Narodziny Imperium Rzymskiego – podsumowanie, Streszczenia z Historia

Pobierz Narodziny Imperium Rzymskiego – podsumowanie i więcej Streszczenia w PDF z Historia tylko na Docsity!

Narodziny Imperium Rzymskiego – podsumowanie

Wprowadzenie Przeczytaj Gra edukacyjna Sprawdź się Dla nauczyciela

Bibliografia:

G. Chomicki, S. Spławski, Starożytność. Teksty źródłowe komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 1999, s. 214-215. G. Chomicki, S. Spławski, Starożytność. Teksty źródłowe komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 1999, s. 237-238. G. Chomicki, S. Spławski, Starożytność. Teksty źródłowe komentarze i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 1999, s. 238-239.

Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Twoje cele

Opiszesz, jak rozwijało się Imperium Rzymskie i jakie tereny obejmowało. Wyjaśnisz, czym był Pax Romana i czy rzeczywiście mieszkańcy podbitych terenów mogli liczyć na pokój. Wytłumaczysz, jakie znaczenie dla rozwoju imperium miały wewnętrzne walki o władzę.

Przeczytaj

Ekspansja Rzymu

Zwycięstwo w wojnach z Kartaginą i podbój świata greckiego ugruntowało potęgę Rzymu. Stał się on największym imperium w basenie Morza Śródziemnego, czyniąc je z czasem mare internum nostrum – „naszym morzem wewnętrznym”, jak nazywali je Rzymianie, natomiast Morze Czarne określano jako Pontus Euxinus, czyli morze gościnne, ponieważ także na jego wybrzeżach rozciągały się wpływy imperium. Podboje i rozszerzenie się rzymskiego świata przyniosły również wiele problemów i zagrożeń dla republiki. Ogromne bogactwo niewielkiej grupy patrycjuszy i coraz większa bieda plebejuszy przyczyniały się do ostrych konfliktów społecznych. Rzym nie potrafił poradzić sobie z nową rzeczywistością. Ogromne tereny oddalone o setki kilometrów od Rzymu, zarządzane przez namiestników i bronione przez dowódców legionów, sprawiały, że żołnierze coraz bardziej oddani byli swoim wodzom, niż republice. Wszak to bezpośrednio od nich zależały ich przyszłość i pozycja.

Walki wewnętrzne i koniec republiki

W takich okolicznościach – od dowódcy legionu do najwyższych zaszczytów (został konsulem), doszedł późniejszy zwycięzca kampanii w Galii – Gajusz Juliusz Cezar. Wzrost jego potęgi i poddańcza wierność podległych mu oddziałów szybko zaniepokoiły dotychczasowych sojuszników politycznych. Oskarżyli oni Cezara o zdradę i zażądali jego natychmiastowego stawienia się w Rzymie przed obliczem senatu. Ruszył on wtedy na czele wiernych sobie oddziałów do Italii, rozpoczynając wojnę domową. Pokonując w bitwie pod Farsalos swojego największego oponenta Pompejusza, uzyskał pełnię władzy w Rzymie i zaczął pełnić funkcję dyktatora.

Kapitulacja Wercyngetoryksa. Kapitulacja Wercyngetoryksa przed Cezarem pod Alezją na obrazie Lionel-Noël Royera z 1899 r. Bitwa pod Alezją stoczona w 52 r. p.n.e. pomiędzy oblegającymi galijskie miasto wojskami rzymskimi a siłami zbuntowanych Galów to największa w czasach starożytnych operacja oblężnicza. Cezarowi udało się zdobyć położoną na wzgórzu i otoczoną dolinami rzecznymi Alezję oraz pokonać Wercyngetoryksa, przywódcę powstania Galów. Co wskazuje na to, że na obrazie przedstawiona została kapitulacja galijskiego wodza? Źródło: Lionel Royer (1852–1926), 1899 r., olej na płótnie, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Wiek Augusta, narodziny Jezusa Chrystusa. Na szczycie ołtarza, przed świątynią Janusa siedzi Oktawian August. Dotyka on ramienia mężczyzny, będącego personifikacją Rzymu. Augusta otaczają uczeni i mężowie stanu, a poniżej gromadzą się obce plemiona. Kompozycja ta ilustruje pokój, który zapanował w imperium za czasów Augusta, co zbiegło się z narodzinami Chrystusa. Wyjaśnij kim są postaci widoczne nad głową Augusta i co trzymają w dłoniach. Źródło: Jean-Léon Gérôme (1824–1904), 1855 r., olej na płótnie, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Okres pryncypatu i Pax Romana

