Pobierz Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa na przykładzie spółki Vistula Group S.A. i więcej Prace dyplomowe w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Studia Stacjonarne II Stopnia Kierunek: Ekonomia Aleksandra Kwiecińska nr albumu: 332672 Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa na przykładzie spółki Vistula Group S.A. Praca magisterska napisana pod kierunkiem naukowym: Prof. dr hab. Dorota Burzyńska Katedra Finansów i Rachunkowoś 1 2 Ostatni rozdział pracy, czwarty, jest rozdziałem empirycznym, gdyż oprócz opisu charakterystyki spółki, jej historii, struktury organizacyjnej, Zarządu, Rady Nadzorczej, akcjonariuszy oraz zakresu działalności przedstawiona została klasyczna analiza opisanych wcześniej narzędzi finansowych wykorzystywanych do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa Vistula Group S.A. Została przeprowadzona również szczegółowo analiza głównych wskaźników na przełomie trzech ostatnich lat działalności spółki (od 2014 do 2016 roku). Ostatnią część pracy stanowi podsumowanie dokonanej wcześniej analizy przedsiębiorstwa oraz odpowiedź na postawioną hipotezę, którą jest stwierdzenie, że odpowiednio wykonana analiza finansowa daje możliwość prawidłowego i rzetelnego zobrazowania kondycji majątkowo - finansowej określonej jednostki gospodarczej. Praca napisane została dzięki literaturze z dziedziny analizy finansowej, zarządzania finansami przedsiębiorstw oraz dzięki stronie internetowej badanej spółki Vistula Group S.A. 5 ROZDZIAŁI Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa 1.1 Istota kondycji finansowej Rosnąca konkurencja na rynku sprawia, że coraz trudniejsze staje się podejmowanie decyzji dotyczących przyszłości przedsiębiorstwa, jego celów, realizacji ich, kierowanie tym przedsiębiorstwem, a także dostosowanie się do zmian zachodzących w całej gospodarce. Należy podejmować trafne i szybkie decyzje, dzięki którym efektywność gospodarowania będzie się poprawiać1. Pomoc w zarządzaniu przedsiębiorstwem, planowaniu oraz w wyeliminowaniu błędów niesie przeprowadzanie oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Kondycja finansowa przedsiębiorstwa jest to stan finansowy w określonym momencie czasowym, czyli zdolność do zachowania wypłacalności, przynoszenia zysków oraz powiększania majątku kapitału własnego2. Jest to także pozycja finansowa przedsiębiorstwa, która jest wynikiem podejmowanych decyzji gospodarczych na rynku w warunkach konkurencji. Według Johna Tracy „kondycja finansowa opisana jest w raporcie nazwanym bilansem”, co również zgodne jest z wcześniejszą definicją, ponieważ wszystko co jest potrzebne do ustalenia kondycji finansowej znajduje się w wymienionym sprawozdaniu finansowym3. Zakres przedmiotowy kondycji finansowej przedsiębiorstwa zależy przede wszystkim od: 1) Celu pomiaru, 2) Oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, 3) Dostępności niezbędnych informacji potrzebnych do przeprowadzenia pomiaru i oceny kondycji4. Pomiar i ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest procesem złożonym i wielowątkowym, dlatego do jej pomiarów stosowane jest kilka rodzajów analiz, które zostały podzielone ze względu na: 1 Walczak M., Analiza finansowa w zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem, Difin, Warszawa 2007, str.346 2 Kowalak R., Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa w badaniu zagrożenia upadłością, ODDK, Gdańsk 2008, str.11 3 Tracy J. A., Sprawozdania finansowe firm, PWN, Warszawa 1994. 4 Siemińska E., Finansowa kondycja firmy, metody pomiaru i oceny, Poltext, Warszawa 2003, str. 12 6 1. Cel jakiemu służy oraz na to kto ją przeprowadza, 2. Metody badawcze, 3. Kryterium szczegółowości przeprowadzanych analiz, 4. Czas, którego dotyczy analiza, 5. Częstotliwość sporządzanych analiz5. Pierwsza analiza dzieli się na analizę zewnętrzną i wewnętrzną. Analiza zewnętrzna przeprowadzana jest zwykle przez banki, inwestorów, akcjonariuszy, udziałowców, analityków, naukowców, dostawców, dziennikarzy, a także przez instytucje rządowe. Najczęściej przeprowadzą się ją na podstawie sprawozdań finansowych z wykorzystaniem ogólnych informacji o danym przedsiębiorstwie, aby określić ich wpływ na aktualne możliwości i zagrożenia oraz ustalić zewnętrzne uwarunkowania działalności przedsiębiorstwa6. Analiza wewnętrzna wykorzystuje szerszy zakres danych niż analiza zewnętrzna. Sporządzana jest głównie na potrzeby kierownictwa i dotyczy działów tj. finansów, personalnego, logistycznego, marketingowego itp. Jej wyniki pokazują konieczność wprowadzania zmian w przedsiębiorstwie, aby poprawić ogólną sytuację tej firmy. Analiza ze względu na metody badawcze wyróżnia analizę funkcjonalną, wykorzystywaną przez komórki organizacyjne przedsiębiorstwa, poprzez informacje dostępne w ośrodku, których nie łączy się z danym dotyczącymi jednostki, co powoduje znacznie skrócenie czasu sporządzenia raportu z oceny7. Analiza kompleksowa (całościowa) dotyczy określonej komórki lub całego przedsiębiorstwa i umożliwia uzyskanie oceny działania tych komórek jak i całego przedsiębiorstwa. Ocena ta obejmuje wówczas wszystkie kryteria jakie wpływają na kondycje firmy. Analiza decyzyjna polega na przeprowadzaniu badań wycinkowych z podejmowaniem konkretnych decyzji, a w przypadku niejednoznacznego rozwiązania problemu należy rozpatrzeć różne scenariusze. Analiza systemowa określa systemy poprzez budowanie modeli ekonomicznych, oceniając przedsiębiorstwo jako całość składającą się z powiązanych komórek organizacyjnych8. Kolejna grupa ze względu na szczegółowość przeprowadzanych analiza dzieli się na analizę ogólną i szczegółową. Analiza ogólna obejmuje całokształt przedsiębiorstwa i wykorzystuje duże zasoby informacji, dlatego nie jest ona wykorzystywana do podejmowana konkretnych decyzji, ale jest przydatna do ogólnej oceny działalności gospodarczej. 5 Kowalak R., Ocena kondycji finansowej…, op. cit., str. 12-13 6 Nalepka A., Zarys problematyki restrukturyzacji przedsiębiorstw, Antykwa, Kraków-Kluczbork 1998, str. 152 7 Kowalak R., Ocena kondycji finansowej…, op. cit., str. 12 8 Robertson J., Pełna analiza systemowa, Wydawnictwo naukowo-techniczne, str. 551. 7 metoda różnic cząstkowych, jest jedną z metod deterministycznych wykorzystywaną do określenia łącznego wpływu określonych wielkości na badane zjawisko i traktowaniu ich jako oddzielne elementy przyczynowe, co wymaga znajomości funkcji opisującej związek między badanymi wielkościami a domniemanymi przyczynami13. metoda wskaźnikowa, jest metodą bardzo pracochłonną, ale najpopularniejszą, zajmującą się analizowaniem odchyleń czynników indywidualnych dla poszczególnych czynników, a także odchyleń łącznych dla kolejnych grup czynników, gdzie występuje wprost proporcjonalna zależność badanej wielkości od określających je czynników. Pozwala na otrzymanie dokładnych wyników, a kolejność podstawiania czynników nie ma tutaj znaczenia14. metoda funkcyjna, jej zadaniem jest określenie wpływu poszczególnych czynników na odchylenie całkowite badanego zjawiska z udziałem wskaźników zmian poszczególnych czynników, które były określone wcześniej w metodzie reszty, gdzie kolejność obliczania odchyleń nie jest istotna. Może mieć zastosowanie w zależnościach będących zarówno iloczynami jak i ilorazami, przez co uzyskiwane wyniki są bardzo dokładne co wskazuje na jej praktyczne wykorzystanie15. metoda podstawień krzyżowych polega na tym, iż przyjmuje się taki sam wpływ odchyleń poszczególnych mierników cząstkowych na odchylenie analizowanego miernika, co wymaga zastosowania trzech etapów badań, gdzie dla trzech i więcej mierników obliczenia są już bardziej skomplikowane co w znacznym stopniu utrudnia stosowanie tej metody. metoda logarytmiczna sprawdza ilościowy wpływ poszczególnych czynników na badane zjawisko wykorzystując logarytmy naturalne, dzięki którym logarytmuje się równanie, gdzie dynamika analizowanego miernika jest iloczynem dynamiki mierników cząstkowych. Każda z metod ma swoje wady i zalety, a ich mnogość jest tak duża że analityk może mieć problem z wybraniem tej najlepszej, jednak należy zaznaczyć, iż żadna z tych metod nie pozwala na całkowicie dokładne rozliczenie odchylenia cząstkowego w stosunku do przyjętych podstaw odniesienia. Można powiedzieć, że najdokładniejsze wyniki osiąga się stosując metodę funkcyjną, jednak wyniki te powinny być tylko początkiem do dalszych szczegółowych badań, które pomogą w podejmowaniu odpowiednich decyzji. 