Pobierz Miłość jako czynnik ryzyka samobójstwa i więcej Egzaminy w PDF z Historia tylko na Docsity!
Julia Sawicka^1 , Grażyna Kobus^1 , Katarzyna Łagoda^1 , Katarzyna Snarska^1 , Hanna Bachórzewska-Gajewska1,
Miłość jako czynnik ryzyka samobójstwa
(^1) Zakład Medycyny Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (^2) Klinika Kardiologii Inwazyjnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku „Kochać to także umieć się rozstać. Umieć pozwolić komuś odejść, nawet jeśli darzy się go wielkim uczuciem. Miłość jest zaprzeczeniem egoizmu, zaborczości, jest skierowaniem się ku drugiej osobie, jest pragnieniem przede wszystkim jej szczęścia, czasem wbrew własnemu.” Vincent van Gogh Wstęp Od początku istnienia życia ludzkiego, od prastarych antycznych mitów i biblijnych opowieści obiektem zainteresowania twórców był człowiek, któremu towarzyszyły różnorodne uczucia, takie jak: miłość, cierpienie, smutek, szczęście, ból czy rozpacz. Miłość jest jednym z najpiękniejszych uczuć. Nadaje sens naszemu życiu, zapobiega poczuciu osamotnienia i lęku. Miłość może być głęboka, piękna i przynosić szczęście, lecz także może być przyczyną tragedii, a w skrajnych przypadkach śmierci, w tym również śmierci samobójczej. Mimo tego zagrożenia, każdy człowiek marzył kiedyś lub wciąż marzy o miłości niosącej upragnioną radość życia. Miłość jest najważniejszym czynnikiem determinującym postawę oraz zachowania człowieka. Oczekiwania związane z miłością niekiedy mogą przynosić bolesne rozczarowania, które mogą przyczyniać się do destrukcyjnych zachowań. Co zatem nazywamy cierpieniem? „Cierpieć” to odczuwać, przeżywać, znosić ból fizyczny lub moralny, boleć nad czymś lub z powodu czegoś, doznawać czegoś przykrego [ 1 ]. „Cierpienie” oznacza zarówno ból, objaw choroby, męczarnie, dolegliwość, przykrość, jak i uczucie tak dalece osobiste, że przekazanie go innemu człowiekowi wymaga wielu słów i porównań. Bez odczuwania cierpienia życie byłoby z pewnością znacznie przyjemniejsze. Gdyby jednak pozbawić człowieka tego silnego impulsu do działania w celu obrony naszej stabilności, życie zakończyłoby się bardzo szybko. Cierpienie spowodowane nieszczęśliwą miłością często może prowadzić do zachowań samobójczych. Samobójstwo jest zachowaniem autodestrukcyjnym. Jest spowodowane zwątpieniem w sens własnego życia, niskim poczuciem własnej wartości, które prowadzą do uświadomienia pustki egzystencjalnej oraz poczucia bezsensu istnienia. Brak radości życia może doprowadzić do obniżenia lub całkowitej utraty poczucia jego sensu. Według danych szacunkowych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) codziennie umiera ponad 1300 - 1500 osób w wyniku zamachu samobójczego, co trzy sekundy na świecie podejmowana jest próba samobójcza, natomiast co 40 sekund w wyniku zamachu samobójczego umiera jedna osoba. Prognozy WHO szacują, że w 2020
roku 1,53 mln osób umrze z powodu samobójstw [ 3 ]. Dane liczbowe dotyczące zjawiska samobójstw wskazują na wagę tego problemu. Potwierdzają to również badania Międzynarodowego Stowarzyszenia Zapobiegania Samobójstwom - International Association for Suicide Prevention (IASP). Cel pracy: Celem pracy był opis przypadków śmierci samobójczej spowodowanej nieszczęśliwą miłością w literaturze oraz opisy przypadków śmierci samobójczej w życiu codziennym. Opis przypadku śmierci samobójczej w literaturze Motyw nieszczęśliwej miłości był najczęściej spotykanym tematem w literaturze, a także w innych dziedzinach sztuki. W literaturze pojawił się już w czasach starożytnych i wciąż pozostaje jednym z najbardziej popularnych tematów literatury światowej, co wskazuje na rangę tego uczucia w życiu człowieka. Wielu autorów pisało o miłości, która fascynuje, nadaje życiu sens, prowadzi do ekstazy, ale też do cierpienia, a nawet do tragedii [ 2 ]. Nieszczęśliwa miłość najbardziej zdominowała epokę romantyzmu. Jednak jej przejawy można już dostrzec w epoce średniowiecza w dziejach Tristana