Nurty i Doktryny Pedagogiczne - notatki, Notatki z Pedagogika, badania pedagogiczne

Pobierz Nurty i Doktryny Pedagogiczne - notatki i więcej Notatki w PDF z Pedagogika, badania pedagogiczne tylko na Docsity!

Akademia Ignatianum w Krakowie ul. Kopernika 26 31-501 KRAKÓW prof. nadzw. dr hab. Witold Chmielewski Jesuit University Ignatianum in Krakow Załącznik nr 7 do Uchwały nr 43/2018/2019 Senatu Akademii Ignatianum w Krakowie z dnia 28 maja 2019 r. AKADEMIA IGNATIANUM W KRAKOWIE SYLABUS PRZEDMIOTU Studia pierwszego stopnia, drugiego stopnia, jednolite magisterskie

---

Nda AKADEMIA IGNATIANUM W KRAKOWIE SYLABUS PRZEDMIOTU Studia pierwszego stopnia, drugiego stopnia, jednolite magisterskie

---

Część I

01. Kierunek studiów oraz jednostka prowadząca kierunek Kierunek studiów: Pedagogika Profil studiów: □ profil ogólnoakademicki

□ profil praktyczny Forma studiów: □ studia stacjonarne □ studia niestacjonarne Poziom studiów: □ studia pierwszego stopnia □ studia drugiego stopnia □ studia jednolite magisterskie Wydział: Pedagogiczny Instytut: Nauk o Wychowaniu

02. Przedmiot kształcenia Nazwa przedmiotu: Nurty i doktryny pedagogiczne Język przedmiotu: polski Kategoria przedmiotu: (zaznaczyć właściwe) □ obligatoryjny □ fakultatywny Liczba punktów ECTS:^5 03. Rozliczenie godzinowo - punktowe przedmiotu (bilans punktów ECST) Forma zajęć: Wykłady Ćwiczenia Konwersatorium Seminarium Zajęcia praktyczne Razem

Moduł/przedmiot wprowadzający Inne wymagania: Brak

06. Efekty uczenia się Efekty uczenia się (dla przedmiotu) Symbol kierunkowego efektu uczenia się: Sposób weryfikacji i oceny efektów uczenia się WIEDZA Student zna i rozumie podstawy historii i filozofii wychowania oraz pedagogiki P1_W01 Kolokwium Student zna i rozumie klasyczne i współczesne teorie rozwoju wychowania, uczenia się i nauczania lub kształcenia, socjalizacji oraz różnorodne uwarunkowania tych procesów; P1_W02 Kolokwium UMIEJĘTNOŚCI Student potrafi wykorzystywać wiedzę z zakresu pedagogiki w celu analizy problemów pedagogicznych; P1_U01 (^) Kolokwium Student potrafi rozpoznawać i interpretować zjawiska społeczne; P1_U02 Kolokwium Student potrafi wykorzystywać zaawansowaną wiedzę pedagogiczną oraz pozyskiwać dane do analizowania zachowań, procesów i zjawisk w obszarze edukacji; P1_U06 Kolokwium Student potrafi samodzielne rozwijać wiedzę oraz umiejętności pedagogiczne z wykorzystaniem różnych źródeł, w tym obcojęzycznych, i technologii; P1_U13 Kolokwium Student potrafi twórczo korzystać z teorii dotyczących socjalizacji, wychowania, nauczania-uczenia się oraz krytycznie je oceniać; P1_U14 Kolokwium KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student jest gotów do budowania relacji opartej na wzajemnym zaufaniu P1_K02 Kolokwium

między wszystkimi podmiotami procesu wychowania i kształcenia, w tym rodzicami lub opiekunami, oraz włączania ich w działania sprzyjające efektywności edukacyjnej; Część II

07. Koordynator modułu i osoby prowadzące zajęcia Koordynator modułu: dr hab. Anna Królikowska Osoby prowadzące zajęcia: Wykład: Dr hab. Witold Chmielewski, prof. nadzw. Akademii Ignatianum w Krakowie Zajęcia interaktywne: 08. Rok i semestr studiów Rok studiów: I Semestr studiów: 2

