„Żona modna”, Ignacy Krasicki „Pijaństwo”, Ignacy Krasicki
moment historyczny wiek XVIII (1779 r.), okres reform
Stanisława Augusta Poniatowskiego
wiek XVIII (1779 r.), okres reform Stanisława
Augusta Poniatowskiego
obraz polskiego
społeczeństwa Polacy, w szczególności młodzi, nie
szanują staropolskich obyczajów,
zachwycają się i bezmyślnie podążają za
zagraniczną modą (egoizm)
Sarmaci posiadali liczne wady, w tym pijaństwo,
skłonność do bicia się, zbyt huczne obchodzenie
świętowanie, zatracenie ideałów.
sprawy podlegające
krytyce Krytyka bezmyślnej fascynacji modą
zachodnią, braku szacunku do pieniędzy
i obyczajów / tradycji, czyli skutków
wychowania wielkomiejskiego
Krytyka nadużywania alkoholu, konieczności
częstowania gości alkoholem i picia z nimi,
awanturniczości i nadmiernego świętowania
różnych uroczystości
sposób wyrażania
krytyki Stosowanie zdrobnień, by ukazać
infantylność takich ludzi i wyliczeń, by
podkreślić mnogość ich wymagań.
Korzystanie z różnych rodzajów komizmu i
karykaturalnego przedstawienia postaci sarmaty,
by podkreślić jego wady.
W karykaturalny sposób ukazano również
zachowania typowe dla osób, które się upiły np.
dyskusje na tematy polityczne kończące się
kłótniami, a nawet bójkami.
Komizm postaci, słowa, sytuacyjny (np. sytuacja
w której sarmata po wysłuchaniu mądrego
wywodu drugiego rozmówcy mimo wszystko
idzie się napić alkoholu) - utwór zawiera
pouczenie.
Przedstawienie drugiej, kontrastowej, postaci.
”Wesele”, Stanisław Wyspiański ”Tango”, Sławomir Mrożek
moment historyczny początek XIX w. okres po rewolucji obyczajowej z lat 60 XX w.,
ale również okres komunizmu
obraz polskiego
społeczeństwa Inteligencja traktowała chłopów jak obiekt
fascynacji (Pan Młody - chłopomania) albo
nie mieli do nich zaufania (Radczyni),
ponadto, powinni poprowadzić powstanie
ze względu na swoje wykształcenie razem
z chłopami, ale nie robią tego, obie grupy
nie potrafią się zjednoczyć. Chłopi
natomiast posiadają odwagę i chęć do
walki, ale są również awanturniczy, łatwo
wpadają w złość, bardzo lubią pić alkohol.
Społeczeństwo to swoim zachowaniem
obala mity narodowe.
Artyści są również bezczynni, pochłonięci
dekadentyzmem, nie tworzą tekstów, by
pobudzić Polaków do walki (Nos i Poeta),
uciekają w alkohol od zmartwień (Nos).
Doszło do upadku wcześniej wyznawanych
wartości w społeczeństwie takich jak tradycje,
zasady, obyczaje, poprawność itp. Jest to
bezpośredni skutek rewolucji obyczajowej,
które doprowadziła również do rozkładu relacji
rodzinnych u mieszczan: panuje tam anarchia,
brakuje szczerych uczuć, członkowie rodziny
zachowują się nieodpowiednio jak na swój
wiek lub ogółem niemoralnie / niekulturalnie.
Występuje zamiłowanie do wolności, prostoty,
naturalizmu, chamstwa. Inteligencja próbuje to
zmienić, lecz kończy się to niepowodzeniem.
Artyści nie mają przeciwko czemu się
buntować, ich sztuka stała się jałowa.
Władzę są w stanie osiągnąć ludzie prości,
posiadający jedynie siłę fizyczną, pozbawieni
manier i wykształcenia (Edek - komuniści).
sprawy podlegające
krytyce
Krytyka chłopomanii, niemożności współpracy
chłopów i inteligencji, bierność wobec
narodowej niewoli, braku odpowiedzialności,
mitów narodowych
Krytyka braku norm, upadku wartości, skutków
rewolucji obyczajowej, rozkładu rodziny,
sposobu przejmowania władzy
sposób wyrażania
krytyki Wykreowanie postaci, które mają stanowić
typowych przedstawicieli danych grup
społecznych, posiadają ich wady,
zachowują się w konkretny sposób.
Groteska, absurd, komizm, parodia.
Wykreowanie postaci, które mają stanowić
typowych przedstawicieli danych grup społecznych,
posiadają ich wady, zachowują się w konkretny
sposób.
