Pobierz Miejsce, rola i zadania informatyki w zarządzaniu. Ogólny ... i więcej Egzaminy w PDF z Informatyka tylko na Docsity! Nieaukowejnnk:;t| 2010 Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Marian Kuraś Agnieszka Zając Katedra Systemów Obliczeniowych Miejsce, rola i zadania informatyki w zarządzaniu. Ogólny model pojęciowy informatyki w zarządzaniu organizacją Streszczenie. W różnych sferach życia nie rozróżniamy pojęć informacji i danych. Powoduje to wiele niejasności w komunikacji, której rola w organizacji jest decydująca. Różne rozumienie tych pojęć jest niekorzystne szczególnie ze względu na powszechne wykorzystanie techniki informacyjnej. Niejednoznaczność pojęcia informacji wiąże się z potrzebą standaryzacji jego rozumienia i wykorzystywania, gdyż w złożoności procesów zarządzania trzeba uwzględnić wiele pojęć, które bezpośrednio są z nim związane. Zasadne jest stworzenie ogólnego modelu wykorzystania informatyki w zarządzaniu organizacją. Propozycję takiego modelu ułatwiającego rozumienie potrzeby zmiany organizacyjnej, a nie komputeryzacji o nieokreślonym jednoznacznie celu przedstawiono w artykule. Słowa kluczowe: informacja, organizacja, system informacyjny, zmiana organizacyjna. 1. Wprowadzenie Narzędzia informatyki w minionych dziesięcioleciach stały się nieodłącznym składnikiem systemów zarządzania organizacjami i dziś trudno jest wyobrazić sobie zarządzanie organizacją bez komputerów. Dostrzec można jednak brak wspólnych podstawowych pojęć w pełni rozumianych i wykorzystywanych przez reprezentantów dziedzin zarządzania i informatyki stosowanej. Można spotkać się z opiniami, z których wynika, że reprezentanci jednej ze specjalności nie rozumieją pojęć wywodzących się z drugiej lub je deprecjonują. W krajach, gdzie zastosowa- nia informatyki są bardziej zaawansowane, kształci się studentów, przygotowując Marian Kuraś, Agnieszka Zając ich do realizowania zadań, a adepci zawodu informatyka zdobywają umiejętności z zakresu zarządzania i informatyki stosowanej (systemów informacyjnych)!. Artykuł jest kontynuacją rozważania kwestii wstępnie omówionych we wcześniejszym opracowaniu poświęconym podstawowym pojęciom z zakresu systemów informacyjnych [Kuraś 2009, Grabowski i Zając 2009]. W programach kształcenia można zauważyć tendencje do tradycyjnego ujmowania specjalności — na przykład informatyka jest połączona ze statystyką i ekonometrią, a liczba godzin zajęć jest mechanicznie dzielona pomiędzy te specjalności. Efektem jest niedostatek zajęć z dziedzin zarządzania i informatyki stosowanej. Brak wspólnej płaszczyzny pojęciowej utrudnia rozumienie wykorzystania systemów informatycznych? w zarządzaniu zarówno menedżerom (słabo znającym problemy informatyki), jak i informatykom (nieznającym i nierozumiejącym zarządzania). Proponowany model wykorzystania TI (techniki informacyjnej”) powinien okazać się dobrym warsztatem udostępniającym narzędzia pracy do budowy wspólnej dla zarządzania i informatyki struktury podstawowych pojęć i ich wykorzystania jako fundamentu kształcenia w zakresie systemów informacyjnych zarządzania. W proponowanym modelu odróżnia się pojęcie informacji od danych [Capuro i Hjorland 2004, Langefors 1973, Kuraś 1987, 2009, von Weizsicker 1974, Wilson 2006]. W tworzeniu modelu, który ma służyć jako pomoc we wspólnym rozumie- niu funkcji informatyki w zarządzaniu, wykorzystano prace z zakresu zarządzania i informatyki stosowanej: [Drucker 1995, Heym i Osterle 1992, Jennings i Blo- wers 2007, Jones i Walsham 1992, The Impact... 