Pobierz Notatki z drzew mitologii i więcej Schematy w PDF z Język polski tylko na Docsity!
Mitologia grecka
Uranos – Niebo, wyłonił się z otchłani, był pierwszym królem bogów. Jego potomkowie (tytani, cyklopi i sturęcy) nie podobali się mu, więc strącił ich do Tartaru. Gaja – Ziemia, była drugi bóstwem, które wyłoniło się z Chaosu. Razem z Uranosem dali oni początek pokoleniom bogów. Kronos – jeden z tytanów, syn Uranosa i Gai. Zabił swojego ojca. Z krwi Uranosa zrodziły się trzy boginie zemsty, Erynie, o włosach wężowych. Był władcą ponurym i podejrzliwym. Zjadał swoje dzieci, gdyż bał się, że zrzucą go z tronu. Reja – małżonka Kronosa. Reja ukryła swojego piątego syna (Dzeus), a Kronosowi dała w zamian kamień do pożarcia. Powędrowała z Dzeusem na Kretę. Prometeusz – tytan, który ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. Wykradł bogom ogień i podarował go człowiekowi. Po przykuciu do skały Kaukazu codziennie przylatywał do niego orzeł i wydziubywał mu wątrobę, która wciąż odrastała. Pandora – pierwsza kobieta, została stworzona przez bogów. Otrzymała beczkę ze smutkami, troskami, nędzami i chorobami. Epimeteusz – brat Prometeusza, od razu gdy zobaczył Pandorę to się z nią ożenił. Był głupcem, otworzył beczkę Pandory i przez to zesłał na świat nieszczęścia. Pyrra – córka Epimeteusza i Pandory. Deukalion – syn Prometeusza, ocalał potop. Hebe – bogini młodości. Razem z Ganimedesem roznoszą ambrozję. Dzeus – pan błyskawic i piorunów. Władał całą ziemią i niebem. Brat Posejdona i Hadesa, małżonek Hery, syn Kronosa i Rei. W młodości zrzucił z tronu i zabił swojego ojca – Kronosa, później wygrał walki z gigantami. Za młodu wykarmiła go koza Almatea. Gdy ułamał jej się róg, Dzeus zrobił z niego róg obfitości. Miał tarczę, Egidę, która zapewniała mu bezpieczeństwo, została zrobiona ze skóry Almatei. Hera – królowa nieba, małżonka Dzeusa, córka Kronosa i Rei. Nie lubi, gdy ktoś mówi, że jest piękniejszy od niej. Jest patronką niewiast. Ptakiem jej poświęconym była kukułka. Posiadała ona swoją „pokojówkę” – Iris. Atena – bogini, która wyskoczyła z czaszki Dzeusa po tym, jak Hefajstos rozłupał mu głowę. Była bóstwem mądrości. Ptakiem jej poświęconym była sowa. Apollo – syn Dzeusa i Latony. Urodzony na wyspie Dellos. Najpiękniejszy z bogów. Patron wieszczów, śpiewaków i poetów. Grał na cytrze. Marsjas – grał na flecie. Konkurował o pierwszeństwo z Apollem. Jednak przegrał, a karą było to, że Apollo obdarł Marsjasa ze skóry. Za Marsjasem jako jedyny opowiedział się król Midas.
Dafne – nimfa, która uciekała przed Apollinem, matka Ziemia zamieniła ją w drzewo laurowe. Hermes – syn Dzeusa i Mai, urodził się na górze Kyllene w Arkadii. Był posłańcem i gońcem bogów. Miał u stóp małe skrzydełka, żeby mógł się szybciej poruszać. Miał najwięcej zajęć ze wszystkich bogów. Hefajstos – najpracowitszy z bogów. Syn Hery i Dzeusa. Całe dnie spędza w kuźni, kuje pioruny dla Dzeusa oraz naprawia rydwan Słońca. Jego żoną była najpiękniejsza z bogiń – Afrodyta. Afrodyta – nie miała ani ojca, ani matki. Narodziła się z piany morskiej niedaleko Cypru. Zakochała się w Adonisie, rezygnowała dla niego z przyjemności, aby towarzyszyć mu w polowaniach. Gdy umarł, na jej prośbę pół roku spędzał z ukochaną, a drugie pół w Hadesie. Pigmalion – król Cypru, zamiast państwem zajmował się sztuką rzeźbiarską. Zakochał się w posągu, który sam stworzył. Posąg został ożywiony przez Afrodytę. Eros – syn i nieodłączny towarzysz Afrodyty. Zakochał się w Psyche (dusza). Był on bogiem miłości. Psyche – dusza, zakochał się w niej Eros. Psyche pragnęła zobaczyć twarz Erosa (mimo, że jej zakazał), gdy on spał to zapaliła lampkę i podeszła