Nierówności edukacyjne - Notatki - Rehabilitacja, Notatki z Medycyna fizykalna i rehabilitacja

Pobierz Nierówności edukacyjne - Notatki - Rehabilitacja i więcej Notatki w PDF z Medycyna fizykalna i rehabilitacja tylko na Docsity!

Dariusz Kupiński, Katarzyna Kur II rok PK Gr. 9

NIERÓWNOŚCI EDUKACYJNE

Zadaniem systemów edukacyjnych jest zaopatrywanie społeczeństw w ludzi wykształconych. Szkolnictwo ustanawia swoisty system selekcji, który wprowadza na wyższe szczeble hierarchii społecznej osoby lepiej wykształcone i lepiej przygotowane do pełnienie bardziej odpowiedzialnych funkcji społecznych. Jednak liczne badania potwierdziły, że w procesach selekcji odgrywa nie przydatność kandydata, ale głównie pochodzenia społeczne.

Nierówności edukacyjne – zespół takich niezależnych determinantów ( np. wykształcenie rodziców, status społeczny), które utrudniają naukę lub uniemożliwiają jej kontynuację na wyższych szczeblach.

Zmiany, jakich obecnie doświadczamy ściśle wiążą się ze zmianą wartości, jakimi kieruje się dzisiejsze społeczeństwo. Szybkie zmiany, nowe technologie wymagają od ludzi wysokich kwalifikacji, aby móc efektywnie poruszać się w nowych warunkach. Lepiej wykształceni stanowią wartościowy „materiał”, którym obsadza się wyższe szczeble hierarchii społecznej. Ci, którzy nie mogą pochwalić się wysokimi osiągnięciami zdobytymi podczas swej edukacji szkolnej czeka zasilenie nizin społecznych. Globalizacja niesie za sobą dalszy wzrost nierówności odnoszących się do najważniejszych dziedzin życia. Z Raportu o rozwoju społecznym Polska 2000 poświęconemu problematyce wiejskiej wynika, że obszary wiejskie obejmują 80% powierzchni kraju i mieszka na nich 30% ludności. Wykształcenie wyższe ma jedynie 3% mieszkańców wsi, w mieście zaś 11% (średnia kraju wynosi 8%). Z warunków życia ludności wiejskiej wynika także duża rozpiętość szans edukacyjnych między miastem a wsią. Na obniżenie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży wiejskiej wpływa również szereg czynników wynikających z funkcjonowania szkolnictwa na wsi. Należy tu przede wszystkim wymienić utrudniony dostęp do przedszkoli, niższe kwalifikacje

nauczycieli, gorszą bazę dydaktyczną i ograniczony wybór szkół ponadpodstawowych (ta ostatnia kwestia zależy od sytuacji materialnej rodziny). Wielką rolę odegrała sieć szkół w pobliżu zamieszkania ucznia, możliwości dojazdu do wybranej szkoły lub możliwości zamieszkania w internacie albo na stancji. Istotnym ogniwem ustroju szkolnego jest przedszkole. Odgrywa ono ważną rolę w stwarzaniu równych szans edukacyjnych dzieci z różnych środowisk i stanowi równocześnie dobry spójnik pośredniczący między rodzina i szkołą. Należy przytoczyć rejestr wybranych sprawności emocjonalnych, intelektualnych i społecznych, które rozwijają się u dziecka w wieku przedszkolnym i których jakość, nasilenie, prawidłowy rozwój zależne są od racjonalnego oddziaływania wychowawczego:

• zaufanie do ludzi
• równowaga emocjonalna
• przywiązanie ufne, nie lękliwe
• skuteczność działania
• motywacja do uczenia się
• wiara w siebie
• porozumiewanie się
• sprawności motoryczne
• ogólna sprawność intelektualna
• otwarcie się na grupę społeczną Roczne efekty dzieci w klasie przygotowawczej w rozbiciu na miasto i wieś w czterech elementarnych sprawnościach „szkolnych”:

Początek badań Koniec badań Miasto (%) Wieś (%) Miasto (%) Wieś (%)