16. Koncepcje wychowania państwowego 2 17. Pedagogika totalitarna 2 18. Pedagogika personalistyczna 3 19. Pedagogika krytyczna; kolokwium zaliczeniowe 3 10. Metody i techniki kształcenia Metody i techniki kształcenia: MN01: dyskusja (ćw.) MN02: objaśnienie (w, ćw.) MN03: wykład konwersatoryjny (w, ćw.) MN04: praca z tekstem źródłowym (ćw. ) 11. Sposoby oceny i kryteria zaliczenia przedmiotu Status formalny zaliczenia: (zaznaczyć właściwe) □ ocena końcowa □ zaliczenie bez oceny Oceny cząstkowe (oceny formujące):

Zasady wyliczenia oceny końcowej na podstawie ocen cząstkowych (ocena końcowa): OK01: Ocena z kolokwium pisemnego obejmującego treści ćwiczeń i wykładów + aktywność na zajęciach

12. Literatura przedmiotu Literatura podstawowa:

1. Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 2004.
2. Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 1, red. B. Śliwerski, Z. Kwieciński, Warszawa 2003.
3. Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku, Kielce 1998.
4. Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej T.III Księga I i II (dwa tomy), Wyd. STRZELEC, Kielce 1998, (wybrane teksty).
5. Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Impuls, Kraków 2010. Literatura uzupełniająca:
6. Chmaj L., Prądy i kierunki XX wieku, Warszawa 1962.
7. Chmielewski W., Kształcenie nauczycieli w okresie ideologizacji szkolnictwa (1944-1956), Warszawa 2006.
8. Chmielewski W., Zwalczanie wychowania religijnego w szkołach, Kraków
10. Dziecko w historii - wątek korczakowski, red. Kryńska E. J., Suplicka A., Wróblewska U., Białystok 2013.
11. Folkierska A., Kilka uwag o tzw. postmodernizmie, „Kwartalnik Pedagogiczny" 1998, nr 1-2.
12. Jaworska - Witkowska M., Kwieciński Z. , Nurty pedagogii. Naukowe, dyskretne, odlotowe, Kraków 2011.
13. Korczak J., Prawo dziecka do szacunku, w: Pisma Wybrane, t. 1, Warszawa
15. Kościelniak M., Zrozumieć Rogersa: Studium koncepcji pedagogicznych Carla R. Rogersa, Impuls, Kraków 2004.

1. SYTUACJA SPOŁECZNO-POLITYCZNA W KOŃCU XIX W. A ROZWÓJ NAUK

PEDAGOGICZNYCH

1795 trzeci rozbiór Polski. Romantyzm to epoka historyczna i prąd kulturowy, powstały po rewolucji francuskiej w 1789 r. i okresie wojen napoleońskich (Kongres Wiedeński 1815r .), który oznacza nie tyle wyraźne zerwanie lub całkowite odrzucenie ideologii Oświecenia, ile raczej krytyczny dystans wobec niego, gdyż nie potrafiło ono doprowadzić do realizacji ideałów wolności, równości i braterstwa, proklamowanych przez rewolucję, co więcej zostały one wręcz „utopione” we krwi i terrorze. Wobec abstrakcyjnego rozumu oświeceniowego Romantyzm przywraca znaczenie myśleniu historycznemu, zwraca uwagę na tradycje, ducha i kulturę poszczególnych narodów, które są mocno osadzone w „żywej rzeczywistości”. Ponadto, zaistniałe wydarzenia społeczno-polityczne podały w wątpliwość podstawową ideę Oświecenia, jaką była bezgraniczna i często naiwna wiara w postęp na drodze zwycięstwa rozumu nad ignorancją. Romantyzm zaproponował wizję historii i dziejów ludzkich jako rzeczywistość, której nie da się do końca przewidzieć i racjonalnie „zaplanować”. Jest to bowiem rzeczywistość, która powstaje w efekcie zderzenia wielu sił, idei, wartości, niekiedy wręcz

