Pobierz Notatki do kartkówki – białka, lipidy, kwasy nukleinowe i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity!
Notatki do kartkówki – białka, lipidy, kwasy nukleinowe
- Białka a. Jak są zbudowane białka? i. Białka są zbudowane z 20 rodzajów aminokwasów ii. Połączone aminokwasy tworzą łańcuch białkowy iii. Jeden łańcuch białkowy może liczyć od kilkudziesięciu do wielu tysięcy aminokwasów iv. Białka powstają na podstawie informacji z DNA i RNA b. Skład aminokwasów i. Pierwiastki chemiczne budujące aminokwasy (fosfor występuje tylko w niektórych)
ii. Po lewej stronie widzimy grupę aminową ( -NH 2 ), po środku podstawnik (R) i centralnie umieszczony atom węgla, po prawej stronie widać grupę karboksylową (-COOH)
iii. Podział podstawników
iv. Podstawniki decydują o właściwościach białek c. Podział białek i.
ii. Częścią niebiałkową w białkach złożonych mogą być: cukry, tłuszcze, kwasy nukleinowe
Aminokwasy
Węgiel
Wodór
Tlen
Azot
Fosfor
Białka
Proste
Zbudowane wyłącznie z aminokwasów
Złożone
Zbudowane z aminokwasów i części niebiałkowej
Podstawniki
(R)
Forma
łańcuchowa
Forma
pierścieniowa
d. Budowa a funkcje białek i. Różnice w budowie białek:
- Liczba aminokwasów
- Rodzaj aminokwasów
- Obecność części niebiałkowej ii. Budowa białek wpływa na ich budowę
iii. Funkcje białek
- Enzymatyczna – przyspiesza reakcje chemiczne zachodzące w organizmie
- Strukturalna
- Magazynująca
- Transportowa
- Odpornościowa
- Ochronna
- Funkcje poboczne: regulacyjna, ruchowa, wykrywanie sygnałów i przekazywanie ich, funkcja zapasowa
e. Łączenie aminokwasów w białkach i. Łączenie za pomocą wiązań peptydowych ii. Wiązania powstają między grupą –COOH, a grupą –NH 2
f. Białka proste i ich zastosowania i. Histony
- Funkcja strukturalna → podpora dla nici DNA
- Występowanie → w jądrze komórkowym ii. Keratyna
- Funkcja strukturalna → budowa włosów i paznokci iii. Albuminy
- Funkcja transportowa → transport hormonów, leków, witamin, jonów, metali iv. Globuliny
- Funkcja transportowa → transport hormonów
- Funkcja odpornościowa → przeciwciała
Budowa białek Właściwości białek
Budowa Właściwości Funkcje
d. Lipidy proste → estry alkoholi & kwasów tłuszczowych e. Lipidy złożone: i. Alkohole ii. Kwasy iii. Inne związki → np. cukry f. Podziały lipidów
i. Podział lipidów ze względu na budowę
g. Budowa i właściwości lipidów prostych i złożonych i. Lipidy proste:
- Lipidy proste = alkohol + kwas tłuszczowy 2. Tłuszcze właściwe a. Alkohol → glicerol b. 3 kwasy tłuszczowe → nasycone/nienasycone c. Kwas tłuszczowy nasycony → wiązania pojedyncze d. Kwas tłuszczowy nienasycony → wiązania podwójne e. Budowa tłuszczu właściwego
f. Więcej kwasów nasyconych → postać stała; w zwierzęcych g. Więcej kwasów nienasyconych → postać ciekła; w roślinnych
Lipidy
Budowa
Złożone
Proste
Konsystencja
Stałe
Ciekłe
Pochodzenie
Zwierzęce
Roślinne
Lipidy
Proste
Tłuszcze
właściwe
Woski
Złożone
Fosfolipidy
Glikolipidy
3. Woski a. Wosk = kwasy tłuszczowe + alkohol (inny niż glicerol) b. Nie rozpuszczają się w H 2 O c. Tworzą warstwę ochronną zwierząt & roślin ii. Lipidy złożone
- Podział lipidów złożonych
- Lipidy złożone = Alkohol ( glicerol ) + kwasy tłuszczowe + dodatkowe związki
- Budowa → właściwości
- Fosfolipidy zawierają dwa kwasy tłuszczowe
- Budowa fosfolipidu : a. Hydrofilowa głowa (glicerol+reszta H 3 PO 4 ) b. Hydrofobowy ogon (dwa kwasy tłuszczowe) h. Rola lipidów Lipidy proste Lipidy złożone Tłuszcze właściwe Woski
Wysokoenergetyczny materiał zapasowy
Powłoka na powierzchni roślin → ochrona przed parowaniem Funkcja budulcowa
Warstwa podskórna → termoizolacja & ochrona mechaniczna
Pokrycie piór ptaków → sprawne poruszanie się w wodzie & nienasiąkanie
Skład biologicznych komórek
i. Cholesterol i. Nadmiar cholesterolu → choroby układu krwionośnego ii. U zwierząt → składnik błon komórkowych iii. Cząsteczki cholesterolu są płaskie → mogą się wciskać między fosfolipidy → usztywnianie & uszczelnianie błon iv. Cholesterol → powstawanie hormonów
3. Kwasy nukleinowe – budowa i funkcje a. Rodzaje kwasów nukleinowych
Lipidy złożone
Fosfolipidy Glikolipidy
Kwasy nukleinowe
DNA - kwas
deoksyrybonukleinowy
RNA - kwas
rybonukleinowy
g. Budowa cząsteczki DNA i. Dwie równoległe nicie ii. Podwójna helisa iii. Zasady azotowe są połączone wiązaniami wodorowymi iv. Nukleotydy v. Deoksyryboza – cukier h. Nukleotyd i. Cukier ii. Zasady azotowe: Adenina, tymina, guanina, cytozyna iii. Reszta H 3 PO 4 i. Komplementarność zasad i. Adenina = Tymina ii. Cytozyna ≡ Guanina j. Znaczenie zasady komplementarności i. Nici DNA są komplementarne → Łatwo powielalne ii. Replikacja DNA → powielenie DNA iii. Przebieg replikacji DNA
- Rozplecenie helisy
- Dobudowanie nukleotydów do podzielonych nici
- Powstanie dwóch identycznych potomnych k. Występowanie i znaczenie RNA i. Występowanie RNA:
- Jądro komórkowe
- Cytozyl
- Mitochondria
- Chloroplasty l. Rodzaje RNA
m. Funkcje RNA i. Enzymatyczna ii. Regulatorowa iii. Materiał genetyczny wirusów n. Budowa RNA i. Nukleotydy DNA ≠ Nukleotydy RNA ii. Cukier → ryboza iii. Zamiast tyminy→uracyl iv. RNA – jednoniciowe
RNA
tRNA
Transportujący
RNA
Transport RNA
rRNA
Rybosomowy RNA
Łączenie aminokwasów w białkach Budowa rybosomów
mRNA
Informacyjny RNA
Informacja o budowie białka jądro→rybosomy
v. RNA się czasem zawija , tworząc podwójną nić
o. Inne funkcje nukleotydów i. W komórce → wolne nukleotydy, dinukleotydy
Budowa RNA kształt RNA Funkcje RNA