13 Wójtowicz P., Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, Tom 76, SKwP, Warszawa 2014, str. 166 14 Sierpińska M., Ocena przedsiębiorstwa według…, op. cit., str. 31 15 Nowak E., Budżetowanie przedsiębiorstwie: organizacja, procedury, zastosowanie, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010, str. 226 10 Wyniki badań analitycznych zwykle przedstawiane są w formie liczbowej, graficznej lub opisowej. Forma liczbowa używana jest jedynie przy zjawiskach w pełni mierzalnych, które pozwalają na przeprowadzenie charakterystyki określonych zjawisk za pomocą liczb. Dane zwykle przedstawiane są w tablicach co pozwala na obserwację kilku cech zjawisk na raz, jednak należy zwrócić uwagę na względne umiarkowanie w wykorzystywaniu tablic w prezentacji analizy, aby idea analizy nie została zatracona. Forma graficzna polega na zestawieniu wyników analitycznych w formie wykresów, co ułatwia obserwację zjawisk w czasie i przestrzeni. Zwykle wykorzystuje się wykresy: - liniowe, Wykres 1 Wykres liniowy Źródło: opracowanie własne - punktowe, Wykres 2 Wykres punktowy Źródło: opracowanie własne - powierzchniowe, 11 Wykres 3 Wykres powierzchniowy Źródło: opracowanie własne - bryłowe. Wykres 4 Wykres bryłowy Źródło: opracowanie własne Wykresy te są bardzo czytelną formą przedstawienia wyników i lepszego zaprezentowania i zrozumienia kilku badanych zjawisk. Uzupełnieniem tych dwóch form jest forma opisowa wykorzystywana do ukazania danych nieliczbowych, przedstawienia ocen i opinii na temat danych liczbowych, a także do określenia diagnoz i wniosków związanych z badanym zjawiskiem. Powinna mieć formę zwięzłą i konkretna, aby zapoznawanie się z jej treścią było łatwe i zrozumiałe dla odbiorcy. Może zawierać również propozycje zmian dotyczące badanych zjawisk gospodarczych16. 16 Sierpińska M., Ocena przedsiębiorstwa według…, op. cit., str. 45-46 12 7. Kontrahenci. Każde przedsiębiorstwo działa z pewną ilością różnego rodzaju kontrahentami, którzy oceniają ryzyko zawieranych kontraktów i transakcji gospodarczych. Problemy finansowe przedsiębiorstwa bezwarunkowo odczuwalne są wśród dostawców i odbiorców, co objawia się m.in. w trudnościach z otrzymywaniem zamówionych produktów. 1.4 Determinanty kondycji finansowej przedsiębiorstwa Pojęcie sytuacja finansowa, stosowana zamiennie z kondycją finansową według W. Bienia rozumiane jest jako pozycja konkurencyjna firmy na rynku, jej wiarygodność, a także jej siła ekonomiczna19. Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa przeprowadzana jest w otoczeniu gospodarczym, w którym dane przedsiębiorstwo działa, aby otrzymać informację jaki wpływ na kontynuowanie działalności przez jednostkę gospodarczą mają czynniki otoczenia oraz działania występujące wewnątrz niego. Czynniki te (traktowane również jako symptomy rosnącego zagrożenia niewypłacalności podmiotu gospodarczego doprowadzającego również do upadku przedsiębiorstwa), kształtowane są przez szereg czynników o dwojakim charakterze20: - zewnętrznym, - wewnętrznym. 19 Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, warszawa 1999, str. 81 20 Kowalak R., Ocena kondycji finansowej…, op. cit., str. 33-34 15 Tabela 1 Czynniki oddziaływujące na sytuację finansową przedsiębiorstwa Czynniki wewnętrzne Czynniki zewnętrzne - czynniki związane ze złym zarządzaniem przedsiębiorstwem, -czynniki związane ze złą komunikacją wewnętrzną, -słaba wiedza w dziedzinie finansów i marketingu, - brak systemu kontroli budżetów, - oszustwa, kradzieże wewnętrzne, - niewystarczający wzgląd na czynniki kosztowe ( koszty badań i rozwoju), - brak reakcji na zmiany technologii, - wysoki poziom dźwigni finansowej (szkodliwy przy gospodarczym spadku koniunktury). - regulacje rządowe, - regulacje instytucji bankowych (niezależne od regulacji rządowych), - działania związków zawodowych, - koncepcja konkurencji na rynku, - przyczyny naturalne, np. katastrofy naturalne, czynniki demograficzne itp. Źródło: opracowanie własne na podstawie R. Kowalaka, Ocena kondycji finansowej Czynniki wewnętrzne powstają w wyniku zmian w pewnej jednostce mikrogospodarczej. Osłabienie kondycji finansowej przedsiębiorstwa może nastąpić na skutek: Czynników związanych ze złym zarządzaniem przedsiębiorstwem wynikających najczęściej ze źle dobranej kadry zarządzającej co, doprowadza często do upadku przedsiębiorstwa, Czynników związanych ze złą komunikacją w przedsiębiorstwie, gdzieś szefowie powinni stworzyć odpowiednią organizację związaną z przepływem informacji do poszczególnych jednostek. Słabej wiedzy w dziedzinie finansów i marketingu, gdyż często na stanowiska kierownicze trafiały osoby bez odpowiedniego wykształcenia, bez odpowiedniej praktyki czy bez znajomości języków obcych., a w czasach tak ogromnej konkurencji na rynku, wykształcenie osób na stanowiskach kierowniczych odgrywa bardzo dużo znaczenie. 16 Braku systemu kontroli budżetów, który jest dość drogi ale przynosi znaczne korzyści i zwroty z inwestycji w przyszłości, Braku reakcji na zmiany technologii wynikający z tego, iż przedsiębiorstwa nie nadążają za nowymi sposobami wytwarzania, przez co następuje zmniejszenie efektywności produkcji oraz osłabienie jakości produkcji. Oszustw i kradzieży wewnętrznych, nie tylko produktów ale także dokumentów tj. licencje czy patentów oraz kradzieże z kont bankowych, Niewystarczającego wzglądu na czynniki kosztowe związane z niewystarczającymi nakładami na badania i rozwój, na skutek czego produkty zaczną być postrzegane przez klientów jako przestarzałe. Wysokiego poziomu dźwigni finansowej gdzie brak znajomości problemów wynikających z niej powodował, że zwrot inwestycji był niższy od kosztu kapitału, jakim był zaciągnięty kredyt. Czynniki zewnętrzne głownie zależą od otoczenia, w którym występuje określona jednostka gospodarcza. Wyróżnia się wówczas21: czynniki mikrootoczenia, do których zaliczają się przede wszystkim: - klienci, - dostawcy surowców, - akcjonariusze, - siła robocza, - producenci dóbr substytucyjnych i towarów komplementarnych, a także - natężenie konkurencji i zagrożenia ze strony nowych konkurentów i producentów. czynniki makrootoczenia, do których zaliczają się przede wszystkim: - czynniki demograficzne, - sfera ekonomiczna, polityczno-prawna, demograficzna, naturalna i międzynarodowa, - czynniki techniczne, - czynniki społeczno-kulturowe. Regulacje rządowe w dużym stopniu pomagają w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstw, gdyż dzięki nim możliwa jest obserwacja przebiegu procesu prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, działającej zgodnie z Ustawą z dnia 25 września 1981r. o przedsiębiorstwach państwowych oraz Ustawie z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji 21 Jerzemowska M., Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2006, str. 334 17 ROZDZIAŁ II Analiza strukturalna sprawozdań finansowych jako źródło informacji analizy finansowej 2.1 Zasady sporządzania sprawozdań finansowych Sprawozdania finansowe odzwierciedlają zasoby i zobowiązania jednostki oraz zachodzące w nich zmiany. Składają się z różnego rodzaju sprawozdań i raportów finansowych, które są przydatne przy podejmowaniu decyzji. Najczęściej przyjmują postać zestawień liczbowych tworzonych za ustalone okresy sprawozdawcze oraz sporządzane są przez określoną jednostkę. Podstawowymi źródłami danych dla sprawozdania finansowego jest ewidencja księgowa oraz kalkulacja. Zawierają one informacje na temat: - sytuacji majątkowej jednostki, - sytuacji finansowej jednostki, - wyników osiągniętych przez jednostkę gospodarczą. Dzięki tym informacjom możliwa jest odpowiednia ocena realizacji zamierzeń poprzez tworzenie podstawy planowania i odpowiednią kontrolę, co pozwala określić stan faktyczny i stworzyć podstawy działalności gospodarczej. Wszystko to możliwe jest, gdy sprawozdania cechują się24: Istotnością, tzn. że należy koncentrować się tylko na tych informacjach, które niezbędne a ich pominięcie lub zniekształcenie może doprowadzić do podjęcie nieodpowiednich decyzji. Zrozumiałością, pod warunkiem, że użytkownicy ci posiadają odpowiednią wiedzę z zakresu rachunkowości, gdyż nie można zrezygnować z zamieszczania w sprawozdaniu informacji dotyczących określonego problemu tylko dlatego że jest on trudny do zrozumienia przez niektórych użytkowników. Wiarygodnością zawartych w nich informacji, bez błędów i zniekształceń, wiernie i bezstronnie. Istnieje zależność że im większa jest wiarygodność informacji prezentowanych w sprawozdaniach finansowych, tym mniejsza jest niepewność decyzji podejmowanych na podstawie tym informacji, dlatego też informacje muszą kompletne i musze być związane z okresem którego dotyczą. 