Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się
Docsity
Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki
Sprzedaj na Docsity
Sprzedaj na Docsity
Zaloguj sięZarejestruj się

Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity

Znajdź dokumenty

Przygotuj się do egzaminów dzięki dokumentom udostępnionym na Docsity przez studentów, takich jak ty

Szukaj dokumentów Store

Najlepsze dokumenty w sprzedaży, umieszczone przez studentów, którzy ukończyli studia

Przeszukaj wszystkie materiały do ​​nauki
Docsity AINEW

Streszczaj swoje dokumenty, zadawaj im pytania, przekształcaj je w quizy i mapy myśl

Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium

Udostępniaj dokumenty
download point icon20 Punktów

Za każdy zamieszczony dokument

Wszystkie sposoby na zdobycie darmowych punktów
Zdobądź punkty już teraz

Wybierz plan Premium z odpowiednią dla Ciebie ilością punktów

Możliwości studiowania

Wybierz swój przyszły program studiów

Dotrzyj do najlepszych uniwersytetów na świecie już teraz. Szukaj wśród tysięcy uczelni i oficjalnych partnerów

Społeczność

Ranking uczelni

Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity

Bezpłatne poradniki

Nasze e-booki ratujące uczniów i studentów!

Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity

Notatki z wykładu Skąd się biorą norm prawne, Notatki z Prawoznawstwo

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM)Prawoznawstwo

Notatki z wykładu Skąd się biorą norm prawne

Typologia: Notatki

2020/2021

Załadowany 23.01.2022

marikarika
marikarika 🇵🇱

3 dokumenty

1 / 5

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
Skąd się biorą normy prawne? Wykład 3
Źródła prawa:
1. Fontes iuris cognoscendi (źródła poznania prawa): fakty, które sprawiają, że znamy treść
norm prawnych.
2. Fontes iuris oriundi (źródła powstania prawa): fakty, które sprawiają, że powstają normy
prawne.
2.1 w znaczeniu formalnym: jak dochodzi do powstania norm prawnych
2.2 w znaczeniu materialnym: co wpływa na treść norm prawnych
3. Fakty tworzące prawo
4. Rezultaty faktów tworzących prawo
Fakty prawotwórcze:
Zdarzenia, które skutkują powstaniem norm prawnych
- kształtowanie się prawa zwyczajowego
- stanowienie
- zawieranie umów
- precedens prawotwórczy
* Nie ma faktu prawotwórczego (poza pierwszym faktem prawotwórczym) bez jakiejś czynności
konwencjonalnej.
Norma zwyczajowa:
Praktyka postępowania w
określony sposób (element
obiektywny) +Przekonanie o wiążącym
charakterze praktyki (element
subiektywny)
Norma zwyczajowa - problemy:
przykład: Na danym roku określonego kierunku studiów ukształtował się zwyczaj, że w ramach
konwersatorium studenci jeden raz w semestrze spędzają zajęcia poza uczelnią.
- kiedy praktyka jest rozpoznawalna jako taka, a nie jako odrębne zdarzenie?
- ile czasu musi upłynąć?
- czy wszyscy muszą być w praktykę zaangażowani?
- kto musi być przekonany o wiążącym charakterze określonej praktyki?
- co to znaczy, że praktyka jest wiążąca?
- wady i zalety normy zwyczajowej
Norma prawa zwyczajowego
ukształtowanie się normy
zwyczajowej +akt uznania normy
zwyczajowej jako podstawy
rozstrzygnięcia przez organ
państwa
1
pf3
pf4
pf5

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Notatki z wykładu Skąd się biorą norm prawne i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!

Skąd się biorą normy prawne? Wykład 3

Źródła prawa:

  1. Fontes iuris cognoscendi (źródła poznania prawa): fakty, które sprawiają, że znamy treść norm prawnych.
  2. Fontes iuris oriundi (źródła powstania prawa): fakty, które sprawiają, że powstają normy prawne. 2.1 w znaczeniu formalnym: jak dochodzi do powstania norm prawnych 2.2 w znaczeniu materialnym: co wpływa na treść norm prawnych
  3. Fakty tworzące prawo
  4. Rezultaty faktów tworzących prawo Fakty prawotwórcze: Zdarzenia, które skutkują powstaniem norm prawnych
  • kształtowanie się prawa zwyczajowego
  • stanowienie
  • zawieranie umów
  • precedens prawotwórczy
  • Nie ma faktu prawotwórczego (poza pierwszym faktem prawotwórczym) bez jakiejś czynności konwencjonalnej. Norma zwyczajowa: Praktyka postępowania w określony sposób (element obiektywny)

Przekonanie o wiążącym charakterze praktyki (element subiektywny) Norma zwyczajowa - problemy: przykład: Na danym roku określonego kierunku studiów ukształtował się zwyczaj, że w ramach konwersatorium studenci jeden raz w semestrze spędzają zajęcia poza uczelnią.

