Mierniki wzrostu i rozwoju gospodarczego: analiza krótko- i długoterminowa, Prezentacje z Economia

Pobierz Mierniki wzrostu i rozwoju gospodarczego: analiza krótko- i długoterminowa i więcej Prezentacje w PDF z Economia tylko na Docsity! Wzrost i rozwój gospodarczy Analiza z perspektywy okresu długiego i krótkiego Wzrost a rozwój Wzrost gospodarczy  Zwiększanie zasobu dóbr konsumpcyjnych i produkcyjnych  Zmiany ilościowe w gospodarce  Miarą wzrostu gospodarczego jest przyrost realnego produktu krajowego brutto (PKB) i PKB przypadającego na 1 mieszkańca. Rozwój  proces zmian jakościowych, związanych ze zmianą struktury gospodarki  UNDP definiuje rozwój społeczny jako proces poszerzania wyborów ludzkich, które prowadzą do długiego i zdrowego życia, zdobywania wiedzy i utrzymania przyzwoitego standardu życia  Koncepcja rozwoju zrównoważonego  Wskaźnik rozwoju społecznego (Human Development Indeks, HDI) Produkcja potencjalna i faktyczna  Zdolności wytwórcze gospodarki i związana z nimi produkcja potencjalna zależą od dwóch czynników:  1) wielkości zasobów czynników produkcji istniejących w gospodarce,  2) efektywności wykorzystania tych czynników.  Produkcja potencjalna to wielkość produkcji, jaką można wytworzyć w gospodarce przy pełnym efektywnym wykorzystaniu czynników produkcji. Czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego – ujęcie klasyczne  Wielkość zatrudnienia i wydajność pracy  Podział pracy  Akumulacja kapitału, oszczędzanie  Warunki instytucjonalne: ustrój oparty na własności prywatnej, wolności i konkurencji. Czynniki produkcji  Zasoby pracy tworzą osoby w wieku produkcyjnym zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na warunkach istniejących w gospodarce.  Wielkość tych zasobów zależy od liczby ludności w wieku produkcyjnym oraz tzw. współczynnika aktywności zawodowej, wskazującego, jaka część ludności w wieku produkcyjnym jest gotowa podjąć pracę.  Zmiany pracy mogą być wynikiem wzrostu liczby ludności w wieku produkcyjnym i zmiany współczynnika aktywności zawodowej  Kapitał ludzki, oświata  Kapitał - rzeczowe elementy procesu produkcji, jak maszyny, narzędzia i urządzenia produkcyjne, budynki i hale fabryczne.  Technologia  Organizacja  Zasoby naturalne Zdolności wytwórcze wyznaczają wielkość produkcji, jeżeli A. Zdolności wytwórcze są w pełni wykorzystane B. Nie ma trudności zbytu: „prawo Say’a” Krzywa jednakowego produktu i postęp techniczny  Istotą postępu technicznego jest zmniejszenie ogólnych nakładów niezbędnych do wyprodukowania danego produktu. Nakłady kapitału Nakłady pracy Postęp techniczny pracooszczędny - rośnie stosunek nakładu kapitału do pracy A B Postęp techniczny kapitałooszczędny – zmniejsza się stosunek kapitału do pracy A  C Postep techniczny neutralny w jednakowym stopniu oszczędza kapitał i pracę A D B C A Y₁ Y₂ Krzywa Y₁ jest zbiorem punktów obrazujących kombinacje nakładów kapitału i pracy pozwalającym wyprodukowad dany produkt w okresie 1. Krzywa Y₂ obrazuje zbiór dostępnych technik produkcji w okresie 2. Przejście z każdego punktu krzywej Y₁ na krzywą Y₂ oznacza postęp techniczny. D Model Kaleckiego Stopa wzrostu gospodarczego zależy od współczynnika kapitałochłonności i stopy inwestycji k = K/Y Ile jednostek kapitału jest niezbędne do wyprodukowania jednostki DN Stopa inwestycji (I/Y) to udział inwestycji w dochodzie narodowym Uwaga: We wzorze Kaleckiego symbol „D” zastępuje „nasze” Y, „k” to współczynnik kapitałochłonności, „a” – ubytek aparatu wytwórczego odpowiadający amortyzacji, „u” - współczynnik usprawnień