Wymagania Edukacyjne z Języka Polskiego dla Klasy Trzeciej: Młoda Polska, Prezentacje z Scenografia

Pobierz Wymagania Edukacyjne z Języka Polskiego dla Klasy Trzeciej: Młoda Polska i więcej Prezentacje w PDF z Scenografia tylko na Docsity!

Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi z języka polskiego w zakresie rozszerzonym dla klasy trzeciej szkoły ponadgimnazjalnej

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

MŁODA POLSKA

 trafnie rozróżniać pojęcia: Młoda Polska, modernizm , neoromantyzm , fin de siècle , belle époque

 rozpoznawać podstawowe idee modernizmu

 rozpoznawać typowe motywy literackie epoki

 określić przedstawicieli Młodej Polski i modernizmu (europejskiego)

 rozpoznawać filozofów inspirujących modernistów

 rozpoznawać podstawowe kierunki rozwoju sztuki

 wymienić przemiany społeczne i polityczne

 posługiwać się pojęciami: Młoda Polska, modernizm , neoromantyzm , fin de siècle , belle époque  charakteryzować najważniejsze idee modernizmu  charakteryzować poglądy najbardziej wpływowych myślicieli epoki (Schopenhauer, Nietzsche, Bergson)  określić techniki literackie odkrywane i używane w epoce  charakteryzować wybrane kierunki rozwoju sztuki (impresjonizm, symbolizm, secesja, ekspresjonizm)  wskazywać w umotywowany sposób fazy rozwojowe Młodej Polski

 budować elementy światopoglądu modernistycznego i inspirującej go filozofii  charakteryzować style i nurty wypowiedzi literackich epoki  prezentować twórczość artystów wybranych kierunków  zanalizować wpływ przemian społecznych i politycznych na kształt nowej epoki  opisać przemiany społeczne i polityczne przełomu wieków XIX i XX

 rozwijać elementy światopoglądu modernistycznego w aspektach filozoficznych i literackich  analizować estetyczne koncepcje sztuki przełomu wieków  sformułować wnioski z analizy wpływu przemian społecznych i politycznych na kształt nowej epoki

 rozwijać wypowiedzi o dodatkowe elementy o epoce  rozwijać wypowiedzi o szerokie i wielorakie ujęcia kontekstowe  zanalizować obrazy Paula Gauguina oraz Carlosa Schwabe w odniesieniu do cech modernizmu  wypowiedzieć się na temat życia codziennego przełomu wieków XIX i XX

 rozpoznać podstawowe pojęcia: weltschmerz , katastrofizm , egzystencjalizm , dekadentyzm , spleen

 poszukiwać potrzebnych wiadomości w słownikach i innych źródłach

 odnaleźć w wierszu Tetmajera Koniec wieku XIX zapis odrzucanych i przyjmowanych postaw i poglądów

 charakteryzować osobowość i postawę życiową bohatera powieści Huysmansa (czytanej we fragmencie)

 wskazywać cechy postawy dekadenckiej na podstawie analizy tekstu krytyka

 analizować współczesny tekst liryczny ( Schyłek wieku Szymborskiej) we wskazanych aspektach

 wskazać w wierszu styl właściwy utworom młodopolskim

 określić cechy schyłkowego światopoglądu końca XIX wieku  odczytać wiersz Tetmajera jako „manifest pokolenia”  dostrzec podobieństwa postawy podmiotu wiersza Tetmajera i bohatera powieści Huysmansa  porównywać esej literacki (Stempowskiego) i wiersz (Tetmajera)  analizować problematykę wiersza Szymborskiej, dostrzegając w nim różne nawiązania kulturowe  zrelacjonować opinię badacza literatury na temat twórczości Tetmajera

 odnajdywać miejsce sztuki w postawie dekadenckiej  odczytać wiersz Tetmajera w kontekście ideowym i literackim epoki  funkcjonalnie analizować retoryczny i stylistyczny kształt wiersza Tetmajera  porównać funkcjonowanie motywu dekadenckiego w wierszu Tetmajera i powieści Huysmansa  analizować materiał argumentacyjny w tekście krytycznym  porównawczo wypowiadać się o tragizmie bohaterów różnych epok i różnych idei  podjąć analizę środków stylistycznych w wierszu Szymborskiej, w tym ironii  zrelacjonować i porównać opinie badaczy literatury na temat twórczości Tetmajera

 motywować postawy dekadenckie przekonaniami filozoficznymi i estetycznymi końca XIX wieku  dostrzec w wierszu Tetmajera i powieści Huysmansa zarys charakterystycznych postaw światopoglądowych i estetycznych epoki  odczytywać Schyłek wieku w polu aluzji i nawiązań kulturowych  scharakteryzować erotyk Tetmajera na tle obowiązujących wówczas konwencji