1992, Osiewicz 2006, Wilson 2002]. Artykuł jest adresowany do badaczy i praktyków zajmujących się tematyką systemów informacyjnych zarządzania (zastosowań informatyki w zarządzaniu) i menedżerów dostrzegających niespójność wykorzystywanych pojęć z zakresu zarządzania i informatyki lub wręcz ich niepoprawne używanie przez informa- tyków. Zamierzeniem autorów artykułu jest odniesienie problematyki zastosowań informatyki do szerszego zagadnienia zmiany organizacyjnej, która jest ich celem, nie można bowiem traktować wprowadzania techniki informacyjnej do organiza- cji jako celu samego w sobie. Pierwszą część artykułu poświęcono podstawowym UW krajach anglosaskich specjalność taką nazywa się systemami informacyjnymi i jest ona powszechnie oferowana w szkołach biznesu. W wielu publikacjach można znaleźć liczne uza- sadnienia takiego podejścia wraz z zalecanymi programami kształcenia do stosowania na całym świecie (np. [Davis i in. 1997]). 2 Systemy informatyczne należy zaliczyć do systemów II klasy (sztucznych — artefaktów), podczas gdy głównym typem systemu, jakim zajmują się profesjonaliści, jest system informacyjny należący do systemów IV klasy (SLD — systemy ludzkiej działalności — systemy społeczne, HAS — luman activity systems [Checkland 1993, Checkland i Holwell 2003, Couprie i in. 2006]). 3 Technika (technologia) informacyjna to ogół środków i metod gromadzenia, przechowywania, wyszukiwania, przetwarzania i prezentacji danych oraz wspomagania komunikacji, wśród których dominują komputery i towarzyszące im urządzenia elektroniczne. Miejsce, rola i zadania informatyki... ludzkiego działania (SLD), gdy są one celowe oraz w pełni skoordynowane i dosto- sowane do potrzeb ludzi. Komputer zatem nie zmienia systemu (SI), ale może stać się ważnym czynnikiem umożliwiającym zmianę. Zmianę taką może wskazać, zaprojektować i przeprowadzić jedynie człowiek, ale nie uczyni tego komputer. Technika informacyjna — narzędzie — nie może zastąpić człowieka, jest on bowiem gestorem procesu, kreatorem i użytkownikiem informacji, celowo posługującym się niezrównanym narzędziem przetwarzania danych. Powinno ono w sposób skoordynowany i zsynchronizowany usprawniać i udoskonalać pracę. Wymienione funkcje TI są ze wszech miar pożądane, jednak jak wska- zuje doświadczenie, ich rozpoznanie, opracowanie i zaimplementowanie wymaga zaawansowanych działań i odpowiednich nakładów oraz czasu. Samo stworze- nie i wdrożenie relatywnie prostego programu wykonującego wybrane funkcje i chwytliwe nazwanie go nie przynosi rezultatu opisywanego w reklamach. Doświadczenie wskazuje na potrzebę całościowego od strony organizacyjnej ujęcia zamierzeń. W celu wspomagania zarządzania musimy: 1) rozumieć procesy, 2) rozumieć informacyjne potrzeby zarządzania, 3) brać pod uwagę wymagania zarządzania, 4) uwzględniać ograniczenia organizacyjne (społeczne), 5) nie zapominać o naturze rzeczy i tym, kto za to płaci i czego wymaga, 6) pamiętać o realiach szeroko rozumianego rynku, na którym rozlicza się ten, dla którego pracujemy (organizacja). Całościowe spojrzenie na organizację i zarządzanie nią powinno zagwaran- tować lepsze rozumienie podstawowych pojęć i zależności między nimi oraz struktury procesów składowych. Za nieodzowny postulat można uznać aktywne uczestniczenie w pracach nad modernizacją organizacji menedżerów (użytkowni- ków), a w szczególności w: — analizie, reformułowaniu misji i celów, — analizie zależności między składnikami całości oraz — uwzględnianiu w tworzonej strategii nowych możliwości TI. TI może i powinna mieć wpływ na przyszłe rozwiązania organizacyjne, stwa- rzając szanse uzyskiwania przewagi konkurencyjnej. Jest to celem i zadaniem zarządzania i dlatego nie można go zlecać niemającym rozeznania w zarządzaniu i nieponoszącym odpowiedzialności informatykom. Przedstawione zalecenia mają zapewnić spójność całości systemu, jakim jest i powinna pozostawać organizacja wraz ze swoimi komponentami. Należy zwrócić uwagę, że należą do nich systemy z wszystkich czterech klas (naturalne, sztuczne, abstrakcyjne, systemy ludzkiego działania — systemy społeczne). Taka konstatacja prowadzi do konkluzji, zgodnie z którą główny cel zadania to przynosząca prze- wagę konkurencyjną zmiana organizacyjna dzięki zastosowaniu informatyki (TI). Marian Kuraś, Agnieszka Zając Samo wprowadzenie TI do niezmienionej organizacji