Pobierz Mikroekonomia - opracowanie zagadnień egzaminacyjnych i więcej Egzaminy w PDF z Mikroekonomia tylko na Docsity!
Zagadnienia egzaminacyjne
1 ) Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii (różne definicje ekonomii, ekonomia
polityczna, ekonomia jako profesja, czy ekonomia jest nauką? Hayek o ekonomii,
‚ekonomia w jednej lekcji’), ekonomia pozytywna i normatywna. Mikro- i
makroekonomia.
EKONOMIA to nauka o działaniu. Szczególną cechą ekonomii jest to, że zajmuje się procesem wymiany. Ekonomia jest najmłodszą z nauk. Jest ona częścią uniwersalnej nauki – prakseologii. Ekonomia – nauka o społecznych prawach gospodarczych w warunkach ograniczonych zasobów i wielości celów. Jest to nauka, która bada w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje co jak i dla kogo wytworzyć. Podstawowy problem ekonomiczny to rozwiązanie sprzeczności między nieograniczonymi potrzebami ludzkimi w zakresie dóbr i usług, a ograniczonymi zasobami. „ekonomia jest tym czym zajmują się ekonomiści” - Jacob Viner „Ekonomia jest nauką o tym, jak ludzie żyją, działają i myślą w codziennym życiu gospodarczym”. Ekonomia „polityczna”
- jest to nauka zajmującą się analizą procesów gospodarczych w ogólnym kontekście procesów społecznych. ‘Polityczna’ w tym okresie znaczyła tyle co ‘społeczna’, odnosząca się do życia gospodarczego obserwowanego w całym społeczeństwie. -"ekonomia społeczna" lub "nauka o gospodarstwie narodowym"
- człowiek biegły w zarządzaniu domem, czyli gospodarz (zarządzający majątkiem, folwarkiem, podejmujący decyzje istotne dla dalszego funkcjonowania majątku) John Stuard Mill (1806-1873) widział ekonomię polityczną „nie jako przedmiot sam w sobie, lecz jako cześć większej całości; gałąź filozofii społecznej, tak ściśle powiązaną z innymi jej gałęziami, że nawet wnioski dotyczące konkretnego zakresu działania ekonomii mają charakter fakultatywny, gdyż podlegają wpływom i zakłóceniom ze strony czynników spoza obszaru jej bezpośrednich zainteresowań.” *ekonomia polityczna- zarządzanie gospodarką narodową tak by „w naturalny sposób wykształcały się wzajemne relacje i uzależnienia pomiędzy członkami społeczeństwa, po to by uczynić dbałość o własny interes każdego z nich drogą do zaspokojenia pragnień innych członków tego społeczeństwa”. Czy ekonomia jest nauką: Ekonomia, jeśli jest w ogóle nauką, różni się od innych nauk tym, że nie ma w niej nieuchronnego przechodzenia od mniejszej do większej pewności, bezwzględnego poszukiwania prawdy, która, raz odkryta, pozostaje prawdą po wsze czasy unicestwiając wszystkie odmienne doktryny.” Znana jest anegdotka przypisywana Winstonowi Churchillowi, który miał powiedzieć: „Jeżeli zamkniesz dwóch ekonomistów w pokoju, dostaniesz dwie opinie, no chyba, że jednym z tych ekonomistów jest Lord Keynes, w takiej sytuacji dostaniesz trzy opinie.” Ekonomia jako profesja Homer w Iliadzie „ekonomiści pelasgiańsky” ; również wspomina się o ekonomistach uczestniczących w kampanii wojennej Aleksandra Wielkiego W angielskim nadal (a jest to długa tradycja) ekonomikę polityczną określa się jako – ‘ponura nauka' krytyk brytyjski Thomas Carlyle in the 1850s. Edmund Burke w napisanych w 1790 roku Rozważaniach dotyczących rewolucji we Francji, pisząc o
sytuacji we Francji w końcu XVIII wieku stwierdził, że „czasy rycerstwa przeminęły. Nastały czasy sofistów, ekonomistów i kalkulatorów, Ekonomia w jednej lekcji ( Henry Hazlit) - Zły ekonomista widzi tylko to, co bezpośrednio uderza wzrok; dobry ekonomista patrzy także dalej. Zły ekonomista widzi tylko bezpośrednie konsekwencje proponowanego kierunku polityki; dobry ekonomista spogląda także na konsekwencje dalsze i pośrednie. Zły ekonomista widzi tylko skutki, jakie dana polityka przyniosła lub przyniesie pewnej konkretnej grupie; dobry ekonomista bada także skutki, jakie polityka przyniesie wszystkim