 śledzić postawy dekadenckie w innych utworach (literackich, filmowych), w tym w utworach współczesnych  opracowując różne tematy, przywołać różnorodne konteksty, w tym filozoficzne i estetyczne  wykazać, że zarówno Melodia mgieł nocnych , jak i Na skalnym Podhalu są charakterystyczne dla epoki i więcej je łączy, niż dzieli

 analizować podglądy na sztukę wyrażone przez Stanisława Przybyszewskiego ( Confiteor )

 wyszukać, korzystając z zasobów biblioteki, stosowne pozycje literackie

 sporządzać zapisy bibliograficzne

 orientować się w twórczości Stanisława Przybyszewskiego

odrzucane, jak i akceptowane)  budować hierarchię wartości sztuki w koncepcjach modernistów  w manifestach Przybyszewskiego odnaleźć odrzucane i akceptowane koncepcje sztuki  w tekście badacza wyszukać stosowną argumentację  wymienić tytuły tekstów Stanisława Przybyszewskiego

 stworzyć rozprawkę uzasadniającą własne zdanie na temat sztuki  wymienić główne tezy Confiteora

postawy i twórczości wybranego artysty moderny  omówić koncepcję artysty i sztuki według Stanisława Przybyszewskiego

 przypomnieć sposoby literackiego ujęcia tematu czasów postyczniowych w literaturze pozytywistycznej

 rozpoznać elementy biografii Żeromskiego i typ jego twórczej osobowości

 charakteryzować bohaterów powieści

 prześledzić powieściowe wątki - społeczny i miłosny

 rozpoznać najważniejsze tezy artykułów krytycznych

 wypowiedzieć się na temat

 rozpoznać tematy twórczości Żeromskiego i jej związki z różnymi kierunkami sztuki (realizm, naturalizm, impresjonizm)  odnaleźć elementy stylistyki młodopolskiej w powieści Żeromskiego  wskazać stylizacyjne zabiegi w powieści  prześledzić psychologiczną i społeczną problematykę powieści  ze zrozumieniem czytać

 określić, czym jest żeromszczyzna  odnaleźć indywidualne cechy stylu pisarstwa Żeromskiego  odczytywać znaczenia powieści w wymiarze narodowym i uniwersalnym  formułować sąd o Żeromskiego stosunku do problemów społecznych opierając się na spostrzeżeniach krytyków  porównać stanowisko Żeromskiego i wybranych

 analizować Ludzi bezdomnych jako powieść młodopolską  oceniać aktualność pisarstwa Żeromskiego, korzystając z opinii krytyków  aktywnie uczestniczyć w dyskusji o Żeromskiego widzeniu spraw społeczno- obyczajowych  przygotować esej lub artykuł problemowy  porównawczo interpretować teksty kultury różnego

 dyskutować o problemach społecznych  problematykę społeczno- obyczajowych ujmować wielostronnie, ze zrozumieniem dla różnych wobec niej punktów widzenia  podjąć dyskusję na temat aktualności problematyki moralnej powieści

twórczości Stefana Żeromskiego

teksty badawcze i krytyczne  zrelacjonować opinię wybranego badacza na temat Ludzi bezdomnych

twórców na temat powinności obywatelskich i altruizmu  formułować własne stanowisko w dyskusji  podać argumenty potwierdzające tezę, że Tomasz Judym to bohater romantyczny

rodzaju  porównać obraz Antoniego Kozakiewicza z adekwatnym fragmentem Ludzi bezdomnych

 odszukać znaczenie terminów: alegoria , symbol , synestezja

 określić malarskie i literackie początki nurtu impresjonistycznego

 wskazać typowe cechy impresjonistycznego obrazowania

 określić najważniejsze cechy poetyki impresjonistycznej

 wyszukać w tekstach badaczek potrzebne informacje

 analizować sposoby impresjonistycznego obrazowania i odczuwania w wierszu Tetmajera (Melodia mgieł…)

 wskazać elementy światopoglądowe w idei impresjonistycznej  określić sposób operowania emocjami przez impresjonistów  wykazać się znajomością technik literackich używanych przez impresjonistów  analizować wiersze impresjonistyczne i współczesne ze wskazaniem zastosowanych środków i technik  zestawić, opierając się na tekstach badaczek, cechy impresjonizmu literackiego, muzycznego i malarskiego  samodzielnie dostrzegać

 odkryć nową rolę natury w wrażliwości impresjonistycznej  wskazać subtelności uczuć ewokowane pejzażem impresjonistycznym  porównać w wierszu impresjonistycznymi i współczesnym koncepcje podmiotu lirycznego  wskazać jednolitość przekonań i technik impresjonistycznych w dziełach sztuki różnego rodzaju  podjąć udatną analizę porównawczą literackiego i malarskiego dzieła impresjonistycznego  uzasadnić, że w

