Migracje międzykulturowe jako wyzwanie dla polskiego systemu edukacji, Ćwiczenia z Socjologia

Pobierz Migracje międzykulturowe jako wyzwanie dla polskiego systemu edukacji i więcej Ćwiczenia w PDF z Socjologia tylko na Docsity! Dr hab. Krystyna M. Błeszyńska, prof. SGGW Migracje międzykulturowe jako wyzwanie dla polskiego systemu edukacji Warszawa, 2010
korygowanie stereotypów oraz zwalczanie uprzedzeń, ksenofobii i etnocentryzmu,
kształtowanie wiedzy i poszanowania dla Praw Człowieka, demokracji oraz państwa prawa,
kształtowanie postaw odpowiedzialności, solidarności i obywatelskiego zaangażowania,
kształtowanie kultury pokoju i zaufania,
monitorowanie sytuacji dzieci obcokrajowców w szkole;
zapobieganie niepowodzeniom szkolnym i wykluczeniu społecznemu uczniów odmiennych kulturowo;
wspomaganie akulturacji i społecznej integracji uczniów cudzoziemskich;
podjęcie oddziaływań terapeutycznych i korygujących pomagających dzieciom skutecznie radzić sobie ze stresem towarzyszącym migracji i adaptacji do warunków kraju przyjmującego;
współpraca z rodzicami uczniów obcokrajowców,
stworzenie systemu dokształcania i wsparcia dla placówek kształcących dzieci obcokrajowców. Specyfika uczniów migrantów Treści kultury - Systemy interpretacyjne - Wartości i normy - Symbole, bohaterowie - Wzorce i rytuały - Sposoby gospodarowania - Struktury i organizacja życia społecznego - Systemy komunikacyjne - Systemy organizacyjne - Systemy sankcji i mediacji - Dobra materialne Kulturowe ramy życia społecznego
Ideologie i systemy wierzeń
Systemy wartości i normy społeczne
Systemy kontroli społecznej
Organizacja i reguły życia społecznego
Struktury społeczne i wzory relacji społecznych
Organizacja i wzory życia rodzinnego
Konwencje komunikacyjne
Modele pełnienia ról społecznych
Modele osobowe i wzory karier życiowych
Organizacja i treści edukacji
Wzory socjalizacji i praktyki wychowawcze
Postawy wobec czasu i przestrzeni
Postawy wobec życia i środowiska $, TPŁ Z a Ę d a ba OZ p - - Wymiary doświadczenia Fizyczny Emocjonalny Społeczny Poznawczy Behawioralny Tożsamościowy Duchowy Wymiary adaptacji do nowych warunków Adaptacja funkcjonalna Adaptacja społeczna Adaptacja kulturowa Problemy integracji społecznej Nieadekwatność Poczucie wyizolowania Poczucie niepewności i zagrożenia Marginalizacja i/lub wykluczenie Degradacja statusu Rekonstrukcja sieci społecznych Rekonstrukcja struktur tożsamościowych Postawy otoczenia Brak/niedostatki kompetencji społecznych i kulturowych Zależność od innych Procesy akulturacji Akulturacja: „Zmiana kulturowa wynikająca z kontaktu międzykulturowego” (Linton, 1936) - Zmiana kulturowa inicjowana przez współwystępowanie dwóch lub więcej autonomicznych systemów kulturowych - Może wynikać z niejednorodności transmisji kulturowej - Może być inicjowana przez czynniki niepowiązane z kulturą (np. zmiany ekologiczne lub demograficzne) - Proces rozpoznawania, różnicowania oraz selektywnej adaptacji wzorów i wartości - Rozróżnienie z enkulturacją: procesem, w którym rozwijająca się jednostka przyswaja sobie własną kulturę (Berry, 1992) Adaptacja kulturowa Etapy adaptacji kulturowej (Oberg, 1960): I. Miesiąc miodowy - odkrywanie inności: (euforia