grupom.” w swej istocie ekonomia jest bardzo prostą nauką, której sedno można przedstawić w jednej lekcji, a całość tej lekcji zawrzeć w jednym zdaniu: „Sztuka ekonomii polega na tym, by spoglądać nie tylko na bezpośrednie, ale i na odległe skutki danego działania czy programu; by śledzić nie tylko konsekwencje, jakie dany program ma dla jednej grupy, ale jakie przynosi wszystkim.” Hayek o ekonomi - Osobliwym zadaniem ekonomii jest pokazanie ludziom jak mało w istocie wiedzą o tym, co w ich mniemaniu da się zaprojektować”. Fizyk, który jest tylko fizykiem, może być pierwszej klasy fizykiem i najbardziej wartościowym członkiem społeczeństwa. Ale wybitnym ekonomistą nie może być ktoś, kto jest tylko ekonomista. Ekonomista, który jest tylko ekonomistą, jest nie tylko skończonym nudziarzem, lecz jest wręcz niebezpieczny." W pewnym sensie działalność, jaką ekonomia pragnie wyjaśnić, nie odnosi się do zjawisk fizycznych, ale do ludzi. Wartości ekonomiczne są interpretacją faktów fizycznych widzianych w kategoriach obiektów fizycznych, służących w szczególnych sytuacjach zaspokojeniu ludzkich potrzeb. Zatem można by ekonomię określić ... jako meta teorię, teorię o teoriach jakie ludzie tworzą po to, by w sposób najefektywniejszy odkryć i wykorzystać środki, jakimi dysponują dla zróżnicowanych celów.” Żaden umysł nie może posiąść całej wiedzy, dlatego żaden człowiek nie może podejmować wyboru. Ekonomista musi służyć innym a nie kierować nimi. Podziały ekonomii Ekonomia pozytywna i normatywna Pozytywna – obiektywne, naukowe wyjaśnianie zasad funkcjonowania gospodarki. Normatywna – zalecenia i rekomendacje oparte na subiektywnych sądach wartościujących. Mikroekonomia i Makroekonomia mikroekonomia - szczegółowe badanie indywidualnych decyzji podmiotów gospodarczych (przedsiębiorstw, gospodarstw domowych) dotyczące pojedynczych towarów, szczegółowe badania jednego aspektu pomijając jego związki zresztą gospodarki makroekonomia – nacisk na wzajemne związki w gospodarce jako całości. mezoekonomia – analiza rozwoju branży.
I w skali kraju (zawody) stosunek dochodów 20% najbogatszych do 20% najbiedniejszych konwergencja wśród państw o dobrej praworządności
3) Narzędzia analizy ekonomicznej (dane (szeregi czasowe, dane przekrojowe), wskaźniki, wielkości nominalne i realne, modele, symulacja komputerowa, analiza statyczna i dynamiczna). Model a rzeczywistość (sposoby oceny ‚dobroci’ modelu). Opinia Marshall’a nt. wykorzystania podejścia matematycznego w ekonomii. Różne rodzaje trendów. Krzywa logistyczna, sigmoidalna. Wskaźnik cen detalicznych – sposób liczenia. Szereg czasowy- Szereg czasowy zawiera kolejne wartości przyjmowane przez daną zmienną w różnych momentach. (aby łatwiej zebrać dane do sprawozdań wybiera się ramy czasowe) Szeregi czasowe- interpolacja Szeregi czasowe – ekstrapolacja
nZaufanie do modelu rośnie w miarę tego jak eksperymentujemy z nim i nie napotkamy na negatywne wyniki jego konfrontacji z rzeczywistością. Sub-kryteria poprawność – wyniki modelu powinny być możliwie najbliżej wyników obserwacji lub eksperymentów. spójność – model powinien być nie tylko spójny wewnętrznie ale także zgodny (spójny) z ogólnie akceptowanymi teoriami, które odnoszą się do badanego problemu. uniwersalność – konsekwencje danego modelu powinny odnosić się do szerszej grupy zjawisk niż ten pojedynczy problem, który był inspiracją budowy danego modelu. prostota – model powinien przyczyniać się do tworzenia porządku w obrębie badanej klasy zjawisk; pewne subiektywne odczucia harmonii i piękna odgrywają często istotna rolę w ocenie stopnia prostoty modelu. Albert Einstein zwykł mawiać, że „Najlepsze wyjaśnienie jest to najprostsze ... ale nie prostsze”. Alfred North Whitehead proponował natomiast: “Szukaj prostoty ... a potem jej niedowierzaj!”