nie przynosi żadnych korzyści oprócz ekstensywnych umiarkowanie związanych z osiąganiem celów organizacji. Dopiero zmiana organizacyjna możliwa dzięki wykorzystaniu TI służącej osiąganiu celów i wypełnieniu misji organizacji może stwarzać rękojmię osiągania przewagi konkurencyjnej. Tylko tak postawiony cel modernizacji sys- temu informacyjnego organizacji uzasadnia poniesienie nakładów na TI. 3. Propozycja modelu pojęciowego współczesnego zarządzania organizacją z uwzględnieniem techniki informacyjnej i wskazaniem jej roli i miejsca Zastosowania informatyki jako narzędzia muszą być podporządkowane całości systemu zarządzania i w niego wkomponowane, co jest nieodzowne do zapew- nienia jego integralności i spójności. Jest to ważne ze względu na to, że jak wiele innych funkcji organizacji informatyka przejawia tendencje do autonomizacji$. Z racji statusu tego narzędzia nie można do tego dopuszczać. Rozwój techniki, którego doświadczyliśmy w minionych latach, spowodował niebywałe zwiększenie zastosowań komputerów do celów zarządzania. Mocne bodźce związane z tą dziedziną stymulowały rozwój sprzętu i oprogramowania oraz nowatorskie metody zarządzania. Pewnym hamulcem tego ekspresowego postępu jest indolencja twórców systemów informacyjnych, którzy myśląc zgod- nie z klasycznymi wzorcami pochodzącymi z jednej dziedziny (informatyki bądź zarządzania), w ograniczonym zakresie postrzegają ogólny — wspólny model pro- cesów będących obiektem zarządzania. Ten obszar zainteresowań: zarządzanie organizacją z wykorzystaniem potencjału, który oferuje technika komputerowa, wymaga współpracy twórców systemów informacyjnych. W pracy [Kuraś 2004] przedstawiono istotę odmienności znaczeniowej i praktycznej pojęcia systemu informacyjnego (SI) i kategorii systemu informatycznego (SIĄ. Z punktu widzenia zarządzania priorytetowe znaczenie ma SI, który obejmuje wszystkie istotne dla organizacji składniki”. Model pojęciowy przedstawiony na rys. 2 stanowi podstawę ś Przyczyny i skutki autonomizacji funkcji zostały przedyskutowane w pracy [Kuraś 1981]. Pomimo zmian w warunkach technicznych i podejściach do informatyki skutki przewidywane w pracy zmaterializowały się. Informatyka coraz częściej postrzegana jest jako autonomiczna jed- nostka, podporządkowująca sobie inne obszary organizacji. Choć łatwo można dostrzec rezultaty postępującej integracji technologicznej wynikającej ze zwiększających się możliwości technicz- nych, proces ten nie gwarantuje integracji organizacyjnej, a czasem wręcz wpływa na dezintegrację organizacji jako całości. TW przywoływanej pracy [Kuraś 2009] posłużono się podstawową definicją systemu infor- macy jnego jako systemu społecznego, w skład którego wchodzą: dane, metody, środki techniczne, organizacja i ludzie [Steinmiiller 1977]. Taki system istotny ze względu na potrzeby zarządzania pozostaje przedmiotem naszych rozważań, system informatyczny zaś jest artefaktem wykorzysty- Miejsce, rola i zadania informatyki... myślenia o systemach informacyjnych zarządzania i obejmuje pojęcia zarządzania i komputerowego przetwarzania danych. Jest to generalne ujęcie relacji między fundamentalnymi pojęciami zarządzania i jego narzędzi. Rys. 2. Elementy systemu informacyjnego zarządzania — relacje podstawowych pojęć zarządzania i systemu przetwarzania danych Źródło: opracowanie własne. Nasze obserwacje i wypowiedzi studentów świadczą, że studenci i liczni pra- cownicy mają trudności w powiązaniu przedstawianych podstawowych pojęć wanym w obszarze zarządzania (częścią systemu informacyjnego) niewykonującym żadnych dzia- łań, które pozostają domeną człowieka. Przytaczana definicja jest zbieżna z definicją ATIS PRQC "2006, która zawiera wszystkie wskazywane komponenty i w której akcent położono na składniki techniczne. My akcentujemy składniki będące w centrum zainteresowań zarządzania — ludzi i orga- nizację. Nie chodzi tu o próbę wykazywania wyższości ujęcia zarządczego, lecz