i Izoldy. Historia dotyczy pary młodych ludzi, którzy obdarzyli siebie nie- zwykle silnym uczuciem. Miłość ta była wystawiona na niesamowitą próbę przetrwa- nia. Nikt i nic nie było w stanie jej przeszkodzić, żadne niebezpieczeństwa, normy zwyczajowe oraz obowiązujące w tym czasie prawo. Miłość, która połączyła dwoje ludzi była tak silnym uczuciem, że stała się źródłem licznych cierpień i doprowadziła do tragicznego jej zakończenia. „Cierpienia Młodego Wertera” Johanna Wolfganga Geothego to najwy- bitniejszy utwór niemieckiego preromantyzmu. Główny bohater, Werter, opowiada w powieści historię swojej miłości do Lotty. Werter to człowiek uczuć: „ ceni też Książę rozum i talenty bardziej niż to serce, które jest przecież mą jedyną dumą, które jedynie jest źródłem wszystkiego, wszelkiej siły, wszelkiej szczęśliwości i wszelkiej niedoli. Ach, to, co ja wiem może każdy wiedzieć. Moje serce mam tylko ja.” Bohater Geothego pragnie uciec od rzeczywistości, zagubić się w namiętnościach. Miłość jest celem i treścią jego życia. Johann Wolfgang Goethe w przedmowie do drugiego wydania powieści tak pisał: „ Takiej miłości każdy młodzian czeka. Tak być kochaną chce każda dziewczyna”. Miłość do traktującej go jak przyjaciela kobiety staje się prawdziwą obsesją Wertera, miotanego przez sprzeczne uczucia, popadającego z euforii w przygnębienie, wreszcie myślącego o samobójstwie: „ Mam tak wiele, a uczucie do niej pochłania wszystko. Mam tak wiele, ale bez niej wszystko staje się niczym”. Gdy wraca narzeczony dziewczyny, Werter postanawia usunąć się z jej życia, wyjeżdża na pla- cówkę dyplomatyczną. Nie wytrzymuje jednak długo. Przeżywszy ciężkie upokorzenie ze strony szlachty wraca do Lotty, która była już żoną Alberta (tymczasem wyszła za mąż za Alberta). Zaczyna coraz częściej odwiedzać młodą parę, stając się dla nich poważnym utrapieniem, gościem niezbyt chętnie widzianym w domu, szczególnie przez Alberta, który nie darzy Wertera sympatią. Tymczasem tytułowy bohater jest w coraz gorszym stanie psychicznym. Pogłębiająca się depresja powoduje coraz częstsze myśli o popełnieniu samobójstwa. Miłość do Lotty jest uczuciem niszczącym, destrukcyjnym, popychającym Wertera w obłęd i prowadzącym do samozagłady. W końcu Lotta
15 - latka i 17-latek zabili się, bo rodzice przekreślili ich miłość Tragicznie zakończyła się miłosna historia dwojga nastolatków w Indiach, kiedy rodzice dziewczyny nie zaakceptowali ich związku. Według doniesień indyjskiego dziennika „Times of India” nastolatka popełniła samobójstwo, potem życie odebrał sobie jej 17-letni wybranek. Para nastolatków uczęszczała do jednej szkoły w mieście Sirsa położonym na północy Indii – 17 - latek był uczniem klasy jedenastej natomiast dziewczyna dziewiątej. Dramat pary rozpoczął się, gdy rodzice dziewczyny skarcili ją za związek z chłopakiem, którego nie akceptowali. Załamana 15-latka popełniła samo- bójstwo, oblewając się naftą i podpalając. Historia miłosna miała dalszy tragiczny finał „Times of India” pisał, powołując się na lokalną policję, że chłopak rzucił się na płonący stos pogrzebowy swojej dziewczyny, gdy rodzina opuściła już miejsce kremacji. W popiołach stosu pogrzebowego były szczątki dwóch osób. Niedaleko miejsca pochówku znaleziono należące do 17-latka przedmioty: rower oraz telefon komórkowy. Gazeta na swojej stronie internetowej pisała, że lokalna policja, aby potwierdzić wersję wydarzeń, zapowiedziała poddanie badaniom odnalezionych zwłok nastolatków. 17 - latka popełniła samobójstwo, bo rzucił ją chłopak 17 - letnia uczennica II Liceum Ogólnokształcącego w Bełchatowie popełniła samobójstwo. Dziewczyna powiesiła się w nocy. Według informacji ze źródeł zbliżo- nych do śledztwa, powodem samobójstwa był zawód miłosny. Do tragedii doszło w nocy w garażu stojącym przy domu jednorodzinnym, powiesiła się 17-letnia córka właścicieli posesji. Rodzina dziewczyny byli w szoku. Ciało nastolatki jej bliscy odkryli rano o godz.
