Miedź i stopy miedzi - Notatki - Materiałoznastwo - Część 2, Notatki z Materiały inżynieryjne

Pobierz Miedź i stopy miedzi - Notatki - Materiałoznastwo - Część 2 i więcej Notatki w PDF z Materiały inżynieryjne tylko na Docsity! 151 JW si z kryszta!ów + ! (roztwór sta!y ! w temp. 300 " 700°C jest mniej wytrzyma!y i bardziej plastyczny ni" roztwór sta!y ). Mikrostruktur mosi#dzu dwufazowego pokazano na rys. 8.3. Mosi#dze do przeróbki plastycznej s# stosowane przewa"nie w stanie utwardzonym przez zgniot, dzi ki czemu uzyskuje si znaczne podwy"szenie ich wytrzyma!o$ci, przy pewnym jednak pogorszeniu w!asno$ci plastycznych. Z mosi#dzów dwusk!adnikowych wykonuje si rurki w!oskowate i ch!odnicowe, w "ownice, membrany manometrów, !uski amunicyjne, cz $ci t!oczne i kute. Mosi#dze o!owiowe s# przeznaczone na cz $ci obrabiane skrawaniem i dla przemys!u zegarowego, mosi#dze specjalne, zale"nie od sk!adu chemicznego - na rury wymienników ciep!a (MC70 i MA77), elementy aparatury, elementy $lizgowe (MA58 i MK68) itp. Mosi#dze wysokoniklowe s# przeznaczone do wyrobów przedmiotów artystycznych, naczy% sto!owych, widelców, !y"ek (jako imitacja srebra), cz $ci spr "ynuj#cych aparatów, elementów g! bokot!ocznych. Gatunki zawieraj#ce o!ów s# przeznaczone na elementy obrabiane skrawaniem, szczególnie dla mechaniki precyzyjnej i optyki. Rys.8.2. Mikrostruktura mosi#dzu jednofazowego (30% Zn). Widoczne kryszta!y roztworu sta!ego , cz $ciowo bli&niacze. Traw. roztworem NF4OH + H2O2;. Powi ksz. 200x Rys. 8.3. Mikrostruktura mosi#dzu dwufazo- wego (40% Zn) po przeróbce plastycznej na gor#co. Widoczne jasne kryszta!y roztworu sta!ego i ciemne kryszta!y roztworu sta!ego !'. Traw. odczynnikiem chromowym, 150x Miedzionikle s# przerabialnymi plastycznie stopami miedzi, w których g!ównym - sk!adnikiem stopowym jest nikiel w ilo$ci powy"ej 2% (tabl. 8.5). Tablica 8.5 Sk ad chemiczny miedzionikli (wg PN-92/H-87052) Gatunek miedzioniklu Sk!ad chemiczny, % (reszta mied&) znak cecha Ni Mn Inne CuNi25 MN25 24,0 "26,0 0,10 " 0,50 - CuNi9Sn2 MNC92 8,5 "10,5 - 1,8 "2,8 Sn CuNi10FelMn MN'101 9,0 " 11,0 0,5 "1,0 1,0 "2,0 Fe CuNi30Mn1Fe MNM301 30,0 "32,0 0,5 "1,5 0,4 "1,0 Fe CuNi30Fe2Mn MN'M3022 29,0 "32,0 1,5 " 2,5 1,5 "2,5 Fe CuNi44Mn1 MNM441 43,0 " 45,0 0,5 " 2,5 - Miedzionikle cechuje bardzo dobra odporno$( na korozj i $cieranie oraz dobra plastyczno$(, która umo"liwia wytwarzanie z nich blach, ta$m, pr tów, rur i drutów. W szczególno$ci miedzionikiel MN25 przeznaczony jest na monety, MNC92 – na elementy spr "ynuj#ce, po!#czenia wtykowe i prze!#czniki, MN'101, MNM301 i MN'M – na rury wymienników ciep!a zw!aszcza w urz#dzeniach okr towych, elementy aparatury i urz#dze% klimatyzacyjnych. MNM441 - na oporniki urz#dze% pomiarowych i elementy elektroniczne. G sto$( wszystkich miedzionikli wynosi 8,9 g/cm 3 . Br zy s# stopami miedzi, w których g!