wskazanie jego pierwotnej istotności wobec informatyzacji, czyli komputeryzacji, która nie oznacza zastąpienia człowieka, lecz jego wspomaganie. To wspomaganie musi być podporządkowane osiąganiu celów organizacji. Marian Kuraś, Agnieszka Zając cji, określając najbardziej znaczące, aczkolwiek pozostające w sferze idei pojęcia takie jak misja (raison d'tre), cele (stany, które organizacja zamierza osiągnąć w określonym czasie), działania (wszelkie poczynania służące osiąganiu celów), decyzje (wybory spośród wielu możliwych sposobów działania) oraz informacja (abstrakcyjne pojęcie wskazujące jej dysponentowi sposób postępowania) wobec konieczności dokonania wyboru działania lub decyzji. Ostatni z wymienionych komponentów organizacji — informacja (nie dane, lecz informacja jako taka — abstrakt) pozostaje elementem świadomości jej kreatora, a zarazem użytkownika i gestora. Informację kreują w indywidualny sposób ci, którzy z różnych przy- czyn tego potrzebują, i wykorzystują ją zgodnie z potrzebami i upoważnieniami. Związany z tym komponentem proces jest całkowicie zależny od jego operatora — człowieka i możliwości substytuowania go przez TI są bardzo ograniczone do ściśle określonych fragmentów. Zwróćmy uwagę, że organizacja jest zawsze wytworem trafnego zespolenia kom plementarnych składników zdolnych do skutecznych zachowań. TI jako narzę- dzie ma znaczenie drugoplanowe, które zmian de facto nie czyni, ale daje możli- wości osiągania lepszych wyników tych zmian. Organizacja pozostaje systemem społecznym, ale koniecznie musi się dostosowywać do wymagań i wykorzystywać możliwości, również te, które daje TI. Zastosowanie TI powinno służyć przebu- dowie organizacyjnego systemu informacyjnego. Osiągnięciu tego strategicznego celu służy projektowanie systemu informatycznego (zmiana techniczna) i symul- taniczne adaptacyjne przeprojektowanie organizacji (zmiana organizacyjna). Próby częściowego dokonania zmiany są narażone na niepowodzenie bądź ich sukces może być jedynie częściowy, gdyż albo są nieskuteczne (SIt — tylko zmiana techniczna) albo nieefektywne (nieudolnie wprowadzona zmiana organizacyjna pozbawiona potrzebnego narzędzia)”. Strategiczna zmiana Organizacyjna musi być zsynchronizowaną i skoordy- nowaną zmianą techniczną i organizacyjną. Taka zmiana, umożliwiona przez potencjalnie niezrównaną sprawność TI, musi następować w celu przezwycięże- nia niezadowalającej konkurencyjności [Markus i Benjamin 2003]. W następnym punkcie została omówiona zmiana organizacyjna, której znaczącym czynnikiem jest technika informacyjna. $ Czytelnik z pewnością zgodzi się ze wskazanym przez P. Druckera [1995] rozróżnieniem między znaczeniem słowa „skuteczny” (efficient) i „efektywny” (effective) Wprowadzenie samej zmiany organizacyjnej jest nieskuteczne, zmiany technicznej (komputeryzacji) zaś nie powinno się podejmować z powodu jej niezadowalającej efektywności (bardzo wysokie nakłady przy rela- tywnie niskim efekcie). Doskonale tę tezę potwierdzają konkluzje przedstawione w opracowaniach N. Carra [2003] i M. Golińskiego [2004]. Miejsce, rola i zadania informatyki... 4. Miejsce techniki informacyjnej jako narzędzia zarządzania Potrzeba wykorzystania techniki informacyjnej” do wspomagania zarządza- nia jest bezdyskusyjna, trzeba jednak jednoznacznie określić otoczenie i warunki organizacyjne oraz wskazać podmiot nadrzędny, którym jest organizacja — pojęcie, któremu podporządkowane będą pozostałe pojęcia, i wszelkie narzędzia, którymi posługują się działający w organizacji ludzie. Przetwarzanie danych (jego elemen- tarne funkcje [Kuraś 2009]) może być zupełnie zautomatyzowane, co eliminuje słabość intelektu człowieka w tym zakresie. Dzięki temu zyskuje on możliwości wykorzystania dostępnych danych jako surowca do kreowania informacji, intensy- fikując w ten sposób swój potencjał innowacyjny i twórczy. Wprawdzie przetwarzane dane nie stanowią informacji!” (sensu stricto), przyczyniają się