24 Kondratowicz-Garbarska I., Rachunek zysków i strat, PWE, Warszawa 2013, str. 19-20 20 Porównywalnością, co polega na tym iż sprawozdania finansowe powinny być sporządzane według tych samych zasad w kolejnych okresach w różnych jednostkach gospodarczych, dzięki czemu możliwe jest porównanie rezultatów i ocena działalności jednostki. Przydatnością, czyli użytecznością informacji przy podejmowaniu decyzji przez użytkowników, które pozwalają określić przeszłe, przyszłe i teraźniejsze zdarzenia albo potwierdzić bądź skorygować dotychczasowe oceny tych zdarzeń. Na przydatność informacji wpływa ich istotność. Kompletnością, informacje są kompletne, wówczas, gdy przestawiają skutki wszystkich transakcji i zdarzeń jakie wystąpiły w danym okresie, i które wchodzą w zakres tematyczny tego sprawozdania które ono dotyczy. Sprawozdanie finansowe sporządzane jest na dzień bilansowy, czyli na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Roczne sprawozdanie finansowe obejmuje swym zakresem różne elementy, które występują we wzajemnych powiązaniach tj. bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa, zestawienie zmian w kapitale własnym, rachunek przepływów pieniężnych, a nie niektóre jednostki muszą sporządzać także tzw. sprawozdania z działalności jednostki25. Sporządzone musi być w języku polskim oraz w polskiej walucie, natomiast dane liczbowe można podawać w zaokrągleniu do tysięcy złotych26. Można podzielić je według kilku podstawowych kryteriów27: 25 Nowak E., Rachunkowość kurs podstawowy, PWE, Warszawa 2016 str. 275 26 Nowak E., Rachunkowość – zasady i metody, PWE, Warszawa 2016, str. 186 27 Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa 2005, str. 12 21 Tabela 2 Kryterium podziału Kryterium Podział sprawozdań Opis Częstotliwość operatywne Sporządzane z dużą częstotliwością (dzienne, dekadowe), zwykle mają postać raportów i meldunków okresowe sporządzane systematycznie, zależnie od potrzeb odbiorcy sporadyczne zestawiane dla określonych celów odbiorcy np. sprawozdanie z przeszacowania środków trwałych Zakres podmiotowy jednostkowe (indywidualne) dotyczą pojedynczej jednostki zbiorcze dotyczą grupy jednostek skonsolidowane dotyczą grupy kapitałowej Zakres przedmiotowy rzeczowe sprawozdania zawierające dane liczbowe dotyczące rzeczowych mierników charakteryzujących działalność jednostki finansowe sporządzane w ujęciu wartościowym na podstawie danych pochodzących z systemu ewidencji księgowej Stopień uogólnienia syntetyczne (podstawowe) ujmujące ogólne informacje o całej jednostce analityczne zawierające informacje o wybranym problemie lub wycinku działalności jednostki Obowiązek sporządzania obligatoryjna sporządzana z mocy odpowiednich przepisów prawa (ustawa o rachunkowości, rozporządzeń ministra finansów, zarządzeń prezesa GUS, zarządzeń prezesa NBP, 22 Użytkownicy wewnętrzni tj. pracownicy czy kadra zarządzająca potrzebują informacji, które pomagają planować i kontrolować działalność oraz podejmować racjonalne decyzje, a także informacji na temat sytuacji finansowej jednostki oraz jej zmiany w czasie co stanowi podstawę do oceny podejmowanych decyzji, a także jest miarą stabilności zatrudnienia i odpowiedniego wynagrodzenia. Pracownicy oczekują informacji o potencjale pracodawcy, który gwarantuje ciągłość zatrudnienia oraz ewentualny wzrost płac30. Można zaobserwować, iż potrzeby informacyjne jednostek są bardzo zróżnicowane, ale przyjmuje się że zaspokojenie potrzeb głównych odbiorców sprawozdań finansowych jest równoznaczne z zaspokojeniem potrzeb pozostałych użytkowników. Zgodnie z ustawą o rachunkowości sprawozdanie finansowe obejmuje następujące elementy31: 1. Bilans, 2. Rachunek zysków i strat, 3. Informację dodatkową, 4. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, 5. Rachunek przepływów pieniężnych. 30 Gos W., ABC sprawozdań finansowych, jak je czytać, interpretować i analizować, CeDeWu, Warszawa 2014, str. 17 31 Gos W., ABC sprawozdań finansowych…, op.cit., str. 22 25 2.2 Bilans Podstawową metodą badawczą oraz podstawowym elementem sprawozdania finansowego na którym opiera się funkcjonowanie systemu ewidencyjno-sprawozdawczego jest bilans. Polega on na szczegółowym przestawieniu wartości zasobów majątkowych, które traktowane są jako aktywa oraz źródeł ich finansowania, czyli pasywa w sposób statyczny, który przedstawia stan majątku na określony dzień (tzw. dzień bilansowy) oraz w określonej formie32. Należy pamiętać również o wyróżnieniu dwóch bilansów: bilansu otwarcia oraz bilansu zamknięcia. Pierwszy, bilans otwarcia, zwany również bilansem początkowym to stan firmy na początek działalności na początku roku obrotowego, natomiast bilans zamknięcia (bilans końcowy) pokazuje stan firmy na koniec roku obrotowego i automatycznie jest otwarciem nowego roku obrotowego33. Najważniejszą zasadą sporządzania bilansu jest zachowanie równowagi, tzn. że dwie przeciwległe strony muszą się równoważyć, czyli spełnić następujące równanie: suma aktywów = suma pasywów A zatem, aktywa trwałe + aktywa obrotowe = kapitał własny + kapitał obcy Ustawa o rachunkowości w sposób skrupulatny określa pięć poziomów szczegółowości wykazania składników aktywów i pasywów. Od najwyższego poziomu agregacji do najniższego:: - duże litery, - cyfry rzymskie, - cyfry arabskie, - małe litery, - myślniki. Suma pozycji znajdujących się na najwyższym poziomie agregacji np. aktywów daje sumę bilansową.34 32 Nowak E., Analiza sprawozdań…., op. cit., str. 69 33 Ibidem, str. 69 34 Ibidem, str. 71 26 Tabela 4 Wzór bilansu opublikowanego w załączniku do ustawy o rachunkowości AKTYWA PASYWA A. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne 1. Koszty zakończonych prac rozwojowych 2. Wartość firmy 3. Inne wartości niematerialne i prawne 4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe a) Grunty b) Budynki c) Urządzenia techniczne i maszyny d) Środki transportu e) Inne długoterminowe aktywa finansowe 2. Środki trwałe w budowie III. Należności długoterminowe IV. Inwestycje długoterminowe 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne 3. Długoterminowe aktywa finansowe a) Udziały lub akcje b) Inne papiery wartościowe c) Udzielane pożyczki d) Inne długoterminowe aktywa finansowe 4. Inne inwestycje długoterminowe B. Aktywa obrotowe I. Zapasy 1. Materiały A. Kapitał (fundusz) własny I. Kapitał (fundusz) podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy III. Udziały (akcje) własne IV. Kapitał (fundusz) zapasowy V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitału (fundusze) rezerwowe VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych VIII. Zysk (stara) netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I. Rezerwy na zobowiązania II. Zobowiązania długoterminowe 1. Kredyty i pożyczki 2. Z tytuły emisji dłużnych papierów wartościowych 3. Inne zobowiązania finansowe 4. Inne III. Zobowiązania krótkoterminowe 1. Kredyty i pożyczki 2. Z tytuły emisji dłużnych papierów wartościowych 3. Inne zobowiązania finansowe 4. Z tytuły dostaw i usług o okresie wymagalności: a) Do 12 miesięcy 27 Należności długoterminowe to ogól należności z wszystkich tytułów (z wyjątkiem należności z tytułu dostaw i usług – gdyż są one zwarte w należnościach krótkoterminowych), których termin wymagalności jest dłuższy niż jeden rok od dnia bilansowego. Przykładem może być nieoprocentowana pożyczka spłacana dopiero po okresie jednego roku. Inwestycje długoterminowe to inwestycje płatne przeznaczone do zdobycia w okresie powyżej jednego roku od dnia bilansowego. Ich przykładem mogą być nieruchomości lub papiery wartościowe, udziały, akcje, a także udzielane pożyczki, itp.39. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe to aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz innych rozliczeń międzyokresowych, trwających dłużej niż 1 rok od dnia bilansowego i dotyczą kwoty zapłaconej z góry do rozliczenia w określonych miesiącach np. czynsz, podatki. Aktywa obrotowe to taki majątek, który w jednym cyklu operacyjnym zużywa się, sprzedaje lub wykorzystuje się w ciągu 12 miesięcy i zostanie on zamieniony na gotówkę, za którą zakupywane są materiały potrzebne do produkcji40. Aktywa obrotowe dzielą się na: Zapasy to takie środki rzeczowe będące własnością przedsiębiorstwa, które mogą być sprzedane lub wykorzystane w procesie produkcji, np. materiały (surowce), towary, produkty gotowe (prace projektowe), czynniki wytwórcze itp41. Należności krótkoterminowe to należności wynikające przede wszystkim ze sprzedaży produktów gotowych oraz z dostaw i usług, które są wymagalne w ciągu jednego roku od dnia bilansowego42. Należności te zostały podzielone na dwie grupy: od jednostek powiązanych i od pozostałych jednostek, a ich roszczenia wiążą się z należnościami dochodzonymi na drodze sądowej, z tytułów publicznoprawnych oraz z tytułu dostawi robót. Inwestycje krótkoterminowe to takie których okres wymagalności przeznaczony jest na najbliższe 12 miesięcy, a ich celem jest uzyskanie przyrostu wartości aktywów pochodzących z udziałów, akcji i innych papierów wartościowych, udzielonych pożyczek, odsetek, dywidend itp.43. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe to wydatki poniesione z góry, które dopiero w przyszłości będą pomniejszać wynik finansowy. Stanowią koszty z przyszłych Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, str. 150 39 www.instytucjawiedzyfinansowej.pl, Kwalifikacja i wycena inwestycji, 08.02.2017 40 S.A. Ross, R.W. Westerfield, B.D. Jordan, Finanse przedsiębiorstw, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1999, str. 37. 41 Szymonik Andrzej, Zarządzanie zapasami i łańcuchem dostaw, Difin, Warszawa 2013 42 Art. 3 ust. 1 pkt 18c Ustawy o Rachunkowości, Dz.U. z 2013 r. poz. 330, 613, z 2014 r. poz. 768, 1100, z 2015 r. poz. 4. 43 Świderska G.,, Sprawozdania finansowe bez tajemnic, Warszawa, Difin, 2008 30 okresów sprawozdawczych i są to m.in. koszty remontów rozliczanych w czasie, opłacone z góry na rok czynsze, ubezpieczenia, koszty trwających jeszcze prac rozwojowych, których aktywowanie nie trwa dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Pasywa są to prawa majątkowe właścicieli lub innych podmiotów do aktywów jednostki, które muszą być finansowane z odpowiednich źródeł44. Wyróżnia się dwa źródła pozyskiwania majątku: 1. Kapitały własne 2. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania. Kapitały własne tworzone są z wpłat akcjonariuszy lub udziałowców, właścicieli, wspólników, a źródłem jego tworzenia jest wypracowany przez jednostkę zysk netto (czyli równowartość zasobów majątkowych (aktywów), pozostałych po spłacie zobowiązań). W bilansie jest on przedstawiony za pomocą następujących grup45: I. Kapitał (fundusz) podstawowy pokazuje poziom kapitału jaki wnoszą właściciele w momencie rozpoczęcia działalności gospodarczej z uwzględnieniem aktualnie obowiązujących przepisów. Mogą to być kapitały zakładowe, założycielskie, udziałowe itp. II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy to zadeklarowane, ale jeszcze niewniesione wkłady kapitałowe na poczet kapitału, które mają miejsce tylko a w spółkach akcyjnych. III. Udziały (akcje) własne mogą być nabyte tylko wówczas gdy zostaną spełnione warunki określone w kodeksie spółek handlowych. IV. Kapitał (fundusz) zapasowy powstaje w trakcje funkcjonowania spółki oraz w sytuacjach podziału zysku, dopłat na podstawie statutu spółki, agio(cena emisyjna-cena nominalna), zwrotu dopłat wspólników, powiększenia kapitału zakładowego i innych. V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny kształtuje różnica wartości netto środków trwałych powstała w wyniku aktualizacji ich wyceny oraz tworzony jest obligatoryjnie z aktualizacji środków trwałych. VI. Pozostałe kapitału (fundusze) rezerwowe mogą być tworzone obligatoryjnie i nieobligatoryjnie. Obligatoryjnie czyli według wysokości nabytych akcji lub ich cen nabycia, natomiast nieobligatoryjnie czyli np. przeznaczone są na sfinansowanie strat powstałych w wyniku prac rozwojowych. VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych to nierozliczony zysk lub strata z lat ubiegłych potwierdzona w wynikach finansowych. 44 Gmytrasiewicz M, Rachunkowość. Podstawowe założenia i zasady, Difin, warszawa 2008, str. 45 45 Śnieżek E., Wprowadzenie do rachunkowości, Oficyna a Wolters Kluwer business, Kraków 2009, str. 301 31 VIII. Zysk (stara) netto to zysk lub strata w wyniku finansowym, w danym roku obrotowym. IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego korygują wypracowany w ciągu roku obrotowego zysk netto, który jest przeznaczony do podziału. Ostatnia grupą w bilansie są zobowiązania i rezerwy na zobowiązania, które klasyfikowane są w sposób następujący: I. Rezerwy na zobowiązania są to zobowiązania których termin wymagalności i kwota nie są pewne, ale można oszacowywać ich wysokość co związane jest z niepewnością powstającą w wyniku transakcji finansowych. Rezerwy na zobowiązania pochodzą z rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, z rezerw na świadczenia emerytalne i podobne oraz z pozostałych rezerw do których zalicza się poręczenia, gwarancje itp. II. Zobowiązania długoterminowe to takie których część lub całość będzie wymagalna powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego z podziałem na zobowiązania od jednostek powiązanych i pozostałych. Są to przede wszystkim zobowiązania pochodzące z kredytów i pożyczek, z tytuły emisji dłużnych papierów wartościowych, weksli, ugody bankowe, leasing finansowy, ale wyjątek stanowią w tym przypadku zobowiązania z tytułu dostaw i usług, które w całości umieszczone są w zobowiązaniach krótkoterminowych. III. Zobowiązania krótkoterminowe to ogół zobowiązań z tytułu dostaw u usług wymagalne w czasie 12 miesięcy od dnia bilansowego. Przedstawiane są w postaci: zobowiązań od jednostek powiązanych, pozostałych oraz funduszy specjalnych (fundusz przeznaczony na ściśle określone cele np. fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych). IV. Rozliczenia międzyokresowe przedstawiane są jako rozliczenia kosztów czynne po stronie aktywów (np. czynsz zapłacony z góry za rok, roczny odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych) i bierne po stronie pasywów, powstające gdy najpierw występuje koszt a dopiero później wydatek (np. zużycie energii elektrycznej, gdy do końca okresu nie otrzymano jeszcze faktury). Wykazywane są jako ujemna wartość firmy co może być spowodowane brakiem zysków, płynności czy słabej kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Bilans jest podstawowym elementem sprawozdania finansowego składającym się z aktywów uszeregowanych zgodnie z zasadą rosnącej płynności oraz pasywów, uszeregowanych zgodnie z zasadą rosnącej wymagalności, gdzie zgodnie z zasadą bilansową suma aktywów musi być równa sumie pasywów. Pokazuje sytuację finansową przedsiębiorstwa na określony dzień i pozwala ocenić jej kondycję. 32 I. Przychód ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów III. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów IV. Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby Jednostki B. Koszty działalności operacyjnej I. Wartość sprzedanych towarów i materiałów II. Zużycie materiałów i energii III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty V. Wynagrodzenia VI. Świadczenia na rzecz pracowników VII. Amortyzacja VIII. Pozostałe C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A–B) D. Pozostałe przychody operacyjne I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego II. Dotacje III. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałego II. Pozostałe koszty operacyjne F. Zysk (strata) na działalności operacyjnej (C+D–E) G. Przychody finansowe I. Dywidendy z tytułu udziałów II. Odsetki uzyskane III. Pozostałe H. Koszty finansowe I. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych 35 II. Odsetki do zapłacenia III. Pozostałe I. Zysk (strata) brutto na działalności gospodarczej (F+G-H) J. Zyski nadzwyczajne K. Straty nadzwyczajne L. Zysk (strata) brutto (I+J-K) M. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego I. Podatek dochodowy II. Pozostałe obowiązkowe obciążenia N. Zysk (strata) netto (L-M) Źródło: opracowanie własne na podstawie Ustawy o rachunkowości Tabela 6 Rachunek zysków i strat - wariant porównawczy KOSZTY I STRATY PRZYCHODY I ZYSKI A. Koszty działalności operacyjnej I. Wartość sprzedanych towarów i materiałów II. Zużycie materiałów i energii III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty V. Wynagrodzenia VI. Świadczenia na rzecz pracowników VII. Amortyzacja VIII. Pozostałe B. Zysk ze sprzedaży C. Pozostałe koszty operacyjne I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałego II. Pozostałe koszty operacyjne D. Zysk na działalności operacyjnej E. Koszty finansowe I. Odpisy aktualizujące wartość A. Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi I. Przychód ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia zmniejszenie – wartość ujemna) III. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów IV. Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki B. Strata ze sprzedaży C. Pozostałe przychody operacyjne I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego II. Dotacje II. Pozostałe przychody operacyjne D. Strata na działalności operacyjnej E. Przychody finansowe I. Dywidendy z tytułu udziałów II. Odsetki uzyskane 36 finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych II. Odsetki do zapłacenia III. Pozostałe F. Zysk brutto na działalności Gospodarczej G. Straty nadzwyczajne H. Zysk brutto I. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego I. Podatek dochodowy II. Inne obowiązkowe obciążenia J. Zysk netto III. Pozostałe F. Strata brutto na działalności gospodarczej G. Zyski nadzwyczajne H. Strata brutto I. Strata netto Źródło: opracowanie własne na podstawie Ustawy o rachunkowości Elementem stanowiącym ostatnią pozycją rachunku zysków i strat jest zysk (strata) netto. Jest to skutek działalności jednostki w ramach wszystkich rodzajów działalności z uwzględnieniem ewentualnych pozostałych obowiązkowych zmniejszeń zysku tj. podatek dochodowy. Wypracowanie zysku netto przez przedsiębiorstwo wskazuje, iż jest ono rentowne przy uwzględnieniu innych poza podstawową działalnością operacyjną czynników takich jak: pozostała działalność operacyjna, przychody i koszty finansowe, straty i zyski nadzwyczajne, podatek dochodowy a także inne obligatoryjne obciążenia wyniku finansowego. Informacja o osiągniętym zysku netto jest bardzo ważną informacją dla właścicieli oraz inwestorów, ponieważ stanowi ona podstawę do określenia stopy zwrotu z kapitału, a także wskazuje na możliwości wypłaty dywidend. 2.3. Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych jest obowiązkowym elementem rocznego sprawozdania finansowego dla większych jednostek gospodarczych. Jest dokumentem finansowym, sporządzanym obligatoryjnie przez jednostki, które mają obowiązek badania i ogłaszania sprawozdań finansowych (np. banki, spółki akcyjne, 37 1. o tym, czy podmiot przygotowujący roczne sprawozdanie finansowe opierał się na zasadach znajdujących się w ustawie o rachunkowości czy tych zawartych w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości , 2. informacje dopełniające bilans, rachunek zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych oraz zestawienie zmian w kapitale własnym, których głównym celem ułatwienia zrozumienia informacji znajdujących się w tych dokumentach, 3. informacje rozszerzające, które nie mają miejsca w innych elementach rocznego sprawozdania finansowego, jednak ich znaczenie jest istotne dla odbiorcy tego sprawozdania. Informacja dodatkowa składa się z dwóch elementów. Pierwszym z nich jest wprowadzenie do sprawozdania finansowego, które zawiera opis przyjętych zasad rachunkowości, natomiast drugim są dodatkowe informacje i objaśnienia. Informacje zawarte w tych elementach mogą być tworzone w sposób bardziej szczegółowy niż jest to uregulowane w ustawie o rachunkowości56. We wprowadzeniu obok podstawowych informacji powinny być zawarte informacje tj.57: 1. Informacje identyfikujące firmę czyli nazwa i siedziba firmy, przedmiot działalności jednostki oraz nazwa organu prowadzącego rejestr. 