- Wezwany lekarz stwierdził zgon. Wykluczył on udział osób trzecich, co oznaczało, że nastolatka popełniła samobójstwo, jak wynikało z relacji zastępcy pro- kuratora rejonowego w Bełchatowie. Osoby, które znały dziewczynę wypowiadały się, że ostatnio była trochę bardziej smutna, przygaszona. Ale, że zdobędzie się na taki krok, nikt się nie spodziewał Para nastolatków zabiła się z miłości " Proszę, wybaczcie nam. Chcieliśmy być razem na zawsze " - napisali do rodziców nastoletni kochankowie. Potem wsiedli w "malucha" i wjechali wprost pod pędzącego tira. On zginął na miejscu, ona została w stanie krytycznym. W styczniu dziewczyna świętowała swoje 16. urodziny. Przyjechała do ukochanego, starszego o trzy lata chłopaka, do jego rodzinnej wsi na Mazowszu. Zawsze dobrze czuła się u rodziców T. w małym drewnianym domku na samym końcu wsi. Feralnego dnia chłopak powiedział, że odwozi dziewczynę do domu. Wtedy rodzice widzieli go po raz ostatni. Nie niepokoili się, bo młodzi czasem gdzieś znikali, kiedy chcieli być sami. Strach sparaliżował ich dopiero, kiedy listonosz przyniósł pocztę. Był w niej list pożegnalny. Wyglądało na to, że dziewczyna podyktowała go swojemu chłopakowi. " Przepraszamy. Zabrałam państwu syna ...". Tego dnia po otrzymaniu listu rodzina zgłosiła zaginięcie chłopaka policji w Ostrołęce. Natychmiast rozpoczęły się poszukiwania. Nikt nie przypuszczał, że zostaną odnalezieni w tak tragicznych okolicznościach 20 km od Zambrowa fiat chłopaka zderzył się z tirem. Policjanci po przybyciu na miejsce długo nie mogli dojść do siebie, krajowa "ósemka" to bardzo niebezpieczna trasa. Ale okoliczności tego wypadku były wyjątkowe. Mały fiat został tak zmiażdżony, że trudno
było rozpoznać markę. Zwłoki kierowcy nie były zmasakrowane. Zginął natychmiast, nie cierpiał. Ile w nim było desperacji, żeby nie zdejmować nogi z gazu, w ostatniej chwili nie skręcić kierownicą, tylko jechać wprost na pędzącego tira? Kierowca ciężarówki próbował się ratować, zjeżdżając na prawe pobocze, ale nie uniknął czołowego zderzenia. Ogromny tir wylądował w rowie. Kierowca miał złamany nos, szwy na nodze i okropne poczucie, że wbrew swej woli przyczynił się do tragedii. Po "maluchu" została tylko sterta blachy. Dziewczynę z krwawiącą głową uratowało dwoje lekarzy, którzy akurat przejeżdżali autobusem. Grzeczna, spokojna, ale szaleńczo zakochana w swoim chłopaku– tak wypowiadały się jej koleżanki z liceum. To była miłość od pierwszego wejrzenia. Rok wcześniej spotkali się na obozie młodzieżowym. Od tamtej pory już nie mogli bez siebie żyć, choć dzieliło ich tyle kilometrów. Były więc listy, SMS-y, e-maile i potajemne spotkania. Rodzina dziewczyny nie akceptowała jej wyboru. Mówili, że to chłopak nie dla niej. Dziewczyna kilka razy uciekła z domu. T. zawsze na nią czekał. Jego "maluchem" pokonali setki kilometrów. Na początku stycznia znów uciekli. Dziewczyna jak zwykle poszła rano do szkoły i ślad po niej zaginął. W weekend ktoś z rodziny dostał dramatycznego SMS-a: "Kursujemy na trasie Lublin- Warszawa. Nie wiemy co robić". Dziadek dziewczyny poszedł więc na