jednak do lawinowego wzrostu sprawności informacyjnej czło- wieka. Zwiększająca się dzięki możliwościom TI dostępność potrzebnych danych wzmaga zdolności skojarzeniowe człowieka i dzięki temu możemy mówić o dal- szym wzroście sprawności informacyjnej. Umiejętność posługiwania się narzę- dziami TI i poszukiwanymi danymi stymuluje dalszy rozwój zachowań informa- cyjnych, a w konsekwencji sprawności w posługiwaniu się informacjami. Jednocześnie rozkwit następuje w obszarze metod i technik rejestrowania i wstępnej obróbki danych, co jeszcze bardziej przyspiesza rozwój techniczny. Postęp ten może przynosić oczekiwane efekty pod warunkiem zastosowania zaawansowanych metod tworzenia (analizy i projektowania) systemów. Wykorzy- stywanie w tym celu tradycyjnych metod i anachronicznego podejścia powoduje, że coraz bardziej kosztowne środki są angażowane w zamierzenia o wątpliwej produktywności (zob. m.in. [Carr 2003, Goliński 2004]). Technika informacyjna mimo roli i znaczenia we współczesnej organizacji została umieszczona na najniższym poziomie proponowanego modelu. Można 9 Technika informacyjna (TI) to pojęcie określające ogół środków i metod gromadzenia, prze- chowywania, wyszukiwania, przetwarzania i prezentacji danych oraz wspomagających komunika- cję, wśród których dominują komputery i towarzyszące urządzenia elektroniczne. W sieci można znaleźć definicję techniki informacyjnej lub technologii informacyjnej (information technology): jest to połączenie zastosowań informatyki z technikami komunikacji (technologia informacyjna i komunikacyjna) podłoże wszelkich działań współczesnej gospodarki i nauki, czynnik zwiększa- jący koniunkturę (zapewnianie do 40% miejsc pracy w krajach rozwiniętych), szansa na ekonomi- zację i racjonalizację poczynań w skali globalnej. W artykule używamy bardziej trafnego pojęcia techniki informacyjnej, gdyż pojęcie technologii nie jest tu uzasadnione — technologia oznacza naukę o technice. Profesor W. Gasparski w 1987 r. podczas konferencji Infogryf '87 zwrócił jed- nemu z autorów uwagę na nieprawidłowe użycie pojęcia technologii organizacji. 10 Stanowić mogą reprezentację informacji albo informację II rodzaju [Weizsicker 1974] wymagającą jeszcze dalszego przetworzenia przez człowieka w celu uzyskania czystej informacji. Marian Kuraś, Agnieszka Zając to ująć następująco, uznając jej posłannictwo i znaczenie — TI jako warunek konieczny zapewnienia potencjału kreowania i wykorzystania potrzebnej infor- macji jest podstawą organizacji. TI, choć sama nie dostarcza informacji, jest nie- odzownym czynnikiem jej kreowania przez człowieka — członka organizacji. 5. Technika informacyjna jako czynnik zmiany organizacyjnej Od lat 70. ubiegłego wieku dostrzega się, że warunkiem koniecznym doko- nania wymaganej zmiany organizacyjnej są zmiany techniczne (technologiczne). Z punktu widzenia organizacji muszą one być celowe i podporządkowane lep- szemu osiąganiu jej celów. Zmiana organizacyjna jest procesem złożonym ze względu na dziedzinę i jej naturę — system społeczny”. Zmiana techniczna (tech- nologiczna) jest jej częścią składową warunkującą możliwości i zakres. Zmiana TI (techniczna) nie jest celem samym w sobie, ale ma zapewnić dostarczanie odpowiednio przetworzonych danych wszystkim użytkownikom zgodnie z wyma- ganiami potencjalnie najsprawniejszej organizacji osiągającej postawione cele. Zaprojektowany nowy system PD dla istniejącej organizacji może np. przetwarzać dane dla użytkowników, którzy nie potrzebują danych wynikowych. Jednocześnie np. nieistniejący użytkownik dostaje dane, których nie jest w stanie wykorzystać w związku z brakiem upoważnienia czy potrzeby. Wobec takiego zagrożenia powinno się zapewnić: — rozwiązanie problemów organizacji (wskazanie potrzeb przebudowy i wyma- gań dotyczących PD), — wskazanie nieodzownych rozwiązań PD dla modelowej organizacji, — przystąpienie do modyfikacji elementów. i relacji, — tworzenie systemu PD dla nowej