Odpowiedzi do zadań maturalnych z biologii, Egzamin maturalny z Zajęcia techniczne

Pobierz Odpowiedzi do zadań maturalnych z biologii i więcej Egzamin maturalny w PDF z Zajęcia techniczne tylko na Docsity!

Rodzaj dokumentu:

Zasady oceniania rozwiązań

zadań

Egzamin: Egzamin maturalny

Przedmiot: Biologia

Poziom: Poziom podstawowy

Formy arkusza: MBI-R1_1P-

Termin egzaminu: Termin główny – czerwiec 2020 r.

Data publikacji

dokumentu: 3 sierpnia 2020 r.

Warszawa 2020

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Egzamin maturalny z biologii – termin główny 2020 r.

Ogólne zasady oceniania

Zasady oceniania zawierają schemat punktowania oraz przykłady poprawnych rozwiązań zadań otwartych. W schemacie punktowania określono zakres wymaganej odpowiedzi: niezbędne elementy odpowiedzi i związki między nimi. Przykładowe rozwiązania nie są ścisłym wzorcem oczekiwanych sformułowań. Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania – również te nieprzewidziane jako przykładowe odpowiedzi w zasadach oceniania. Odpowiedzi nieprecyzyjne, niejednoznaczne, niejasno sformułowane uznaje się za błędne.

• Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi, z których jedna jest poprawna, a inne – błędne, nie otrzymuje punktów za żadną z nich.
• Jeżeli informacje zamieszczone w odpowiedzi (również te dodatkowe, a więc takie, które nie wynikają z treści polecenia) świadczą o zasadniczych brakach w rozumieniu omawianego zagadnienia i zaprzeczają pozostałej części odpowiedzi stanowiącej prawidłowe rozwiązanie zadania, to za odpowiedź jako całość zdający otrzymuje zero punktów.
• Rozwiązanie zadania na podstawie błędnego merytorycznie założenia uznaje się w całości za niepoprawne.
• Rozwiązania zadań dotyczących doświadczeń (np. problemy badawcze, hipotezy i wnioski) muszą odnosić się do doświadczenia przedstawionego w zadaniu i świadczyć o jego zrozumieniu.
• W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda (przedstawiony tok rozumowania), wykonanie obliczeń i podanie wyniku z odpowiednią dokładnością i jednostką.
• Każdy sposób oznaczenia odpowiedzi (podkreślenie, przekreślenie, zakreślenie, obwiedzenie itd.) jest uznawane jako wybór tej odpowiedzi.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Egzamin maturalny z biologii – termin główny 2020 r.

b) (0–1) Wiadomości i rozumienie Określenie znaczenia cech adaptacyjnych budowy kręgosłupa. (I.2a.1)

Zasady oceniania 1 p. – za podanie właściwej funkcji fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa amortyzują wstrząsy (podczas chodzenia, biegania).

Uwaga: Uznaje się odpowiedź: „Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa ułatwiają utrzymanie równowagi przy pionowej postawie ciała ”.

Zadanie 3. (0–3)

a) (0–1) Wiadomości i rozumienie Rozpoznanie rodzaju stawu przedstawionego na rysunku.(I.1a.1)

Zasady oceniania 1 p. – za zaznaczenie stawu kulistego. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź A

b) (0–1)

Tworzenie informacji Zinterpretowanie informacji przedstawionego na rysunku. (III.2a., I.1b.4)^ dotyczących stawu

Zasady oceniania 1 p. – za zaznaczenie trzech właściwych określeń. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź Staw przedstawiony na rysunku łączy ramię z ( przedramieniem / obręczą barkową ). Jest stawem ( prostym / złożonym ). Umożliwia wykonywanie ruchów w ( jednej / trzech ) płaszczyznach.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Zasady oceniania rozwiązań zadań

c) (0–1) Tworzenie informacji Wyjaśnienie związku między budową tkanki chrzęstnej a jej funkcjonowaniem w stawie. (III.2a., I.1b.7)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne wyjaśnienie sposobu odżywiania się chrząstki szklistej pokrywającej powierzchnie stawowe, uwzględniające brak unaczynienia tej tkanki i dyfuzję substancji odżywczych z jamy stawowej. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź Chrząstka szklista nie jest unaczyniona, a więc składniki odżywcze uzyskuje na drodze dyfuzji z substancji wypełniającej jamę stawową.