organizacyjnych Model wzrostu Solowa G = ΔY/Y= ΔA/A + α(ΔK/K) + (1-α)(ΔZ/Z)  G = ΔY/Y stopa wzrostu gospodarczego  ΔA/A stopa wzrostu produkcyjności czynników produkcji wskutek postępu technicznego  ΔK/K stopa wzrostu kapitału  ΔZ/Z stopa wzrostu zatrudnienia  α udział kapitału we wzroście produkcji  1-α udział pracy we wzroście gospodarczym Dwa stanowiska Problem to produkcja  Produkcja jest źródłem dochodów i popytu  Pieniądz jest tylko środkiem wymiany  Mechanizmy gospodarki rynkowej zapewniają realizację wytworzonej produkcji  Zgodność interesów -ludzie wzajemnie tworzą dla siebie popyt Problem to sprzedaż  Gospodarkę kapitalistyczną cechuje sprzeczność między produkcją a konsumpcją  Występuje problem nadprodukcji i sprzedaży  Przyczyną jest niedostateczny popyt, co jest konsekwencją stosunków podziału i nadmiernego oszczędzania  Sprzeczności interesów John M. Keynes: „w długim okresie wszyscy będziemy nieboszczykami”  Niepełne wykorzystanie mocy wytwórczych  Sztywne ceny  Znaczenie globalnego popytu  Oszczędności mogą być nadmierne Znaczenie popytowego efektu inwestycji Założenia krótkookresowego modelu dochodu narodowego i Gospodarkę rynkową charakteryzuje równowaga przy niepełnym zatrudnieniu. Gospodarka może pozostawać w stanie, któremu towarzyszy mniejsze bądź większe bezrobocie przymusowe. Warunkiem równowagi gospodarczej jest równość zamierzonych oszczędności i inwestycji. Ponieważ Y = C + I i S = Y – C zatem S = (C + I) – C czyli S = I Trudność polega na tym, że nie zawsze wszystkie oszczędności przekształcają się w wydatki inwestycyjne. Jeżeli I<S, agregatowy popyt w gospodarce jest niewystarczający. Zmienne wpływające na wielkość konsumpcji i inwestycji krańcowa skłonność do konsumpcji - stosunek przyrostu wydatków na konsumpcję do przyrostu dochodu Δ C/Δ Y = ksk krańcowa skłonność do oszczędzania - stosunek przyrostu oszczędności do przyrostu dochodu ΔS/ΔY = kso ksk + kso =1 krańcowa rentowność kapitału - stosunek przewidywanego dochodu z nowobudowanego obiektu kapitałowego do kosztu jego wytworzenia. stopa procentowa  Zasada efektywnego popytu Y = APp = C+I+G+(Ex-Im) Wydatki konsumpcyjne i oszczędności zależą od dochodu, Funkcja konsumpcji: C = Co + ksk Y Wydatki inwestycyjne zależą od krańcowej rentowności kapitału i stopy procentowej. Zał.: I = Ia  Zmiany inwestycji powodują mnożnikowe zmiany dochodu i popytu ∆Y = mi ∆I  Mnożnik inwestycyjny zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji 1 1 mi = ---------------- = -------------- 1 – ksk kso Popytowe ujęcie dochodu narodowego Teoria mnożnika inwestycyjnego Przyrost inwestycji prowadzi do wielokrotnego wzrostu dochodu. Y = m I Y m = ------  I I = 100 000 c = 0.80 100 000 80 000 20 000 64 000 16 000 51 200 12 800 i td... Y =I+Ic+Ic 2 +Ic 3 +... = I ( 1 + c + c 2 + c 3 +... ) = I ( 1/1-c ) Uwaga: c = Ksk = ∆C/∆Y Model klasyczny;  Dzięki giętkim cenom i szybkim dostosowaniom decyzji podmiotów gospodarczych do zmiany popytu gospodarka pozostaje w stanie pełnego wykorzystania czynników produkcji.  