By zachować pozory republikańskie, mimo formalnego jednowładztwa, Oktawian August nazywał siebie pierwszym spośród urzędników (princeps), wypełniając swoje zadania zgodnie z republikańską tradycją. Od nazwy tego tytułu ustrój panujący w Rzymie aż do końca III w. n.e. nazywany jest pryncypatem.

flotę Marka Antoniusza i przejął pełnię władzy w imperium rzymskim. Jaki moment bitwy przedstawia obraz? Źródło: Lorenzo A. Castro, 1672 r., olej na płótnie, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Mecenas cesarz August i sztuki wyzwolone. Oktawian August ukazany jest jako mecenas sztuki i nauki. Gaius Cilnius Maecenas (70 p.n.e. - 8 p.n.e.) był rzymskim politykiem, doradcą i przyjacielem Oktawiana Augusta, poetą oraz patronem poetów, m.in. Wergiliusza i Horacego. Od nazwiska Maecenas powstało słowo „mecenas” określające protektora sztuki i nauki. Wymień sztuki wyzwolone przedstawione na obrazie. Źródło: Giovanni Basta Tiepolo (1696–1770), 1743 r., domena publiczna.

Oktawian August nadal starał się rozszerzać posiadłości rzymskie, podejmując próbę ekspansji poza Ren.Legiony rzymskie zostały jednak pokonane przez wojska germańskie w wielkiej bitwie w Lesie Teutoburskim w 9 r. n.e.

Bitwa w Lesie Teutoburskim. Bitwa stoczona jesienią w 9 r. n.e. pomiędzy plemionami germańskimi dowodzonymi przez Arminiusza, wychowanego i wyszkolonego w Rzymie wodza ze szczepu Cherusków,

Źródło: D. Ostapowicz, S. Suchodolski, D. Szymikowski, Od Hammurabiego do Fukuyamy. Nowa matura z historii. Przekazy źródłowe z ćwiczeniami, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 1999, s. 32.

Najważniejsze wydarzenia

Najważniejsze postacie

Audiobook można wysłuchać pod adresem: hps://zpe.gov.pl/b/Po1eCSizF

Polibiusz o walorach bojowych armii rzymskiej

Dlaczego więc zwyciężają Rzymianie i co doprowadza do porażek tych, co stosują falangę? Otóż wojna nie ma ustalonych sposobności i terenów bitwy. Jest przecież rzeczą powszechnie znaną, że falanga potrzebuje terenu równego i otwartego, a przy tym wolnego od wszelkich przeszkód w rodzaju rowów, urwisk, wąwozów, pagórków czy koryt rzecznych; bo wszystko to wystarczy, by stanowić przeszkodę dla tego rodzaju szyku bojowego i zupełnie go zdezorganizować. (...)

Rzymianie mianowicie, nie ustawiają szyku równo naprzeciw nieprzyjaciela i nie idą z całą armią na spotkanie z frontem falangi, lecz część oddziałów trzymają z boku w rezerwie, część idzie na starcie z wrogiem. Skutek jest taki, że falanga czy odeprze stawiających jej opór, czy sama przed nimi musi ustąpić, traci istotny swój walor. (...) odrywa się od reszty swych wojsk, a gdy to nastąpi, rezerwa nieprzyjacielska uzyskuje wolną przestrzeń, którą właśnie zajmowała falanga i sposobność do tego, by uderzyć na nią już nie od frontu, lecz zaatakować ją z boku lub z tyłu. (…) Żołnierz rzymski jak raz wystąpi w uzbrojeniu do walki, jednako jest przygotowany na każdą ewentualność, na każdy teren i każde spotkanie z nieprzyjacielem. Gotów jest zawsze i w tym samym stopniu bić się, gdy trzeba czy to występując wspólnie z całą swą armią, czy z jej częściami, oddziałami, czy indywidualnie.