. płodność – model powinien rzucić nowe światło na dobrze znane zjawiska, powinien stymulować nowe odkrycia. użyteczność – to praktyczne kryterium dominuje w naukach stosowanych. Alfred Marshall o matematyce w ekonomii: Akcja natury jest złożona. I nic nie da się osiągnąć na skróty. Używając tylko matematyki to droga na skróty która jest nie wystarczająca do wyciagniecia całkowitych i prawidłowych wniosków. Używanie tylko matematyki nie czyni dobrego ekonomisty. Dobra matematyka rzadko jest dobrą ekonomią, a żeby nią być powinna być traktowana i stosowana w bardzo specyficzny sposób, ponieważ matematyka jest jak język skrótu. szeregi czasowe – trendy Liniowy Wykładniczy (eksponencjalny) – z Czarnego sigmoidalny (logistyczny) Drgania Krzywa sigmoidalna (logistyczna)- na początku wartości zmiennej rosną powoli, potem coraz szybciej, jednak po uzyskaniu pewnego poziomu prędkość wzrostu maleję i następuję stabilizacja. Tak zachowuje się wiele produktów wchodzących na rynek. 4) Gospodarka naturalna i towarowa (wymiana barterowa i wymiana pieniężna). Społeczny podział pracy. Kapitalizm. Schumpeter o kapitaliźmie. Dobro gospodarcze. Zasób rzadki. Cena a koszty, czynniki wpływające na ustalenie się ceny wg Pierre de Jean Olivi. Trzy funkcje ceny (wg Friedmana). Gospodarka naturalna i towarowa Gospodarka naturalna – producenci produkują tylko na własne potrzeby (wymiana jeśli zachodzi ma charakter przymusowy –np. danina chłopa pańszczyźnianego na rzecz właściciela ziemskiego). Gospodarka towarowa – producenci przekazują produkty swojej pracy innym podmiotom w drodze ekwiwalentnej wymiany (kupna i sprzedaży).
wymiana towar za towar (barterowa), wymiana pieniężna: towar-pieniądz-towar (dzięki czemu może być rozdzielenie w czasie i przestrzeni kupna i sprzedaży towaru) ‘społeczny podział pracy’, wyodrębnienie się producentów i własności prywatnej (własności środków produkcji). zbieractwo, pasterstwo, rolnictwo, rzemiosło, kupiectwo, … Wymiana barterowa – wymiana jednego towaru na drugi lub kilku towarów na kilka innych towarów. Każdy kontrakt w barterze wymaga szczególnego porozumienia stron – obie muszą być jednocześnie oferentem i nabywcą, a także posiadać konkretne dobra pożądane przez partnera. Wymiana pieniężna – towary sprzedawane i kupowane są za pieniądze. KAPITALIZM , system społeczno-gospodarczy oparty na prywatnej własności, w którym oprócz rynku dóbr i usług jest rozwinięty rynek pracy, a działalność gospodarcza odznacza się trwałą tendencją do wzrostu; pojęcie kapitalizmu rozpowszechniło się w drugiej połowie XIX w. w związku z analizą tego systemu dokonaną przez K. Marksa; do ekonomii akademickiej wprowadził je W. Sombart. W bardziej potocznym ujęciu przez kapitalizm rozumie się system wolnej przedsiębiorczości bądź społeczeństwo wysoko rozwiniętej gospodarki rynkowej. Charakterystyczną cechą gospodarki kapitalistycznej jest dążenie do maksymalizacji korzyści ekonomicznych z jednostki posiadanego kapitału; w konsekwencji powstaje mechanizm konkurencji, której wynikiem jest wysoka innowacyjność produkcji, obniżenie jej kosztów, urozmaicona struktura asortymentowa, przy pewnych zjawiskach negatywnych, jak niewykorzystanie części zasobów, np. siły roboczej (bezrobocie). Społeczny podział pracy- Polega ona na tym, że w społeczeństwie wyodrębniają się pewne grupy ludzi trudniące się określoną produkcją. Podział pracy pozwala każdej jednostce wytwarzać dobra lub świadczyć usługi, które potrafi ona wykonywać relatywnie najlepiej, a ponadto jest ona w stanie doskonalić te umiejętności. Podziałowi pracy musi towarzyszyć wymiana. Przełomowe znaczenie dla rozwoju gospodarki rynkowej miały trzy wielkie społeczne podziały pracy:
- wyodrębnienie się rolnictwa z pasterstwa,
- wyodrębnienie się rzemiosła z rolnictwa,