2. Czas trwania działalności jednostki w przypadku gdy jest on ograniczony. 3. Okres objęty sprawozdaniem finansowym. 4. Deklaracja dotycząca kontynuowania działalności. 5. Przyjęte zasady rachunkowości. 6. Informacja o środkach trwałych, funduszach oraz struktura rachunku wyników. Głównym celem sporządzania dodatkowych informacji i objaśnień, jest przekazanie odbiorcom sprawozdań finansowych dodatkowych opisowych oraz liczbowych informacji, które nie zostały zamieszczone we wprowadzeniu, a które służą uzupełnieniu sprawozdania finansowego. Przede wszystkim zawarte powinny być w nich informacje dotyczące: dodatkowych objaśnień i informacji dotyczących zrozumienia bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale własnym, rachunku przepływów pieniężnych, sprawozdania finansowego, informacji dotyczących proponowanego podziału zysku lub pokrycie straty, informacje odnośnie pracowników i organów jednostki. 56 Dreliszak E., Sprawozdanie finansowe od A do Z informacja dodatkowa, ODDK, Gdańsk 2009, str. 6-7. 57 www.vademecumksiegowego.pl, Wprowadzenie do sprawozdania finansowego, 06.05.2017 40 Rozdział III Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych Analiza wskaźnikowa jest często stosowanym narzędziem badawczym, gdyż dzięki niej można szybko i efektywnie pozyskać informacje dotyczące sytuacji majątkowej i finansowej firmy. Pozwala ona na obiektywną ocenę badanego zjawiska gdyż jest ona ograniczona pewnymi normami, a kiedy jest stosowana razem z analizą otoczenia może pozytywnie wpłynąć na kształtowanie się przyszłości przedsiębiorstwa58. Dzięki niej możliwa jest59: ocena przeszłych i przewidywanie przyszłych wyników jednostki, eliminacja potencjalnych zagrożeń pojawiających się w przedsiębiorstwie, ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Analiza wskaźnikowana polega na ustalaniu relacji między określonymi wielkościami, które znajdują się w sprawozdaniach finansowych (w szczególności w bilansie i rachunku zysków i strat). Relacje te nazwane są wskaźnikami, których obliczanie nie jest czasochłonne, dlatego umożliwiają szybkie ustalenie słabych i mocnych stron przedsiębiorstwa60. Jednak oprócz zalet pojawiają się wady. Przede wszystkim wymaga wyważonego doboru wskaźników, a jej podstawą jest wyłącznie przeszłość firmy. Na potrzeby analizy finansowej powstało bardzo wiele wskaźników jednak najszersze zastosowanie zyskały te, które w klasycznej klasyfikacji badają podstawowe aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa61: - wskaźniki płynności, - wskaźniki zadłużenia i obsługi długu, - wskaźniki sprawności, - wskaźniki rentowności (zyskowności), 58 Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014. str. 145. 59 Jerzemowska M., Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, red., PWE, Warszawa 2013, str 60 Stępień K., Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2008, s. 82. 61 Gajdka J., Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 303. 41 3.1 Wskaźnik płynności Wskaźniki płynności finansowej znajduje zastosowanie głównie przy analizowaniu zdolności przedsiębiorstwa do terminowej regulacji zobowiązań krótkoterminowych. Według M. Wypycha definiowana jest „jako jego zdolność do upłynnienia aktywów (o różnym stopniu płynności), które szybko i z łatwością można zamienić na gotówkę bez większego ryzyka”62. Jej wartość jest znacząca dla przetrwania przedsiębiorstwa oraz dla wszystkich interesariuszy, a do jej oceny wykorzystuje się wskaźniki tj.: - wskaźnik bieżącej płynności (Current Radio), jest traktowany jako wskaźnik bezpieczeństwa, który pokazuje w jakim stopniu bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania firmy. Jego optymalna wartość przyjmuje różne wartości w zależności od specyfiki branży, warunków otoczenia czy strategii jaką przyjęła firma, jednak przyjmuje się, że najbardziej odpowiednią wielkością tego składnika to wartość 1,2-1,3, maksymalna to 2 (chodź w niektórych przepadkach może to już oznaczać zbyt wysoką płynność, tzw. nadpłynność finansowa), a wartość poniżej 1 oznacza że firma ma kłopoty z utrzymaniem płynności finansowej63. Źródło: Opracowanie własne na podstawie: T. Jachna, M. Sierpińska, Ocena przedsiębiorstwa..., op. cit., s. 146- 148. 62 Wypych M., Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy, ABSOLWENT, Łódź 2007, s. 205 63 Sierpińska M., Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa 2002, s. 60. 42 Aktywa bieżące Wskaźnik bieżącej płynności = ------------------------------------------- Pasywa bieżące Majątek obrotowy + krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe czynne = ------------------------------------------------------------------------------------------------------- zobowiązania bieżące + krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe bierne + krótkoterminowe przychody przyszłych okresów 3.2 Wskaźniki sprawności działania Wskaźniki sprawności działania (zwane inaczej wskaźnikami rotacji lub obrotowości) informują jaka jest zdolność przedsiębiorstwa do generowania sprzedaży przez jego zasoby oraz służą do oceny efektywności gospodarowania aktywami w określonej jednostce69. Zwykle są one przedstawiane w cyklach lub w dniach. Aby sprawdzić sprawność działania określonej jednostki potrzebne jest obliczenie jego kilku wskaźników70: 1. Wskaźnik obrotu aktywami – jest on najbardziej ogólnym wskaźnikiem. Kształtuje go relacja przychodów ze sprzedaży oraz przeciętnego stanu aktywów, która mierzy zdolność aktywów przedsiębiorstwa do generowania sprzedaży. Wartość tego wskaźnika zależy od charakteru prowadzonej działalności i czym jest wyższa tym lepsza, ponieważ oznacza wzrost efektywności wykorzystania aktywów. Nagłe pomniejszanie tego wskaźnika nie wskazuje jednak na spadek przychodów, ale na powiększenie się majątku. 2. Wskaźnik rotacji aktywów trwałych służy do określenia zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa oraz do określenia efektywności używania przez przedsiębiorstwo majątku. Przedstawiony jest jako stosunek wielkości sprzedaży do przeciętnego stanu aktywów trwałych. 69 Wypych M., Finanse przedsiębiorstwa z elementami…, op. cit., s. 210. 70 Nowak W., Rachunkowość…, op.cit. str. 329-330 45 Przychód ze sprzedaży Wskaźnik obrotu aktywami = ------------------------------------------- Przeciętny stan aktywów Przychód ze sprzedaży Wskaźnik rotacji aktywów trwałych = ------------------------------------------------ Przeciętny stan aktywów trwałych 3. Wskaźnik rotacji aktywów obrotowych określa szybkość obrotu bieżącymi aktywami czynnymi przedsiębiorstwa. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym więcej wykorzystywanego jest majątku obrotowego. Według M. Stępińskiej: „Badanie wskaźników rotacji majątku obrotowego w sposób specjalny jest istotne dla firm, gdzie ten majątek stanowi podstawowy zasób majątkowy firmy. Mniejsze znaczenie ma natomiast w przedsiębiorstwach, gdzie przeważającą część aktywów stanowi majątek trwały"71. Wyrażony jest on poprzez zestawienie ze sobą przychodów ze sprzedaży i przeciętnego stanu aktywów obrotowych. 4. Wskaźnik rotacji należności (inaczej też cykl inkasa) zestawia ze sobą dwie wielkości72: - stan należności (średni stan w określonym okresie), - strumień należności (równoznaczny ze sprzedażą brutto). Ważne jest, by przy obliczaniu tego wskaźnika brać pod uwagę tylko sprzedaż kredytowaną a nie gotówkową73. Może być on wyrażony w cyklach oraz w dniach. Wskaźnik wyrażony w cyklach powinien przyjmować wartości względnie wysokie, bo w przeciwnym razie będzie świadczyło to o zamrożeniu środków w należnościach, natomiast wskaźnik wyrażony w dniach powinien być jak najmniejszy, co oznaczać będzie skuteczne ściąganie należności przez firmę. wskaźnik rotacji należności w cyklach: Wskaźnik rotacji należności w dniach: 71 Sierpińska M., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN Warszawa 1999, s. 97. 