Metodyka nauczania matematyki - Notatki - Psychologia, Notatki z Psychologia

Pobierz Metodyka nauczania matematyki - Notatki - Psychologia i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!

Ważnym celem uczenia się matematyki w szkole jest opanowanie podstawowych technik uczenia się i rozwinięcie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji matematycznej. Znajomość procesu ucznia się matematyki, różnych jego uwarunkowań i trudności, na jakie mogą napotkać uczniowie, stanowi istotny składnik wiedzy nauczyciela. W dydaktyce matematyki poszukuje się odpowiedzi na niektóre z pytań dotyczących tego zakresu, np.:

1) Na czym polegają specyficzne trudności w uczeniu się matematyki, co jest istotą i przyczyną błędu? 2) Co to znaczy, że uczeń opanował określone pojęcie na danym poziomie? 3) Jaką rolę w procesie uczenia się matematyki odgrywa intuicja, a jaką rozumowanie formalne?.

Nauczanie matematyki to organizowanie świadomego i aktywnego procesu uczenia się, kierowanie jego przebiegiem i kontrolowanie wyników.

Uczenie się matematyki obejmuje następujące główne rodzaje aktywności ucznia: 1) przejmowanie i asymilowanie informacji matematycznych, otrzymywanych z różnych źródeł, 2) ćwiczenie podstawowych sprawności matematycznych, 3) rozwiązywanie typowych zadań z zastosowaniem podstawowych metod, 4) redagowanie, zapisywanie, ilustrowanie treści matematycznych, ćwiczenia w posługiwaniu się językiem matematyki, 5) aktywność twórcza – odkrywanie i rozwiązywanie nowych dla ucznia problemów, stawianie hipotez, odkrywanie subiektywnie nowych pojęć, itp. Szersze rozumienie procesu dydaktycznego jako procesu nauczania i uczenia się wymaga uwzględnienia metod uczenia się wskazanych przedmiotów szkolnych. Obecnie podkreśla się znaczenie własnej aktywności uczniów w dochodzeniu do wiedzy. Wynika stąd konieczność rezygnacji z przekazu „gotowej” wiedzy na rzecz jej odkrywania, co wymaga zastosowania odpowiednich metod i form pracy z uczniami.

Proponuje się pewne strategie, koncepcje nauczania : nauczanie problemowe, nauczanie zindywidualizowane, nauczanie wielopoziomowe, nauczanie realistyczne (w matematyce).

Propozycje te obejmują odpowiednie ujęcie treści nauczania (stosowanie do wskazanych celów), metody i formy pracy z uczniami, a nawet sposoby kontroli i oceny uczniów.

Cele matematycznego kształcenia i standardy edukacyjne, zawarte w aktualnych programach nauczania matematyki, obejmują umiejętności i postawy intelektualne, specyficzne dla matematycznej aktywności. Należą do nich: 1) dostrzeganie i formułowanie problemów, 2) odkrywanie i konstruowanie algorytmów, 3) definiowanie elementarnych pojęć i stosowanie definicji, 4) prowadzenie rozumowań z użyciem języka matematycznego, uogólnianie i specyfika, posługiwanie się analogią, 5) formułowanie i dowodzenie prostych twierdzeń, 6) budowanie modelu matematycznego danej sytuacji.

W programach określa się poziom rozwoju aktywności matematycznej absolwenta szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum.

Problematyka dydaktyki matematyki obejmuje dziedziny związane z matematyką i jej historią, informatyką, filozofią i metodologią nauk, psychologią, socjologią i pedagogiką oraz dydaktyką ogólną. Rozwiązywanie zagadnień granicznych wymaga integrowania różnych metod badawczych, począwszy od analiz teoretycznych, a kończąc na metodach empirycznych. Badanie naukowe w dziedzinie dydaktyki matematyki obejmują: 1) analizę matematyki, jej przedmiotu, języka, metodologii i historycznego rozwoju 2) tworzenie teoretycznych podstaw opracowania materiału nauczania (na różnych poziomach) 3) badanie procesów uczenia się i nauczania matematyki 4) analizę i charakterystykę twórczości w matematyce i badanie jej wytworów, 5) opracowanie koncepcji dydaktycznych i wdrażanie ich do praktyki nauczania.

Efekty nadań dydaktycznych są interesujące nie tylko dla nauczycieli matematyki, ale również dla twórców programów nauczania, autorów podręczników i opracowań metodycznych, zbiorów zadań i testów egzaminacyjnych, itp.

Przykłady problemów dydaktycznych:

Dla matematyki szkolnej pożyteczne jest wyróżnienie dwóch kategorii celów nauczania matematyki: 1) cele poznawcze, obejmujące postawy i koncepcje związane z poznawaniem pojęć i metod matematyki, 2) cele wychowawcze, obejmujące postawy i nawyki kształtowane w procesie dydaktycznym przez wykorzystanie jego społecznego charakteru, przez odpowiedni dobór treści kształcenia i wykorzystanie specyficznych cech matematyki.

UWAGA Przez cele nauczania rozumiemy przewidywane lub pożądane zmiany w sposobie myślenia lub działania uczniów , do których zmierzają decyzje i czynności nauczyciela. Współczesne programy nauczania matematyki akcentują grupę celów związanych z „matematyką użyteczną”, potrzebną do rozumienia różnych zjawisk i sprawnego funkcjonowania w obecnej rzeczywistości. Poszukiwanie „realistycznych” źródeł pojęć matematycznych nie oznacza jednak rezygnacji z głębokiego i wszechstronnego kształcenia, umożliwiającego poznanie różnych aspektów matematyki i rozwinięcie postaw niezbędnych dla dalszej nauki i działalności zawodowej. Tak, więc cele powszechnego nauczania matematyki obejmują również jej walory humanistyczne, znaczenie dla kultury i cywilizacji. Badanie stopnia realizacji celów kształcenia wymaga ustalenia kryteriów takiego pomiaru. Określa się, więc standardy edukacyjne, związane z kolejnymi etapami kształcenia. Dla szkoły podstawowej są to umiejętności czytania, pisania, rozumowania, korzystania z informacji i wykorzystywania wiedzy w praktyce.

Dla gimnazjum formułuje się je oddzielnie dla przedmiotów humanistycznych i dla matematyczno – przyrodniczych. W tej grupie wymagań określa się następujące standardy 1) stosowanie pojęć i procedur niezbędnych w praktyce i dalszym kształceniu, 2) wyszukiwanie i stosowanie informacji, 3) wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności, 4) stosowanie wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów.

Z kolei standardy wymagań maturalnych z matematyki obejmują następujące kategorie: 1) wiadomości i rozumienie 2) korzystanie z informacji

3) tworzenie informacji.

W informatorach dla szkół standardy te są szczegółowo opisane, podane są listy umiejętności, jakie powinien opanować uczeń, a także przykłady zadań sprawdzających te umiejętności.