  • kiedy praktyka jest rozpoznawalna jako taka, a nie jako odrębne zdarzenie?
  • ile czasu musi upłynąć?
  • czy wszyscy muszą być w praktykę zaangażowani?
  • kto musi być przekonany o wiążącym charakterze określonej praktyki?
  • co to znaczy, że praktyka jest wiążąca?
  • wady i zalety normy zwyczajowej Norma prawa zwyczajowego ukształtowanie się normy

zwyczajowej +

akt uznania normy zwyczajowej jako podstawy rozstrzygnięcia przez organ państwa

Prawo zwyczajowe:

  • do XIX w. podstawowe źródło prawa
  • do połowy XIV w. (Statuty Kazimierza Wielkiego) praktycznie wyłącznie prawo zwyczajowe
  • współcześnie: duża rola w prawie międzynarodowym np. wolność przestrzeni kosmicznej, interwencja humanitarna niewykluczone w polskim systemie źródeł prawa np. zasada dyskontynuacji - parlament, który kończy swoją kadencję zamyka wszystkie sprawy, nad którymi pracował (niezależnie od tego, na jakim etapie się znajdują) i nie przekazuje ich nowemu parlamentowi Stanowienie:
  • złożona czynność konwencjonalna upoważnionego organu państwa, przez którą tworzy on normę prawną, wprowadza ją do systemu norm i żąda dla niej posłuchu
  • Podstawowy fakt prawotwórczy w naszym porządku prawnym: ● Art. 87 Konstytucji RP
  1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. ● Ale: Art. 9 Konstytucji RP
  • Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.
  • Prawo obowiązujące w RP stanowi także prawodawca unijny. ● Art. 91.3 Konstytucji RP
  • Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
  • bardzo złożony proces we współczesnym państwie demokratycznym, ale złożoność nie jest jego cechą konstytutywną np. stanowienie w oparciu o normę: “Wszystko, co ustanowi król jest prawem”
  • współcześnie najważniejszy fakt prawotwórczy
  • efekty stanowienia to coś, co najpowszechniej uważa się za prawo Wady i zalety stanowienia:

pewność szybkość elastyczność jednostronność racjonalność (abstrakcyjność)

jednostronność racjonalność (abstrakcyjność) brak związku z praktyką społeczną podatność na instrumentalizację Umowa:

  • czynność co najmniej dwustronna, poprzez którą strony ustalają wiążące je normy generalne i abstrakcyjne
  • kontrakt, typowa umowa cywilna, nie jest faktem prawotwórczym, bo jej rezultatem są normy indywidualne i konkretne (np. umowa najmu)
  • normodawca = adresat Umowa w prawie międzynarodowym:
  • umowa między państwami (np. TUE, Karta NZ, EKPC)
  • współcześnie często jest także źródłem prawa wewnętrznego: np. w Polsce Art. 91 Konstytucji RP
  1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
  2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana z uprzednią zgoda wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
  • w Polsce ratyfikacja umowy międzynarodowej prawie zawsze wymaga zgody Sejmu wyrażonej w ustawie Umowa w prawie wewnętrznym - w RP układy zbiorowe pracy:
  • Układ zbiorowy pracy to dwustronna umowa zawierana przez partnerów społecznych.
  • W hierarchii źródeł prawa pracy - art. 9 Kodeksu pracy - tuż po przepisach Kodeksu oraz przepisach innych ustaw i aktów wykonawczych. Stanowi on podstawę ustalania w indywidualnych umowach o pracę uprawnień pracowników do wynagrodzeń i świadczeń związanych z pracą, a także umożliwia dochodzenie roszczeń w tym zakresie.
  • Przepisy umożliwiają zawieranie układów zakładowych (pracodawcy z organizacjami związkowymi), ponadzakładowych (organ ponadzakładowej organizacji związkowej, z organem organizacji pracodawców lub organem administracji)
  • Zawarcie układu zbiorowego pracy następuje w drodze rokowań. Aby zbytnio nie ograniczać swobody negocjacji stron - prowadzonych w celu zawarcia układu - przepisy Kodeksu pracy określają tylko podstawowe warunki, które muszą być uwzględniane przy

ustalaniu jego treści. W związku z tym strony powinny pamiętać, że: postanowienia zawieranego układu ponadzakładowego nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy ustaw.

  • Układ zawiera się w formie pisemnej na czas określony lub nieokreślony.
  • Układy zbiorowe pracy podlegają rejestracji przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Układy zbiorowe pracy:
  • Na dzień 15 kwietnia 2011 r. Minister pracy zarejestrował: 170 ponadzakładowych układów zbiorowych pracy.
  • Ponadzakładowymi układami zbiorowymi pracy jest objętych ogółem około 390 tysięcy pracowników. Są to m. in.:
  1. samorządowi pracownicy oświaty niebędący nauczycielami lub samorządowi pracownicy gospodarki komunalnej,
  2. pracownicy państwowych jednostek sfery budżetowej, zatrudnieni w Parkach Narodowych, więziennictwie, wojskowych jednostkach organizacyjnych,
  3. pracownicy przemysłu energetycznego, zakładów górniczych węgla brunatnego, przemysłu obronnego i lotniczego, Telekomunikacji Polskiej S.A., Precedens prawotwórczy:
  • Dopuszczalne w niektórych krajach common law
  • Warunki, jakie muszą być spełnione, by organ państwa (sąd) stworzył normę generalną i abstrakcyjną:
  • “trudna sprawa”: wśród obowiązujących norm brak podstawy rozstrzygnięcia
  • organ formułuje podstawę rozstrzygnięcia (normę generalną i abstrakcyjną) - ratio decidendi
  • w systemie obowiązuje zasada stare decisis : nakazuje za pomocą przyjętej ratio decidendi rozstrzygać sprawy podobnie
  • Zasada stare decisis ma zapewniać ciągłość orzecznictwa, ale nie może być absolutna np. odejście od zasady stare decisis w USA: Plessy v. Ferguson (1896) - ten precedens usankcjonował prawnie zasadę separate but equal, czyli system segregacji rasowej. Zawarta tam ratio decidendi uchylona wyrokiem w sprawie Brown v. Board of Education (1956). Po szeregu spraw związanych z równouprawnieniem afroamerykanów SN orzekł, iż jeśli wszyscy są równi wobec prawa (a tak stanowi Konstytucja USA) to zasada separate but equal nie ma prawa obowiązywać. Tym samym po ponad 50 latach zniesiono segregację rasową.