Pobierz notatki na egzamin dla 1 roku i więcej Notatki w PDF z Dziennikarstwo i komunikacja społeczna tylko na Docsity!
Nauki o komunikowaniu – lista pytań
1. Na wybranych przykładach omów związki znaczeniowe polskich słów wywodzących się z łacińskiego źródłosłowu communicare i communis - Communicare – naradzanie się, konsultowanie, porozumiewanie - Communis – wspólny Obydwa słowa wskazują na czynnik wspólnotowy, łączący. Komunikacja nawet językowo ma z założenia łączyć. Komunikowanie to tworzenie więzi międzyludzkich. 2. Przyjmując, że ‘czynić wspólnym’ to szerokie rozumienie czasownika komunikować, podaj co najmniej dwa węższe jego znaczenia. Komunikować: 1 – podawać coś do wiadomości, 2 – przekazywać komuś informacje w bezpośrednim geście Komunikować II: 1 – przyjmować komunię, 2 – udzielać komunii Komunikować się: 1 – utrzymywać z kimś kontakt, 2 – mieć połączenie z innym miejscem 3. Przedstaw swoją opinię na temat możliwych dalszych kierunków ewolucji komunikowania się. Telepatia **4. Narysuj (w formie modelu) kilka wariantów komunikowania w Internecie.
- Który składnik aktu komunikowania należy uznać za bezwzględnie konieczny, aby można** było mówić o komunikowaniu? Uzasadnij swoje stanowisko. Tym aktem komunikacyjnym jest przekaz (komunikat, wypowiedź). Bez nadawcy może się zdarzyć komunikacja i bez odbiorcy (np. kartka/list od kogoś do kogość, anie nie wiadomo kto do kogo). Bez przekazu trudno mówić o akcie komunikowania; nie ma wspólnoty komunikacyjnej. 6. Przedstaw 4-elementowy układ semiotyczny wg Charlesa Pierce’a. Reprezentamen (element łączący), object (przedmiot, element znaczony), interpretant (interpretator), ground (podstawa) 7. Przedstaw konkretne przykłady nieudanych lub wadliwych aktów komunikowania. Jakie warunki powinny zostać spełnione, by można je było uznać za udane i poprawne? Kompletne komunikowanie się: - Klarowność, jednoznaczne słowa, brak ambiwalencji i nieporozumień
- Stosowność, adekwatne do sytuacji, unikanie łamania ustalonych zasad
- Sanacje moralne i społeczne, reguły stosowności, ocenia ją odbiorca
- Skuteczność z dobrym rezultatem, realizacja celu komunikacji
- Cele wyznacza osoba komunikująca, ocenia ją nadawca Stosowność i skuteczność w komunikacji:
- Zminimalizowana (niestosowna i nieskuteczna) Awanturujący się klient stojący w kolejce w banku, który i tak nic nie załatwi
- Bierna (stosowna i nieskuteczna) Pokornie stojący klient w banku, który i tak nie zdąży załatwić czegoś przed zamknięciem – nieśmiały
- Zmaksymalizowana (niestosowna i skuteczna) Wepchnięcie się w kolejce u lekarza
- Zoptymalizowana (stosowna i skuteczna) Nieudany akt komunikacji: 1) Nieodpowiednie zrozumienie przekazu przez odbiorcę, 2) Nieprecyzyjny przekaz nadawcy, 3) Brak adresata w komunikowaniu 8. Wymień 3 konieczne cechy znaku.
- „Stoi za coś” a więc składa się z elementu znaczącego i elementu znaczonego
- Wiąże się z wnioskowaniem
- Musi być kontekst; zawsze jest znakiem dla kogoś w jakimś czasie i w jakichś okolicznościach 9. Omów 3 wybrane cechy kultury oralnej
- Formuły – stałe wzorce myślowe, istotne dla mądrości i efektywności istnienia ludności oralnej
- Bagaż określeń – redundancja lub obfitość – myśl wymaga pewnego rodzaju ciągłości. Powtarzanie tego, co dopiero powiedziano, gwarantuje nadawcy i odbiorcy porozumienie. Powtórzenia, jak podkreśla Albert Lord, mają znaczenie rytualne. Opisywane w nadmiarze są tylko te elementy, które mają znaczenie „XL”.