 porównać koncepcje natury różnych epok i kierunków literackich (np. romantyczną, naturalistyczną) z koncepcją impresjonistyczną  interpretować porównawczo wiersz impresjonistyczny i współczesny, biorąc pod uwagę różne ich aspekty  zestawić sposoby impresjonistycznego obrazowania i oddziaływania w różnych rodzajach sztuki z uwzględnieniem specyfiki tworzywa  krytycznie i twórczo wykorzystać konstatacje tekstu badaczki  interpretująco wiązać i dzielić literackie i malarskie

 analizować i interpretować inne wiersze impresjonistyczne  analizować i interpretować porównawczo utwory literackie i malarskie  napisać felieton na temat życia malarskiego

 rozpoznać cechy gatunkowe hymnu

 określić postawę podmiotu, zrekonstruować obraz odbiorcy (Boga) w wierszu Dies irae

 wskazać elementy symboliki chrześcijańskiej obecne w dziele Kasprowicza

Kasprowicza pod względem walorów stylistycznych i ideowych  porównawczo analizować symbolistyczne utwory literackie i prace malarskie  dostrzec elementy katastroficzne w utworze Kasprowicz Dies irae  dostrzec cechy postawy prometejskiej w wierszu Kasprowicza

 operować wyznacznikami stylu ekspresjonistycznego w opisie tekstu

 osadzić lekturę hymnu Kasprowicza w ideach i motywach sztuki średniowiecznej, romantycznej  funkcjonalnie posługiwać się w analizach stylowymi wyznacznikami ekspresjonizmu  omówić inne przykłady katastrofizmu w literaturze

epok”

 przywołać teksty kultury, w których występuje motyw franciszkański i humanistyczny

 znaleźć informacje o stylizacji językowej odnieść do tekstu Kasprowicza

 przypomnieć zasady poetyki klasycystycznej

 wskazać podstawowe idee franciszkańskie

 podjąć próbę pisemnej wypowiedzi o poezji Staffa we wskazanej formie

 określać własne odczucia wzbudzane przez teksty

 rozpoznawać zjawisko aluzji literackiej w odniesieniu do wierszy Kasprowicza i Staffa  posługiwać się funkcjonalną analizą wiersza wolnego  dostrzegać rolę idei franciszkańskiej w twórczości Staffa  wypowiedzieć się na temat twórczości Jana Kasprowicza

 pogłębiać znajomość światopoglądu młodopolskiego w wybranych kontekstach (np. historycznym, społecznym, ideowym, literackim)  dostrzegać rolę idei klasycystycznych (stoicyzmu), dostrzegać poetykę umiaru i harmonii w wierszach Staffa

 pogłębiać znajomość światopoglądu młodopolskiego w wielu kontekstach  prześledzić rozwój sztuki poetyckiej Staffa w epoce Młodej Polski i kolejnych

 oceniać znaczenie poezji Staffa i Kasprowicza w historii literatury polskiej  napisać esej na temat twórczości wybranego młodopolskiego poety  porównać cykl sonetów Kasprowicza z cyklem obrazów Katedra w Rouen Claude’a Moneta

kultury

 przedstawić związek pomiędzy pojęciem franciszkanizm a postacią św. Franciszka z Asyżu

 znaleźć przykłady utworów z motywem podróży, określać różnorodność funkcji motywu

 rozpoznać elementy biograficzne w Jądrze ciemności

 wskazać i charakteryzować narratorów i bohaterów Jądra ciemności

 kreślić sytuację narracyjną w utworze, rozpoznać jego ramową kompozycję

 określić tematykę i problematykę opowieści w różnych planach

 zbudować strukturę narracyjną i czasową Jądra ciemności

 wypowiedzieć się na temat twórczości Josepha Conrada

 dostrzec w powieści elementy retrospekcji i inwersji czasowej  dostrzec w utworze element krytyki politycznej i społecznej, odnaleźć w nim problematykę kulturowej konfrontacji i cywilizacyjnego postępu  dostrzegać w Jądrze ciemności przykłady ukazania złożoności rzeczywistości ludzkiej, analizując jego problematykę, kompozycję, styl i język  analizować i rozumieć tytułowe określenie dzieła Conrada w różnych aspektach  w wybranych aspektach porównawczo analizować dzieło filmowe i literackie ( Czas apokalipsy i Jądro

