Pobierz monarchia republika cesarstwo i więcej Ćwiczenia w PDF z Religia tylko na Docsity!
RZYM
753 p.n.e. 476 n.e. VIII w p.n.e. V 0 I VI w n.e.
Cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary i wchłaniając m.in. plemię Etrusków i kulturę starożytnej Grecji. Legenda o założeniu Rzymu łączy się z postaciami Romusa i Remulusa. Religia rzymska wywodziła się z tradycji grecko-etruskiej i obejmowała takich bogów jak: Jowisz, Mars, Wenus, Neptun, Junona, Diana, Apollo. Rzymianie skodyfikowali praco, udoskonalili system monetarny, rozwijali kulturę, sztukę. Tworzyli miasta tym samym zapoczątkowując rozwój urbanistyki. Wprowadzili system wojskowy oparty na legionach.
monarchia republika cesarstwo
ARCHITEKTURA
Rzymianie korzystali z dorobku Greków i Etrusków.
od Greków od Etrusków
- porządki: dorycki - porządek toskański joński, koryncki - podkreślanie wejść portykiem
- plany świątyń
- układ teatru
Wprowadzili też nowe rozwiązania dotyczące
Konstrukcji Funkcji i typu budowli
**- łuk - łuk triumfalny
- sklepienie kolebkowe - kolumna triumfalna
- kopuła - akwedukt
- zaprawa - termy
- beton - amfiteatr
- porządek kompozytowy - cyrk
- pilaster - bazylika
- willa patrycjusza**
NOWE TYPY BUDOWLI
TYP FUNKCJA PRZYKŁAD
ŁUK TRIUMFALNY UPAMIĘTNIAJACA ŁUK TYTUSA
ŁUK KONSTANTYNA
ŁUK SEPTYMIUSZA
SEWERA
KOLUMNA
TRIUMFALNA
UPAMIETNIAJĄCA KOLUMNA TRAJANA
AKWEDUKT UŻYTKOWA^ PONTE DU GARD KOŁO
NIMES WE FRANCJI
TERMY REKREACYJNA TERMY KARAKALI
AMFITEATR ROZRYWKOWA KOLOSEUM
(AMFITEATR
FLAWIUSZÓW)
CYRK ROZRYWKOWA CIRCUS MAXIMUS
BAZYLIKA HANDLOWA^ BAZYLIKA
KONSTANTYNA
I MAKSENCJUSZA
WILLA PATRYCJUSZA MIESZKALNA^ WILLE POMPEJAŃSKIE
INNE TYPY BUDOWLI:
ŚWIĄTYNIA – PANTEON W RZYMIE, ŚWIĄTYNIA WESTY W TIVOLI
TEATR – TEATR W ORANGE
URBANISTYKA:
Rzymianie wytyczali na osiach północ-południe, wschód-zachód główne ulice CARDO i
DECUMANUS. Przy ich przecięciu lokowano centrum miasta – FORUM , które było
ośrodkiem życia publicznego, politycznego, handlowego i sakralnego. Najsłynniejsze jest FORUM ROMANUM w Rzymie odkryte na fali zainteresowania antykiem w XVIII wieku.
PRZYKŁADY:
Łuk Konstantyna w Rzymie
Łuk ku czci Konstantyna Wielkiego wzniesiony w 315 roku n.e. dla uczczenia dziesięciolecia rządów (decennalia) oraz jego zwycięstwa nad Maksencjuszem. Budowla o wysokości 21 metrów ma konstrukcję trój przęsłową.
Łuk Tytusa w Rzymie Wzniesiony na Forum Romanum w 81 r. dla upamiętnienia zdobycia Jerozolimy przez cesarza Tytusa. Łuk ma formę jednoprzelotowej bramy z 4 kolumnami kompozytowymi z każdej strony i pilastrami bocznymi. Zwieńczony jest attyką z inskrypcją wotywną. Zdobią go płaskorzeźby przedstawiające triumf cesarza i zdobyte łupy.
trzech pięter arkad o różnej liczbie i wielkości Pont du Gard nie przecina rzeki pod kątem prostym, lecz biegnie lekko pod ukosem, pod prąd wody.
Circus Maximus w Rzymie
To największy cyrk rzymski wybudowany między wzgórzami Palatynu i Awentynu. Cyrk mógł pomieścić około 250 tysięcy widzów. Jego długość wynosiła 544 metrów, a szerokość 129 metrów. Cyrk miał kształt prostokąta, którego jeden z boków był zaokrąglony. Po środku areny znajdowała się tzw. spina. Był to długi i niski mur rozdzielający tory.
Koloseum w Rzymie
Amfiteatr Flawiuszów to potężna budowla o owalnym kształcie przeznaczona na igrzyska, które obejmowały zapasy, walki gladiatorów, walki z dzikimi zwierzętami oraz bitwy
morskie, tzw. naumachie. Budowa Koloseum rozpoczęła się w około 70 lub 72 r. i trwała 10 lat. Amfiteatr miał obwód 524 metry, z kolei powierzchnia areny 3600 metrów kwadratowych. Ta ogromna przestrzeń była w stanie pomieścić 50 tysięcy widzów. Widzowie wchodzili przez 80 ponumerowanych wejść (vomitoria), co zapewniało szybkie opuszczenie widowni przez widzów nawet w około 6 minut. Obsługa wchodziła 4 odrębnymi galeriami komunikacyjnymi. W czterokondygnacyjnym podziale zewnętrznym zastosowano spiętrzenie porządków, które rozdzielały rytmicznie rozmieszczone arkady. Na budowlą można było rozpiąć płótno (velum) na 240 palach, do czego potrzeba było 100 silnych ludzi.