policję. Mówił, że boi się, że młodym coś złego przyjdzie do głowy. Śledczy ustalają teraz, jak nasto- latki spędziły cztery ostatnie dni przed tragedią. Rodzina T. czuwała przy zwłokach. Ojciec był najbardziej załamany, natomiast matka nie mogła uwierzyć w samobójstwo. Jej zdaniem to był nieszczęśliwy wypadek. Oni wracali do domu. Kochali się, byli szczęśliwi. Po co mieliby to robić? Tak samo myśli rodzeństwo, koledzy oraz nauczyciele T. Cała klasa chłopaka przyjechała na pogrzeb. To był bardzo grzeczny chłopak, dobrze się uczył – mówił dyrektor szkoły. I dodaje cicho: - Wiedzieliśmy, że jest bardzo zakochany. Ale myśleliśmy, że oni mają wszystko poukładane, że są szczęśliwi...Podobno kilka dni temu rodzina dziewczyny powiedziała zakochanym stanowczo: koniec. A oni chcieli być razem. Na zawsze ... Samobójcza śmierć z miłości 25 - letni chłopak zadał sobie sam śmiertelne rany nożem po tym, jak zerwała z nim narzeczona. Tragedia miał miejsce w Clifton w Bristolu. Rannego w szyję i lewy nadgarstek chłopaka znalazła w kuchni ich mieszkania była narzeczona. Kiedy przybyła policja oraz karetka, chłopak wciąż żył, zmarł w drodze do szpitala. Dziewczyna została zatrzymana i przesłuchana przez policję. Została zwolniona, ponieważ nie postawiono jej żadnych zarzutów. W mieszkaniu została znaleziona kartka z następującym tekstem: „ Nic bym jej nie zrobił. Ona wie. Kocham ją swoją chorą głową. Nikt nie chciał mi pomóc. Przepraszam…” Para poznała się w Polsce, następnie przeniosła się do Bristolu. Po powrocie do kraju dziewczyna wypowiadała się, że chłopak często miał napady paranoiczne, był zazdrosny o innych mężczyzn, z którymi się mogła spotykać, chociaż nic takiego nie miało miejsca. Chłopak popełnił samobójstwo w wyniku zaburzeń stanu umysłu. Zabił się pod jej domem, aby pokazać jak ją kocha 28 - latek tak mocno kochał swoją dziewczynę, że gdy go zostawiła, nie widział sensu życia. Wsiadł do swojego forda oriona i rozpędzonym autem wjechał prosto w drzewo stojące niedaleko domu dziewczyny. Chłopak nie miał szans na przeżycie. Para
wynikało, że „ Długo to w sobie dusiła. W końcu powiedziała, że wszystko się kończy. Była potwornie smutna, rozczarowana. Wiem, że pozostawali w kontakcie, SMS-owali do siebie. Mogę się tylko domyślać, o czym… A. skarżyła mi się, że nie daje rady. Mówiła, że straciła sens życia. A kiedyś na spotkaniu w ogródku, oświadczyła: Chyba się zabiję i będzie spokój. Nie wzięliśmy tego na serio. Nikt nie przypuszczał, że naprawdę to zrobi”. Po długiej i ostatniej rozmowie ze swoim przyjacielem wróciła do domu i zażyła tabletki. Zostawiła w domu rodzinnym dwa listy pożegnalne. Jeden z nich był dla matki, natomiast drugi do chłopaka, którego darzyła niesamowitym uczuciem, które nie miało szans na przetrwanie. Podsumowanie: Na całym świecie, w tym również i w Polsce, obserwuje się wzrost liczby samobójstw. Potwierdzeniem tego destrukcyjnego zjawiska są statystyki ukazujące rozmiar oraz motywy jego popełnienia. Samobójstwo często mogą podejmować osoby nieszczęśliwie zakochane, których miłość nie została odwzajemniona. Najsłynniejszym