irracjonalnych. W konsekwencji również jednostka ludzka podlega tym samym procesom. Jest to zawsze jednostka historycznie i społecznie zdeterminowana, żyjąca w określonym miejscu i czasie, przynależąca do określonego narodu i warstwy społecznej, działająca nie tylko pod wpływem racjonalnego rozumu, ale również pod wpływem namiętności, uczuć, emocji. Romantyzm przynosi ze sobą odmienny stosunek do historii, następuje jej nowa ocena i interpretacja. Jest to widoczne chociażby w sposobie patrzenia na okres średniowiecza. Dla romantyzmu średniowiecze jest kolebką cywilizacji europejskiej. W ten sposób romantycy bronią jedności duchowej narodów Europy, powstałej na bazie chrześcijaństwa , głoszą potrzebę powrotu do bezpośredniej i harmonijnej wizji życia, która cechowała epokę Średniowiecza i Renesansu. Dla romantyków dramat życia wypływa niejako z jego natury, gdyż nieustannie trwa zmaganie rozumu z namiętnością. Człowiek musi nieustannie podejmować pytanie o sens własnego istnienia. Po romantyzmie nastąpił realizm. Przywódcą realistycznego prądu był w zaborze rosyjskim w latach 1861 - 1863 konserwatywny polityk, rzecznik ugody i współpracy z Rosją, margrabia Aleksander Wielopolski (1803-1877). Z jego nazwiskiem wiąże się opracowanie bardzo znaczącej

obejmował: religię, naukę czytania i pisania po polsku oraz cztery działania matematyczne. Szkoły 2- klasowe miały mieć nachylenie rolnicze lub techniczne i dlatego w ich programie znalazły się wiadomości z tego zakresu. Oprócz szkół rządowych, Ustawa dopuszczała tworzenie prywatnych „szkółek początkowych”, których organizatorami mogli być duchowni, właściciele dóbr lub urzędy małych miast. Powstanie styczniowe w 1963 roku przekreśliło realizację Ustawy szkolnej z 1862 r. W ramach represji popowstaniowych nastąpiła całkowita likwidacja autonomii szkolnej w Królestwie Polskim.

Rusyfikacja szkolnictwa po powstaniu styczniowym

Opracowanie projektu zmian organizacji oświaty w Królestwie Polskim powierzono Rosjaninowi Mikołajowi Milutinowi. Dążył on do ścisłego podporządkowania szkolnictwa w Królestwie władzom centralnym w Petersburgu, stworzenia odrębnego szkolnictwa dla mniejszości narodowych, utworzenia państwowych szkół dla dziewcząt dobrze urodzonych, a przede wszystkim nieukrywanym celem tych zabiegów było pozbawienie szlachty i duchowieństwa wpływu na sprawy szkolne. Duże znaczenie Milutin przywiązywał do sprawy szkolnictwa elementarnego na wsi , które zalecał postrzegać w łączności z całą reformą uwłaszczeniową , by tą drogą wiązać masy

ludowe z państwem rosyjskim, kreować obraz cara „zatroskanego” o sprawy chłopskie, realizując tą drogą zakamuflowaną politykę rusyfikacyjną. Przygotowany przez Milutina projekt reformy szkolnej w Królestwie Polskim, car Aleksander II zatwierdził w 1863 r. w Jugenheimie (stąd określenie: ustawy jugenheimskie), które natychmiast zaczęto wcielać w życie. Zlikwidowano istniejącą od wielu lat Komisję Rządową Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i przywrócono Warszawski Okręg Naukowy, bezpośrednio, podlegający Ministerstwu Oświaty w Petersburgu. Stanowiska naczelników dyrekcji naukowych powierzono wyłącznie Rosjanom. Podobne działania realizowano systematycznie na terenie byłego Kuratorium Wileńskiego. S z k o ł y e l e m e n t a r n e na wsi, nazywane odtąd p o c z ą t k o w y m i poddano pod bezpośredni zarząd gmin (rad gminnych i wójtów lub we wsiach — rad wioskowych i sołtysów). Nauczanie w szkołach początkowych miało odbywać się w języku narodowym mieszkańców, jednakże od 1873 r. językiem nauczania stał się język rosyjski. Nad nauczycielami szkół ludowych roztoczono ścisły nadzór policyjny , uzależniając ich także finansowo od rosyjskich władz oświatowych (fundusz nagród za lojalność i gorliwość rusyfikacyjną). Nauczyciel, którego odwołano ze stanowiska ryzykował wcielenie do carskiej armii. Poziom przygotowania nauczycieli szkół

