Odnawialne źrodła energii - Notatki - Geografia - Część 1, Notatki z Geografia

Pobierz Odnawialne źrodła energii - Notatki - Geografia - Część 1 i więcej Notatki w PDF z Geografia tylko na Docsity!

1. Odnawialne źródła energii

Energia jest w życiu człowieka od początku jego istnienia. Zmieniają się jedynie formy oraz źródła pozyskiwania energii na kolejnych etapach rozwoju naszej cywilizacji. Samo słowo „energia” pochodzi od greckiego energeia i oznacza „działalność”. Zapotrzebowanie na energię jest ogromne i jest skutkiem:  Ciągle rosnącego przyrostu ludności,  Rozwoju techniki – na rynek wprowadzane są coraz to nowsze urządzenia, które stale pobierają energię,  Zmian gospodarczych w danym kraju.

Źródła energii dzielą się na:

1. Źródła nie odnawiające się – „źródła, które podczas niekonwencjonalnego wytwarzania energii elektrycznej wyczerpują się” 1 : a) materiały kopalne:

• stałe: węgiel kamienny i brunatny, torf,
• płynne: ropa naftowa,
• gazowe: gazy naturalne, gaz ziemny, metan kopalniany,
• łupki i piaski bitumiczne, b) materiały rozszczepialne: uran, tor.

2. Źródła odnawiające się – źródła, których używanie nie powoduje długotrwałego ich braku. Powstała energia odnawialna to „energia czerpana z siły wiatru, płynącej wody, promieni słońca. Daje ona ze źródeł niewyczerpalnych prąd bez gazów i pyłów” 2 : a) źródła nieorganiczne:

• energia słoneczna,
• energia wiatru,
• energia wód lądowych,
• energia wód morskich,
• energia geotermiczna, b) źródła organiczne:

(^1) M. Ciesielska : Słowniczek ekologiczny, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1994 (^2) Tamże s.

• paliwa roślinne: drewno, odpady drzewne, kaczany kukurydzy, odpady ryżu, trzciny cukrowej i in.,
• siła mięśni ludzkich i zwierząt,
• paliwa zwierzęce: nawóz.

„Najważniejszą rolę we współczesnej gospodarce świata odgrywa energia elektryczna (…). Elektrownie, w zależności od zużywanego źródła energii, dzieli się na trzy podstawowe rodzaje: cieplne, wodne i jądrowe. Elektrownie cieplne dostarczają ponad 60% światowej produkcji energii elektrycznej, przetwarzając przede wszystkim ropę naftową i, coraz częściej, gaz ziemny (…). Elektrownie wodne wymagają odpowiedniego ukształtowania terenu i znacznego potencjału wód, a także poniesienia dużych kosztów na budowę zarówno samej elektrowni, jak i – na przykład – zapór wodnych. W eksploatacji jednak elektrownie wodne są znacznie tańsze niż cieplne (…). Znane są też tzw. elektrownie pływowe, wykorzystujące energię ruchu wód morskich (przypływów i odpływów, pracujące na przykład, na półwyspach Bretońskim czy Kolskim. Obecnie elektrownie wodne dostarczają ok. 24% ogółu energii elektrycznej na świecie. (…) Do produkcji energii elektrycznej wykorzystuje się także, chociaż w niewielkim stopniu, gorące źródła i parę wydobywającą się na obszarach wulkanicznych. Jest to tzw. energetyka geotermalna. (…). Energia geotermalna jest przyjazna środowisku (…). Elektrownie jądrowe, które obecnie produkują ok. 17% energii elektrycznej na świecie, mają ogromną wydajność energetyczną – z 1 kg uranu 235 pozyskują tyle energii, ile elektrownie cieplne z 2500 t węgla umownego lub 1800 t produktów naftowych. Koszty budowy elektrowni atomowej są jednak wysokie (…). Paliwami nuklearnymi są uran i tor. (…). Coraz większe jest zainteresowanie wykorzystaniem energii wiatru oraz słońca. Obecnie te źródła energii są jeszcze bardzo słabo wykorzystywane, gdyż energia z tych źródeł jest znacznie droższa niż pochodząca z elektrowni konwencjonalnych”^3.

„Odnawialne źródło energii to źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także z biogazu

(^3) Podstawy geografii ekonomicznej, praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Wrony i Jadwigi Rek, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1997

Energia wytwarza się podczas spadania ciała z pewnej wysokości i o przyspieszeniu ziemskim: E = mgh E- energia potencjalna, m – masa ciała, h – wysokość, g – przyspieszenie. Podział elektrowni wodnych:

• elektrownie przepływowe,
• elektrownie derywacyjne,
• elektrownie regulacyjne tzw. zbiornikowe,
• elektrownie szczytowo – pompowe,
• elektrownie przepływowe z członem pompowym.

Rys. 1. Rozmieszczenie elektrowni wodnych w Polsce, Źródło: http://www.kolektory.eu/woda_rozm_el.php

Najwięcej elektrowni wodnych jest w dorzeczu Wisły i Odry. Kolejna koncentracja jest na stronie zachodniej oraz biegnie wzdłuż granicy z Czechami i Słowacją. Zalety energii wodnej:

• oszczędność paliw,
• produkcja energii ekologicznie czystej,
• regulacja poziomu wód,
• zahamowanie niekontrolowanego spływu wód,
• zabezpieczenie przed erozją gleb,
• zbiorniki retencyjne zapobiegają powodziom. ENERGIA PŁYWÓW MORSKICH „wykorzystuje różnicę poziomu morza w czasie przypływu i odpływu. Przypływ morski w ciśnieniach, zatokach oraz w ujściach rzek podnosi lustro wody nawet o kilkanaście metrów. W ujściu rzek istnieje zapora, która zatrzymuje wodę w czasie przypływu. W czasie odpływu zgromadzona woda jest spuszczana i porusza turbiny elektrowni”^6. Największą elektrownią wykorzystującą energię pływów morskich jest elektrownia we Francji przy ujściu rzeki La Rance do kanału La Manche.

Rys. 2. Jedyna na świecie elektrownia wykorzystująca pływy morskie zbudowana w ujściu rzeki Rance we Francji. Na zaporze zamontowano turbiny pracujące w czasie przypływu i odpływu. Źródło: wyooo.republika.pl/pliki/fala.html

(^6) S. Jaszczuk : Repetytorium maturzysty – geografia, Wydawnictwo GREG, Kraków 2006

2. Ze względu na ciśnienie, kształt zbiornika i morfologię powierzchni:

• artezyjskie,
• sub – artezyjskie,
• grawitacyjne. Energię geotermiczną wykorzystuje się do:
• centralnego ogrzewania,
• produkcji energii elektrycznej,
• hodowli szklarniowej,
• w kąpieliskach W Polsce temperatura wód termalnych waha się od 30 do 120 stopni Celsjusza.

Rys. 3. Rozmieszczenie energii geotermalnej w Polsce Źródło: www.belzyce.pl Na terenie Polski znajduje się osiem najważniejszych zakładów ciepłowniczych. Mieszczą się one między innymi w Pyrzycach, Starogardzie Szczecińskim czy Uniejowie.

Wady i zagrożenia związane z produkcją energii geotermicznej:

• zanieczyszczenie wód głębinowych,
• wysokie początkowe nakłady inwestycyjne,
• problem korozji instalacji,
• uwalnianie się radonu, siarkowodoru i innych gazów.