingu i nowych produktach.Europa potrzebuje lepszej polityki państwa i bardziej dogodnych warunków funkcjonowania branży turystycznej. Żeby osiągnąć zrównoważony wzrost, niezbędne jest ożywienie współpracy między sektorem publicznym i prywatnym.