72 Dudycz T., Analiza finansowa, jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa, WIZM, Wrocław 2011, str. 85 73 Dudycz T., Analiza finansowa, jako narzędzie…, op. cit. str. 85 46 Przychód ze sprzedaży Wskaźnik rotacji aktywów obrotowych = ------------------------------------------------ Przeciętny stan aktywów obrotowych Sprzedaż brutto Wskaźnik rotacji należności = ------------------------------------------------ Średni stan należności 5. Wskaźnik rotacji zapasów pokazuje ilość odtworzeń stanu zapasów z przychodów uzyskanych ze sprzedaży, która nastąpi w ciągu roku rozrachunkowym. Tak samo jak wskaźnik rotacji należności może być wyrażony w cyklach oraz w dniach. Wartość wskaźnika wyrażona w cyklach im jest wyższa, tym lepsza efektywność gospodarności zapasami, natomiast im niższa tym dłuższy cykl sprzedaży zapasów co jest równoznaczne ze zwiększaniem się ilości zapasów w przedsiębiorstwie co może doprowadzić do trudności sprzedaży później tych zapasów, które mogą stać się zbędne74. Natomiast przy obliczaniu wskaźnika w dniach sytuacja jest odwrotna. Lepsza sytuacji jest wówczas, gdy wskaźnik jest niższy, ponieważ oznacza to szybszy obrót zapasami co doprowadza do wzrostu zyskowności przedsiębiorstwa. wskaźnik rotacji zapasów wyrażony w cyklach wskaźnik rotacji zapasów wyrażony w dniach 74 Leszczyński Z., Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.95 47 Średni stan należności x 365 Wskaźnik rotacji należności w dniach = ------------------------------------------------ Sprzedaż brutto Sprzedaż brutto Wskaźnik rotacji zapasów w cyklach = ------------------------------------------------ Średni stan zapasów Średni stan zapasów x 365 Wskaźnik rotacji zapasów w dniach = ------------------------------------------------ Sprzedaż brutto szybki wzrost jest niepokojący, ponieważ związany jest ze wzrotem stopnia zadłużenia przedsiębiorstwa. Kolejnym i zarazem ostatnim omawianym wskaźnikiem jest wskaźnik pokrycia obsługi długu, który dostarcza informacji na temat tego, ile razy zysk brutto z może pokryć roczne spłaty kredytu długoterminowego, a także jego odsetek. Dzięki niemu możliwe jest określenie stopnia zabezpieczenia obsługi kredytu przez odłożony przez firmę zysk. Według przyjętych ustaleń, zakłada się że wskaźnik ten powinien znajdować się w przedziale od 1,2 do maksymalnie 2,580 Wskaźnik pokrycia obsługi długu liczony jest według następującego wzoru81: Aby otrzymać jego prawidłową wartość potrzebne jest obliczenie wielkości EBIT, która jest zyskiem przed odliczeniem podatków i odsetek. W obliczeniach zawarte są: Wszystkie przychody Wszystkie koszty operacyjne Koszty nieoperacyjne Koszty związane z działalnością podstawową. EBIT obliczyć można na 3 sposoby. Pierwszy z nich związany jest z różnicą sprzedaży i kosztów operacyjnych (tzw. sposób księgowy). Drugi sposób polega na zsumowaniu zysku 80 Sierpińska M., Ocena przedsiębiorstwa…, op. cit., s. 92. 81 .Gajdka J., Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.213. 50 Zobowiązania długoterminowe Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = ------------------------------------------------ Kapitał własny Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Wskaźnik pokrycia obsługi długu = ------------------------------------------------------------------- Odsetki+(rata kapitałowa/(1-stopa podatkowa) brutto i odsetek (tzw. sposób finansowy). Ostatnim i najczęściej stosowanym sposobem na obliczenie wartości EBIT jest różnica marży brutto i kosztów stałych. 3.4 Przydatność i istota analizy wskaźnikowej Analiza wskaźnikowa jest niezmiernie istotna przy ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jest pogłębieniem podstawowej analizy dokumentów finansowych oraz bazuje na obserwacji zależności jakie zachodzą między elementami w bilansie, a także w rachunku zysków i strat. Jej przydatność uzależniona jest odpowiedniego doboru wskaźników w odniesieniu do konkretnych obszarów w których funkcjonuje badane przedsiębiorstwo Istnieje wiele argumentów i powodów, które zachęcają do stosowanie analizy wskaźnikowej, m.in: - dzięki niej możliwa jest ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa nie tylko przez osoby wewnętrzne, ale również zewnętrzne, - dzięki odpowiedniemu wyborze wskaźników istnieje możliwość obserwacji trentów i tendencji w perspektywie kilku lat, - umożliwia porównanie pewnych wielkości (wskaźnikowych) w określonym obszarze: branżach, konkurentów grup przedsiębiorstw itd., - wskazuje powody przez jakie pojawia się oraz sposoby jak należy mu zapobiegać i jak go zwalczać Jej przydatność uzależniona jest odpowiedniego doboru wskaźników w odniesieniu do konkretnych obszarów, w których funkcjonuje badane przedsiębiorstwo oraz powinna być kluczowym elementem podczas każdej oceny przedsiębiorstwa, ponieważ w bardzo krótkim czasie można poznać stan badanych obszarów działalności firmy. Wybór wskaźników jest bardzo szeroki, przez co możliwe jest badanie różnych obszarów ekonomicznych działalności firmy, jednak konieczne jest by podczas obliczania wartości wskaźników odpowiednio uzupełnić je narzędziami analitycznymi. Podsumowując, analiza wskaźnikowa badanego przedsiębiorstwa jest szybką i efektywną metodą badania kondycji przedsiębiorstwa oraz wglądu w operacje gospodarcze i ogólne funkcjonowanie firmy, jednak należy pamiętać, że jest ona ograniczona pewnymi normami (np. bazuje na przeszłości firny). 51 Rozdział IV Praktyczne wykorzystanie narzędzi analizy finansowej do zbadania kondycji przedsiębiorstwa 4.1 Charakterystyka spółki Vistula Group S.A. jest firmą wywodzącą się już z okresu dwudziestolecia międzywojennego i jest jedną z najbardziej popularnych firm w dziedzinie odzieżowej oraz jubilerskiej. Poprzez dynamiczny rozwój oraz fuzje Vistula ciągle wzmacnia swoją pozycję na rynku. Połączenie to miało miejsce z różnymi firmami, których marki posiadają długoletnią historię, tj.: Vistula na rynku polskim pojawiła się w 1967 roku i produkuje nie tylko klasyczną, elegancką odzież męską skupioną na garniturach, ale również kolekcję najnowszych trendów w modzie oraz modę casualową. Wólczanka - marka istniejąca od 1948 roku, ciągle prężnie rozwijająca się i powiększająca swój asortyment. Na początku istniała tylko z ofertą koszul męskich (z których najbardziej ekskluzywna jest linia Lambert), później w sprzedaży pojawiły się koszule damskie, swetry i inne akcesoria. Galeria Centrum to sieć domów towarowych powstała w 1998 roku, jednak po ośmiu latach została kupiona przed Vistula & Wólczanka S.A., a w 2009 roku ogłosiła upadłość z powodu utraty płynności finansowej oraz z braku prozo mienia pomiędzy wierzycielami. Kruk jest marką powstałą już w 1840 roku i skupiona jest przede wszystkim na wyrobach jubilerskich. Deni Cler to marka pojawiła się na polskim rynku w 1991 roku. Pochodzi z Mediolanu i skierowana jest głównie do kobiet. Jest kierowana przez spółkę zależną DCG S.A, której Vistula posiada 100% akcji. Na dzień dzisiejszy kształt grupy kapitałowej przedstawia się w następujący sposób: 52 publicznej wiadomości m.in. na stronie internetowej. Mogłaby zostać wzbogacona o relacje z walnych zgromadzeń, aktualności z życia grupy kapitałowej, czy też materiałów prasowych dotyczących firmy. Struktura Zarządu i Rady Nadzorczej kształtuje się następująco: Tabela 8 Struktura Zarządu i Rady Nadzorczej spółki Vistula Group S.A. Grzegorz Plich Prezes zarządu Radosław Jakoniuk Wiceprezes zarządu Mateusz Żmijewski Jerzy Mazgaj Przewodniczący Rady Nadzorczej Ilona Malik Wiceprzewodnicząca Rady Nadzorczej Michał Mierzejwski Członek Rady Nadzorczej Artur Jędrzejewski Mirosław Panek Grzegorz Wójtowicz Źródło: Opracowanie własne na podstawie www.vistulagroup.pl na dzień 11.06.2017 W 2017 planowana jest wielka fuzja na skalę światową. Została już podjęta decyzja odnośnie fuzji dwóch największych liderów na rynku garniturów i koszul, czyli Vistula Group S.A. oraz marki bytom. Dzięki tej fuzji możliwe byłoby połączenie programów lojalnościowych tych marek, zmiana polityki cenowej i rabatowej, jednak nie ma liczyć na rebranding i połączenie obu tych marek. Każda z nich pozostanie samodzielna ale będą działać w ramach jeden grupy kapitałowej. 55 4.2 Analiza rachunku zysków i strat Do zbadania kondycji finansowej przedsiębiorstwa niezbędne jest wykorzystanie sprawozdań sporządzonych przez spółkę Vistula Group S.A tj.: - rachunek zysków i strat - bilans - rachunek przepływów pieniężnych - analiza wskaźnikowa w przedsiębiorstwie. Do przeprowadzenia wstępnej analizy kondycji finansowej ważne jest przeanalizowanie rachunku zysków i strat prezentującego się w następujący sposób: Tabela 9 Rachunek zysków i strat na dzień 31 grudnia 2016 Rachunek zysków i strat (tys. PLN) 2016 2015 Przychody ze sprzedaży 312 136 264 028 Koszt własny sprzedaży 145 750 121 034 Zysk (strata) brutto ze sprzedaży 166 386 142 994 Pozostałe przychody operacyjne 1 289 271 Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 58 - Koszty sprzedaży 112 440 91 031 Koszty ogólnego zarządu 32 953 29 792 Pozostałe koszty operacyjne 1 197 1 118 Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych - 126 Zysk (strata) na działalności operacyjnej 21 143 21 198 Przychody finansowe 2 416 1 048 Zysk na sprzedaży spółki zależnej - - Koszty finansowe 2666 5 966 Strata na sprzedaży spółki zależnej - - Zysk (strata) brutto 20 893 16 280 Podatek dochodowy 4 318 3 392 Zysk (strata) roku z działalności kontynuowanej 16 575 12 888 Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://www.vistulagroup.pl/dla-inwestorow/raporty- okresowe?cat=20 na dzień 11.06.2017 56 W analizowanym okresie Vistula Group S.A. notuje wzrost przychodów ze sprzedaży o 48 108 tysięcy zł, czyli o 1,18% co jest bardzo dobrym wynikiem dla spółki, natomiast koszt własny ze sprzedaży wzrósł z roku na rok o 24 716 tysiące zł, czyli o 1,2%. Oprócz tego zaobserwować można, że wzrostowi uległy również wielkości tj.: - zysk (strata) brutto ze sprzedaży - zysk (strata) brutto - zysk (strata) roku z działalności kontynuowanej Znaczny spadek zaobserwować można jedynie w kosztach finansowych oraz w zysku(stracie) z działalności operacyjnej, jednak spadek tych wartości nie powinien być niepokojący gdyż firma wykazuje w tym momencie lepsze wyniki niż w roku poprzednim. 