 wskazywać złożoność obrazu człowieka (bohaterów) w Jądrze ciemności w planie społecznym, psychologicznym i etycznym  dostrzec w utworze konfrontację postaw ludzkich (bohaterów) w planie moralnym i charakterystyczne problemy conradowskiej etyki  krytycznie ocenić stosunek dzieła filmowego do literackiego „pierwowzoru” ( Czas apokalipsy Coppoli wobec dzieła Conrada)  krytycznie i porównawczo oceniać dokonania literackie i filmowe  wyjaśnić, jakie możliwości ukazania obcej kultury daje film i pod jakimi względami może uzupełnić obraz wyłaniający się z dzieła

 przedstawić tragiczną koncepcję człowieka ukazaną (wykorzystaną) w Jądrze ciemności  napisać rozprawkę uniwersalizującą przesłanie Jądra ciemności  twórczo wykorzystać uwagi krytyczne  przeprowadzić porównawczą ocenę dzieł  przeprowadzać rozważania moralne na temat Jądra ciemności  zinterpretować Jądro ciemności jako powieść antykolonialną  przywołać konteksty literackie lub filmowe, dotyczące problemu zła w człowieku  przeanalizować postawy bohaterów przedstawionych

 formułować i rozważać problemy etyki conradowskiej w wielu aspektach i wielu kontekstach  na podstawie Jądra ciemności określać koncepcję antropologiczną i dociekać problemów egzystencjalnych  na podstawie szerokich kontekstów analizować różne przyczyny ujawniania się zła w człowieku  podjąć dyskusję na temat zła w człowieku  podjąć dyskusję na temat zasadności przeniesienia fabuły w czas wojny wietnamskiej

ludowego w różnych epokach

 rozpoznać elementy biografii autora i typ jego twórczej osobowości

 przeczytać Chłopów t. I

 charakteryzować ważne elementy świata przedstawionego

 charakteryzować bohaterów

 opisywać przedstawione w powieści elementy życia zbiorowości wiejskiej

 dostrzec różnorodność zastosowanych w dziele konwencji literackich

 poznać podstawowe pojęcia związane z terytorialnymi odmianami polszczyzny

 rozpoznać zjawisko stylizacji gwarowej ( dialektyzacji ) w powieści – określić jej charakter, wskazać przykłady użycia

 rozpoznać cechy gatunkowe dzieła

 wyszukiwać w tekście krytycznym stosowną argumentację

Reymonta i jej związki z różnymi kierunkami sztuki (realizm, naturalizm, impresjonizm)  dostrzec sposoby kształtowania czasu i przestrzeni w powieści  określić motywację postępowania bohaterów  dostrzegać symboliczny wymiar kreacji bohaterów  grupowo charakteryzować bohaterów  charakteryzować różnorodne konwencje literackie użyte w dziele  wskazać różne sposoby obecności narratora w powieści  rozróżniać pojęcia: regionalizm , gwara ludowa , dialekt ludowy  funkcjonalnie wskazać obecność stylizacji gwarowej w mowie bohaterów i narratora powieści  analizować epicki wymiar dzieła, wskazać elementy

obecne w powieści  ocenić postępowanie bohaterów  budować hierarchie wartości społeczności wiejskiej  dostrzec mitologizujące i uniwersalizujące ujęcie świata w powieści  w analizie powieści (jej fragmentów i elementów) funkcjonalnie wykorzystać znajomość użytych w dziele konwencji literackich  wskazać obecność dialektyzacji w powieści na różnych poziomach języka i określić jej funkcję  w analizie języka powieści posługiwać się pojęciami językoznawczymi  wykorzystać we własnych pracach spostrzeżenia i sądy krytyki  - udatnie posłużyć się wybranymi formami wypowiedzi pisemnej, opracowując tematy związane z problematyką powieści

różnorodność sposobów artystycznego przedstawiania bohaterów i świata  dostrzec rodzaje zdeterminowania (biologicznego, społecznego, ekonomicznego, środowiskowego) w kreacji bohaterów  dokonać charakterystyki bohatera zbiorowego pod względem jego mentalności, światopoglądu, kultury  dostrzec indywidualny i zbiorowy wymiar kreacji bohatera oraz związki między nimi  zanalizować celowość zabiegów stylizacyjnych w powieści  twórczo posłużyć się opiniami krytyków  tworzyć pełne wypowiedzi pisemne, opracowując zagadnienie związane z twórczością Reymonta  wskazać w Chłopach cechy epopei i porównać powieść z Panem Tadeuszem

bohatera Chłopów w różnych kontekstach kulturowych i społecznych  przeprowadzić szersze badania językoznawcze nad powieścią  porównać obraz Chełmońskiego z adekwatnymi fragmentami powieści Chłopi

 posłużyć się wypowiedzią rozprawkową dla omówienia wybranych zagadnień powieści

 przedstawić dalsze losy głównych bohaterów powieści

jego epopeizacji  analizować tekst krytyczny  wymienić tytuły utworów literackich z motywem wsi z różnych epok