i zachwyt, niepewność, fascynacja, powierzchowne przyswajanie II. Szok kulturowy „Zaburzenie fizycznego i psychicznego funkcjonowania człowieka wywołane przedłużającym się kontaktem z odmienną, nieznaną kulturą” Rodzaje szoku: szok pierwotny i szok powrotu Czas trwania: przeciętnie pół roku (Grzymała-Moszczyńska, 2000) Definicja prawna Konwencja Genewska 1951, Protokół Nowojorski 1967: Uchodźca to „osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się, na skutek podobnych zdarzeń, poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania i nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa”. Prawna ochrona uchodźców Uregulowania na szczeblu ONZ (UNHCR) Uregulowania unijne Uregulowania i rozwiązania krajowe Doświadczenie uchodźstwa Trauma doświadczenia w kraju ojczystym Trauma ucieczki i drogi Trauma procedur uchodźczych Poczucie wykorzenienia Niepewność losu has = a = kj 411/07) e opsadi Saraje' Repatrianci Tożsamość złożona Problemy dookreślenia tożsamości Problemy postaw społeczeństwa przyjmującego Problemy zarządzania relacjami z krajem i środowiskiem opuszczonym Relacje międzygrupowe w zbiorowościach wielokulturowych 1. Rola uwarunkowań historycznych 2. Rola uwarunkowań kulturowych 3. Rola uwarunkowań ekonomicznych 4. Rola uwarunkowań politycznych 5. Rola edukacji i socjalizacji 6. Uwrażliwienie na różnice: - Wzrost znaczenia religii (zagrożenie fundamentalizmem!) - Wzrost znaczenia przynależności etnicznej i narodowej - Wyczulenie na kwestie rasowe - Uwrażliwienie na nierówności społeczne Typy relacji międzykulturowych 1. Separacja 2. Współzawodnictwo etniczne 3. Współpraca 4. Koalicje etniczne 5. Integracja Konflikty etniczne i rasowe 1. Nieporozumienia na tle różnic kulturowych i komunikacyjnych 2. Stereotypy i uprzedzenia 3. Zróżnicowany poziom wrażliwości 4. Konflikty interesów 5. Poczucie dyskryminacji i wykluczenia 6. Współzawodnictwo 7. Pamięć historyczna i postpamięć grupy etnicznej 8. Eksterioryzacja konfliktów lokalnych Badania CODN 2009 Przedmiot badań Percepcja sytuacji uczniów obcokrajowców w perspektywie personelu pedagogicznego: - Specyfika funkcjonowania, potrzeb i problemów kształcenia, - Obraz relacji z uczniami polskimi, - Współpraca z rodzicami i opiekunami - Postawy i poczucie kompetencji międzykulturowych nauczycieli, pedagogów szkolnych i dyrektorów szkół Wymiary zróżnicowania 1. Płci i wieku 2. Rasowe 3. Etniczne 4. Kulturowe 5. Religijne 6. Statusu społecznego 7. Statusu prawnego 8. Doświadczenia migracyjnego 9. Doświadczenia szkolnego 10. Zdrowotne 11. Warunków życia w Polsce 12. Założenie różnic strategii akulturacyjnej rodziców (nie badano) Zróżnicowanie kulturowe uczniów 1. Europa Zachodnia: uczniowie z Anglii, Belgii, Danii, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Portugalii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoch. 2. Europa Południowa - uczniowie z Albanii, Bułgarii, Bośni- Hercegowiny, Grecji, Mołdawii, Rumunii i Słowenii. 3. Postkomunistyczne kraje Europy Centralnej i Wschodniej – dzieci i młodzież z Białorusi, Czech, Litwy, Łotwy, Rosji i Ukrainy. Zakaukazie: uczniowie z Armenii, Azerbejdżanu, Czeczenii, Dagestanu, Gruzji i Inguszetii. 