4.3 Analiza bilansu Na dzień 31 grudnia 2016 roku suma bilansowa zwiększyła się o 1,05% w stosunku do stanu na koniec poprzedzającego roku obrotowego (26 298 000 złotych), na co miał wpływ wzrost wartości aktywów obrotowych o 1,25% (29 012 000 złotych), oraz wzrost wartości udziałów i akcji o 1% ( 1 387 000 złotych). Spadek wartości aktywów trwałych spowodowany był przede wszystkim ujemnymi należnościami długoterminowymi, które zmieniły swoją wartość w badanym okresie aż o 3 978 000 zł, nieruchomościami inwestycyjnymi których wydatki wzrosły o 170 000 oraz innymi wartościami niematerialnymi o 148 000. Nie zmieniłam się jednak wartość firmy i w obu latach miała ona wartość 60 697 000 zł oraz inne inwestycje długoterminowe 4 000zł. W tym samym okresie aktywa obrotowe uległy wzrostowi o 29 012 000 zł, co było wynikiem wzrostu stanu zapasów o 18 460 000 zł, należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności o 4 317 000zł, środków pieniężnych i ich ekwiwalentów 7 292 000zł oraz pozostałych aktywów trwałych o 32 000 zł. Po stronie pasywów zmiany dotyczyły zarówno kapitału własnego (wzrost o 22 383 000 zł) jak i zobowiązania i rezerwy razem (spadek wartości o 37 535 000 zł). Wzrost kapitału własnego wynikał przede wszystkim ze wzrostu wartości kapitału podstawowego (491 000 złotych), wzrostu kapitału zapasowego (17 122 000 zł) oraz ze wzrostu wyniku finansowego roku bieżącego o 2 893 000 zł. 57 4.4 Analiza rachunku przepływów pieniężnych Tabela 11 Sprawozdanie z przepływów pieniężnych na dzień 31 grudnia 2016 tys. PLN 2016 2015 Zysk (strata) netto 16 575 13 258 Korekty: Amortyzacja 7 323 7 480 Zysk (strata) na inwestycjach -58 126 Koszty z tytułu odsetek 1 863 2 671 Zmiana stanu rezerw 2 047 249 Zmiana stanu zapasów -18 461 -11 083 Zmiana stanu należności - 5800 -754 Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów 6 916 -3 212 Inne korekty - 326 - 2478 Środki pieniężne wygenerowane w działalności operacyjnej 10 079 6 257 Podatek dochodowy zapłacony -3 558 -2 116 Odsetki zapłacone -1 863 -2 671 Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej 4 658 1 470 Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Otrzymane odsetki 6 24 Dywidendy otrzymane z tytułu inwestycji dostępnych do sprzedaży - 411 Wpływy ze sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych 6 198 2 059 Wpływy z udzielonych pożyczek 15 15 Nabycie wartości niematerialnych -280 -352 Nabycie rzeczowych aktywów trwałych -7 423 -8 937 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -2 376 -6 784 Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Wpływy netto z emisji akcji (wydania udziałów) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 4 414 874 Wpływy z tytułu zaciągnięcia kredytów i pożyczek 5 000 120 597 Wpływy z tytułu udzielonej pożyczki spółce zależnej 1 200 600 Spłaty kredytów i pożyczek -5 250 -4 000 Wykup dłużnych papierów wartościowych - -119 000 60 Wydatki z tytułu udzielnoej pożyczki spółce zależnej - -1 597 Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego -354 -249 Inne wydatki finansowe – aport ZCP - -111 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 5 010 - 2886 Zwiększenie (zmniejszenie) netto stanu środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych 7 292 -8 200 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu 4 237 12 437 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu 11 529 4237 Przepływy pieniężne netto razrem 7 292 - 8 200 Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://www.vistulagroup.pl/dla-inwestorow/raporty-okresowe? cat=20 na dzień 11.06.2017 Analizując rachunek przepływów pieniężnych można zauważyć wzrost wartości gotówki w 2016o 7 292 000 zł, co spowodowało zmniejszenie bilansowej wartości środków pieniężnych, a także ich ekwiwalentów do kwoty – 8 200 000zł. . Przepływy operacyjne w roku 2016 były wyższe niż w roku 2015 i co najważniejsze, w obu okresach były wielkością dodatnią. Takie wartości są pozytywnie oceniane (im wyższe, tym lepsze) gdyż oznacza to, iż badane firma i w trakcie stwarzania nadwyżki finansowej z podstawowych sfer swej działalności gospodarczej. Ujemna wartość przepływów nie jest jednak niepokojąca w danym okresie, jednak jeśli trwa to dłuższy czas może to oznaczać, iż działalność operacyjna nie dostarcza środków pieniężnych danemu przedsiębiorstwu. Przepływy inwestycyjne w roku 2016 i 2015 były ujemne. Może to oznaczać iż spółka posiada duże wzrosty zapasów oraz należności lub to, iż firma podjęła wydatki na zakup nowego majątku (zarówno rzeczowe jak i finansowe). Intensywny rozwój bardzo często wymusza potrzebę inwestowania, co prowadzi do tego, iż wydatki na te inwestycje przewyższą wpływy ze sprzedaży zużytych, czy też zbędnych składników majątku tego przedsiębiorstwa. Wpływy środków pieniężnych w badanym okresie z działalności finansowej stanowiły wpływy z tytułu zaciągnięcia kredytów i pożyczek, Wpływy netto z emisji akcji (wydania udziałów) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału, a także z tytułu udzielonej pożyczki spółce zależnej. W roku 2015 środki pieniężne z działalności finansowej przyjmowały wartość ujemną, natomiast w roku 2016 sytuacja się odwróciła. Oznacza to, został zaciągnięty kredyt, emitowane są akcje i papiery wartościowe lub zaciągane są zobowiązanie leasingowe. 61 W analizowanym przypadku rachunku przepływów pieniężnych mamy sytuację, w której wpływy z działalności operacyjnej i finansowej są dodatnie, natomiast wpływy z działalności inwestycyjnej przyjmują wartości ujemne. W tym przypadku mamy do czynienia z jedna z najbardziej bezpiecznych, słusznych i pożądanych sytuacji, w której to spółka ciągle gromadzi pod inwestycje środki pieniężne z zewnątrz. Korzysta ona z takich źródeł jak pożyczki, emisje akcji itp. Dzięki czemu inwestorzy nie mają obaw do finansowania takiej spółki, która przynosi zyski i je reinwestuje. Wariant ten traktowany jest jako najbardziej pożądany , gdyż wskazuje na to, że przedsiębiorstwo ciągle rozwija się i potrzebuje środków na pokrycie wydatków na ten rozwój z zewnątrz. 4.5 Analiza wskaźnikowa w przedsiębiorstwie Do przeprowadzenia analizy wskaźnikowej przedsiębiorstwa potrzebne są dane wykorzystywane do wyceny przedsiębiorstwa w bilansie, rachunku wyników oraz przepływów. Przy analizie wskaźnikowej ważne jest aby obliczone dane można było porównać w przestrzeni lub w czasie, dlatego zostaną one porównane na przestrzeni 3 ostatnich lat. 62 W badanym przedsiębiorstwie wskaźnik rotacji zapasów w dniach pokazuje bardzo wysokie wartości co nie świadczy o korzystnej sytuacji. W momencie gdyby wartość wskaźnika była niska, wówczas zyski firmy byłyby znacznie większe. W przedsiębiorstwie występuje niepożądane zjawisko wzrostu tego wskaźnika w porównaniu z rokiem 2015, gdzie nastąpił wzrost o 55 dni, jednak porównują rok 2015 i 2014, nastąpił spadek blisko 100 dni (co było sprzyjające dla firmy). Jednak wartość tych wskaźników w każdym z badanych okresów jest dość wysoka i przedsiębiorstwo powinno podjąć działania do ich zmniejszenia. Analizując wskaźniki rentowności warto skupić się na wskaźnikach rentowności sprzedaży brutto, netto oraz rentowności netto kapitału własnego. Wysokość wskaźnika rentowności sprzedaży brutto uzależniona jest od prowadzonej polityki cenowej pewnego podmiotu gospodarczego oraz zysku, jaki został uzyskany ze sprzedaży. Przy ocenie przedsiębiorstwa według tego wskaźnika, należy pamiętać aby porównać je z innymi firmami z branży, jednak przyjęte jest że czym wyższy wskaźnik , tym lepsza sytuacja firmy. W roku 2016 wskaźnik wzrósł aż o blisko 30 p.p., co w kondycji finansowej przedsiębiorstwa oceniane jest bardzo pozytywnie. Podobnie jest ze wskaźnikiem sprzedaży netto, który pokazuje jaka wielkość marży zysku przynosi pewna ilość sprzedaży. Podobnie jak w sytuacji wskaźnika rentowności sprzedaży brutto bardziej pożądana jest wysoka wartość wskaźnika. W tym przypadku taka sytuacja miała miejsce, gdyż w 2016 nastąpił wzrost o 0,4 p.p. co było korzystnym zjawiskiem i co pozwala na szybszy rozwój przedsiębiorstwa. Ostatnim wskaźnikiem, użytym do oceny kondycji przedsiębiorstwa jest wskaźnik rentowności netto kapitału własnego. Sytuacja jest podobna we wszystkich tych wskaźnikach rentowności, tzn. wyższa wartość – korzystniejsza sytuacja firmy, a także wyższą możliwość udzielanych dywidend dla udziałowców. Jest on jednym z najważniejszych wskaźników w gospodarce, gdyż dzięki niemu możliwe jest określenie zdolności generowania wyniku finansowego. Na podstawie tabeli 13 zaobserwować można, iż wzrost nie podlega spadkowi na przestrzeni trzech ostatnich lat działania przedsiębiorstwa, co jest kolejną dobrą pozycją w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Podsumowując wyniki analizy wskaźnikowej na rok 2016, należy zaobserwować następujące tendencje: - wzrost wskaźnika płynności, kapitału