 prześledzić sposób ukazania motywu wsi we wszystkich dotąd omawianych epokach literackich

 analizować i interpretować wybrane teksty młodopolskie z wykorzystaniem właściwych podstawowych pojęć teoretycznoliterackich i kategorii estetycznych  popierać argumentami własne sądy  wypowiadać się w podstawowych formach gatunkowych  wymienić prądy artystyczne i światopoglądowe oraz postawy typowe dla Młodej Polski i odnieść je do utworów literackich, podać przykłady Młodej Polski tatrzańskiej w sztuce

 wskazać źródła i znaczenie wybranych toposów i symboli  rozpoznać style w sztuce  określać wartość użytych w tekście środków z różnych poziomów języka  rozpoznać cechy stylu artystycznego  tworzyć stosowną i skuteczną wypowiedź  posługiwać się cytatami, uczestniczyć w dyskusji  wykorzystywać w analizie i interpretacji tekstu podstawowe konteksty

 porównać utwory literackie z różnych epok mające podobne motywy  odczytać i porównać dzieła różnych sztuk z uwzględnieniem specyfiki ich języka gwarowego  dostrzegać w omawianych utworach dialog z tradycją  określić funkcję użytych w tekstach środków językowych oraz obecnych w nich kategorii estetycznych

 czytać tekst ze zrozumieniem jego różnorodnych sensów, funkcji, znaczeń metaforycznych i symbolicznych,  rozpoznawać konwencje, style, sytuować tekst w podstawowych kontekstach, dostrzegać obecność archetypów i toposów  wyjaśnić, na czym polegała idea syntezy sztuk

 dostrzegać rangę modernizmu w sztuce XX wieku,  skazać współczesne przykłady strategii prowokacji artystycznej jako analogiczne do modelu modernistycznego

 wskazać ważne elementy biografii Wyspiańskiego i charakterystyczne tematy jego twórczości

 określić genezę dzieła i wskazać pierwowzory

 rozpoznać charakterystyczne elementy poetyki w twórczości Wyspiańskiego i jej związki z różnymi kierunkami sztuki (symbolizm, impresjonizm)

 omawiać wątek symboliczny w Weselu  wskazać elementy krytyki społecznej w Weselu i sposoby jej osiągnięcia

 łączyć w omówieniach różne wątki i plany dramatu  rozpoznawać konwencje literackie wykorzystane w dramacie i określać ich

 przeprowadzić interpretację Wesela jako polemikę z ideałami romantycznymi  przygotować własne prace artystyczne inspirowane

Wyspiańskiego

 rozpoznać koncepcję „teatru monumentalnego” Stanisława Wyspiańskiego

 przybliżyć twórczość Stanisława Wyspiańskiego

historyczny utworu – wypowiedzieć się na temat rabacji galicyjskiej

didaskaliów Wesela wskazać obecność różnych poetyk i konwencji młodopolskich  zaprezentować kontekst historyczny utworu – wypowiedzieć się na temat krakowskiej szkoły historycznej

 przypomnieć cechy stylu i języka utworów romantycznych i pozytywistycznych

 przypomnieć informacje o nurtach artystycznych Młodej Polski

 przypisać określone środki stylowe i językowe wybranym poetykom młodopolskim

 stosować terminologię językoznawczą i stylistyczną w podstawowym zakresie

 rozpoznać gatunki literackie charakterystyczne dla literatury młodopolskiej

 rozpoznawać rodzaje stylizacji używane przez pisarzy młodopolskich

 analizować w zakresie

 wskazać środki tworzące nastrojowość w różnych odmianach literatury młodopolskiej  wskazać przykłady synkretyzmu gatunkowego i rodzajowego w literaturze młodopolskiej  spostrzeżenia badaczy odnosić do wyszukanych samodzielnie przykładów tekstowych  poszukiwać znaczeń wyrazów i określeń naukowych w różnych źródłach  wskazać, analizując wybrane teksty, charakter zabiegów stylizacyjnych podejmowanych przez autorów młodopolskich

 wskazać środki służące liryzacji prozy  stosować terminologię językoznawczą i stylistyczną w zaawansowanym zakresie  streszczać logicznie teksty badaczy  podjąć próbę określenia zakresu zabiegów stylizacyjnych w Weselu w obrębie dialektyzacji, stylizacji literackiej, stylizacji środowiskowej idiolektu  analizować tekst Ludzi bezdomnych , wskazując specyficzne cechy języka Żeromskiego w różnych zakresach