organizacji, — wdrażanie SPD, — weryfikacja nowej organizacji korzystającej z nowego SPD. Tak wprowadzana zmiana techniczna i organizacyjna ma zapewnić sprawność, skuteczność i efektywność organizacji, ale jedynie w warunkach synchronizacji i koordynacji nowych rozwiązań organizacyjnych i podporządkowanych im rozwią- 1 Sens zmiany organizacyjnej nie jest jednak w pełni w naszym społeczeństwie uświadamiany. Obserwujemy, że oczekuje się możliwości dokonania zmiany w sposób czysto formalny i że jest to równie nieskomplikowane jak zmiana polityczna [Kuraś i Hayder 1995]. Równie szkodliwe jest widzenie zmiany jako proceduralnego toku postępowania (programatic change [Beer i Nohria 2000]). Jest to powszechne wśród informatyków postrzegających zarządzanie jako sterowanie techniczne (dobrze zdefiniowane i ustrukturyzowane) i nierozumiejących natury systemów spo- łecznych. Widzą oni zmianę organizacyjną jako zabieg programistyczny, którego można dokonać przez modyfikację kodu. Miejsce, rola i zadania informatyki... Wymienione wyznaczniki sukcesu służą do definiowania celów, które w postaci wspólnej wizji mogą służyć jako punkt wyjścia procesowego ujęcia całej zmiany równoległej, skoordynowanej i zsynchronizowanej modernizacji statyki (struktury) i dynamiki (procesów) zachodzących w określonym celu w organi- zacji. W zarządzaniu za finalny cel organizacji nie można uznać komputeryzacji czy informatyzacji. Wszelkie zmiany muszą służyć wypełnianiu misji i osiąganiu celów organizacji, tak by zapewnić zachowanie jej integralności i (lub) jej wzrost. Literatura Ackoff R.L. [1967], Management Misinformation Systems, „Management Science”, vol. 14, nr4. Alter S. [2000], Are the Fundamental Concepts of Information Systems Mostly about Work Systems? „Communications of the Association for Information Systems”, vol. 5. art. 11. Baker S. [2006], Math Will Rock Your World, „BusinessWeek”, 23 January, http://www. businessweek.com/pdf/Matheducationaleprint.pdf. Baskerville R.L., Travis J., Truex D. [1992], System without Method. The Input of New Technologies on Information System Development Projects [w:] The Impact of Com- puter Supported Technologies of Information Systems Development, Proceedings of the IFIP WG 8.2 Working Conference, ed. K.E. Kendall, K. Lyytinnen, J.I. DeGross, Minneapolis, Amsterdam-London-New York-Tokyo: North-Holland. Beer M., Nohria N. [2000], Breaking the Code of Change, Harvard School of Business Press, Boston. Capuro R., Hjorland B. [2004], The Concept of Information, http://www.capurro.delinfo- concept.html. Carr N.C. [2003], 77 Doesn't Matter, „Harvard Business Review”, May. Checkland P.C. [1993], Systems Thinking, Systems Practice, John Wiley $z Sons, Chichester. Checkland P.C., Holwell S. [2003], nformation, Systems, Information Systems. Making Sense of the Field, John Wiley £z-Sons, Chichester—New York-Brisbane—Singapore— Toronto. Couprie D. i in. [2001], Soft Systems Methodology. A Research Report, Department of Computer Science University of Calgary, http://sern.ucalgary.ca/courses/seng/613/F97/ grp4/ssmfinal. html. Davis G.B. i in. [1997], ZS "97: Model Curriculum and Guidelines for Undergraduate Degree Programs in Information Systems, ACM SIGMIS Database, Guidelines for undergraduate degree programs on model curriculum and guidelines for undergradu- ate degree programs in information systems, vol. 28, nr 1. Drucker P.F [1995], Managing in Time of Great Change, Truman Talley Books / Dutton, New York. Encyklopedia zarządzania, http://mfiles.ae.krakow.pl/. Goliński M. [2004], 7T — sceptycy i IT entuzjaści, http://ki.ae.krakow.pl/-kurasm.. Górski J. [1986], Zapożyczenia w polskim słownictwie informatycznym, „Informatyka, nr 5. Marian Kuraś, Agnieszka Zając Grabowski M., Zając A. [2009], Dane, informacja, wiedza — próba definicji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, nr 798. Heym M., Osterle [1992], A Reference Model for Information Systems