- wyodrębnienie się klasy kupców i rozwoju handlu. Schumper o kapitalizmie - Cywilizacja kapitalistyczna jest racjonalistyczna i „antybohaterska”. Jedno z drugim oczywiście ściśle się łączy. Powodzenie w przemyśle i handlu wymaga wielkiej wytrwałości, ale działalność przemysłowa i handlowa jest zasadniczo niebohaterska w rycerskim sensie; nie ma tu żadnego wymachiwania mieczem, nie ma specjalnej fizycznej dzielności, trudno tu o galopy na pokrytym pancerzem rumaku na szyki wroga, najlepiej heretyka lub poganina; ideologia wysławiająca idee walki dla samej walki i zwycięstwa, dla samego zwycięstwa więdnie jakoś w biurze, wśród kolumn liczb, i trudno się temu dziwić. Dlatego też, dysponując aktywami, które mogą przyciągnąć rabusia lub poborcę podatkowego, i nie podzielając, a nawet wręcz odrzucając ideologię wojownika, sprzeczną z „racjonalnym” utylitaryzmem, burżuazja przemysłowa i handlowa jest nastawiona z gruntu pokojowo i skłonna jest nalegać na stosowanie reguł moralnych życia prywatnego do stosunków międzynarodowych.” Zakładał nieuchronną transformację ustroju kapitalistycznego w socjalistyczny. Kapitalizm, według Schumpetera, z założenia nie miał szans przetrwania, a do postępującej przemiany w socjalizm miały się przyczyniać nie jego klęski, ale sukcesy. W „Kapitalizmie, socjalizmie,
Wzrost cen, poprzez zwiększenie dochodów dostarcza środków umożliwiających zwiększenie produkcji (np. na nowe inwestycje) albo środków na poszukiwanie innych źródeł zaopatrzenia. Wzrost cen surowców potrzebnych do produkcji wymusza na producentach poszukiwanie tańszych metod produkcji, lub szukanie tańszych substytutów. Zmniejszenie ceny produktów przez konkurentów wymusza na innych producentach doszukiwania się źródeł ich spadku. Czy zmniejszenie ceny jest wynikiem znalezienia przez konkurenta tańszych źródeł zaopatrzenia, np., w surowce, czy też wynikiem zastosowania wydajniejszej technologii produkcji. średnia efektywność wykorzystania surowców ma szansę stale rosnąc. Ruch cen pozwala także na kształtowanie się racjonalnej struktury płac. (zwiększenie produkcji zwiększenie wydajności maszyn lub zwiększenie zatrudnienia). Zwiększenie zatrudnienia może dokonać się jedynie poprzez zaoferowanie większych zarobków, lepszych warunków pracy. podejmowanie racjonalnych decyzji jaki zawód należy wykonywać (czy kształcić się w nim). Zysk jest sygnałem dla biznesmena, że konsumenci są zadowoleni z jego produktów, jest zachęta do kontynuowania, lub nawet zwiększenia, produkcji. Straty natomiast wskazują mu, że niedostateczna liczba konsumentów jest skłonna kupić jego produkty po cenie przez niego zaproponowanej. Osobiste zainteresowanie jest podstawą dla całego systemu rynkowego. Podział dochodu (redystrybucja) Zyski konkurujących ze sobą producentów należy uznać za sprawiedliwą zapłatę za ich wysiłki włożone np. w zmniejszenie kosztów produkcji, czy polepszenie jakości wyrobów. Zwiększenie marży jest zachętą do dalszej produkcji, dając środki do dalszego rozwijania produkcji, jest także nagrodą za dobre gospodarowanie, jest informacją dla innych producentów by podążać przetartym szlakiem, szlakiem, który daje zadowalające efekty. niesprawiedliwość mechanizmów rynkowych w kształtowaniu płac? 5) Krzywa możliwości produkcyjnych – konstrukcja, warunek wypukłości krzywej możliwości produkcyjnych. Prawo malejących przychodów. Koszt alternatywny. Krzywa możliwości produkcyjnych - przedstawia w sposób graficzny maksymalną, możliwą produkcję jednego dobra, przy danej wielkości produkcji drugiego dobra. Krzywa pokazuje różne kombinacje ilości dóbr czy usług, które są możliwe do wytworzenia, gdy wszystkie dostępne zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane. Krzywa jest wypukła bo w rzeczywistości gospodarczej obecne jest prawo malejących przychodów Liniowa krzywa możliwości produkcyjnych Pokazuje, że ilość dobra, z której trzeba zrezygnować w zamian za konkretną ilość drugiego dobra pozostaje stała w miarę wzrostu produkcji.
