Pobierz Notatka o barokowej poezji metafizycznej i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity! Barokowa poezja metafizyczna Mikołaj Sęp Szarzyński Poeta przełomu epok renesansu i baroku, pisał po polsku i łacinie, tłumacz Ludwika z Grendy, na równi z Kochanowski, jeśli chodzi o tworzenie literatury staropolskiej. Urodził się w rodzinie Joachima Szarzyńskiego, uczył się we Lwowie, studiował w Wittenbergu i Lipsku. W 1568 roku przeszedł z protestantyzmu na katolicyzm. W chwili śmierci miał nieco ponad 30 lat. Metafizyka Jest: nauką filozoficzną, której przedmiotem są podstawowe kwestie dotyczące istoty i przyczyny bytu, rozważaniem o tym, co niepoznawalne, tajemnicze, niedostępne zmysłom i doświadczeniu, rzeczą trudną do zrozumienia ze względu na duży stopień abstrakcji. Poezja metafizyczna Poezją metafizyczną nazywamy utwory poruszające tematy nietrwałości istnienia człowieka, marności życia ludzkiego, grzeczności, ulegania namiętnościom. Zwrot ku metafizyce to nawiązanie do średniowiecznego światopoglądu, zwłaszcza teocentryzmu i motywu vanitas. Mikołaj Sęp Szarzyński “Sonet IV” Szatan, ciało i inne pokusy →← Bóg Człowiek słaby ułomny zagubiony ------------------------------------------------------------- “Zbawienia mego nadzieja w Tobie” “Sonet IV” opiera się na opisaniu sytuacji egzystencjalnej człowieka jako stan nieustannej wojny z szatanem i pokusami świata. Zmagania te mają wymiar walki wewnętrznej między duszą, która dąży do doskonałości i Boga, a ziemskim ciałem, skłonnym do grzechu. Epitety podkreślają słabość człowieka wobec pokus, ale wskazują też na dwoistość natury ludzkiej, powodującą rozterki, poczucie wewnętrznej sprzeczności. Wtedy tylko łaska i wsparcie Boga mogą zapewnić człowiekowi zwycięstwo nad własną ułomnością i grzesznością, a w konsekwencji-zbawienie. Życie człowieka Pokój→← Wojna Człowiek słaby ułomny zagubiony ------------------------------- Prawdziwy pokój=Bóg, niebo Słowa “Pokój-szczęśliwość ale bojowanie/ Byt nasz podniebny” stanowią zwięzłą charakterystykę ludzkiej egzystencji. Według podmiotu lirycznego tylko pokój może zapewnić człowiekowi szczęście, jednak w ziemskim życiu jesteśmy skazani na ciągłą walkę. Określenie owych zmagań jako istoty “bytu podniebnego” jest sugestią, że ich przeciwieństwo-pokój (szczęśliwość) jest domeną niebios (Boga) i tylko tam można go zaznać. Potwierdzeniem tej interpretacji jest peryfraza “prawdziwy pokój”, oznaczająca Stwórcę, zawarta w trzeciej strofie Renesans a barok RENESANS BAROK Jan Kochanowski Mikołaj Sęp Szarzyński Harmonijny świat darem od Boga Świat to arena walki Człowiek ma poczucie bezpieczeństwa Człowiek czuje się zagrożony Rzadkie środki stylistyczne Pokój-szczęśliwość, ale bojowanie , Paradoks Byt nasz podniebny. On srogi ciemności Apostrofa Hetman i świata łakome marności Pytanie retoryczne O nasze pilno czynią zepsowanie. Przerzutnia Inwersja Nie dosyć na tym, o nasz możny Panie! Wyliczenie Ten nasz dom-ciało, dla zbiegłych lubości, Peryfraza Niebacznie zajźrząc duchowi zwierzchności, Metafora Upaść na wieki żądać nie przestanie. Epitety Cóż będę czynił w tak straszliwym boju, Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie? Królu powszechny, prawdziwy pokoju, Zbawienia mego jest nadzieja w Tobie! Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie Będę wojował i wygram statecznie!