Nieco lepsza sytuacja występowała w s z k o l n i c t w i e p r y w a t n y m. Obowiązywał w nim ten sam program, co w szkołach rządowych. Językiem nauczania był również rosyjski, ale funkcję dyrektorów szkół oraz nauczycieli pełnili przeważnie Polacy, z wyjątkiem nauczycieli historii Rosji, języka i literatury rosyjskiej. W szkołach tych panował duch polski i skupiały one bardzo często znakomitą kadrę nauczycielską. Szkoły średnie, zarówno rządowe jak i prywatne, były płatne. Uczyła się w nich przede wszystkim młodzież z zamożnych środowisk ziemiańskich i mieszczańskich. Okólnik ministra oświaty z 1887 r. zabraniał przyjmowania do gimnazjum dzieci proletariackich. W 1905 r. istniało w Królestwie 535 szkół prywatnych , w których pobierało naukę 47 242 uczniów. Tuż przed wybuchem I wojny światowej liczba prywatnych szkół początkowych wzrosła do 826 (57 890 uczniów), a prywatnych szkół średnich , w tym również zawodowych (głównie handlowych ), do 247. Kształciło się w nich łącznie 50 079 uczniów. Szkolnictwo prywatne spełniało w tym czasie bardzo ważną rolę oświatową i narodową. Pod koniec XIX w. nastąpił znaczny rozwój s z k ó ł h a n d 1 o w y c h , które zakładano w oparciu o dosyć liberalną ustawę z 1896 r. Cieszyły się one dużą popularnością, zwłaszcza w środowiskach mieszczańskich. W 1913 r. funkcjonowało na terenie Królestwa 89 szkół tego typu, w

których pobierało naukę ok. 20 000 uczniów. Rozwijały się również szkoły zawodowe , kształcące wykwalifikowanych pracowników dla dynamicznie rozwijającego się przemysłu. W tym czasie powstały również szkoły zawodowe na wyższym poziomie : S z k o ł a T e c h n i c z n a W a w e l b e r g a i R o t w a n d a w W a r s z a w i e oraz S z k o ł a G ó r n i c z a w D ą b r o w i e G ó r n i c z e j. W roku akademickim 1869/70 Szkołę Główną w Warszawie przekształcono w C e s a r s k i U n i w e r s y t e t W a r s z a w s k i. Podobnie, w miejsce Instytutu Politechnicznego i Rolniczo-Leśnego w Puławach, utworzono I n s t y t u t G o s p o d a r s t w a W i e j s k i e g o i L e ś n i c t w a. W obu tych uczelniach językiem wykładowym był rosyjski. W Galicji wyjątkową rolę w zmaganiach o szkołę polską odegrał profesor medycyny, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i poseł do Sejmu Krajowego, prezydent Krakowa J ó z e f D i e t l (1804-1878), który wytrwale dążył do spolszczenia Uniwersytetu Jagiellońskiego i całego szkolnictwa. Swój program reform oświatowych wyłożył on w dwutomowym dziele: O reformie szkół krajowych (1865-66), w którym zawarł naukę o podstawowej roli systemu oświaty w zachowaniu i utrwalaniu dorobku kultury narodowej oraz rozwoju wszystkich dziedzin życia narodowego.