Najważniejsze motywy literackie

NAJWAŻNIEJSZE MOTYWY LITERACKIE

przykładowe dzieła

1. ANIOŁ (Biblia – ST np. Szatan jako anioł upadły, NT np. Archanioł Gabriel; „Lament

świętokrzyski”, III cz. „Dziadów”, modlitwa „Aniele Boży Stróżu mój”)

2. BOHATERSKA ŚMIERĆ („Iliada”, Biblia – np. historia św. Szczepana, „Pieśń o

Rolandzie”, „Reduta Ordona”, „Gloria victis”, Trylogia Sienkiewicza, „Zdążyć przed

Panem Bogiem”, „Elegia o chłopcu polskim”, „Pokolenie”, „Pieśń o żołnierzach z

Westerplatte”)

3. BUNT – przeciw samemu sobie, dla samego siebie, przeciw formie, starzy-młodzi,

metafizyczny np. przeciw Bogu, pokoleń literackich

(Biblia – ST np. Adam i Ewa, wieża Babel; Mit o Prometeuszu, Mit o Dedalu i Ikarze,

„Treny”, „Makbet”, „Romantyczność”, III cz. „Dziadów”, „Zbrodnia i kara”, „Mendel

Gdański”, „Ferdydurke”, „Tango”)

4. CIERPIENIE (Biblia – NT np. męka Chrystusa, Mit o Prometeuszu, „Lament

świętokrzyski”, „Modlitwa do Bogarodzicy”, III cz. „Dziadów”, „Lalka”, „Zdążyć przed

Panem Bogiem”, „Proszę państwa do gazu”)

5. CZŁOWIEK – istota realizująca ideały i marzenia, istota śmiertelna, istota zdolna do

głębokiej refleksji, jako pielgrzym, wędrowiec, tułacz, istota niedoskonała, błądząca w

labiryncie życia, jako aktor grający w teatrze życia, jako istota rozumna, jako istota

czująca, istota odczuwająca absurd życia, istota zgłębiająca tajemnice bytu (Biblia – NT,

Mit o Prometeuszu, „O żywocie ludzkim”, „Mały Książę”, „Sonety krymskie”, III cz.

„Dziadów”, „Lalka”, „Zbrodnia i kara”, „U nas w Auschwitzu”, „Proszę państwa do gazu”)

6. DOM – symbol ojczyzny („Pan Tadeusz”, „Wesele”), ostoja tradycji („Pan Tadeusz”,

„Nad Niemnem”), dom rodzinny („Hymn Smutno mi, Boże”, „Na dom w Czarnolesie”,

„Ferdydurke”, „Przedwiośnie”, „Sklepy cynamonowe”), arkadia, sielanka, idylla („Na dom

w Czarnolesie”, „Pieśń świętojańska o Sobótce”, „Pan Tadeusz”, „Przedwiośnie”), dom

przeklęty, dotknięty nieszczęściem („Król Edyp”, „Treny”)

7. GÓRA – miejsce święte (Biblia – góra Tabor, Góra Oliwna, Golgota, Syjon; „Pieśń o

Rolandzie”, „Potop”); miejsce duchowej przemiany („Sonety krymskie”, „Kordian”);

element pejzażu („Krzak dzikiej róży”, „Melodia mgieł nocnych”)

8. KOBIETA – kobieta-matka (Biblia – NT np. Maryja; Mit o Demeter i Korze, „Lament

świętokrzyski”, matka Jana w „Trenie XIX”, III cz. „Dziadów”); kobieta-kochanka („Sonety

do Laury”, „Romeo i Julia”, „Przedwiośnie”); kobieta fatalna („Lalka”, „Chłopi”, „Lubię,

kiedy kobieta”)

9. MATKA (Biblia – NT, „Lament świętokrzyski”, matka Jana w „Trenie XIX”, „Dziady”

cz. III, „Lalka”, „Przedwiośnie”)

10. MIASTO (Biblia – ST np. Sodoma i Gomora; „Król Edyp”, „Lalka”, „Zbrodnia i kara”,

„Przedwiośnie”, „Pamiętnik z powstania warszawskiego”)

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Najważniejsze motywy literackie i więcej Schematy w PDF z Historia tylko na Docsity!