- Tradycjonalizm – istotne w tej kulturze kto przechowuje wiedzę (starsi ludzie, najbardziej doświadczeni mędrcy)
- Wspólnotowość komunikacji – łączenie ludzi w grupy (piśmienni schizofrenicy częściej się zamykają, a niepiśmienni są pobudzeni zewnętrznie) 10. Co jest kryterium podziału znaków sensu largo na symptomy i znaki konwencjonalne? Znaki (sensu largo) – naturalne (inaczej: symptomy, oznaki) i konwencjonalne (wynikają z umowy, nakazu lub zwyczaju) 11. Scharakteryzuj typy znaków konwencjonalnych. è Ikony – pewne podobieństwo do symptomów, np. płacz i śmiech odgrywany przez aktora, związek między znaczącym a oznaczanym opiera się na podobieństwie między nimi è Symbole – związek między znaczącym a znaczonym ma charakter arbitralny i wymaga aktywnego udziału interpretatora è Sygnały – zwracanie uwagi na jakiś obiekt i informowanie o jakimś zagrożeniu è Indeksy – okazjonalność (znaczenie zależy od sytuacji)
17. Przedstaw definicję mediów masowych Strefa publiczna, dzięki upowszechnieniu się prasy drukowanej. Możliwości komunikacji między nadawcą a odbiorcą są bardzo ograniczone (lub w ogóle ich nie ma) oraz asymetryczne. Media są periodyczne, przekaz emitowany jest bez przerwy, czego świadomy jest odbiorca. Media masowe składają się z 4 kanałów komunikowania publicznego: nadawcy, zawartość wieloprzekazowa, przekaz, który jest zwielokrotniony za pomocą środków technicznych oraz grupa odbiorców. Urządzenia i instytucje, za pomocą których przesyłane są treści do bardzo licznej i zróżnicowanej publiczności; prasa, radio, telewizja, także film (kino), książki (popularne), nagrania muzyczne (płyty, kasety) oraz tzw. nowe media: magnetowid, odtwarzacz DVD, nagrania filmowe (kasety, DVD, telegazeta, telewizja satelitarna, kablowa, gry komputerowe, Internet (komputer). 18. Wyjaśnij dlaczego zestawienie poziomów komunikowania w ujęciu Denisa McQuailla przyjęło postać piramidy Kształt piramidy ma wyrażać częstość i liczebność kontaktów komunikacyjnych danego typu, najczęstsze są na dole. 19. Omów definicję prasy zawartą w ustawie „Prawo prasowe” Prasa zgodnie z definicją ustawy prawo prasowe: prasa oznacza publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz w roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą. W szczególności są to dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe. Prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania , w tym także rozgłośnie i radiowęzły zakładowe upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej Odp: Prasa to wszelkie środki masowego przekazu, które ukazują się w formie ciągłej (w przeciwieństwie np. do książek). Nie tworzą zamkniętej jednorodnej całości. Ponadto muszą posiadać stały tytuł albo nazwę, numer i datę. Prasa to np. dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, programy radiowe i telewizyjne, a nawet zespoły ludzi zajmujących się dziennikarstwem.
20. Jakie są zadania prasy w ramach liberalne teorii prasy? - Kontrolowanie rządzących (tzw. czwarta władza) - Przynoszenie zysków właścicielowi 21. Jaką prawidłowość ilustruje wykres Melvina DeFleura zawierający krzywe rozpowszechniania mediów? Prawidłowość, że media są dosyć popularne. Po ich założeniu osiągają swoje apogeum oglądalności. Chwilę później zaczynają się spadki, które nie sprawiają, że media przestają być potrzebne. 22. Jak kształtuje się komunikacja polityczna w ramach politycznej kultury: zaściankowej, poddańczej i uczestniczącej? KULTURA POLITYCZNA - Zaściankowa – komunikacja na niskim poziomie, pełna kontrola rządzących nad rządzonymi - Poddańcza – dominuje komunikacja hegemoniczna, elitarna na średnim poziomie, brak komunikacji asocjacyjnej i petycyjnej, rządzeni są świadomi swoich praw, ale z nich nie korzystają - Uczestnicząca – dominuje komunikacja asocjacyjna i petycyjna na wysokim poziomie, elitarna i hegemoniczna na niskim, rządzeni są świadomi swoich praw i z nich korzystają 23. Przedstaw definicję komunikacji politycznej - Typ komunikacji społecznej - Między podmiotami politycznymi (różnymi ośrodkami władzy i grupami rządzących) - Służy sprawowaniu władzy, współpracy, rywalizacji i kontroli 24. Odwołując się do konkretnych przykładów, przedstaw przejawy różnych odmian komunikacji politycznej: egalitarnej, hegemonicznej, petycyjnej i asocjacyjnej
- Maksyma jakości (mów tyle ile trzeba”)
- Maksyma odniesienia (mów na temat)
- Maksyma sposobu (mów zrozumiale) 29. Przedstaw definicję komunikacji politycznej
- Typ komunikacji społecznej
- Między podmiotami politycznymi (różnymi ośrodkami władzy i grupami rządzących)
- Służy sprawowaniu władzy, współpracy, rywalizacji i kontroli 30. Scharakteryzuj postawę odbiorcy w modelu wszechmocy propagandy
- Jest pod naciskiem niedemokratycznej władzy
- Informacje, które do niego docierają, są filtrowane przez propagandę
- Do tego naciskają na niego popędy i zachowania wykształcone w tym systemie Postawa odbiorcy w modelu wszechmocy propagandy polega na tym, że jest bezbronny wobec przekazu propagandy, człowiek kieruje się przeczuciem i instynktem. Na postawę odbiorcy wpływają także różne popędy tj. agresywne, seksualne czy opiekuńcze. 31. Na czym polega rola gatekeepera w modelu kontroli przepływu informacji?