 krytycznie odnieść do manieryczności językowej w twórczości młodopolskiej  posługiwać się swobodnie terminologią językoznawczą i stylistyczną  posługiwać się uzupełniająco różnymi źródłami wiedzy  twórczo posługiwać się spostrzeżeniami i opiniami badaczy  określić zakres zabiegów stylizacyjnych w Weselu w obrębie dialektyzacji, stylizacji literackiej, stylizacji środowiskowej idiolektu  analizować cechy gwary podkrakowskiej i sposób jej wykorzystania w Weselu

 poddać refleksji stosunek języka i wyrażanych treści na przykładzie twórczości młodopolskiej  przedstawiać i porównywać różne koncepcje teatralne XX wieku

koniecznym teksty badawcze

 analizować teksty młodopolskie pod względem wybranych elementów organizacji wypowiedzi

 wskazywać w tekstach młodopolskich typowe cechy organizacji wypowiedzi

WARSZTATY LITERACKIE

Uczeń przygotowując rozprawkę potrafi:

 tworzyć dłuższy tekst pisany lub mówiony (rozprawkę) zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej

 przygotować wypowiedź (wybrać formę gatunkową i odpowiedni układ kompozycyjny, analizować temat, wybrać formę kompozycyjną, sporządzić plan wypowiedzi, dobrać właściwe słownictwo)

 tworzyć samodzielną wypowiedź argumentacyjną według podstawowych zasad logiki i retoryki (stawiać tezę lub hipotezę, dobierać argumenty, porządkować je, hierarchizować, dokonywać ich selekcji pod względem użyteczności w wypowiedzi, podsumować, dobierać przykłady ilustrujące wywód myślowy, przeprowadzać prawidłowe wnioskowanie)

 publicznie wygłaszać przygotowaną przez siebie wypowiedź, dbając o dźwiękową wyrazistość przekazu (w tym także tempo mowy i donośność głosu)

 opracować redakcyjnie własny tekst (dokonywać uzupełnień, przekształceń, skrótów, eliminować przypadkową niejednoznaczność wypowiedzi, sporządzać przypisy)

pomocniczo przy tworzeniu rozprawki:

 tworzyć przedmiotowe bazy danych zawierające informacje zdobywane w toku nauki

 korzystać ze słowników i leksykonów

 analizować i definiować (w razie potrzeby z pomocą słowników) znaczenia słów

 sporządzać opis bibliograficzny książki i artykułu, zapisów elektronicznych, bibliografię wybranego tematu

analizując teksty o charakterze rozprawki:

 rozpoznawać specyfikę tekstów publicystycznych, politycznych i popularnonaukowych; wśród tekstów prasowych rozróżniać wiadomość i komentarz; odczytywać zawarte w odbieranych tekstach informacje zarówno jawne, jak i ukryte

 wyróżniać argumenty, kluczowe pojęcia i twierdzenia w tekście argumentacyjnym, dokonywać jego logicznego streszczenia

 wykonywać różne działania na tekście cudzym (np. streszczać, parafrazować, sporządzać konspekt, cytować)

DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE

 określić znaczenie nazwy i ramy czasowe epoki

 rozpoznać podstawowe wyznaczniki sytuacji historycznej Europy i Polski w latach międzywojennych

 wskazać charakterystyczne kierunki w sztuce dwudziestolecia międzywojennego

 wskazać i wstępnie scharakteryzować ugrupowania poetyckie działające w Polsce

 wskazać i wstępnie scharakteryzować tendencje w prozie polskiej w okresie dwudziestolecia

 określić zmiany sytuacji kulturowej i obyczajowej po I. wojnie światowej

 wybrać jedno z wydarzeń historycznych i ocenić jego rolę w kształtowaniu epoki

 orientować się w muzyce dwudziestolecia międzywojennego

 wskazać dynamikę przemian historycznych, cywilizacyjnych, społecznych omawianego okresu  powiązać przemiany w życiu społecznym z przemianami w sztuce  porównać charakter twórczy najważniejszych ugrupowań literackich polskiego dwudziestolecia  charakteryzować tendencje i twórczość autorów światowej prozy okresu dwudziestolecia  wyjaśnić pojęcia: totalitaryzm , faszyzm , nazizm , rasizm , antysemityzm , komunizm  porównać tło historyczne międzywojnia w Polsce i na świecie  omówić specyfikę muzyki dwudziestolecia międzywojennego

 opisać charakterystyczne cechy światopoglądu epoki  przedstawić analitycznie wybrane kierunki w sztuce dwudziestolecia  wiązać działalność polskich ugrupowań poetyckich ze zjawiskami historycznymi, społecznymi, cywilizacyjnymi  rozpoznawać charakterystyczne cechy sztuki kubistycznej i formistycznej  uzasadnić, który z czynników, jego zdaniem, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu się nowej epoki  omówić wybrany film z okresu dwudziestolecia międzywojennego

 charakteryzować przekonania dokonania najbardziej wpływowych myślicieli epoki (np. Bergsona, Spenglera, Freuda, Junga)  przygotować prezentację na temat malarstwa i sztuki epoki  wypowiedzieć się na temat totalitaryzmów europejskich w okresie międzywojennym  zgromadzić informacje na temat narodzin nazizmu w Niemczech i wyjaśnić, dlaczego ta ideologia zyskała rzesze zwolenników w latach