ównym sk!adnikiem stopowym (ponad 2% jest cyna, aluminium, krzem, beryl, o!ów i inne, z wyj#tkiem cynku i niklu. W zale"no$ci od g!ównego docsity.com 152 JW sk!adnika stopowego (aluminium, beryl, cyna, krzem. kobalt, o!ów, antymon, mangan, tytan) nosz# nazw br#zów aluminiowych, berylowych itd. Podobnie jak mosi#dze, dziel# si na odlewnicze (tabl. 8.6) i do przeróbki plastycznej. Tablica 8.6 Sk ad chemiczny i w asno!ci mechaniczne odlewów piaskowych z br"zów odlewniczych (wg PN-91/H-87026) Gatunek br#zu Sk!ad chemiczny, % (reszta mied&) znak cecha Sn Zn Fe Mn inne Zanie- czysz- czenia max Rm MPa A5 % CuSn10 B10 9 "11 - - - - 1,0 240 12 CuSn10P B101 9 "11 - - - 0,5 "1,0 P 0,8 220 3 CuSn10Zn2 B102 9 "11 1"3 - - - 1,0 240 10 CuSn10Pb10 B1010 9 "11 - - - 8,5 "11 Pb 0,8 180 7 CuSn8Pb15Ni B815 7,3 "9 - - - 13,5 "17 Pb 0,5 "1,5 Ni 1,2 150 7 CuSn5Zn5Pb5 B555 4 "6 4 "6 - - 4 "6 Pb 1,0 200 13 CuSn4Zn7Pb6 B476 3 "5 6 "8 - - 5 "7 Pb 1,0 200 15 CuSn5Pb20 B520 4 "6 - - - 18 " 23Pb 1,2 150 5 CuAI9Fe3 BA93 - - 2 "4 - 8 "10AI 1,0 500 13 CuAI10Fe3Mn2 BA1032 - - 2 "4 1"2 8,5 "10,5AI 0,8 500 15 CuAI10Fe4Ni4 BA1044 - - 3,6"5,7 - 9 "11,2 AI 3,5 "5,5 Ni 1,5 590 5 CuSi3Zn3Mn BK331 - 3 "5 0,5"1,2 0,5"1,5 3 " 4 Si 1,0 280 8 Br#zy cynowe nale"# do najstarszych znanych stopów i ju" w staro"ytno$ci stosowane by!y do wyrobu mieczów, ozdób, naczy% i przedmiotów codziennego u"ytku. Na rysunku 8.4 przedstawiono cz $( uk!adu równowagi mied&-cyna. Jak wida( w stopach zawieraj#cych do oko!o 14% Sn wyst puje roztwór sta!y cyny w miedzi, powy"ej tej zawarto$ci - mieszanina roztworu sta!ego i fazy # (faza elektronowa). Praktycznie jednak struktura lanych stopów miedzi z cyn# ze wzgl du na wzmo"on# likwacj znacznie odbiega od stanu równowagi. Przy zawarto$ci 5 " 6% Sn sk!ada si ona z niejednorodnego roztworu sta!ego , maj#cego jak ka"dy metal lany budow dendrytyczn#. Przy wi kszej zawarto$ci cyny na tle niejednorodnego roztworu wyst puje eutektoid ( + # ) maj#cy niejednorodn# budow (rys. 8.5 i 8.6). Obecno$( kruchej fazy # wyklucza mo"liwo$( walcowania, dlatego br#zy o wi kszej zawarto$ci cyny stosuje si wy!#cznie na odlewy. Br#zy cynowe wykazuj# wyj#tkowo ma!y skurcz odlewniczy, co umo"liwia wykonywanie z nich odlewów o skomplikowanych kszta!tach (np. pomników). Jednak wskutek znacznej ró"nicy temperatur pocz#tku i ko%ca krzepni cia, br#zy te maj# ma!# rzadkop!ynno$( i nie tworz# skupionej jamy usadowej. Rzadko wi c mo"na uzyska( odlew o dobrej $cis!o$ci (bez rzadzizn i porów). Dzi ki du"ej odporno$ci chemicznej, zw!aszcza na dzia!anie czynników atmosferycznych, dobrej wytrzyma!o$ci i odporno$ci na $cieranie, z cynowych Rys. 8.4. Cz $( uk!adu równowagi mied&-cyna od strony miedzi docsity.com