obrotowego, wskaźnika podwyższonej płynności, rentowności sprzedaży netto, a także kapitału własnego, 65 - spadek stopy zadłużenia oraz poziomu wskaźnika rentowności sprzedaży brutto, - skrócenie cyklu rotacji należności, ale wydłużenie rotacji zobowiązań i zapasów, - utrzymanie się na tym samym poziomie stopnia pokrycia majątku kapitału własnego. Podsumowanie Podsumowując należy podkreślić, iż w tak dynamicznie rozwijającym się otoczeniu prowadzenie przedsiębiorstwa staje się bardzo trudnym i złożonym procesem. W sytuacji gdy dostęp do kompleksowych informacji jest ograniczony, prowadzenie tego przedsiębiorstwa staje się wręcz niemożliwe, dlatego tak ważne jest przeprowadzenie bardzo dokładnego bilansu, rachunku zysków i strat, analizy przepływów pieniężnych oraz analizy wskaźnikowej, dzięki czemu można ocenić w jakiej kondycji znajduje się badane przedsiębiorstw, wyciągnąć wnioski na przyszłość, jakie kroki należy podjąć, aby usprawnić jego rozwój czy poprawić jego ogólną sytuację, by móc osiągać wyznaczone cele. Przeprowadzenie analizy finansowej, z wykorzystaniem bilansu, rachunku zysków i strat oraz przepływów pieniężnych, daje możliwość zbadania i przeanalizowania w sposób szczegółowy kondycji finansowej badanego przedsiębiorstwa. Ma ona również udział w poznaniu działań, które w sposób szkodliwy wpływają na funkcjonowanie badanej firmy. Dzięki tej identyfikacji menedżerowie mogą podjąć działania, które pozwolą zaprzestać negatywnym wpływom na przedsiębiorstwo. Spółka w ciągu 3 ostatnich lat wykazuje tendencje zrostowe, jej kondycja finansowa ciągle się polepsza. W wyniku otrzymania dodatnich wartości przepływów środków pieniężnych z działalności operacyjnej i finansowej oraz ujemnych z działalności operacyjnej, można stwierdzić, iż jest to przedsiębiorstwo bardzo dojrzałe, natomiast ciągle inwestujące w rozwój. Posiada ono również duże potrzeby inwestycyjne, jednak uzysku pomoc z zewnątrz w tej dziedzinie. Dobrze prowadzona polityka firmy pomaga w osiągani celów, w przyłączaniu ciągle nowych marek do spółki Vistula Group S.A. przez co rośnie ona w siłę, a prognozy finansowe oraz analiza wskaźnikowa pokazuje, zmierza ona w dobrym kierunku. Dlatego utrzymanie obecnych tendencji (w porównaniu z poprzednimi latami) z pewnością może doprowadzić przedsiębiorstwo do jeszcze większego sukcesu. 66 Zakończenie Vistula Group S.A. w roku 2016 uzyskała najlepszy w swojej długoletniej historii wynik dotyczący przychodów, a także zrealizowanego zysku netto co pozwoliło na pełną realizację założonych przez akcjonariuszy celów. W dużym stopniu do osiągnięcia tego celu przyczyniło się partnerstwo z reprezentacją narodową oraz kampania z Robertem Lewandowskim co spowodowało umocnienie się wizerunku przedsiębiorstwa, które doprowadziło do rekordowego wzrostu sprzedaży. Spółka wyznaczyła sobie jednak od razu nowe cele, polegające na zwiększeniu przychodów ze sprzedaży na poziomie wyższym niż tempo przyrostu sieci detalicznej oraz utrzymanie poziomu dynamiki sprzedaży na poziomie podobnym do roku 2016. Spółka Vistula Group S.A. największy nacisk kładzie na rozwój przedsiębiorstwa, który ma być teraz skupiony na sprzedaży internetowej poprzez ulepszanie i ułatwianie tego procesu. Celem pracy było przeprowadzenie analizy finansowej przedsiębiorstwa Vistula Group S.A. przedstawienie jej przydatności w ocenie kondycji przedsiębiorstwa, a także przedstawienie narzędzi potrzebnych do jej przeprowadzenia. Analiza ta wykazała, iż analizowane przedsiębiorstwo w badanym okresie występuje w fazie rozwoju na wskazują ujemne przepływy z działalności inwestycyjnej, a także dodatnie przepływy z działalności finansowej, które wynikały ze zobowiązań potrzebnych na pokrycie inwestycji wykonywanych przed badane przedsiębiorstwo. Dzięki analizie wskaźnikowej przeprowadzonej na danych udostępnianych w corocznych raportach przez spółkę można śmiało stwierdzić, iż firma znajduje się w dobrej kondycji finansowej. Wpływ na ten wniosek mają wskaźniki, których wartość w porównaniu z poprzednimi latami ciągle ulega polepszeniu. Zalicza się do nich m.in. wskaźnik zadłużenia , który od 2014 ulega zmniejszeniu co jest dobrą prognozą dla firmy. Wskaźnik płynności jest w przypadku badanego przedsiębiorstwa delikatnie podwyższony co może oznaczać, iż firma przechowuje nadmiernie zapasy, jednak na chwile obecną nie ma powodów do niepokoju, gdyż inne wskaźniki są na odpowiednim poziomie. Wartość wskaźnika efektywności i rentowności w porównaniu z poprzednimi okresami również znajduje się na odpowiednim poziomie, a jej trend zmierza w odpowiednim dla przedsiębiorstwa kierunku. 67 19. Nowak E., Budżetowanie przedsiębiorstwie: organizacja, procedury, zastosowanie, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010. 20. Nowak E., Rachunkowość – zasady i metody, PWE, Warszawa 2016. 21. Nowak E., Rachunkowość kurs podstawowy, PWE, Warszawa 2016. 22. Poniatowska L., Wycena bilansowa rzeczowych aktywów trwałych i jej skutki sprawozdawcze, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 765, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” nr 61, t. 2, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. 23. Robertson J., Pełna analiza systemowa, Wydawnictwo naukowo-techniczne. 24. Ross S. A., Finanse przedsiębiorstw, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1999. 25. Siemińska E., Finansowa kondycja firmy, metody pomiaru i oceny, Poltext, Warszawa 2003. 26. Sierpińska M., Metody podejmowania decyzji finansowych, PWN Warszawa 2007. 27. Sierpińska M., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych PWN, Warszawa 2004. 28. Sierpińska M., Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa 2002. 29. Stępień K., Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2008. 30. Szymonik Andrzej, Zarządzanie zapasami i łańcuchem dostaw, Difin, Warszawa 2013. 31. Śnieżek E., Wprowadzenie do rachunkowości, Oficyna a Wolters Kluwer business, Kraków 2009. 32. Świderska G.,, Sprawozdania finansowe bez tajemnic, Warszawa, Difin, 2008. 33. Tracy J. A., Sprawozdania finansowe firm, PWN, Warszawa 1994. 34. Walczak M., Analiza finansowa w zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem, Difin, Warszawa 2007, str.346 35. Waśniewski T., Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, FRR, Warszawa 2002. 36. Wójtowicz P., Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, Tom 76, SKwP, Warszawa 2014. 37. Wypych M., Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy, ABSOLWENT, Łódź 2007, s. 205 70 Spis ustaw: 1. Ustawa o Rachunkowości, Dz.U. z 2013 r. poz. 330, 613, z 2014 r. poz. 768, 1100, z 2015 r. poz. 4. Art. 3 ust. 1 pkt 18c 2. Ustawa o rachunkowości 2017 (Dz. U. 2016, poz. 1047) Strony internetowe: 1. www.instytucjawiedzyfinansowej.pl, Kwalifikacja i wycena inwestycji, 08.02.2017 2. www.vademecumksiegowego.pl, Wprowadzenie do sprawozdania finansowego, 06.05.2017 71 Spis tabel Tabela 1 Czynniki oddziaływujące na sytuację finansową przedsiębiorstwa..........................18 Tabela 2 Kryterium podziału....................................................................................................24 Tabela 3 Użytkownicy sprawozdań finansowych.....................................................................26 Tabela 4 Wzór bilansu opublikowanego w załączniku do ustawy o rachunkowości...............29 Tabela 5 Rachunek zysków i strat - wariant kalkulacyjny.......................................................37 Tabela 6 Rachunek zysków i strat - wariant porównawczy......................................................38 Tabela 7 Podział głosów według akcjonariuszy w spółce Vistula Group S.A.........................57 Tabela 8 Struktura Zarządu i Rady Nadzorczej spółki Vistula Group S.A..............................58 Tabela 9 Rachunek zysków i strat na dzień 31 grudnia 2016...................................................59 Tabela 10 Bilans na dzień 31.12.2016......................................................................................61 Tabela 11 Sprawozdanie z przepływów pieniężnych na dzień 31 grudnia 2016.....................62 Tabela 12 Podstawowe wielkości niezbędne do obliczenia wskaźników................................66 Tabela 13 Wskaźniki płynności, efektywności oraz rentowności............................................66 Spis wykresów Wykres 1 Wykres liniowy........................................................................................................13 Wykres 2 Wykres punktowy.....................................................................................................13 Wykres 3 Wykres powierzchniowy..........................................................................................14 Wykres 4 Wykres bryłowy.......................................................................................................14 Wykres 5 Kształt grupy kapitałowej Vistula Group S.A..........................................................56 Wykres 6 Akcjonariusze Vistula Group S.A............................................................................56 Wykres 6 Akcjonariusze Vistula Group S.A...........................................................................74 72