Notatki psychologia rozwoju, Notatki z Psychologia

Pobierz Notatki psychologia rozwoju i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!

W okresie wczesnej adolescencji następuje maksymalny rozwój szarej substancji mózgu (w tym neuronów i dendrytów). Gęstość szarej substancji w całym mózgu osiąga swój szczytowy poziom u dziewczynek około 11,5 r.ż., a u chłopców około 14 r.ż., a następnie się zmniejsza. Jest to spowodowane redukcją neuronów i dezaktywacją związanych z nimi synaps, które do tej pory nie były wykorzystywane Ponieważ zmiany hormonalne rozpoczynają się wcześniej, mogą być odpowiedzialne za niestabilność emocjonalną oraz wiele negatywnych emocji, pojawiających się głównie we wczesnym dorastaniu (Rosenblum i Lewis, 2004). Zależność ta jest silniejsza u dziewcząt (Archibald, Graber i Brookes-Gunn, 2006). Jednocześnie podkreśla się, że hormonalny wpływ na emocje sam w sobie jest mały i działa w połączeniu ze zdarzeniami zewnętrznymi, głównie nowymi zadaniami, wyzwaniami i stresami, przed którymi stają adolescenci. Epidemiologiczna ocena depresyjności wśród młodzieży sprawia trudności wynikające z przyjmowania różnych modeli depresji i stosowania w badaniach odmiennych narzędzi. Stąd Bruce Compas, Sydney Ey i Kathryn Grant (1994) zaproponowali trójpoziomowy model depresji, uwzględniający różne podejścia do tego zjawiska. Najszersze stanowisko ujmuje depresję jako symptom (depressed mood), w którym istotną rolę odgrywają emocje smutku, przygnębienia lub melancholii, trwające przez jakiś czas. Ten rodzaj depresji pojawia się częściej i silniej we wczesnej adolescencji, aczkolwiek może również występować na dalszych etapach dorastania. Uwarunkowań symptomu depresji należy szukać w czynnikach biologicznych (np. w zmianach hormonalnych) oraz w stresotwórczych bodźcach środowiskowych. Obniżenie nastroju obejmuje największą grupę nastolatków i może dotyczyć nawet 40% spośród nich. Anne Petersen i jej współpracownicy (1993) przeanalizowali 14 badań z tak zwanych prób nieklinicznych i wyciągnęli wnioski, że ponad ⅓ badanych charakteryzowała się nastrojem depresyjnym, osiągając wskaźniki charakterystyczne dla depresji klinicznej (szczególnie dziewczęta). Adolescenci uzyskiwali istotnie wyższy wskaźnik nastroju depresyjnego w porównaniu z rodzicami i młodszymi kolegami. Drugie ujęcie depresji przedstawia ją jako syndrom, czyli zespół objawów funkcjonujący pod nazwą zespołu depresyjno-lękowego. Objawy te dają się pogrupować w następujące kategorie: • afektywne: drażliwość, złość, lęk, poczucie winy, nadwrażliwość, negatywizm i inne, • wegetatywne: zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, męczliwość, • poznawcze: podejrzliwość, nadwrażliwość na krytykę, myśli samobójcze, spadek koncentracji, zaniżenie samooceny, poczucie nieskuteczności, • behawioralne: zachowania agresywne, wybuchowość, nadużywanie alkoholu, zachowania ryzykowne, • motywacyjne: spadek zainteresowań, anhedonia – brak satysfakcji, wycofanie z kontaktów, trudności decyzyjne (Greszta, 2006). Występowanie syndromu depresyjnego wśród adolescentów jest znacznie rzadsze i dotyczy kilku procent młodzieży. Ostatnie, najwęższe podejście do depresji traktuje ją jako zaburzenie opisane w systemie klasyfikacyjnym chorób i zaburzeń ICD-10 i DSM-IV. ZAPAMIĘTAJ Stan depresyjny nastolatków nie jest łatwy do rozpoznania, albowiem często cechują go objawy, które osobom niemającym wiedzy psychologicznej lub psychiatrycznej raczej się z depresją nie kojarzą. Na przykład rodzice lub nauczyciele mogą przede wszystkim spostrzegać objawy somatyczne (zaburzenia łaknienia, zaburzenia snu, bóle głowy, bóle brzucha, męczliwość), niechęć do nauki i niewywiązywanie się z obowiązków szkolnych, poza tym niechęć do aktywności (izolację od otoczenia, obojętność, ucieczkę w świat fantazji) lub zachowania prowokacyjne (tj. bunt, agresję, samoagresję, alkoholizm, narkomanię, ucieczki z domu czy wagary) (Szymańska, 1997).