4. Azja Mniejsza i Bliski Wschód: uczniowie z Iraku, Iranu, Jemenu, Libanu, Syrii, Turcji i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Azję Centralną – uczniowie z Kazachstanu, Kirgistanu i Mongolii. 5. Azja Wschodnia i Południowa: przybysze z Chin, Indii, Japonii, Korei, Pakistanu, Singapuru, Sri Lanki, Tajlandii i Wietnamu. 6. Afryka: Angola, Ghana, Kongo, Libia, Madagaskar, Nigeria, Somalia i Sudan. 7. Ameryka Północna: uczniowie z USA i Meksyku. Najliczniejsze grupy: Czeczeni, Ormianie i Wietnamczycy. Status dzieci
Większość: dzieci imigranckie
Dzieci uchodźcze: przede wszystkim uczniowie z Czeczenii, pojedyncze dzieci z Gruzji, Iraku, Sri Lanki, Konga, Nigerii, Somalii i Sudanu
Dzieci – uchodźcy: 7 przypadków (chłopcy czeczeńscy) Wskazywane problemy uczniów 1. Problemy językowe 2. Trudna sytuacja materialna 3. Niejasny status prawny 4. Zaburzenia funkcjonowania 5. Niewyrównany poziom wiedzy i kompetencji 6. Problemy rozumienia treści nauczania 7. Nieadekwatność zachowań 8. Problemy integracji ze środowiskiem rówieśników 9. Problemy współpracy z nauczycielem Eksponowane problemy szkoły 1. Problemy komunikacji i kontaktu z uczniem 2. Problemy ewaluacji 3. Obniżanie pozycji szkoły w rankingach 4. Dobry kontakt z uczniem, trudności w pracy z grupą 5. Problemy współpracy z rodzicami uczniów 6. Nieadekwatność lub niespójność uregulowań prawnych 7. Brak możliwości zorganizowania zajęć korekcyjno- wyrównawczych 8. Niedostatki współpracy z instytucjami wspierającymi 9. Brak możliwości uzyskania pomocy 10. Niekompetencja personelu 11. Brak możliwości uzupełnienia kwalifikacji 12. Syndrom kelnera Postawy i poczucie kompetencji kadry Postawy:
ambiwalencja: lęk i poczucie niepewności oraz zapał i chęć pracy z uczniami obcokrajowcami
brak realizmu i orientacji w specyfice problemów, jakie mają rozwiązywać. Poczucie kompetencji:
bardzo niskie
dominacja poczucia braku wiedzy i umiejętności oraz niewystarczającego przygotowanie do wypełniania nowych zadań Niedostatki systemu wsparcia
Ograniczenia dostępu do systemów wsparcia i form doskonalenia zawodowego w analizowanym zakresie.
Brak informacji i słaba orientacja w zasobach środowiska lokalnego, problemy kontaktów z agencjami rządowymi oraz częsty brak zainteresowania tychże agencji współpracą ze szkołami.
Stosunkowo dobra współpraca z ośrodkami pomocy społecznej i poradniami psychologiczno – pedagogicznymi. Ale: brak kompetencji pracowników tych instytucji w sprawach dotyczących dzieci uchodźców i imigrantów.
Ograniczenia dostępu do poradni publicznych specjalistycznych, poradnictwo niepubliczne trudne w lokalizacji.
Większość szkół kształcących uczniów obcokrajowców nie zatrudnia psychologa na pełnym etacie. Zatrudnieni psycholodzy nie są spostrzegani jako kompetentni w kwestii uczniów cudzoziemskich.
Brak dostępu do tłumaczy umożliwiających w razie zaistnienia takiej potrzeby pełny kontakt z uczniami i ich rodzicami.
Brak możliwości uzyskania szybkiego wsparcia w ewentualnych sytuacjach kryzysowych.
Brak materiałów metodycznych wspierających pracę z dziećmi przybywającymi spoza Polski.
Brak dostępu do doradców kompetentnych w sprawach kształcenia imigrantów i uchodźców oraz integracji zespołów wielokulturowych.