30. XX wieku  omówić twórczość wybranego artysty teatralnego okresu międzywojennego

 ukazywać specyfikę twórczości wybranych autorów literatury światowej  rozpoznawać zagadnienia literackie okresu dwudziestolecia w szerokich i różnorodnych kontekstach (np. historycznym, biograficznym, społecznym, filozoficznym, artystycznym)  opisać życie codzienne w okresie dwudziestolecia międzywojennego  podjąć dyskusję na temat oddziaływania psychoanalizy na kulturę XX wieku

 zrekonstruować losy bohaterów powieści

 określić stosunek do polskości głównego bohatera powieści na różnych etapach jego powieściowej biografii

 przedstawić różne wizje Polski obecne w powieści

 odczytać znaczenie podstawowych symboli w powieści (np. przedwiośnie, szklane domy)

 użyć komentarza autorskiego i tekstu badacza pomocniczo w odczytaniu powieści

 w tekście badacza odnaleźć argumentację w określonej sprawie

 określić Przedwiośnie jako powieść o dojrzewaniu

 rekonstruować etapy życia i fazy rozwojowe życia bohatera prowadzącego Przedwiośnia

 analizować kompozycję powieści budującą biografię bohatera

 podjąć analizę wskazanych

 wiązać losy bohaterów powieści z sytuacją historyczną, w jakiej się znaleźli  analizować powieść Żeromskiego jako powieść polityczną  odczytywać symboliczne znaczenia w powieści  w tekście autorskim odnajdywać środki stylu emocjonalnego  formułować tezy (hipotezy) badawcze na podstawie czytanego tekstu badawczego  wskazać wpływ doświadczeń życiowych bohatera na kształtowanie jego osobowości oraz stosunku do świata i siebie  odczytywać treści metaforyczne i symboliczne we wskazanych fragmentach powieści  wskazywać elementy kompozycji dzieła malarskiego oraz jego metaforyczne i symboliczne sensy

 formułować własne stanowisko w dyskusji nad powieściowym kształtem Polski  odnajdywać chwyty retoryczne stylu perswazyjnego w wypowiedzi autorskiej  wyszukiwać w tekście badacza argumentację wspierającą własną postawę  analizować dzieje bohatera w kontekście historycznym  wskazać modelowy charakter biografii Baryki  przygotować wypowiedź zestawiającą literackie obrazy życia miejskiego  korzystając z tekstu badacza, ukazać Barykę jako bohatera problematycznego  określić wpływ sposobu narracji ( mowa pozornie zależna ) na kształtowanie wyobrażeń o bohaterze  zaprezentować opinie badaczy na temat Przedwiośnia

 odczytywać powieść w różnych kontekstach – historycznym, społecznym, literackim  uczestniczyć polemicznie w dyskusji nad powieściowym kształtem Polski  przeredagować cudzy tekst dla uzyskania określonego efektu stylistycznego  w ocenie znaczenia powieści zestawiać głosy krytyczne  oceniać artystyczny efekt powieści z wykorzystaniem argumentacji krytyków  wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

 formułować stanowisko na temat obecności polityki w literaturze, z przywołaniem różnych przykładów  oceniać konstrukcję postaci jako „obcej” (wobec opisywanej rzeczywistości), jako Everymana (uwikłanego w historię)  porównać treść książki Stefana Żeromskiego z adaptacją filmową Filipa Bajona

pozostałych członków grupy Skamander

 odtworzyć charakterystyczne cechy biografii i twórczości Brunona Schulza

 odtworzyć fabułę opowiadania Sklepy cynamonowe

 analizować sposób opisu w prozie Schulza

 analizować wybrane środki wypowiedzi używane przez Schulza

 określić problematykę opowiadania Sklepy cynamonowe

 analizować sposób opisu w prozie

 przybliżyć biografię i twórczość Brunona Schulza

 określić cechy spójności cyklu opowiadań Sklepy cynamonowe  analizować sposób prowadzenia narracji w opowiadaniu, charakteryzować narratora  charakteryzować bohaterów (Tłuję i innych) i analizować sposób ich kreacji  analizować rysunki Schulza z wykorzystaniem spostrzeżeń badacza  omówić sposób narracji stosowane zabiegi stylistyczne w prozie  zrelacjonować treść innych opowiadań Brunona Schulza