literackim samobójcą był Werter z powieści Johanna Wolfganga Goethego. Romantyczne uczucie było również przyczyną samobójczej śmierci Romea i Julii Szekspira. Samobójstwo jest tragedią przyciągającą uwagę ludzi. Medialne nagłośnienie problemu samobójstwa może stymulować ludzi znajdujących się w stanie kryzysu emocjonalnego do popełnienia destrukcyjnego czynu. Według doniesień liczba samobójstw wzrasta w zależności od czasu, jaki poświęca się w środkach masowego przekazu na charakterystykę tak destrukcyjnych form zachowania się [ 4 ]. Określa się to efektem Wertera. Charakteryzuje się on zwiększoną liczbą samobójstw po nagłośnieniu w mediach samobójstwa znanych osób. Zależność ta została potwierdzona badaniami przeprowadzonymi przez socjologa Davida Philipsa w 1974 roku na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego. W wielu krajach po opublikowaniu powieści Goethego „Cierpienia młodego Wertera” masowo wzrosła liczba samobójstw. Efektem zaistniałej sytuacji był zakaz jej dystrybucji. W wyjaśnieniu zjawiska rosnącej fali samobójstw, zdaniem Philipsa, znajduje zastosowanie reguła społecznego dowodu słuszności. Popełnienie samobójstwa przez sławnych ludzi jest wystarczającym motywem, aby ludzie przekonali się, że odebranie sobie życia jest właściwą i słuszną decyzją [ 5 ]. Samobójstwa stanowią poważny problem społeczny. Niepokojąco wzrasta liczba samobójstw wśród dzieci i młodzieży. Samobójstwa wśród młodzieży stanowią 30% wszystkich zgonów [ 6 ]. Przedstawione opisy przypadków śmierci samobójczej wskazują, że niespełnione uczucie miłości może prowadzić do cierpienia, załamania i poczucia braku sensu życia. Cierpienie oprócz wymiaru fizycznego, często ma również wymiar psychiczny w postaci zdrady zaufania, bycia oszukanym, niespełnionych oczekiwań, samotności, braku akceptacji. Może być nim brak poczucia bezpieczeństwa, lek, niezrozumienie, czy też różnorodne konieczności, jak wykonywanie nielubianej pracy, obcowanie z nielubianymi ludźmi lub życie w nielubianym miejscu oraz wiele innych. Cierpienie może mieć także wymiar duchowy w postaci rozterek związanych z problematyką etyczną, moralną. Jest postrzegane jako siła niszcząca w sytuacji przeżywanego przez człowieka kryzysu. Niespełniona miłość powoduje cierpienie, lęk przed odrzuceniem oraz prowadzi człowieka w kierunku destrukcyjnych zachowań. Piśmiennictwo:
- Skorupka S., Auderska H., Łempicka Z.: Słownik Języka Polskiego. Wyd.7. PWN, Warszawa, 1969, 85.
- Imieliński K.: Miłość i seks. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa, 1984, 47.
- Magierski R., Kłoszewska I.: Samobójstwa w podeszłym wieku. Wiad. Psychiat. 2005, 8, 211 - 215.
- Cialdini R.: Wywieranie wpływu na ludzi. GWP, Gdańsk, 2004, 132 - 140.
- Philips D.P.: The influence of suggestion on suicide : Substantive and theoretical implications of the Werther effect. Am. Soc. Rev., 1974, 39, 340 - 354.
- Carr A.: Prevention: what works with children and adolescents? A critical review of psychological prevention programmes for children, adolescents and their families. Brunner – Routledge, Londyn, 2003, 180 - 183.