Development [w:] The Impact of Computer Supported Technologies of Information Systems Devel- opment, Proceedings of the IFIP WG 8.2 Working Conference, ed. K.E. Kendall, K. Lyytinnen, J.I. DeGross, North-Holland, Minneapolis—A msterdam—London—New York-Tokyo. The Impact of Computer Supported Technologies of Information Systems Development [1992], Proceedings of the IFIP WG 8.2 Working Conference, ed. K.E. Kendall, K. Lyytinnen, J.I. DeGross, North-Holland, Minneapolis—A msterdam—London—New York-Tokyo. Information System. ATIS PRQC [2006], ATIS, http://www.atis.org/tg2k/_information_ system.html. Jennings T., Blowers M. [2007], 17 Governance. Strategy, Tactics, Methods and Tools, A Master Group Series, http://www.butlergroup.com/events/flyers/Mcdel/ITGSeries. pdf. Jones M., Walsham G. [1992], The Limits of the Knowable. Organizational and Desi- gner Knowledge in Systems Development [w:] The Impact of Computer Supported Technologies of Information Systems Development, Proceedings of the IFIP WG 8.2 Working Conference, ed. K.E. Kendall, K. Lyytinnen, J.I. DeGross, North-Holland, Minneapolis-Amsterdam—London-New York-Tokyo. Kuraś M. [1981], Zntegracja systemów informatycznych zarządzania, rozprawa doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków. Kuraś M. [1987], Jakość danych a jakość informacji, „Systemy Informatyczne”, nr 1/87, SPIS "87 Jakość danych w systemach informacyjnych, Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Państwowej Informacji Statystycznej, Warszawa. Kuraś M. [1999], Technika informacyjna jako środek zyskiwania przewagi konkurencyj- nej, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, nr 522. Kuraś M. [2009], System informacyjny a system informatyczny. Co poza nazwą różni te dwa obiekty?, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, nm 770. Kuraś M., Hayder G. [1995], Transitional Change in Poland: Main Obstacles and Method, „Journal of East-West Business”, vol. 1, nr 2. Langefors B. [1973], Theoretical Analysis of Information Systems, 4th ed., Studentlittera- tur — Auerbach Publishers, Lund-Philadelphia. Markus M.L., Benjamin R.I. [2003], Change Management Strategy. Change Agentry — the Next Information Systems Frontier [w:] ed. R.D. Galliers, D.E. Leidner. Osiewicz E. [2006], Wartość wiedzy w organizacji, praca magisterska, Akademia Ekono- miczna w Krakowie, Kraków. Steinmiiller W. [1977], Zautomatyzowane systemy informacyjne w administracji prywat- nej i publicznej, „Organizacja — Metoda — Technika”, nr 9. von Weizsicker C.F. [1974], Die Einheit der Natur, Deutscher Taschenbuch Verlag, Miinchen. Wilson T.D. [2002], The Nonsense of ' Knowledge Management", „Information Research", vol. 2, nr 1. Wilson T.D. [2006], Znformation, Communication, and Society, „Svensk Biblioteksforks- ning”, vol. 15, nr 2, http://www.hb.se/bhs/svbf/vol152_2006/wilson.pdf. Miejsce, rola i zadania informatyki... Position, Function and Tasks of Information Technology in Organisation Management. General Conception Model of Information Technology in Organisation Management Undistinguishing of terms "information" and *data” is quite unjustified, both in learning and in practice. It causes much ambiguousness, especially in communication process that is crucial in an organisation. Different understanding of this term is particularly harmful in case of common use of information technology. Vagueness of comprehension of the term "information" involves the need of standardisation, and at least harmonisation, of its understanding and utilisation, because many terms directly connected with it should be considered in a complexity of management processes. Creation of a general model that facilitates comprehension of the need of an organisational transformation (not a computerisation without a determined goal) is definitely justified and has been discussed in the paper. Key words: distance learning, software creation methods, computer-aided education support.