Wypukła krzywa możliwości produkcyjnych Wskazuje na to, że gdy wzrasta produkcja jednego dobra, trzeba zrezygnować z coraz większej ilości dobra drugiego (lub przy zmniejszaniu produkcji określonego dobra uzyskujemy w zamian coraz to większe ilości innego dobra). Prawo malejących przychodów (prawo malejącej użyteczności krańcowej) każdy następny zaangażowany czynnik produkcji zwiększa produkcję w stopniu mniejszym niż poprzedni Użyteczność krańcowa, użyteczność marginalna, korzyść krańcowa, korzyść marginalna – korzyść jaką odnosi konsument ze zwiększenia konsumpcji danego dobra o jedną jednostkę. Stanowi przyrost korzyści w związku z konsumpcją dodatkowej jednostki dobra. Prawo malejącej użyteczności krańcowej – prawo ekonomiczne, w myśl którego korzyść krańcowa każdej kolejnej konsumowanej jednostki dobra jest mniejsza od korzyści krańcowej poprzedniej jednostki dobra. Tym samym konsument zwiększając konsumpcję o kolejne jednostki powoduje zwiększenie odnoszonych korzyści, ale przyrost tych korzyści z każdą jednostką dobra jest coraz mniejszy. Prawo to znane jest również jako I prawo Gossena. Prawo malejących przychodów Prawo rosnących przychodów Prawo malejących przychodów (logistyczna) (^00) 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.
1
2
3
(^00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 )
1
2
3
(^00 10 20 30 40 50 60 70 80 90 ) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 (^00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
6) Rynek – definicja, cechy rynku. Zasada 20/80 (zasada Pareto) a skuteczność działań rynkowych. Koncepcja ‚Niewidzialnej ręka’ u Adama Smitha. Rewolucja marginalistyczna (marginalna) – twórcy, prawo Gossena i ‚drugie prawo Gossena. Warunek maksymalizacji wg Jevonsa (użyteczność pracy vs. przykrość pracy). Rynek Rynek – uzgodnienie decyzji gospodarstw domowych i przedsiębiorstw o tym co i jak wytwarzać oraz jak wiele i dla kogo pracować poprzez mechanizm cenowy. Rynek – zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu pomiędzy kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług. Zalety rynku: -żadna osoba ani grupa osób nie jest w stanie kontrolować rynku, monopolizacja rynku przez jakąś grupę jest bardzo rzadka -rynek w naturalny sposób nagradza Cechy rynku: własność prywatna – bez niej nie byłoby rynku konkurencja- możliwe obniżenie cen i wprowadzanie innowacji podaż-popyt-cena- cena ustala się poprzez wzajemne uzgodnienie popytu i podaży podział pracy spontaniczność rozwoju- nie można sobie wyobrazić rynku bez spontaniczności przedsiębiorca-przedsiębiorczość swoboda wejścia i wyjścia Zasada Pareto Zasadę 80/20 przedstawił po raz pierwszy w 1897 włoski ekonomista-socjolog Vilfredo Pareto (1848-1923). W tym czasie zajmował się on badaniem rozkładu dochodów pomiędzy różnymi grupami społecznymi. Z jego obserwacji rozkładu dochodów w różnych okresach historycznych i w różnych krajach wynikało, że dobrym przybliżeniem jest właśnie proporcja 80:20. Przez cały XX wiek zasada ta stosowana była przez niezliczoną liczbę badaczy do analizy bardzo wielu sfer, życia człowieka. Przy innym sformułowaniu prawo Pareto wyraża się postaci wzoru potęgowego , gdzie nW to liczba ludzi o bogactwie W. Wykładnik potęgowy e zawiera się zwykle pomiędzy 2 a 3, niezależnie czy dotyczy to rolniczego społeczeństwa w Afryce albo Azji, czy zindustrializowanego społeczeństwa zachodnioeuropejskiego. proporcję 80:20 należy traktować jako pewien skrót myślowy wskazujący na daleko idąca
nieproporcjonalność wysiłków i efektów. Bardzo rzadko jest tak, że 50% efektów jest osiąganych przez 50% nakładów. W rzeczywistości zależność ta oscyluje wokół wartości 80:20. Czasami jest to 80:10, a czasami 70:20. zasada 20/ (80/20) Uznaje się, że lepiej zrealizować coś w 80% niż angażować wszystko w jedno działania
80% następstw jest wywołanych przez 20% przyczyn’, ‘20% wysiłku potrzebne jest po to by
uzyskać 80% rezultatów’, ‘20% klientów przynosi firmie 80% zysków’, ‘80% zysków firm pochodzi ze sprzedaży 20% wyrobów; ‘20% kierowców powoduje 80% wypadków’, ‘20% przestępców popełnia 80% przestępstw’, itp. Koncepcja niewidzialnej ręki (Adam Smith)
„To, co wytwarza ziemia, zawsze żywi niemal wszystkich mieszkańców, których może wyżywić.