do łóżka. Gdy go ujrzała, Eros znikł. Królewna została sama na dzikiej, pustej skale. Charyty – boginie wdzięku i radosnych uroków. Dzięki nim życie człowieka jest przyjemniejsze i piękniejsze. Ares – syn Dzeusa i Hery. Uważał, że najlepszym zajęciem jest wojna. Nauczył ludzi okrucieństwa w walce. Upodobał on sobie kraj – Trację. Bojaźń, Strach, Mord i Niezgoda – bóstwa, które towarzyszyły Aresowi w jego wojennych wyprawach. Pajeon – lekarz bogów, który uleczył Aresa z rany, którą zadała mu Atena. Helios – bóg słońca. Powoził słonecznym rydwanem. W jego pałacu (ze złota) mieszkały Dni, Miesiące, Lata. Ofiarowano mu wyspę – Rodos. Faeton – syn Heliosa. Chciał raz powozić rydwanem swojego ojca. Poniósł śmierć spadając do Erydanu. Przez niego Afryka jest pustynna, a w Etiopii są czarnoskórzy ludzie. Feniks – ptak wielkości orła, żył ponad pięćset lat. Gdy czuł zbliżającą się śmierć, budował gniazdo na szczycie palmy. Tam umierał spalony przez promienie słońca. Z kości zmarłego Feniksa rodził się kolejny. Kastor i Polideukes – bracia Dioskurowie, synowie Dzeusa i Ledy, gwiazdy, bliźniacy, którzy się tak kochali, że nawet po śmierci chcieli być razem. Plejady – gwiazdy, za życia były żonami bogów. Hestia – siostra Dzeusa i Hery, córka Kronosa i Rei. Bogini ogniska domowego. Stała na straży wszystkich rodzin choć sama swojej nie miała. Zajmowała się sierotami, gdy umierała ich matka. Demeter – bogini przyrody. Jest przykładem kochającej matki, która tak rozpacza żegnając się z córką, że cała przyroda traci swe barwy. Kora (Persefona) – córka Demeter, trzy miesiące w roku musiała przebywać u Hadesa jako jego żona. Dionizos – syn Semele i Dzeusa. Został wychowany przez muzy oraz Sylena – bożka leśnego. Od Olimpu wolał ziemię. Muzy - znajdowały się w orszaku Apollina. Dziewięć córek Zeusa i Mnemosyne. Pan – jego ojcem był Hermes. Pół kozioł, pół człowiek.
Fedra – córka króla Minosa. Gdy Tezeusz długo nie wracał z wyprawy wojennej to pomyślała, że zginął i ożeniła się z synem Tezeusza – Hipolitem. Gdy Tezeusz powrócił, Fedra oskarżyła Hipolita o uwiedzenie jej. Tezeusz wygnał syna z domu i poprosił Posejdona, żeby go zabił, on to zrobił. Ostatecznie Fedra się powiesiła. Europa – córka Agenora, króla Sydonu. Najpiękniejsza ze wszystkich kobiet na ziemi. Dzeus w postaci pięknego białego byka uprowadził Europę, gdy ta na niego wsiadła. Kadmos – brat Europy, syn Agenora. Ojciec nakazał mu, żeby odnalazł Europę. Gdy nie znalazł Europy osiedlił się na obczyźnie. Zabił on smoka, wyjął mu z paszczy wszystkie zęby i zasiał je w ziemi. Kilka dni później z zębów wyrośli zbrojni ludzie i stoczyli między sobą walkę. Ocalało tylko 5, od tego momentu stali się oni towarzyszami Kadmosa, który z ich pomocą założył Teby. Niobe – żona Amfiona, córka Tantalosa. Miała z Amfionem siedmiu synów i siedem córek. Była tak dumna z tego, że ma tak wielkie potomstwo, że nie rozumie, jak można oddawać cześć Latonie, jako bogini – matce, skoro ma tylko dwoje dzieci: Artemidę i Apollina. Latonie gdy to usłyszała, poskarżyła się swoim dzieciom, one zeszły z Olimpu i wybiły całe potomstwo Niobe. Niobe tak długo płakała, że bogowie zamienili ją w kamień, który dalej płakał jako jasne źródło. Lajos – kolejny (po Amfionie i Dzetosie) władca Teb. Od niego wyszło pokolenie najnieszczęśliwszych władców. Wyrocznia ostrzegła go, że jeden z jego potomków go zabije. Zabił go Edyp (jego syn), gdy ten jechał na wozie. Jokasta – żona Lajosa, nieświadomie żyła w kazirodczym związku ze swoim własnym synem – Edypem. Edyp - władca Teb, syn Jokasty i Lajosa, pokonał Sfinksa. Nieświadomie zabił swojego ojca i ożenił się z matką. Chciał uniknąć swojego