1. Znajomość liter 42 4 95 50
2. Znajomość cyfr 65 5 100 80
3. Umiejętność czytania 32 2 85 35
4. Umiejętność liczenia 45 7 100 87

edukacji przedszkolnej, wydłużanie okresu szkolnictwa obowiązkowego, czy też profilaktyka środowiska lokalnego (zresztą bardzo ograniczona) nie przyczyniają się do poprawy wyrównywania szans edukacyjnych. Wybór szkoły ponad podstawowej (ponad gimnazjalnej) staje się niezwykle ważnym wyborem w życiu młodego ucznia, która zaważy na jego późniejszym życiu zawodowym i osobistym. Siłą rzeczy kontynuacja nauki w szkołach dających możliwość kontynuacji jej na uczelniach wyższych powinna (ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, jak też wymagania intelektualne) dotyczyć osoby cechujące się odpowiednimi kwalifikacjami i predyspozycjami intelektualnymi. Jednak tak nie jest. Ogromna rzesza młodych ludzi pochodzących ze środowisk o niskim statusie edukacyjno – społecznym ( tj. wykształcenie rodziców skończyło się na szkole podstawowej lub też zasadniczej zawodowej), mająca dobre stopnie wybiera szkoły zawodowe, będące odzwierciedleniem niewielkich aspiracji rodziców. Natomiast osoby wywodzące się ze środowiska o SES średnim lub wysokim, nawet z ocenami słabszymi deklaruje chęć kontynuacji swej edukacji w liceum ogólnokształcącym, otwierającym w niedalekiej przyszłości drzwi na studia wyższe. Ogólne zróżnicowanie aspiracji podcina szansę młodym ludziom w dwojaki sposób. Z jednej strony niskie wykształcenie rodziców, związane jest ze środowiskiem, które skutecznie i systematycznie nie pozwala na wyrwanie się z owych negatywnych tendencji, co jest ściśle skorelowane z wartością, jaką darzy system edukacyjny i wykształcenie, które musi być przede wszystkim praktyczne i służyć rodzinie praktycznie (krótsza nauka – szybsze podjecie pracy zarobkowej). Owe tendencje spotykamy najczęściej w gminach wiejskich Polski, oraz tzw. slumsach

• osiedlach wielkich miast. Wpływa to bezpośrednio na naukę i stopnie, jakimi obdarza je uczeń wywodzący się z takiego środowiska. Z drugiej strony w przypadku osób świetnie sobie radzącymi w szkole, a wywodzącymi się z rodziny o niskim SES również ogromna część uczniów wybiera szkoły zasadnicze zawodowe. Oznacza to podwójny cios dla równości edukacyjnych. Niski szacunek do szkoły rodziców przekłada się na ich dzieci, które w dużej części, również nie traktują jej jako wartość, a gdy zdobywają wysokie stopnie, nie widzą sensu (wina rodziny może być w tym przypadku pośrednia i bezpośrednia) kontynuacji nauki w liceum, wybierając częściej szkoły zawodowe. W języku socjologii zapewne do sporej części tych rodzin

pasowałoby, baumanowskie określenie „kultura permanentnego ubóstwa”, będącą zgrozą obecnych społeczeństw. Oznacza ona tyle samo, co przekazywanie niewłaściwych ( w zasadzie wykluczających z normalnego funkcjonowania w społeczeństwie) wzorów, wartości i aspiracji, praktykowaną z pokolenia na pokolenie, będącą w zasadzie w sensie pejoratywnych podklasą. Natomiast dzieci z rodzin o wysokim SES, wychowywani w bogatszym środowisku (kulturowym, społecznym, jak i materialnym) doszukują się zazwyczaj w szkole narzędzia w osiągnięciu sukcesu, która jest powieleniem sukcesu ich rodziców. Uczniowie ci mają zazwyczaj lepsze stopnie, wybierając w ogromnej mierze licea ogólnokształcące, dające możliwość kształcenia się na wyższych uczelniach. Rola SES jest ogromna i niezależna w dużej mierze od obecnych prób jej niwelacji. Działa w obie strony przekazując negatywne lub pozytywne wzory i wartości z rodziców i środowiska lokalnego na dzieci. Pozytywne lub negatywne dziedzictwo w dużej mierze zależy od wykształcenia, lecz jest łączony najczęściej z miejscem zamieszkania i zarobkami, łącznie składającymi się na status danej rodziny i jej miejsca w hierarchii społecznej, przekazywanej dziecku, które nie sposób zlikwidować poprzez doraźne działania profilaktyczne.

Determinanty wyboru drogi edukacyjnej:

1. (^) Pozycja społeczna rodziców a wybór szkoły

• status edukacyjno – społeczny rodziny a wybór szkoły ( w %):

Wskaźnik SES

Liceum ogólnokształcące Technikum^

Liceum zawodowe

Zasadnicza szkoła zawodowa Bardzo niski i niski

Średni 42 24 9 15 Wysoki 84 6 4 6

2. Stopnie a wybór szkoły

• zasadniczą szkołę zawodową wybierało 82% uczniów o słabych ocenach semestralnych, pochodzących jednocześnie z rodzin o niskim SES, 50%