Bazylika Konstantyna i Maksencjusza w Rzymie Był to gmach użyteczności publicznej o charakterze świeckim, miejsce handlu i sądów. W absydzie znajdował się tron sędziego. Z całości budowli zachowała się tylko prawa jej nawa z trzema wielkimi przęsłami i odcinek częściowo zasklepionego portyku wejściowego.
Panteon w Rzymie
„Świątynia wszystkich Bogów” powstała w 125 roku n.e. Budowla ufundowana przez Marka Agryppę i na jego polecenia zaprojektowana. Panteon powstał na planie koła i wyraźnie różnił się od poprzedniej świątyni. Zachowano jedynie oryginalny portyk, który nie został zniszczony w czasie pożaru. Budową kierował Apollodoros z Damaszku, stracony później na rozkaz cesarza za skrytykowanie zaprojektowanej przez Hadriana, podwójnej świątyni Wenus i Romy. Konstrukcja ta to rotunda o średnicy i wysokości wynoszącej 43 metry. Budowla pokryta jest ogromną kopułą odlaną z betonu, przy podstawie której grubość wynosi 7 metrów. Kopuła budowli posiada na szczycie centralny otwór, zwanym oculusem. Przed
wejściem do świątyni znajduje się dobudowany trzyrzędowy portyk 16 kolumn w porządku korynckim o wysokości 14 metrów każda.
Forum Romanum
Najstarszy plac w Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu, który stanowiło centrum polityczne i towarzyskie Rzymu okresu republiki. Jego blask przyćmiła dopiero budowa Forum Augusta i całego kompleksu forów cesarskich. W okresie cesarstwa Forum Romanum zostało rozbudowane i wzbogacone o nowe budowle. Najbliżej Forum Romanum usytuowano Forum Cezara. Oprócz niego powstały Forum Trajana (największe), Forum Augusta, Forum Wespazjana, Forum Nerwy. Inicjatorem tej rozbudowy był Juliusz Cezar. W okresie cesarstwa fora pełniły raczej funkcje handlowe, rozrywkowe i reprezentacyjne.
atrium znajdowało się tablinum, czyli jadalnia, gdzie odbywały się uczty. Ostatnią
najważniejsza przestrzenią był perystyl , czyli wewnętrzny ogród, wokół którego rozłożone
były pomieszczenia mieszkalne i gospodarcze.
Najwięcej przykładów zachowało się w wydobytych spod lawy i wulkanicznego pyłu
POMPEJACH.
ATRIUM
PERYSTYL
OPIS PANTEONU W RZYMIE
BRYŁA: zwarta, masywna, symetryczna, naos w formie walca, portyk w formie sześcianu
PORTYK
NAOS
DEKORACJA: na zewnątrz oszczędna i surowa, w portyku kolumny w porządku kompozytowym, fryz z inskrypcją, wewnątrz bogata dekoracja, marmurowe posadzki, nisze z parą kolumn, w kopule kasetony oraz okulus wpuszczający światło
OKULUS
NISZA
KASETON
RZEŹBA RZYMSKA
Rzymianie kopiowali rzeźbę grecką, często też nawiązywali do jej układów kompozycyjnych. Oprócz tego wprowadzili także swoje rozwiązania rzeźbiarskie. Rzeźba odkuwana była w kamieniu (marmur) oraz odlewana w brązie. Dobrze rozwinięty był relief, który dekorował budowle takie jak łuki, czy kolumny triumfalne.
CECHY PRZYKŁAD TYP, FUNKCJA Posąg oficjalny, upamiętniająca
**- rzeźba całopostaciowa
- idealizacja
- poprawne proporcje
- dopracowany detal
- w stroju żołnierza, kapłana
- stylizowany na boga
- forma statyczna, harmonijna
- często w kotrapoście**
Oktawian August z Prima Porta To typowy sposób ujęcia cesarza, odnaleziony w połowie XIX wieku w ruinach willi w Prima Porta. Przedstawia on Augusta w zbroi. Ma on wysokość 208 centymetrów i wykonany został z marmuru. Całość rzeźbiarskiej dekoracji ma wyraz. Warto jednak zauważyć, że cesarz ma bose stopy, co wyraża heroizację (tylko bogowie i herosi przedstawiani są boso).
TYP, FUNKCJA Portret patrycjusza, portretowa
**- w formie popiersia
- ujęcie realistyczne, werystyczne
- dopracowane detale
- obserwacja natury**
Statua Barberini jest to posąg przedstawiający Rzymianina w todze, który trzyma portrety swoich przodków. Rzeźba ta pozwala na potwierdzenie przypuszczenia o maskach pośmiertnych jako o wzorze do portretu.
przykładowy portret patrycjusza
TYP, FUNKCJA Relief historyczny, upamiętniająca
**- kompozycja pasowa
- ujęcie narracyjne, ukazujące kolejne wydarzenia
- ukazanie przestrzeni
- ukazanie ruchu
- zróżnicowanie głębokości reliefu**
Kolumna Trajana (ukazuje wojny Trajana z Dakami)
Ołtarz Pokoju (Ara Pacis) Ufundowany przez Oktawiana Augusta, stał na Polach Marsowych. Był miejscem obrzędów religijnych.