losu, jednak on i tak go doścignął, gdy dowiedział się całej prawdy, wybił sobie oczy i opuścił Teby. Odgadnął zagadkę Sfinksa (brzmiała ona tak: „Co to za zwierzę, obdarzone głosem, które z rana chodzi na czworakach, w południe na dwóch nogach, a wieczorem na trzech?”), który porywał ludzi dotąd, aż ktoś nie odgadnie jego zagadki. Edyp odpowiedział poprawnie: „Człowiek chodzi rano, to jest w dzieciństwie, na czworakach; gdy urośnie, staje się zwierzęciem dwunożnym; a w starości, która jest życia wieczorem, podpiera się laską, jakby mu trzecia noga przybyła”. Usłyszawszy to Sfinks rzucił się w przepaść. Nagrodą za odgadnięcie zagadki było ożenienie się z Jokastą (matką Edypa) i panowanie nad Tebami. Kreon – szwagier zabitego króla (Edypa), rządził Tebami po śmierci króla. Eteokles – syn Edypa i Jokasty, był królem Teb po tym jak jego ojciec opuścił Teby. Co rok miał się wymieniać władzą ze swoim bratem – Pilinejkesem. Jednak po upływie roku nie chciał oddać korony i wygnał brata z kraju. Polinejkes najechał Teby, aby odebrać władzę Eteoklesowi, jednakże tebańczycy wygrali, ale na polu bitwy polegli dwaj bracia (Eteokles i Pilinejkes). Antygona – pochowała swego brata mimo zakazu, zamurowano ją za karę żywcem w sklepionej piwnicy. Syzyf – król Koryntu, był ulubieńcem bogów, Dzeus zapraszał go na uczty olimpijskie. Uwięził boga śmierci, Tanatosa, bo wygadał poufny sekret Dzeusa. Ludzie przez to przestali umierać. W końcu Dzeus wysłał Aresa, aby uwolnił Tanatosa oraz zabił Syzyfa. Syzyf przed śmiercią poprosił żonę, aby go nie chowała. Błąkający się po świecie Syzyf (gdyż nie mógł trafić do Hadesu) wyprosił Plutona, aby wrócił go na ziemię i dał mu ukarać żonę za to, że go nie pochowała. W końcu dowiedziano się o intrydze Syzyfa i wysłano ponownie Tanatosa, który tym razem go zabił. Trafił Syzyf do Hadesu i jego karą było toczenie kamienia pod wielką górę, ale gdy już dochodził do końca, to ów kamień wyślizgiwał mu się z rąk; zaczynał wówczas od nowa. Bellerofon – piękny młodzeniec, wnuk Syzyfa, w młodości przez nieostrożność pozbawił życia swojego brata, wygnano go wtedy z kraju. Trafił do króla Projtosa, który (przez zaloty do jego żony, które nie miały miejsca) skazał go na karę śmierci, wysłał go oraz opieczętowany list do króla Licji. Król Licji nakazał, aby Bellerofon walczył z Chimerą (wygląd: z przodu lew, z tyłu smok, a pośrodku koza). Wnuk Syzyfa zabił potwora. Ziemia była
dla niego za mała, więc postanowił pójść na Olimp i ukraść Dzeusowi jego piorun, nieudało mu się to jednak – odniósł ciężkie rany i zaszył się gdzieś na pustyni. Ajzon – król tesalskiego miasta Jolkos. Miał złego brata imieniem Pelias, który strącił go z tronu. Pelias – strącił z tronu swojego brata – Azjona, króla tesalskiego miasta Jolkos. Jazon – syn Ajzana. Pelias chciał go zabić, dlatego jego rodzice okrzyknęli go zmarłym, a Jazona wynieśli na wychowanie do centaura Chejrona. Kiedy już dorósł to ruszył w świat. Spotkał pewnego razu brzydką staruszkę, poprosiła go ona, aby przeniósł ją na drugą stronę rzeki po kamieniach, wziął więc Jazon ją na plecy i przeniósł przez rzekę. Staruszką była Hera, która sprawdzała czy chłopak ma dobre serce. Od tego czasu bogini Hera zawsze czuwała nad Jazonem. Dopiero, gdy Jazon dorósł dowiedział się, kim są jego rodzice. Pelias posłał Jazona na poszukiwanie złotego runa. Sprowadził on 50 mężów (m. in. Herakles, Hylas, Tezeusz, Meleager, Orfeusz, Asklepios) i popłynęli statkiem Argo po złote runo. Fineus - król, który został ukarany przez bogów ślepotą, za to, że przepowiadał przyszłość ludziom. Argonauci w nagrodę za przepowiedzenie im przyszłości uwolnili go od strasznych Harpij, które