Bogaci wybierają z kopca jedynie wszystko to, co jest najcenniejsze i najprzyjemniejsze. Spożywają niewiele więcej niż człowiek biedny, i pomimo naturalnego samolubstwa i zachłanności, choć mają na względzie tylko własną wygodę, choć jedynym celem wysuwanym wobec kroci zatrudnianych do ciężkiej pracy ludzi jest zaspokojenie ich własnych czczych nienasyconych pragnień, dzielą z biedakami produkt ich wkładu do pomnażanych zbiorów. Niewidzialna ręka prowadzi ich do dokonania nieomal takiego samego podziału artykułów pierwszej potrzeby, który by następował, gdyby podzielić ziemię na jednakowe części między wszystkich jej mieszkańców i w ten sposób samorzutnie i bezwiednie przyczynia się do zwiększenia korzyści społeczeństwa i dostarcza środków do rozmnażania gatunków.” (Smith, 1989, s. 272-3) Jednostki działające na wolnym rynku kierują się własnymi celami i starają się odnieść maksymalne korzyści, co służy jednak celom społeczeństwa jako całość. Jednostki motywowane własnym interesem nie poddawane centralnemu kierowaniu mogą współtworzyć spójne społeczeństwo gospodarujące, zdolne do podejmowania racjonalnych decyzji alokacyjnych. Każdy z nich, usiłując jako jednostka maksymalizować swój prywatny dochód, przyczynia się równocześnie do tego by "dochód społeczny był jak największy"
Wykres Jevonsa Kiedy ab równa się bc, użyteczność produktu jest równa ujemnej użyteczności pracy potrzebnej do jej wytworzenia; a zatem ilość pracy oferowanej w stanie równowagi jest wyznaczona przez Ob jednostek produktu. 7) Popyt i podaż – dobra ‚dyskretne’ i ‚ciągłe’, krzywa popytu rynkowego a krzywe popytu indywidualnego. Czy liniowe krzywe popytu indywidualnego mogą ‚wygenerować’ nieliniową krzywą popytu rynkowego? Cena równowagi rynkowej. Zasada ceteris paribus****. Czynniki kształtujące funkcje popytu. Efektywność w sensie Pareto. Dobra dyskretne- to takie, których nie można podzielić na małe porcje np. telewizor, meble Krzywa popytu dla dóbr dyskretnych (policzalnych, kwantyfikowanych) Np samochody Dobra ciągłe- można podzielić, np. cukier Krzywa popytu dla dóbr ciągłych (niepoliczalnych) lub przybliżona krzywa popytu dla dóbr
policzalnych (dyskretnych) w sytuacji bardzo dużej liczby tych dóbr Np. kilogramy sernika, samochody w tysiącach sztuk Krzywa popytu rynkowego jest sumą indywidualnych krzywych popytu! Nawet jeśli indywidualne krzywe popytu są liniowe to rynkowa krzywa popytu jest nieliniowa! Dla danej ceny p popyt rynkowy jest suma popytów indywidualnych. Niech Di(p ) oznacza popyt i -tego konsumenta, zagregowany popyt D( p ) jest równy: Przykład dla funkcji liniowych (dla dodatniego popytu): wówczas zagregowana funkcja nie będzie funkcja liniową; możemy powiedzie, że jest to funkcja kawałkami liniowa. Przy dużej liczbie konsumentów linia ta zbliżać się będzie do funkcji ‘gładkiej’: Krzywa popytu jest sumą indywidualnych krzywych popytu. Podaż ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie cen. Podaż dobra to ilość dobra w jednostce czasu oferowana na rynku przy różnych wysokościach ceny
- wielkość środków przeznaczonych na reklamę i promocje.