CC0, Wikimedia Commons Gnejusz Pompejusz (106 p.n.e. - 48 p.n.e.) – rzymski polityk i dowódca wojskowy, jeden z twórców I triumwiratu.

domena publiczna, Wikimedia Commons Gajusz Juliusz Cezar (100/102 p.n.e. – 15 marca 44 p.n.e.) – rzymski polityk, jeden z twórców

domena publiczna, Wikimedia Commons

Marek Antoniusz (83 p.n.e. - 30 p.n.e.) – wódz i polityk rzymski, jeden z twórców II triumwiratu.

domena publiczna, Wikimedia Commons

Słownik

republika

(łac. res publica) dosłownie rzecz publiczna; ustrój polityczny, w którym władza sprawowana jest przez obywateli poprzez wybory. W starożytnym Rzymie była to niemonarchiczne sprawowanie władzy przez posiadających prawa polityczne obywateli.

senat

(łac. senatus) instytucja polityczna w starożytnym Rzymie ustanowiona zgodnie z legendą przez Romulusa. Senat był obdarzony znacznym autorytetem, pełnił funkcję doradczą i opiniował projekty ustaw.

konsul

(łac. consul) w starożytnym Rzymie jeden z dwóch najwyższych urzędników w państwie; zajmujący się sprawami wojskowymi i polityką zagraniczną.

dyktator

(łac. dictare - zalecać) w republice rzymskiej urząd, który skupiał pełnię władzy. Był powoływany na 6 miesięcy w okresach największego zagrożenia państwa. Nie można było odwołać się od jego decyzji.

cesarstwo

(od przydomka łac. Gaiusa Iuliusa Caesara) forma ustroju państwa – monarchii – w której panujący obdarzony jest tytułem cezara. Cesarstwo Rzymskie zostało zapoczątkowane przez Oktawiana Augusta.

legion

(łac. legio) podstawowa jednostka taktyczna rzymskiej armii złożona przede wszystkim z ciężkozbrojnej piechoty (legionistów).

prowincja

Oktawian August (63 p.n.e. - 14) – wnuk siostry Juliusza Cezara i jego adoptowany testamentem syn, jeden z twórców II triumwiratu, pierwszy cesarz rzymski.

Gra edukacyjna

Polecenie 1

Zagraj w grę interaktywną i sprawdź swoją wiedzę - dla każdego pytania zaznacz jedną prawidłową odpowiedź. Następnie wykonaj poniższe polecenia.

Polecenie 2

Wyjaśnij pojęcie Imperium Rzymskie.

Test

Sprawdź swoją

wiedzę

Poziom trudności:

łatwy

Limit czasu:

4 min

Twój ostatni wynik:

Uruchom

Polecenie 3

Rozważ, czy Imperium Rzymskie mogło być w starożytności nazwane państwem światowym. Zaproponuj swoją odpowiedź i uzasadnij ją.

Polecenie 4

Uzasadnij, że istotną rolę w budowie Imperium Rzymskiego odegrała armia rzymska.

Ćwiczenie 3

Przyporządkuj prowincje rzymskie do wodzów, którzy je ostatecznie podbili.

Brytania Cesarz Klaudiusz

Dacja Juliusz Cezar

Egipt Cesarz Trajan

Galia Cesarz Oktawian August

Ćwiczenie 4

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Przeciwnikiem Rzymu w wojnach punickich była

Kartagina.

Macedonia.

Judea.

Galia.

Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z podanymi źródłami i wykonaj polecenia zamieszczone poniżej.

Źródło A. Plan bitwy pod Zamą

Źródło: Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Źródło B.

Appian z Aleksandrii, „Historia rzymska” [fragment]

Odpłynął Scypion z Afryki do Italii z całym wojskiem i odbył wjazd do

Rzymu we wspaniałym triumfie, jakiego przedtem nie widziano.

Obyczaje, jakich się przy tym nieprzerwanie do dziś dnia jeszcze

przestrzega, są następujące. Wszyscy są przybrani w wieńce. Pochód

otwierają trębacze i wozy z łupami. Z kolei niosą wieże przedstawiające

zdobyte miasta, malowidła i obrazy wydarzeń, następnie złoto i srebro

w stanie surowym oraz przebite na pieniądze tudzież inne rzeczy tego

rodzaju, dalej wieńce, którymi za męstwo obdarzają wodza czy to

miasta, czy sprzymierzeńcy, czy wreszcie podwładne mu wojsko. Potem

“