- Model komunikacji, w którym odbywa się ona w kanałach przegrodzonych „bramkami” – punktami, w których informacja jest filtrowana, puszczana dalej lub zatrzymywana
- Ocenia co jest istotne/przydatne
- Kontroluje, które informacje dostaną, np. ile miejsca w gazecie lub czasu w serwisie info.
- Jest ‘ludzkim filtrem’ informacji Rola gatekeepera jest dominującym czynnikiem w tym modelu. Kontrolują przepływ informacji, dokonują selekcji info., które poddawane są dalszej sekwencji w mediach, a potem dalsza selekcja. Dodatkowym gatekeeperem może być cenzor. Gatekeeperzy pilnują, żeby odbiorcy nie zalały wszystkie informacje, tak, żeby odbiorca nie musiał trudzić się nad tym, które informacje są najważniejsze. 32. Który element stanowi dominujący czynnik modelu dyfuzji informacji? Liderzy opinii. Przywódca opinii jest dominującym czynnikiem w tym modelu. Przeciętnie, dobrze poinformowane osoby – wynika to z tego, że albo mają dobre źródła informacji albo intensywnie śledzą komunikat medialne
- od źródła 2) od mediów 3) od źródła i mediów 33. Jaka jest rola grup społecznych w modelu grup odniesienia?
- Wpływają na odbieranie rzeczywistości przez jednostki
- Typ normatywny – zajmuje się standardami, wartościami
- Typ porównawczy – ocenia siebie i innych
- Grupy interakcyjne – tworzą warunki do działania jednostek
Dana osoba nie akceptuje poglądów/decyzji, których nie akceptują osoby z grupy społecznej odniesienia. Grupa społeczna wpływa na to jaki pogląd może mieć dana osoba. Wpływa na nadawcę i odbiorcę.
34. Przedstaw tzw. formułę Lasswella Kto co mówi, jakim kanałem, do kogo i z jakim skutkiem (punkt widzenia nadawcy). Nadawca (kto komunikuje?) à przekaz (co przekazuje?) à medium (za pomocą jakiego środka komunikacji?) à odbiorcy (do kogo?) à efekt (z jakim rezultatem?) Kto? Co mówi? Jakim kanałem? Do kogo? Z jakim skutkiem? 35. Przedstaw klasyfikację 3 rodzajów słuchania - Słuchanie poznawcze ( nierefleksyjne ) – słuchacz dowiaduje się i rozumie. Cel – odbieranie wiadomości zgodnie z przekazem mówcy. Zdobywanie wiedzy o świecie, kontakt ze światem - Słuchanie oceniające ( aktywne ) – rozumienie + krytyka tego. Rozwija się powoli (dzieci nie słuchają w ten sposób), praca sądu to wzorowe słuchanie oceniające. Zawiera w sobie słuchanie poznawacze, zachowanie dystansu względem tego, co się słyszy, ocena faktów i opinii - Słuchanie empatyczne – najważniejszy jest mówca, ujrzenie rzeczywistości jego oczami, zaoferowanie mu wsparcia. Służy tworzeniu relacji międzyludzkich, warto słuchać bez nieproszonych porad. Nie koncentruje się jedynie na wiadomości, również na odbiorcy 36. Wymień cele badawcze nauk o komunikowaniu Gromadzenie, analizowanie i opisywanie oraz ocenianie faktów z dziedziny komunikacji (treść gazety, formy wypowiedzi w gazecie, liczba gazet, stosunki własności na rynku gazet, nakłady gazet) 37. Przedstaw 2 metody laboratoryjne (eksperymentalne) komunikologii - Test brakujących słów: tak jak na angielskim, uzupełnianie brakujących literek - Wywiad grupowy: burza mózgów - Metoda dyferencjału semantycznego: pierwotnie w celu emotywnego znaczenia wyrazu. Tworzy się skalę i tak się emotywne znaczenie wyrazu 38. Przedstaw 3 metody stosowane przez komunikologię w badaniach terenowych - Sondaż ankietowy (typ wywiadu dokonywanego przy użyciu kwestionariusza) - Ankieta pilotowana (ankieta rozwiązywana przy ankieterze, który powinien być uczciwy i rzetelny. Zaletą jest to, że wiemy kto wypełnia ankietę) - Samozwrotna ankieta pocztowa (osoba wypełnia kwestionariusz dostarczony pocztą. Nie wiadomo kto wyoełnia, czy odeśle, zależy od prestiżu instytucji, tematu) 39. Jakie są cechy empiryczno-funkcjonalnej orientacji komunikologicznej? Ostro wyodrębniony przedmiot badawczy, jasno sformułowane hipotezy, systematycznie zbierany materiał badawczy, precyzyjne narzędzia i procedury badawcze. Solidne, poważne badania ściśle związane z zawartością mediów, bada się funkcje mediów; determinizm medialny