nie pozwalały Fineusowi niczego zjeść. Kolchida - kraj , w którym znajdowało się złote runo, rządził tam Ajetes. Medea - królewna, córka Ajetesa, dzięki swoim czarom pomogła Jazonowi, w którym się zakochała. Wypłynęła razem z Jazonem z Kolchidy. Kiedy Ajetes ścigał Argonautów, pocięła na kawałki ciało swego brata, Absyrtosa, którego porwała przed ucieczką z domu. Zrobiła to, gdyż wiedziała, że Ajetes zatrzyma swe statki, aby pozbierano części ciała jego syna. Po przybyciu do Jolkos uzdrowiła ojca Jazona, Ajzona i zemściła się na Peliasie, kazała pociąć jego córkom ciało ojca. Kreuza - skromna córka Kreona, króla Koryntu, piękna Greczynka, zakochał się w niej Jazon. Medea podarowała jej piękną, ale zatrutą szatę, która spaliła ciało królewny. Eris – bogini niezgody, która rzuciła złote jabłko „dla najpiękniejszej”. Hera, Atena i Afrodyta – każda z nich chciała wziąć dla siebie to jabłko. Sędzią sporu miał być Parys. Hera zaoferowała Parysowi tytuł króla. Atena powiedziała, że uczyni Parysa najmądrzejszym z ludzi. Afrodyta zaś powiedziała, że da mu najcudowniejszą kobietę na świecie – Helenę. Parys bez wahania wybrał opcję Afrodyty. Odyseusz – Król Itaki, miał żonę – Penelopę i syna – Telemacha. On miał pomysł na zbudowanie konia trojańskiego. Polifem – najpotężniejszy cyklop, syn Posejdona. Poprosił Posejdona, aby Odyseuszowi wracając do ziemi ojczystej przytrafiły się nieszczęścia. Alkestis – żona króla tesalskiego Admetosa. Zgodziła się dobrowolnie oddać życie za swojego męża. Dzięki temu Admetos miał mieć przedłużone życie. Agamemnon – król Argos i Myken, brat Menelaosa. Objął dowództwo w wyprawie Greków na Troję, gdy została porwana Helena przez królewicza tesalskiego. Amazonki – wojownicze plemię kobiet, mieszkały na wybrzeżach Morza Czarnego. Wychowywały ze swego potomstwa tylko kobiety, chłopców zabijały. Wypalały sobie prawą pierś, aby mieć więcej swobody w rzucaniu dzidą, lewą piersią karmiły dzieci. Żyły z grabieży. Atalanta - zjawiła się niezaproszona na łowach, wychowała ją niedźwiedzica, a później myśliwi. Nosiła zbroję i trudno było w niej rozpoznać kobietę, nie chciała wyjść za mąż. Pierwsza trafiła dzika, którego zabił Meleager, zwycięzca z miłości do Atalanty oddał jej łeb dzika, co oznaczało, że jej przyznał zwycięstwo w polowaniu.
Parys – syn Priama. Oddano go pasterzom, którzy wynieśli go w góry. Karmiła go wówczas niedźwiedzica. Wybierał pomiędzy Ateną, Herą, a Afrodytą, której dać złote jabłko. Wybrał Afrodytę, gdyż zaoferowała mu najcudniejszą kobietę na świecie, Helenę. Patroklos – najdroższy przyjaciel Achillesa. Brał udział w wojnie trojańskiej. Odrzucił Trojan aż pod Troję. Zabił go Hektor. Pegaz - cudowny koń, posiadający skrzydła, niczym ptak. Wyskoczył z rany po odciętej głowie Meduzy. Peleus – ojciec Achillesa, uczestniczył w polowaniu na dzika kalidońskiego. Brał udział w wyprawie Argonautów. Penelopa – żona Odyseusza, urodziła mu dziecko, syna – Telemacha. Była wierna mężowi, nie chciała wyjść za nikogo innego. Powiedziała, że nie wyjdzie za mąż dopóki nie uszyje szaty pośmiertnej dla ojca. Szyła tę szatę około 2 lata. Perseusz - syn Danae, uciął głowę Meduzie, uratował Andromedę przed smokiem, a później pojął ja za żonę. Polinejkes - syn Edypa i Jokasty, najechał Teby, gdy jego brat nie chciał wypełnić umowy i oddać mu na rok władzy w mieście, Kreon zabronił pogrzebać jego zwłok, uznał go zdrajcą. Priam – król Troi. Terezjasz – wieszcz, Dzeus dał mu życie siedem razy dłuższe niż zwykłych ludzi. Znał przyszłość. Terezjasz pomógł Odyseuszowi w powrocie do ojczyzny. Tyche - bogini fortuny i szczęścia, czczona, jako ta, która odpowiada za pomyślny przebieg sprawy.
