Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Opiszesz, jak narodził się faszyzm we Włoszech i co zdecydowało o jego ... Wymień cechy wspólne reżimów faszystowskiego we Włoszech i nazistowskiego.
Typologia: Ćwiczenia
1 / 18
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Wprowadzenie Przeczytaj Linia chronologiczna Film + Sprawdź się Dla nauczyciela
Bibliografia:
Źródło: Wiesław Kozub-Ciembroniewicz, Doktryna i system władzy Włoch faszystowskich na tle porównawczym, Kraków 2016, s. 88. Źródło: Benito Mussolini, Doktryna faszyzmu, [w:] Wybór tekstów źródłowych z historii doktryn polityczno-prawnych, oprac. J. Justyński, Toruń 2006, s. 315.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
Opiszesz, jak narodził się faszyzm we Włoszech i co zdecydowało o jego atrakcyjności dla społeczeństwa włoskiego. Scharakteryzujesz etapy totalitaryzacji życia politycznego i społecznego we Włoszech. Wyjaśnisz, czy pokonanie przez Włochy powojennego kryzysu gospodarczego faktycznie można uznać za sukces rządów faszystowskich.
Przeczytaj
W 1919 r. w Mediolanie Benito Mussolini, dziennikarz i wcześniej socjalista, wyrzucony z partii za to, że poparł przystąpienie Włochów do wojny, założył organizację Fasci di Combattimento (Związki Kombatantów), skupiającą weteranów wojennych. W 1921 r. została ona przekształcona w Narodową Partię Faszystowską. Jej członkami i sympatykami byli przede wszystkim oficerowie i żołnierze, którzy nie potrafili znaleźć sobie zajęcia w czasie pokoju i czuli się odrzuceni, pozostawieni bez wsparcia, a także przedstawiciele klasy średniej doprowadzeni przez wojnę do ruiny finansowej. To oni byli najbardziej zawiedzeni „kalekim pokojem” ustanowionym pod Paryżem. Włochy odniosły bowiem niewielkie korzyści terytorialne, a straciły ponad 600 tys. ludzi. Później do partii zaczęli wstępować ludzie niezadowoleni z sytuacji panującej we Włoszech i pragnący, aby życie codzienne wróciło do przedwojennej stabilizacji i czasów sprzed kryzysu gospodarczego.
Faszyści głosili chwytliwe, odwołujące się do narodowych ambicji hasła obrony ojczyzny i odrodzenia jej potęgi. Nie dążyli do wypracowania spójnej ideologii, ponieważ uważali się przede wszystkim za działaczy ruchu, a nie głosicieli doktryny. Dla wszystkich organizacji faszystowskich wspólne były jednak nacjonalizm i militaryzm, który przejawiał się nie tylko w organizowaniu partii na wzór wojskowy, lecz także w podkreślaniu wartości wojny dla rozwoju społeczeństw. Faszyści byli antydemokratyczni i antyliberalni, odrzucali wartości indywidualne, nazywając je egoizmem, oraz podkreślali nadrzędną wartość wspólnoty narodowej i państwowej.
Włochy po I wojnie światowej pogrążyły się w kryzysie. W 1919 r. przez kraj przeszła fala strajków, która objęła swym zasięgiem robotników fabrycznych i rolnych. Uczestnicy tych
Benito Mussolini. Zwróć uwagę na strój włoskiego przywódcy. Dlaczego odwołania do militaryzmu były tak istotne dla ruchu faszystowskiego? Źródło: Wikipedia.org, domena publiczna.
głosów. Wybory przeprowadzono w roku następnym w atmosferze terroru i licznych nadużyć ze strony faszystów, którzy zdobyli większość parlamentarną.
W czerwcu 1924 r. bojówkarze uprowadzili i zamordowali krytyka faszyzmu, socjalistę Giacoma Matteottiego. Opozycja nie potrafiła jednak wykorzystać powszechnego oburzenia, co ośmieliło Mussoliniego do przejęcia pełni władzy. W styczniu 1925 r. ogłosił on likwidację demokracji parlamentarnej i wprowadzenie dyktatury. Zakazano działalności wszystkich partii poza faszystowską. Związki zawodowe zastąpiono korporacjami, które grupowały pracowników i pracodawców z jednej branży. Dzieci i młodzież zrzeszono w faszystowskiej organizacji Balilla, mającej na celu ich wychowanie w duchu nowej ideologii. Zniesiono wolność prasy i wprowadzono ustawy oddające pełnię władzy partii rządzącej.