przykładowe dzieła

1. ANIOŁ ( Biblia – ST np. Szatan jako anioł upadły, NT np. Archanioł Gabriel; „Lament świętokrzyski”, III cz. „Dziadów”, modlitwa „Aniele Boży Stróżu mój”) 2. BOHATERSKA ŚMIERĆ („Iliada”, Biblia – np. historia św. Szczepana, „Pieśń o Rolandzie”, „Reduta Ordona”, „Gloria victis”, Trylogia Sienkiewicza, „Zdążyć przed Panem Bogiem”, „Elegia o chłopcu polskim”, „Pokolenie”, „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte”)

BUNT – przeciw samemu sobie, dla samego siebie, przeciw formie, starzy- młodzi, metafizyczny np. przeciw Bogu, pokoleń literackich (Biblia – ST np. Adam i Ewa, wieża Babel; Mit o Prometeuszu, Mit o Dedalu i Ikarze, „Treny”, „Makbet”, „Romantyczność”, III cz. „Dziadów”, „Zbrodnia i kara”, „Mendel Gdański”, „Ferdydurke”, „Tango”)
CIERPIENIE (Biblia – NT np. męka Chrystusa, Mit o Prometeuszu, „Lament świętokrzyski”, „Modlitwa do Bogarodzicy”, III cz. „Dziadów”, „Lalka”, „Zdążyć przed Panem Bogiem”, „Proszę państwa do gazu”) 5. CZŁOWIEK – istota r ealizująca ideały i marzenia, istota śmiertelna, istota zdolna do głębokiej refleksji, jako pielgrzym, wędrowiec, tułacz, istota niedoskonała, błądząca w labiryncie życia, jako aktor grający w teatrze życia, jako istota rozumna, jako istota czująca, istota odczuwająca absurd życia, istota zgłębiająca tajemnice bytu (Biblia – NT, Mit o Prometeuszu, „O żywocie ludzkim”, „Mały Książę”, „Sonety krymskie”, III cz. „Dziadów”, „Lalka”, „Zbrodnia i kara”, „U nas w Auschwitzu”, „Proszę państwa do gazu”)
DOM – symbol ojczyzny („Pan Tadeusz”, „Wesele”), ostoja tradycji („Pan Tadeusz”, „Nad Niemnem”), dom rodzinny („Hymn Smutno mi, Boże”, „Na dom w Czarnolesie”, „Ferdydurke”, „Przedwiośnie”, „Sklepy cynamonowe”), arkadia, sielanka, idylla („Na dom w Czarnolesie”, „Pieśń świętojańska o Sobótce”, „Pan Tadeusz”, „Przedwiośnie”), dom przeklęty, dotknięty nieszczęściem („Król Edyp”, „Treny”)
GÓRA – miejsce święte (Biblia – góra Tabor, Góra Oliwna, Golgota, Syjon; „Pieśń o Rolandzie”, „Potop”); miejsce duchowej przemiany („Sonety krymskie”, „Kordian”); element pejzażu („Krzak dzikiej róży”, „Melodia mgieł nocnych”)
KOBIETA – kobieta-matka (Biblia – NT np. Maryja; Mit o Demeter i Korze, „Lament świętokrzyski”, matka Jana w „Trenie XIX”, III cz. „Dziadów”); kobieta-kochanka („Sonety do Laury”, „Romeo i Julia”, „Przedwiośnie”); kobieta fatalna („Lalka”, „Chłopi”, „Lubię, kiedy kobieta”)
MATKA (Biblia – NT, „Lament świętokrzyski”, matka Jana w „Trenie XIX”, „Dziady” cz. III, „Lalka”, „Przedwiośnie”)
MIASTO (Biblia – ST np. Sodoma i Gomora; „Król Edyp”, „Lalka”, „Zbrodnia i kara”, „Przedwiośnie”, „Pamiętnik z powstania warszawskiego”)

11. MIŁOŚĆ – miłość romantyczna, między kobietą a mężczyzną („Romeo i Julia”, „Cierpienia młodego Wertera”, „Dziady” cz. IV, „Lalka”, „W malinowym chruśniaku”) miłość rycerska („Dzieje Tristana i Izoldy”) , miłość do ojczyzny („Rzecz to piękna”, „Hymn do miłości ojczyzny”, „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”, „Sonety krymskie”, III cz. „Dziadów”, „Pan Tadeusz”, „Hymn Smutno mi, Boże”, „Latarnik”, „Rota”, „Wesele”), miłość rodzicielska (Biblia-NT, „Lament świętokrzyski”, „Treny”, III cz. „Dziadów”)

MOTYWY BIBLIJNE I MITOLOGICZNE – Hiob („Treny”, III cz. „Dziadów”, „Księga ubogich” Kasprowicza, „Dżuma”), Prometeusz (III cz. „Dziadów”, „Grób Agamemnona”), Edyp („Król Edyp”), Ikar („Ikar” Iwaszkiewicza, „Wciąż o Ikarach głoszą”)
NATURA, PRZYRODA - („Na dom w Czarnolesie”, „Czego chcesz od nas Panie”, „Pieśń świętojańska o Sobótce”, „Żywot człowieka poczciwego”, „Cierpienia młodego Wertera”, „Sonety krymskie”, „Pan Tadeusz”, „Nad wodą wielką i czystą”, „Kordian”, „Balladyna”, „Hymn” (Smutno mi, Boże), „Chłopi”, „Deszcz jesienny”, „Krzak dzikiej róży”, „Melodia mgieł nocnych”, „W malinowym chruśniaku”)
OGRÓD – oliwny, roz koszy, miłości, źródło estetycznych przeżyć, młodości, arkadyjski, jako projekcja stanów podświadomości, naturalistyczny, mistyczny („Żywot człowieka poczciwego”, „Pan Tadeusz”, „Deszcz jesienny”, „Wesele”)
OJCIEC (Biblia – ST, NT; „Treny”, Marmieładow ze „Zrodni i kary”, „Przedwiośnie”) 16. PIELGRZYM, TUŁACZ, WĘDROWIEC (Mit o Odyseuszu, „Sonety krymskie”, „Hymn Smutno mi, Boże”, „Kordian”, „Latarnik”, „Mały Książę”, „Ferdydurke”)
POETA I JEGO ROLA – moralista, demiurg, nauczyciel życia, świadom swej wielkości, przeklęty, głoszący hasło „sztuka dla sztuki”, na usługach idei (III cz. „Dziadów”, „Testament mój”)
POWSTANIE („Pan Tadeusz”, „Reduta Ordona”, „Kordian”, „Gloria victis”, „Lalka”, „Campo di Fiori”, „Zdążyć przed Panem Bogiem”, „Pamiętnik z powstania warszawskiego”) 19. SAMOTNOŚĆ – z wyboru, rodzaj skazania (Biblia – NT Chrystus umierający na krzyżu, „Legenda o św. Aleksym”, „Treny”, „Romantyczność”, III cz. „Dziadów”, „Hymn Smutno mi, Boże”, „Lalka”, „Zbrodnia i kara”, „Mały Książę”, „Dżuma”, „Campo di Fiori”)
SEN (Biblia- ST, NT, „Makbet”, „Tren XIX”, III cz. „Dziadów”, „Wesele”, „Zbrodnia i kara”) 21. SZALEŃSTWO („Romantyczność”, III cz. „Dziadów”)
SZATAN (Biblia – ST, NT, „Makbet”, „Sonet V. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem, ciałem”, III cz. „Dziadów”, „Deszcz jesienny”)

„Romantyczność”
„Sonety krymskie”
„Reduta Ordona”
„Dziady” cz. II
„Dziady” cz. IV
„Dziady” cz. III
„Pan Tadeusz”
„Nad wodą wielką i czystą”
„Kordian”
„Balladyna”
„Hymn” (Smutno mi, Boże)
„Testament mój”
„Grób Agamemnona”
„Lalka”
„Nad Niemnem”
„Trylogia” Sienkiewicza
„Latarnik”
„Mendel Gdański”
„Gloria victis”
„Zbrodnia i kara”
„Rota”
„Chłopi”
„Wesele”
„Deszcz jesienny”
„Krzak dzikiej róży”
„Księga ubogich” Kasprowicza
„Melodia mgieł nocnych”
„Lubię, kiedy kobieta”
„Przedwiośnie”
„Ferdydurke”
„Sklepy cynamonowe”
„W malinowym chruśniaku”
„Mały Książę”
„Ikar” Iwaszkiewicza
„Wciąż o Ikarach głoszą” Bryll
„Elegia o chłopcu polskim”
„Pokolenie”
„Modlitwa do Bogarodzicy”
„Pieśń o żołnierzach Westerplatte”
„Proszę państwa do gazu”
„U nas w Auschwitzu”
„Campo di Fiori”
„Zdążyć przed Panem Bogiem”
„Pamiętnik z powstania warszawskiego”
„Dżuma”
„Tango”
Modlitwa „Aniele Boży Stróżu mój”

Najważniejsze motywy literackie, Schematy z Historia

Dokumenty powiązane

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Najważniejsze motywy literackie i więcej Schematy w PDF z Historia tylko na Docsity!

NAJWAŻNIEJSZE MOTYWY LITERACKIE