Normy społeczne - przykłady (normy prawne, moralne, religijne, obyczajowe,
zwyczajowe)
Pojęcia: norma – nakazy i zakazy dotyczące zachowania człowieka ; sankcja – kara jaka grozi
za złamanie normy
Cechy norm społecznych : - dotyczą zachowania się ; - wynikają z ocen i systemu wartości ; -
są stanowione przez państwo (normy prawne) lub są skutkiem obyczajów, tradycji, religii ; -
normy zmieniają się wraz z rozwojem społeczeństwa ; - za nie przestrzeganie norm grożą
sankcje (prawne, izolacja, ośmieszenie, brak akceptacji)
Rodzaje norm społecznych
- prawne – zakazy i nakazy stanowione przez państwo, które obowiązują wszystkich
obywateli, a których łamanie grozi sankcją; zasady zachowania się oparte na przepisach.
Norma prawna*- najbardziej ogólna definicja normy prawnej wskazuje, że jest to*reguła
postępowania, wynikająca z przepisów prawnych, usankcjonowana przez kompetentny organ
władzy (np. przez parlament, prezydenta) w należytym trybie. Norma prawna jest
najmniejszym elementem tworzącym całość prawa, ponadto popartym przymusem
państwowym.
Przykładami norm prawnych są:
- Konstytucja, wszelkiego rodzaju kodeksy, np. Kodeks karny czy Kodeks cywilny;
- prawa i obowiązki ucznia;
- obowiązek płacenie podatków.
- moralne = etyczne - zasady zachowania się obowiązujące w danej społeczności; określają
jakie zachowanie jest dobre a jakie złe. Ich nieprzestrzeganie grozi izolacją.
Normy moralne, inaczej etyczne, to zasady postępowania człowieka, o charakterze
absolutnym, co oznacza, że w ich przypadku mówimy o bezwzględnym nakazie bądź zakazie.
Normy moralne*opierają się na rozróżnieniu tego, co dobre i złe, wynikają z powszechnego
zaklasyfikowania jakiegoś działania jako dobre lub godne potępienia. Obowiązują one całe
społeczeństwa, nie tylko pojedyncze osoby, mają wobec tego*charakter*grupowy, a
ponadto*powszechny, co sprawia, że obowiązują wszystkich członków danej społeczności,
bez względu na czas, miejsce czy sytuację.
Natomiast nie są normy moralne jednolite na całym świecie, różne kultury czy społeczeństwa
mogą mieć także ustalone odmienne normy moralne. Normy etyczne nie są egzekwowane
pod względem prawnym, natomiast ich nieprzestrzeganie grozi sankcją moralną ze strony np.
środowiska, najbliższej grupy (np. skutkują oburzeniem otoczenia, wykluczeniem).
Przykładami norm moralnych są:
- prawdomówność;
- szacunek dla innych ludzi, szczególnie starszych;
- odpowiednie zachowanie w szkole, na ulicy, w kościele.
- religijne – nakazy i zakazy obowiązujące w danej wspólnocie religijnej; uznaje się, że ich
twórcą jest Bóg; mają one charakter absolutny, co oznacza bezwzględny nakaz lub zakaz
określonego zachowania. Nie dotyczą tylko postępowania jednostki, ale mogą dotyczyć całych
grup społecznych.