Zadanie 4. (0−2)

a) (0–1) Tworzenie informacji Sformułowanie wniosku dotyczącego wykorzystywania substancji energetycznych podczas wysiłku. (III.2a., I.4a.3)

Zasady oceniania 1 p. – za prawidłowe sformułowanie wniosku, uwzględniającego związek między czasem trwania wysiłku a rodzajem wykorzystywanej substancji energetycznej. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

• W pierwszej fazie wysiłku wykorzystywane są przede wszystkim węglowodany, a w dalszej fazie wysiłku wykorzystywane są głównie tłuszcze.
• Wraz z upływem czasu wysiłku wykorzystanie węglowodanów zmniejsza się, a zwiększa się wykorzystanie tłuszczów.
• Podczas wysiłku wykorzystanie węglowodanów i tłuszczów zmienia się – najpierw wykorzystywane są głównie węglowodany, a w dalszym etapie – głównie tłuszcze.

b) (0–1)

Tworzenie informacji

Opisanie wpływu adrenaliny na metabolizm substratów energetycznych. (III.2a., I.4b.11)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawny opis wpływu adrenaliny na podwyższenie poziomu glukozy we krwi oraz podanie miejsca uwalniania glukozy. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

• Podczas wysiłku fizycznego adrenalina stymuluje rozkład glikogenu do glukozy. Glukoza jest uwalniana do krwi w wątrobie.
• Adrenalina stymuluje w wątrobie rozkład glikogenu do glukozy, która następnie jest uwalniana do krwi.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Zasady oceniania rozwiązań zadań

b) (0–1)

Tworzenie informacji

Wyjaśnienie związku między właściwościami cukrów, a procesem ich trawienia i wchłaniania w przewodzie pokarmowym człowieka. (III.2a., I.4b.2)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne wyjaśnienie, uwzględniające brak możliwości trawienia i wchłaniania laktozy w jelicie cienkim oraz proces fermentacji laktozy w jelicie grubym. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

• U ludzi z niedoborem enzymu laktazy cukier laktoza nie jest trawiony i wchłaniany w jelicie cienkim, ale przy udziale bakterii jelitowych podlega fermentacji w jelicie grubym, czego objawami są wzdęcia i biegunki.
• U dorosłych ludzi z niedoborem laktazy zaburzone jest trawienie laktozy. Ponieważ nie jest trawiona i wchłaniana w jelicie cienkim, gromadzi się ona w jelicie grubym, gdzie przy udziale bakterii jelitowych ulega fermentacji.

c) (0–1)

Wiadomości i rozumienie

Wskazanie źródeł i roli w organizmie człowieka wybranych składników pokarmowych. (I.3c.8)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne określenie sposobu umożliwienia osobom z nietolerancją laktozy spożywania produktów mlecznych. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi Spożywanie produktów mlecznych przez osoby nietolerujące laktozy umożliwiają:

• stosowanie środków farmakologicznych, np. enzymu laktazy;
• picie mleka bezlaktozowego;
• znajdujące się w produktach mlecznych bakterie wytwarzające bakteryjną laktazę.

Zadanie 7. (0−3)

a) (0–1)

Korzystanie z informacji

Uzupełnienie schematu – uporządkowanie grup produktów spożywczych zgodnie z zasadami zdrowego odżywiania. (II.2c., I.3c.8)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne wpisanie wszystkich grup produktów spożywczych do odpowiedniego poziomu piramidy. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Egzamin maturalny z biologii – termin główny 2020 r.

Poprawna odpowiedź

b) (0–1)

Tworzenie informacji Wyjaśnienie związku a profilaktyką chorób nowotworowych. (III.2a., I.3c.11)^ między dietą bogatą w warzywa i^ owoce

Zasady oceniania 1 p. – za właściwe wyjaśnienie uwzględniające zawartość błonnika w warzywach i owocach i jego rolę w profilaktyce nowotworów jelita grubego. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź Warzywa i owoce zawierają duże ilości błonnika, który zwiększa perystaltykę jelit i pomaga przesuwać treść pokarmową, co zapobiega stanom zapalnym, które mogą prowadzić do nowotworzenia.

c) (0–1) Tworzenie informacji Określenie wpływu aktywności fizycznej na organizm człowieka. (III.2b., I.1b.7)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawną ocenę wszystkich trzech stwierdzeń. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

1. – P , 2. – P , 3. – F

aktywność fizyczna

produkty zbożowe

produkty mleczne

tłuszcze

warzywa, owoce

jaja, mięso, ryby

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Egzamin maturalny z biologii – termin główny 2020 r.

Poprawna odpowiedź D

Zadanie 10. (0−1)

Tworzenie informacji Zanalizowanie mechanizmu wentylacji płuc. (III.2a., I.4b.5,11)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne uzasadnienie odnoszące się do cech odruchu bezwarunkowego. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

• Wentylacja płuc jest odruchem bezwarunkowym, ponieważ odpowiadają za nią ośrodki oddechowe w rdzeniu przedłużonym, poza korą mózgową.
• Wentylacja płuc jest reakcją wrodzoną, więc jest odruchem bezwarunkowym.