- styl (projekt) produktu x.
- cena dóbr substytucyjnych lub komplementarnych do dobra x.
- liczba punktów dystrybucji dóbr konkurencyjnych.
- wielkość środków przeznaczonych na reklamę i promocje dóbr konkurencyjnych.
- styl (projekt) produktu konkurencyjnego.
- dochód konsumentów (kupujących).
- gusty, preferencje kupujących.
- oczekiwania kupujących dotyczących poziomu cen.
- koszty uzyskania kredytu.
- polityka rządu
- zmiany demograficzne.
- warunki pogodowe. 8) Elastyczność cenowa popytu – definicja, zmiana elastyczności dla liniowej funkcji popytu, funkcja popytu o stałej elastyczności cenowej, elastyczność cenowa dla różnego rodzaju dóbr, dobra elastyczne i nieelastyczne, typowy rozkład częstotliwości dóbr o różnej elastyczności. Wpływ elastyczności cenowej na zmianę położenia stanu równowagi. Krótki i długi okres – definicje i różnica w wartościach elastyczności. Elastyczność cenowa popytu Cenowa elastyczność popytu – stosunek względnej zmiany wielkości popytu do względnej zmiany ceny. Cenowa elastyczność popytu określa, w jaki sposób popyt na dane dobro będzie się zmieniał wraz ze zmianami ceny: stosunek względnej zmiany wielkości zapotrzebowania na dane dobro do względnej zmiany ceny D p 0 elastyczność dla liniowej funkcji popytu e<-1 popyt elastyczny -1<e<0 popyt nieelastyczny e= -1 spadek lub wzrost ceny nie ma wpływu, w tym punkcie wartość wydatków poniesionych przez nabywców jest największa i najbardziej opłacalna Elastyczność cenowa popytu przy funkcji liniowej wraz ze spadkiem ceny zmniejsza się , wyjątki: *przy funkcji doskonale elastycznej przyjmuje kształt prostej poziomej, elastyczność= nieskończoność
bo nie zmienia się cena przy funkcji całkowicie nieelastycznym przyjmuje kształt prostej pionowej, elastyczność= 0, ponieważ nie zmienia się ilość ***** funkcje o stałej elastyczności Funkcja o stałej elastyczności cenowej popytu ( slajd 27, prezentacja 6 ) Krótki i długi okres, elastyczność cenowa popytu jest z reguły niska w krótkim okresie, a wyższa w długim, gdy zwiększają się możliwości substytucji produktów, których cena wzrosła. ***** Długi okres to czas niezbędny do dostosowania się nabywców do zmiany (np. cen).Długi okres może być liczony w miesiącach (np. zmiana popytu na czekoladę) lub lat (reakcja na zmianę ceny benzyny). _Krótki okres_ to czas tuż po wprowadzeniu zmian.Wszystko zależy od tzw. stałych czasowych systemu (opisujących dynamikę systemu) Dobro normalne – (zwykłe) popyt wzrasta wraz ze wzrostem dochodu. Dobro niższego rzędu – popyt maleje wraz ze wzrostem dochodu. Dobra normalne (zwykłe) – dodatnia elastyczność dochodowa popytu Dobra niższego rzędu – ujemna elastyczność dochodowa Dobra wyższego rzędu (luksusowe) mają elastyczność dochodową większa od jedności. Dobra pierwszej potrzeby (niezbędne) mają elastyczność dochodową niższą od jedności. Każde dobro niższego rzędu jest dobrem pierwszej potrzeby (elastyczność dochodowa ujemna) ,są też dobra pierwszej potrzeby należą też dobra normalne o elastyczności dodatniej (pomiędzy 0 i 1) Zmiana elastyczności dla liniowej funkcji popytu
D
p
C
D
p
C
e = 0
e = - 0. 5
e = - 1
e = - 2
e = - 0. 5 (^) e = - 1 e = - 2 e = e = - 1 e = - 0. 5 e = - 2
e = - 0. 5
e = - 1
e = - 2
e = 0
e =