 objaśnić twórczą metodę Schulza – „prywatną mitologię” – na podstawie krytycznych wypowiedzi pisarza  określić relację między czasem zdarzeń a czasem narracji, określić sytuację narracyjną  analizować cechy języka Schulzowskich wypowiedzi  określić cechy mężczyzn i kobiet (męskości i kobiecości) występujących w opowiadaniu  porównać technikę opisu zastosowaną przez Schulza  przedstawić opinię badacza na temat twórczości Brunona Schulza

 formułować hipotezy na temat stosunku narratora (Schulza) do kobiet  sformułować wnioski na temat stosunku narratora do świata i dzieciństwa narratora (Schulza)  porównawczo analizować motywy prac plastycznych i literackich Brunona Schulza  stworzyć własny tekst twórczy inspirowany prozą Schulza  interpretować wybrane place plastyczne Brunona Schulza i zestawić je z tekstem literackim

 dostrzegać w tekście Schulzowskim zapis „prywatnej mitologii” i analizować jego metodę  analizować i interpretować inne prace Brunona Schulza  odnieść się do twórczości inspirowanej dziełem Schulza  odnieść się do prac komentujących i interpretujących dzieło Schulza  podjąć dyskusję na temat roli mitologii osobistej w kształtowaniu się osobowości człowieka

 opisać przestrzeń dzieł Tuwima i Staffa

 opisać wyobrażenia czasu w wierszach nawiązujących do poetyki klasycyzmu

 podjąć analizę wybranych

 analizować charakterystyczne elementy poetyki wiersza  wybierać stosowną argumentację w tekście eseistycznym  wskazać podmioty liryczne w

 wskazać i interpretować symboliczne znaczenia w wierszach  podjąć próbę interpretacji wyobrażeń malarskich  we własnych poszukiwaniach

 interpretacyjnie powiązać czasowe i przestrzenne wyobrażenia w wierszach  porównawczo interpretować dzieło literackie i malarskie  charakteryzować postawę

 wskazać i omówić tradycje literackie, z których korzystają poeci,  wnikliwie interpretować teksty, uwzględniając konteksty (historyczny,

przedstawień malarskich

 wyjaśnić pojęcia i terminy: język potoczny , wiersz regularny ;

 określić problematykę utworów;

wierszach;  wyjaśnić pojęcia i terminy: neoklasycyzm , żart poetycki ;

i wypowiedziach wspierać się głosem eseisty  charakteryzować podmioty liryczne w wierszach;  rozpoznać idee zawarte w wierszach;

poetów dwudziestolecia międzywojennego wobec tradycji romantycznej;  uwzględnić genezę utworów w interpretacji tekstów;

kulturowy);

 przedstawić treść powieści Z. Nałkowskiej

 wyjaśnić pojęcia i terminy: powieść psychologiczna , powieść realistyczna ;

 streścić główne wątki powieści;

 określić problematykę utworu;

 określić elementy powieści świadczące o jej psychologizmie

 zinterpretować tytuł powieści

 charakteryzować bohaterów na podstawie wybranych fragmentów powieści

 dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

 określić strukturę powieści i uzasadnia jej funkcję;  charakteryzować bohaterów i świat przedstawiony w utworze;  określić postawy bohaterów powieści;  charakteryzować bohaterów drugoplanowych;  przywołać motywacje determinujące działania bohaterów (różne przykłady)  przywołać przykłady różnorodnego ukazywania życia wewnętrznego bohaterów  wykazać się znajomością teorii Freuda

 określić motywacje działań bohaterów;  wskazać punkty zwrotne w strukturze fabuły i określa ich znaczenie dla pogłębienia portretów psychologicznych bohaterów;  rozpoznać wartości wpisane w fabułę utworu;  ocenić postawy bohaterów powieści;  analizować różne sposoby ujawniania psychologii postaci ( monolog wewnętrzny , mowa pozornie zależna, strumień świadomości )  wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

 wskazać związki utworu z nowymi odkryciami w dziedzinie psychologii;  dostrzegać związki powieści z tendencjami i kierunkami w sztuce europejskiej;  wskazać związki utworu z sytuacją społeczno-polityczną w Polsce i w Europie;  ujawnić w kreacji bohaterów pokłady podświadomości i metodę psychoanalizy

 interpretować utwór w kontekście kulturowym, politycznym i biograficznym;  interpretować utwór w kontekście kulturowym, politycznym i biograficznym;  przedstawiać i analizować przykłady światowej prozy psychologicznej (Proust, Joyce)  omówić różne sposoby ukazania upływającego czasu w literaturze i sztuce