Zadanie 11. (0−2)

a) (0–1)

Tworzenie informacji

Wykazanie związku między budową i funkcją oskrzeli a zapadalnością na choroby płuc. (III.2a., I.2a.1)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne wykazanie związku między budową oskrzeli a częstością stanów zapalnych płuc, uwzględniające szerokość i długość oskrzeli oraz ich funkcję. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

• Stany zapalne częściej występują w płucu prawym niż w lewym, ponieważ oskrzele prawe jest szersze i krótsze niż lewe, co powoduje, że przechodzące przez nie powietrze jest w mniejszym stopniu oczyszczone z bakterii wywołujących stany zapalne płuc.
• Oskrzele prawe jest szersze i krótsze niż lewe, co powoduje, że pokarm może łatwiej dostać się do tego oskrzela, a jego zaleganie sprzyja rozwojowi bakterii wywołujących stany zapalne płuc.

b) (0–1) Wiadomości i rozumienie Rozpoznanie na schemacie układu o wskazanego narządu i określenie jego funkcji.ddechowego (I.1a,c.1)

Zasady oceniania 1 p. – za podanie prawidłowej nazwy wskazanego narządu dróg oddechowych i określenie jego funkcji. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Zasady oceniania rozwiązań zadań

Przykładowe odpowiedzi

• krtań – wytwarzanie dźwięków;
• krtań – transport powietrza;
• krtań – zabezpiecza drogi oddechowe przed dostaniem się do nich pokarmu z gardła.

Zadanie 12. (0−1)

Korzystanie z informacji Na podstawie tekstu określenie gruźlicy. (II.2c., I.3c.10)^ drogi zakażenia prątkami

Zasady oceniania 1 p. – za podanie prawidłowej nazwy narządu wraz z uzasadnieniem uwzględniającym sposób zakażenia drogą kropelkową. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź Narząd: płuca, Uzasadnienie: ponieważ zakażenie następuje poprzez wdychanie prątków gruźlicy wraz z powietrzem.

Zadanie 13. (0−2)

a) (0–1)

Tworzenie informacji

Na przykładzie moczówki prostej wykazanie zaburzenia homeostazy organizmu. (III.2a., I.4b.11)

Zasady oceniania 1 p. – za określenie przypadku moczówki prostej pochodzenia ośrodkowego wraz z uzasadnieniem uwzględniającym niedobór wazopresyny produkowanej w podwzgórzu lub uwalnianej z przysadki mózgowej. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź Opisany przypadek moczówki prostej jest pochodzenia ośrodkowego, ponieważ niedobór wazopresyny występuje w przypadku niedoczynności przysadki mózgowej / podwzgórza.

b) (0–1) Korzystanie z informacji Na podstawie informacji w tekście przedstawienie zależności między objawami choroby a jej przyczyną. (II.1a., I.4b.11)

Zasady oceniania 1 p. – za podanie małego zagęszczenia moczu wraz z uzasadnieniem uwzględniającym zmniejszenie resorpcji wody. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Zasady oceniania rozwiązań zadań

Zasady oceniania 1 p. – za podanie prawidłowej nazwy wskazanego narządu i poprawne określenie jego funkcji. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi Jajowód:

• umożliwia transport komórki jajowej do miejsca ewentualnego spotkania z plemnikami i zapłodnienia;
• jest miejscem, w którym zachodzi zapłodnienie;
• transportuje zarodek do macicy;
• odżywia zarodek przez pierwsze dni po zapłodnieniu.

Zadanie 16. (0−1)

Korzystanie z informacji

Na podstawie przedstawionych informacji wskazanie cech adaptacyjnych w budowie narządów do termoregulacji. (II.2a., I.2a.1)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawną odpowiedź uwzględniającą: lokalizację receptorów zimna bliżej powierzchni skóry oraz ich większą liczbę niż receptorów ciepła. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi

Poprawna odpowiedź

1. Receptory zimna są zlokalizowane bliżej powierzchni skóry.
2. Receptorów zimna jest więcej niż receptorów ciepła.

Zadanie 17. (0−2)

a) (0–1)

Tworzenie informacji

Planowanie działania na rzecz własnego zdrowia – przewidywanie skutków opisanej metody badania. (III.1b., I.1b.5)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne uzasadnienie, uwzględniające wpływ atropiny na wzrost ciśnienia w gałce ocznej i w konsekwencji możliwość uszkodzenia nerwu wzrokowego. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

• Ponieważ atropina dodatkowo zwiększyłaby ciśnienie wewnątrz gałki ocznej, co mogłoby spowodować uszkodzenie nerwu wzrokowego.
• Jaskra jest chorobą spowodowaną nadmiernym ciśnieniem w gałce ocznej, a zastosowanie atropiny spowodowałoby dodatkowy wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej i uszkodzenie nerwu wzrokowego.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Egzamin maturalny z biologii – termin główny 2020 r.