Mussolini nie podporządkował instytucji państwowych strukturom partyjnym. Rządził Włochami jako wódz (wł. duce) i premier rządu, w którym okresowo kierował bezpośrednio kilkoma ministerstwami. Organem doradczym dyktatora była Wielka Rada Faszystowska, pełniąca funkcję nieformalnego gabinetu ministrów. Włochy jednak pozostawały monarchią, a po zwycięstwie w wojnie o Abisynię w Afryce król Włoch został także cesarzem Etiopii. W ten sposób realizował swoje plany Duce, który chciał stworzenia imperium włoskiego. Faszyści zyskali także poparcie Kościoła katolickiego, z którym w 1929 r. zawarli kompromis i podpisali pakty laterańskie. Na ich mocy m.in. utworzono Państwo Watykańskie i przywrócono Stolicy Apostolskiej odrębność terytorialną.
Chłopiec z Opera Nazionale Balilla – faszystowskiej organizacji młodzieżowej. Wyjaśnij, jakie znaczenie w reżimie faszystów włoskich miała organizacja młodzieżowa Balilla. Źródło: Wikipedia.org, domena publiczna.
Sygnatariusze traktatów laterańskich. Na pierwszym planie siedzą kardynał Pietro Gasparri oraz Benito Mussolini. Wyjaśnij, dlaczego faszystom zależało na przychylności papieża i władz kościelnych. Źródło: wikipedia.org, domena publiczna.
faszyzm
(z wł. fascismo od fascio – wiązka, związek, łac. fasces – wiązki, rózgi liktorskie) ideologia powstała w okresie międzywojennym we Włoszech, przeciwstawiająca się parlamentaryzmowi, głosząca kult państwa i solidaryzm społeczny (korporacjonizm); ruch faszystowski we Włoszech opierał się na kulcie wodza (wł. duce) Benita Mussoliniego
militaryzm
(z łac. militaris – żołnierski, wojenny, od miles, D. militis – żołnierz) ideologia i oparta na niej polityka zbrojeń i wojen zaborczych lub struktura władzy, w której wojsko wywiera decydujący wpływ na politykę państwa (definicja na podstawie słownika PWN)
weteran
(z łac. veteranus od vetus, D. veteris – stary) żołnierz, który brał udział w działaniach wojennych poza granicami kraju
nacjonalizm
(z łac. natio – naród) ideologia polityczna uznająca naród za wartość najwyższą
Linia chronologiczna
Polecenie 1
Zapoznaj się z poniższą linią chronologiczną, a następnie wykonaj kolejne polecenia.
Polecenie 2
Na podstawie linii chronologicznej przedstaw etapy totalizacji życia politycznego we Włoszech.
Polecenie 3
Wyjaśnij, jakie było znaczenie ustanowienia Wielkiej Rady Faszystowskiej dla kształtowania się ustroju tego państwa.
Film + Sprawdź się
Polecenie 1
Zapoznaj się z filmami, a następnie wykonaj dołączone do nich polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D7VjsCY1e
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Droga faszystów do władzy — część 1.
Polecenie 2
Wskaż przyczyny sukcesu par i faszystowskiej we Włoszech.
Polecenie 3
Wyjaśnij, dlaczego poparcie przedsiębiorców oraz właścicieli ziemskich było dla faszystów bardzo istotne.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D7VjsCY1e
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Droga faszystów do władzy — część 2.
Twoja odpowiedź
Twoja odpowiedź
Ćwiczenie 1
Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym i na jego podstawie wskaż zdania prawdziwe i fałszywe.
Doktryna faszyzmu
Z punktu widzenia państwowości koncepcja faszystowska jest antyindywidualistyczna, staje wszakże na stanowisku jednostki, o ile ta utożsamia się z państwem, jako świadomość i jako wola powszechna człowieka w jego istnieniu historycznym. Przeciwny jest klasycznemu liberalizmowi, który powstał z konieczności przeciwstawienia się absolutyzmowi, i wyczerpał swe zadanie historyczne z chwilą, gdy państwo zmieniło się w świadomość i wolę zbiorową. Liberalizm w interesie poszczególnych jednostek przeczył państwu; faszyzm jest afirmacją państwa, uznając w nim prawdziwą rzeczywistość jednostki. I jeżeli wolność ma być atrybutem człowieka rzeczywistego, nie tej abstrakcyjnej fikcji, o której myślał liberalizm indywidualistyczny, faszyzm stoi na stanowisku wolności. Jest za jedyną wolnością, którą można brać poważnie, za wolnością państwa i jednostki w państwie. Dlatego dla faszysty wszystko mieści się w państwie i poza państwem nie istnieje nic ludzkiego ani duchowego, ani tym bardziej nie posiada jakiejkolwiek wartości. W takim pojęciu faszyzm jest totalitarny, a państwo faszystowskie, jako synteza i zjednoczenie wszelkich wartości, daje właściwy sens całemu życiu narodu, rozwija je i potęguje […].
Dla faszyzmu państwo jest absolutem, wobec którego jednostki i grupy są czymś względnym. Jednostki i grupy dają się „pomyśleć” o tyle, o ile istnieją w państwie.
Źródło: Benito Mussolini, Doktryna faszyzmu, [w:] Wybór tekstów źródłowych z historii doktryn polityczno-prawnych, oprac. J. Justyński, Toruń 2006, s. 315.
輸
Zdanie Prawda Fałsz Faszyzm przedkładał dobro jednostki nad dobro ogółu. Dla faszystów wartością nadrzędną było państwo. Faszyzm był kontynuacją liberalizmu.
Ćwiczenie 2
Zapoznaj się z poniższym tekstem, a następnie wykonaj polecenie.
Charakterystyczną jego cechą było traktowanie społeczeństwa jako zbiorowego organizmu, w którym solidarne funkcjonowanie całości łączy się z zabezpieczeniem interesów poszczególnych grup pracowniczych. Syndykaty, zrzeszające pracowników oraz pracodawców, gwarantowały instytucjonalnie przestrzeganie zróżnicowanych społeczno-zawodowych interesów, a także rozwiązywanie konfliktów na zasadach syndykalno-korporacyjnej współpracy klas i grup społeczno-zawodowych.
Źródło: Wiesław Kozub-Ciembroniewicz, Doktryna i system władzy Włoch faszystowskich na tle porównawczym, Kraków 2016, s. 88.
Nazwij zasadę włoskiego systemu faszystowskiego przedstawioną w powyższym tekście źródłowym.
醙
Formy pracy:
praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda; telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Faza wstępna:
Faza realizacyjna:
w pierwszym multimedium („Linia chronologiczna”), wykonują w grupach dołączone do linii chronologicznej polecenie 2. Ich zadaniem jest przedstawienie etapów totalitaryzacji życia politycznego we Włoszech. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do nich ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.
Faza podsumowująca:
Praca domowa:
Materiały pomocnicze:
J. Chapoutot, Wiek dyktatur. Faszyzm i reżimy autorytarne w Europie Zachodniej (1919– 1945), tłum. A. Purchla, Warszawa 2012.
W. Kozub‐Ciembroniewicz, Doktryna i system władzy Włoch faszystowskich na tle porównawczym, Kraków 2016.
G. Hägg, Mussolini. Butny faszysta, tłum. W. Łygaś, Warszawa 2015.
G. Górski, Historia ustrojów państw, Toruń 2017.
Wielkie mowy historii, t. 3, Od Hitlera do Eisenhowera, wybór i oprac. T. Zawadzki, Warszawa 2006.
S. Sierpowski, Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 1, 1917–1926, Poznań 1989.
Wybór tekstów źródłowych z historii doktryn polityczno‐prawnych, wybór i oprac. J. Justyński, Toruń 2006.