O wielkości produkcji i dochodzie realnym decyduje zasób czynników produkcji. Zmiany popytu prowadzą tylko do zmiany poziomu cen. Pieniądz jest neutralny, tzn. nie ma wpływu na wielkości realne. Cena Dochód realny Pd Pp Y’’ 1.Giętkie ceny 2.Szybki powrót rynku do równowagi 3.Pełne wykorzystanie czynników produkcji Krzywe agregatowego popytu i podaży- ujęcie kompromisowe Poziom cen Dochód narodowyYp APd APp Czynniki popytowe Globalny popyt w gospodarce AD = C+I+G+(Ex-Im) Czynniki wpływające na AD  Stopy procentowe  Płace realne Ceny aktywów (akcji, domów) Kurs wymiany  Podatki Oczekiwania konsumentów i przedsiębiorców 240 - = aFPiland 220 — =— Czech Republic 2” e = Hungary + 200 - — Gemay , ” 180 — 715V / = Portugal ź 160 — ——Ev-s* — 1990 1og92 1994 1od6 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Jak zmieniała się gospodarka z perspektywy stuleci? Spojrzenie Roberta Fogla Robert William Fogel ♣ Ur. w Nowym Jorku w 1926, zm. 11 czerwca 2013 w Oak Lawn, Illinois ♣ Nagrodę Nobla otrzymał w 1993r. za nowatorskie badania w dziedzinie historii gospodarczej - zastosowanie teorii ekonomicznej i metod ilościowych do wyjaśnienia zmiany ekonomicznej i instytucjonalnej. ♣ The Escape from Hunger and Premature Death, 1700-2100, Cambridge University Press 2004 ♣ The Fourth Great Awakening and Future of Egalitarianism, The University of Chicago Press 2000. Stopa wzrostu dochodu per capita 1820 - 1989 1870 - 1989 Francja 1,5 1,8 Niemcy 1,6 2,0 w. Brytania 1,7 1,8 Japonia 1,9 2,7 Stany Zjednoczone 1,7 1,8 OECD 1,6 1,9 Godziny pracy i PKB (w tys. $ z 1990) na 1 mieszkańca Rok W. Brytania USA Japonia Godziny pracy PKB na 1 mieszk. Godziny pracy PKB na 1 mieszk. Godziny pracy PKB na 1 mieszk. 1820 1153 1,70 968 1,30 1598 0,67 1870 1251 3,20 1084 2,45 1598 0,74 1913 1181 4,90 1036 5,30 1290 1,39 1950 904 6,90 756 9,56 925 1,92 1973 750 12,00 704 16,70 988 11,57 1998 657 18,71 791 27,30 905 20,40 Źródło: A. Maddison 2001, s. 185, 215 Zmiany czasu pracy i czasu wolnego (R.W. Fogel, s. ) 1880 1995 2040 ? Roczny czas pracy w godzinach 3109 1730 1400 Tygodniowy czas pracy (w godz.) 64 37,5 30 Ilość dni urlopu w roku 7 28 30 Ilość dni choroby w roku 18 14 12 Średnia długość życia źródła: Fogel, Maddison III-I w. p.n.e. 1725 1750 1800 1850 1900 1950 1990 1999 W.Bryt. 32 37 36 40 48 69 76 77 Francja 26 33 42 46 67 77 78 USA 50 51 56 43 48 68 76 77 Egipt 24 42 60 India 27 39 59 61 Chiny 41 70 71 Japonia 61 79 81 Świat 30 66 Miary nierówności społecznej  Ekonomiczne: zróżnicowanie i stopa zmian dochodów, płac realnych, współczynnik koncentracji (Gini) Biomedyczne: wzrost, BMI, średnia długość życia Teoria ewolucji techno-fizjologicznej @ Współdziałanie ekonomii i biomedycyny - synergiczne efekty @ W ciągu ostatnich 300 lat człowiek uzyskał bezprecedensowy stopień kontroli nad swoim środowiskiem – homo sapiens oddalił się nie tylko od innych gatunków, ale także od wszystkich poprzednich pokoleń. @ Zwiększenie jego średniej masy ciała o 50%, wydłużenie czasu życia od 1800 r. o więcej niż 100% i ogromne udoskonalenie zdrowia i zdolności @ Synergizm między rozwojem technologicznym a fizjologicznym doskonaleniem człowieka. Przyczyny wydłużenia ludzkiego życia ☼ Rozwój systemów państwowej opieki zdrowotnej ☼Postęp w odżywianiu i innych warunkach życia ☼Demokratyzacja edukacji ☼Rozwój medycyny Struktura konsumpcji gospodarstwa domowego (w dolarach bieżących i %) 1875 1995 $ % $ % Żywność 427 57 5 150 12 Ubranie 106 14 1 700 4 Mieszkanie 117 16 5 930 14 Zdrowie 12 1,6 9 600 23 Edukacja 8 1 4 900 12 Inne 77 10 15 060 36  Nie uwzględniono wydatków na emerytury i bezpieczeństwo socjalne  Kolumny % nie sumują się do 100 z powodu zaokrągleń Struktura konsumpcji z uwzględnieniem czasu wolnego Źródło: Fogel 2000 i 2004 1875 1995 $ % $ % Żywność 427 48,6 5 150 4,8 Ubranie 106 12,1 1 700 1,6 Mieszkanie 117 13,3 5 930 5,5 Zdrowie 12 1,4 9 600 8,9 Edukacja 8 0,9 4 900 4,6 Inne 48 5,5 7640 7,1 Czas wolny 161 18,3 72600 67,5  Wartość czasu wolnego oceniono na podstawie dochodu, z którego rezygnowali ludzie korzystający z czasu wolnego