b) (0–1) Wiadomości i rozumienie Opisanie budowy oka. (I.1b.5)

Zasady oceniania 1 p. – za zaznaczenie poprawnej odpowiedzi. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź C

Zadanie 18. (0−1)

Tworzenie informacji Wyjaśnienie zależności między odżywianiem się a prawidłowym funkcjonowaniem tarczycy. (III.1b., I.3c.8)^ człowieka

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne wyjaśnienie, uwzględniające zwiększenie w pożywieniu ilości jodu niezbędnego do syntezy hormonów tarczycy, których niedobór wywołuje wole. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź: Wprowadzenie soli jodowanej uzupełniło w diecie opisanych ludzi niedobory jodu, niezbędnego do produkcji hormonów tarczycy, których niedobór wywołuje wole.

Zadanie 19. (0−2)

a) (0–1)

Tworzenie informacji Wyjaśnienie podstawowych zasad dziedziczenia i ekspresji informacji genetycznej. (III.2a., I.4c.16)

Zasady oceniania 1 p. – za podanie prawidłowego etapu ekspresji informacji genetycznej oraz poprawne uzasadnienie uwzględniające wykorzystanie kodu genetycznego. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź Kod genetyczny jest wykorzystywany na etapie translacji, ponieważ na tym etapie następuje łączenie aminokwasów w określonej kolejności, zakodowanej w sekwencji nukleotydów.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Egzamin maturalny z biologii – termin główny 2020 r.

b) (0–1) Tworzenie informacji Zinterpretowanie rodowodu –^ określenie genotypu i grupy krwi matki. (III.2a., I.4c.16)

Zasady oceniania 1 p. – za określenie genotypu i grupy krwi matki. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź Genotyp matki: I B^ i Grupa krwi matki: B

c) (0–1)

Tworzenie informacji

Zapisanie krzyżówki genetycznej i określenie prawdopodobieństwa wystąpienia wskazanej grupy krwi. (III.2c., I.4c.16)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne zapisanie krzyżówki genetycznej i poprawne obliczenie prawdopodobieństwa wystąpienia grupy krwi B. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź Krzyżówka:

♀

♂ I^

B i

I A^ I AI B^ I Ai

i I Bi ii

Odpowiedź: 25%

Zadanie 22. (0−1)

Korzystanie z informacji Na podstawie tekstu opisanie przedstawionej techniki inżynierii genetycznej. (II.2a., I.4c.19)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawną ocenę wszystkich trzech informacji. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

1. – P , 2. – F , 3. – P

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Zasady oceniania rozwiązań zadań

Zadanie 23. (0−2)

Wiadomości i rozumienie Rozpoznanie cech wspólnych i cech odróżniających człowieka od innych ssaków cechy. (I.4b.13)

Zasady oceniania 2 p. – za poprawne wskazanie obu właściwych cech. 1 p. – za poprawne wskazanie tylko jednej cechy. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawne odpowiedzi a) 6. b) 3.

Zadanie 24. (0−2)

Wiadomości i rozumienie Określenie rodzajów antagonistycznych zależności międzygatunkowych przedstawionych w tekście. (I.3b.2)

Zasady oceniania 2 p. – za poprawne nazwanie i poprawne podanie przykładów trzech zależności międzygatunkowych. 1 p. – za poprawne nazwanie i poprawne podanie przykładów dwóch lub jednej zależności międzygatunkowej. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

Nazwa zależności Przykład

1. pasożytnictwo mszyce – rośliny
2. konkurencja biedronki siedmiokropki – biedronki azjatyckie
3. drapieżnictwo

biedronki – mszyce biedronki siedmiokropki – biedronki azjatyckie

Zadanie 25. (0−1)

Korzystanie z informacji Na podstawie przedstawionych informacji zapisaniewskazanego łańcucha pokarmowego. (II.1a., I.3b.2)

Zasady oceniania 1 p. – za poprawne zapisanie czteroelementowego łańcucha pokarmowego, uwzględniającego zależności opisane w tekście. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź rośliny → mszyce → biedronki siedmiokropki → biedronki azjatyckie

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Zasady oceniania rozwiązań zadań

b) (0–1)

Wiadomości i rozumienie Przedstawienie przykładów niekorzystnych zmian w środowisku, spowodowanych emisją CO

2. (I.3a.4)

Zasady oceniania 1 p. – za podanie poprawnego przykładu niekorzystnych zmian w środowisku spowodowanych wzrostem emisji CO 2. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

• topnienie lodów polarnych;
• podnoszenie się poziomu wód morskich;
• migracja organizmów w poszukiwaniu optymalnych warunków życia, np. odpowiedniej temperatury.

Wi

ęcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl