Omówienie definicji - Notatki - Historia myśli ekonomicznej, Notatki z Ekonomia

Pobierz Omówienie definicji - Notatki - Historia myśli ekonomicznej i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! Starożytna Grecja i Rzym Uwarunkowania polityczno-gospodarcze - alokacja w ramach rodziny, greckie państwa-miasta Cel gospodarowania – prowadzenie życia rodzinnego, gospodarstwa Ksenofont V-IV w p.n.e. – wg niego ekonomia to nauka o zarządzaniu domem, omawiał metody zarządzania niewolnikami, celem człowieka jest wytworzenie bogactwa – czyli nadwyżki, do pełnienia funkcji publicznych; podział pracy sprzyja polepszaniu jakości dóbr Arystoteles IV w p.n.e. – rozdzielał sztukę gromadzenia pieniędzy i prowadzenia gospodarstwa domowego, odróżniał pracę produkcyjną od nieprodukcyjnej, pisał o pieniądzu nominalnym, o pożyczaniu na procent Oikonomikos – zbiór praw pomagających w kierowaniu gospodarstwem, zbiór rad o gospodarowaniu i zarządzaniu majątkiem. chrematistike - o gromadzeniu pieniędzy Katon III-II w p.n.e. – gospodarka odparta na produkcji roli dzięki niewolnikom, pojawiają się podręczniki o uprawie roli; sprawiedliwe jest bogacić się na handlu, pisze o wynalazkach (młyn), potępia lichwę, potępienie pogoni za bogactwem, pojawia się terminologia i analiza problemów (ceny, pieniądz, stopa procentowa, efektywność) Średniowiecze Chrześcijaństwo, gospodarka feudalna, która ma charakter naturalny, renta w naturze; pojawia się społeczny podział pracy, bogactwo stanowi o chciwości i chęci kontroli nad innymi, a własność to źródło nieczystości Św. Tomasz z Akwinu – własność prywatna jest niezbędna by pomagać innym, dobra wspólne są źle gospodarowanie, musi występować specjalizacja pracy, Lichwa – początkowo nadwyżka w spłacie, pożyczka jest gospodarowaniem czasu, który dostano od Boga Wnioski : Opis zagadnień ekonomicznych przed powstaniem ekonomii. Niektóre zagadnienia mają bardzo długą tradycję. Wpływ prądów myślowych danej epoki na znaczenie zjawisk ekonomicznych. Teoria ekonomii podąża za rozwojem gospodarczym. Merkantylizm – produkcja, nie konsumpcja, państwo musi dbać o rozwój (Od schyłku XV w. do ok. połowy XVIII w.) Przemiany gospodarcze: odkrycia geograficzne, wzrost znaczenia kupców, nowe metody produkcji, wykształcenie się państw narodowych, koszty związane z koloniami, renesans i odkrycia naukowe Merkantylizm jako wspólnota poglądów – celem działalności gospodarczej jest produkcja, zwiększenie bogactwa narodu jest możliwe jeśli konsumpcja jest trzymana w ryzach, produkcja powinna być nakierowana na eksport, produkty muszą być konkurencyjne; uważano, że jeżeli płaca będzie większa ludzie będą mniej pracować; 1) pozyskiwanie złota, srebra i surowców z kolonii; 2) nakładanie ceł importowych i wprowadzanie monopoli handlowych, mających na celu zatrzymywanie pieniądza kruszcowego w kraju; 3) zwiększanie eksportu dostarczającego pieniądza kruszcowego. W wypadku Anglii, a od 1707 roku Wielkiej Brytanii, polityka merkantylistyczna wyraziła się najpełniej w ustawach nawigacyjnych (od 1651 do 1849 r.), które przyznawały prawo przywozu towarów z krajów pozaeuropejskich i kolonii jedynie statkom angielskim (brytyjskim), a także ograniczały swobodę poszczególnych kolonii i uzależniały je od metropolii (co w 2. poł. XVIII w. doprowadziło do ich buntu, a następnie niepodległości). Protekcjonizm - nakładanie ceł na dobra importowane (w celu ograniczenia importu, poza surowcami), eksport surowców ograniczony za pomocą ceł; nadwyżka w handlu miała być czymś dobrym, Jean-Baptiste Colbert (1619-1683) – stymulował wzrost gospodarczy poprzez ingerencję w gospodarkę, nakładał cła importowe (francuski minister finansów), zakładano nowoczesne przedsiębiorstwa państwowe, państwo było traktowane jak przedsiębiorstwo, wspierał szpiegostwo techniczne, przyjmował wykwalifikowanych pracowników z innych państw Akty nawigacyjne (1851)-akt zakazujący przywozu do Anglii dóbr na niebrytyjskich statkach; powstaje Kampania Wschodnio-Indyjska mająca monopol na handel z koloniami docsity.com Bulionizm – utożsamianie bogactwa ze złotem, istotne było akumulowanie złota na potrzeby wojen, zabraniano wywozu metali szlachetnych, sztucznie zawyżano ceny obcych walut, wprowadzono obórt barterowy Rozwój piśmiennictwa ekonomicznego- z 17 wieku pochodzi 2000 dzieł Thomas Mun (1571-1641) – kupiec angielski, członek zarządu Kampanii Wschodnio-Indyjskiej i Państwowej Komisji do Spraw Handlu, jest autorem dzieła” Bogactwo Anglii w handlu zagranicznym”. Uważał że dla kraju korzystny jest wywóz złota o ile w zamian sprowadza się surowiec z których towary wytwarzane będą sprzedawać się za granicą. Wyznawał zasadę „ innym sprzedawać więcej niż kupujemy ( nadwyżki importu nad eksportem powodowały bogacenie się). Zalecał dbałość o stabilność pieniądza aby zachował swoją siłę płatniczą. Richard Cantillon (1680-1734) - Cantillon był prawdopodobnie pierwszym, który zdefiniował długookresową równowagę jako równowagę przepływów dochodu, tworząc tym samym podstawy dla fizjokratów, ekonomii klasycznej oraz szkoły austriackiej. Opracował system ogólnej równowagi, który doprowadził go do teorii cen (determinowanych przez koszt produkcji) i teorię wyjścia. Jego praca jest cytowana przez Adama Smitha w jego Bogactwie narodów. Cantillona opis mechanizmu popytu i podaży, determinującego krótkoterminowe ceny rynkowe (ale nie długoterminowe ceny naturalne) czyni z niego prekursora rewolucji marginalistycznej. Cantillon jako pierwszy opracował ilościową teorię pieniądza. Efektem jego teorii był przejście na pozycje quasi-merkantylistyczne, i popierania równowagi handlowej, jednak z pewną osobliwością: Cantillon popierał import produkcji rolnej i eksport dóbr "nierolnych" jako sposób na wzrost narodowego bogactwa. Krytyka i Zwolennicy merkantylizmu – krytyka: fizjokraci i klasycy, m.in. Mun – długo utrzymywana nadwyżka handlowa spowoduje wzrost cen, a to zmniejszy konkurencyjność; merkantylizm jest dobry w krótkim okresie; zwolennik: Keynes Fizjokratyzm – krytyka merkantylizmu Wydarzenia gospodarcze we Francji Główne tezy - to władza porządku naturalnego, kierująca się prawami przyrody, prawa przyrody ograniczają naszą wolność, nasze prawa, nasze możliwości, nie możemy postępować zgodnie z naszymi chęciami. Wolność składa się z 3 filarów: Wolności osobistej, Wolności gospodarczej (ekonomicznej), Wolności do posiadania (prawo własności prywatnej);błędem jest utożsamiać bogactwo z pieniądzem, pieniądz tylko ułatwia handel; państwo powinno wspierać rolnictwo (a nie handel i produkcję); bo bogactwem narodu są dobra konsumpcyjne, rolnicy powinni godziwie zarabiać; jeżeli zniesie się ingerencje państwa to zarobki oraz ceny będą podlegać naturalnym prawom, konsumpcja wzrośnie, większy się popyt i produkcja; uznali, że konieczne jest tworzenie modeli ekonomicznych; Przemiany w rolnictwie – nowe techniki wytwarzania produkcji rolnej, przenoszenie się ludzi do miast, wzrost demograficzny, wyodrębnienie się szkół w ekonomii – leseferyzm (liberlianizm), i źrodła bogactwa są w narodzie; laissez faire, laissez passer! – wolny rynek, egoistyczny interes każdego człowieka, brak ingerencji państwa w gospodarkę, człowiek sam kształtuje swój los, rolnictwo jest źródłem bogactwa. Francois Quesnay (1694-1774) - Koncepcja fizjokratów: Produkcyjność ziemi, Idea równowagi makroekonomicznej, Przepływy w gospodarce; tablica ekonomiczna – obieg dóbr Model Quesnaya; założenia: w celu uproszczenie analizy: reprodukcja ma charakter prosty, ceny są niezmienne, gospodarka ma charakter zamknięty, cykl produkcyjny i cykl obrotu trwa jeden rok, wymiana ma charakter ekwiwalentny; opis: produkt jest częściowo konsumowany, a częściowo użyty będzie w kolejnym roku, nadwyżka jest wypracowywana przez rolnictwo, a właściciele ziemscy tą nadwyżkę konsumują; klasa właścicieli ziemskich - świeccy i duchowni (wydzierżawiają posiadaną ziemię rolnikom dzierżawcom za co otrzymują czynsz dzierżawny); klasa produkcyjna (rolnictwo) – (tylko ona pomnaża wartość produkcji, tworzy produkt czysty); klasa jałowa (przemysłowcy, rzemieślnicy, kupcy) docsity.com pojedynczych sektorach i mają charakter przejściowy, krótkookresowy. W długim okresie jednak zapewnione jest pełne wykorzystanie zasobów. David Ricardo (1772-1823) - ustawy zbożowe, Zasady Ekonomii Politycznej Opodatkowania (1817) – najważniejsze dzieło od czasów Smitha, zajmuje się w niej mechanizmami ekonomicznymi i to uważa za cel ekonomii; kapitaliści – pozytywni, akumulacja, alokacja, właściciele ziemscy – pasożyty, negatywny wpływ na gospodarkę, robotnicy; Podstawowe założenia teorii Ricarda - Teoria renty gruntowej: ilość urodzajnych gleb jest ograniczona, działa prawo malejącej działalności ziemi; istnieje doskonała informacja, działki o różnej żyzności, gracze są racjonalni, wnioski: W warunkach konkurencji pomiędzy właścicielami gruntu cena zboża będzie kształtować się na poziomie kosztu krańcowego produkcji na najgorszych glebach; rewalizacja i nabywanie nowych gruntów rolnych pod zasiew będzie prowadziła do wzrostu renty gruntowej posiadaczy żyźniejszych gleb; wzrost renty nie jest przyczyną wzrostu cen Teoria podziału produktu R=suma(Qk – Q1) (R-renta, Q-produkt, W-płace) Q=W+R+reszta Π=Q-W-R Teoria wartości opartej na pracy- wartość dobra należy tłumaczyć na podstawie pracy, a nie kosztu; różnice w kwalifikacjach ludzi za pomocą różnych płac można przełożyć na produktywność; ktoś bardziej produktywny może zarabiać więcej; kapitał to nagromadzona praca (np. wartość maszyny można oszacować jako suma pracy użytej do jej produkcji, a jeżeli ta maszyna produkuje ołówki to cena ołówka=ilość pracy zużyta do jego wyprodukowania+amortyzacja maszyny) Teoria płac - Jeżeli płace odpowiadają naturalnej cenie pracy, to oznacza to, że są one utrzymywane na najniższym możliwym poziomie tj. poziomie, który pozwala tymże robotnikom przetrwać i minimalnie egzystować. W swoich rozważaniach za minimum obiera pewne minimum socjalne - zależne nie tylko od biologicznych determinant przetrwania, ale także od otoczki kulturowej w danym społeczeństwie. Jednakże dobra sytuacja gospodarcza może spowodować, że płace wzrosną wyraźnie ponad poziomem minimalnej egzystencji robotników. Wtedy to, w ramach redukcji kosztów producenci zwalniają niektórych pracowników i ci stają się bezrobotnymi. Chcąc być ponownie zatrudnionymi, muszą ubiegać się o niższą płacę. Teoria przewag komparatywnych - W teorii korzyści komparatywnych Ricardo dowiódł błędność poglądów merkantylistów w kwestii handlu międzynarodowego. Wymiana handlowa będzie opłacalna dla ogółu transakcji nawet w sytuacji gdy nie istnieje przewaga bezwzględna, gdy tylko jeden kraj będzie miał przewagę bezwzględną w produkcji wszystkich dóbr. Aby ta wymiana była korzystna dla obu stron wystarczy aby była przewaga względna oraz z tytułem różnic w kosztach wytworzenia danego dobra. Jest to teoria przewagi komparatywnej, więc porównajmy jednostkowe koszty wytworzenia. Dany kraj będzie się specjalizował w produkcji tego dobra, którego jednostkowe koszty będą wyższe. Przewaga komparatywna: W Anglii relatywnie niższy jest koszt produkcji sukna, w Portugalii zaś relatywnie niższy jest koszt produkcji wina wyrażony w rezygnacji produkcji sukna. Na podstawie tych danych Anglia będzie specjalizowała się w produkcji sukna a Portugalia w docsity.com produkcji wina. LUB: Produkując jard sukna w Anglii to godzina pracy, wino-2 godziny, w Portugalii wyprodukowanie wina to 3 godziny pracy, sukna- 6 godzin. Godzina pracy w Anglii prowadzi do produkowania 1 jarda sukna lub pół galona wina, w Portugalii 1/3 galona wina lub 1/6 jarda sukna. W Anglii alternatywny koszt sukna wynosi 2 bo 6:3. koszty kształtują się inaczej i możliwość handlu. Cena 1:1 będzie opłacalna dla obu państw. Anglia kupując wino oszczędza czas, bo z 1 jarda sukna otrzymuje 1 galon wina.WNIOSEK: warto dzielić pracę nawet wtedy, gdy nie ma bezwzględnych przewag; Reakcje na teorię Ricarda – część była za, np. James Mill, ricardiańscy socjaliści doszli do wniosku, że robotnicy są wykorzystywani, a 3 grupa znalazła niedociągnięcia w teorii Ricarda Filozofia Milla (1806-1873) i poglądy społeczne – w latach 1850-1870 to era kapitału, czas ładu społecznego i rozwoju, sytuacja historyczna: rozwijają się gospodarki kapitalistyczne: Belgia, USA, rzeczywistość zaczyna przeczyć teoriom klasycznym, następuje poprawa warunków życia, ograniczenie długości pracy, możliwość strajków; Twórczość Milla zamyka okres ekonomii klasycznej, a otwiera neoklasycyzm. Mill w 1848 opublikował swoje działo „Zasady Ekonomii Politycznej” – czołowa lektura epoki, ujednolicił ekonomię klasyczną, teoria nadwyżki, analiza ceny i rynków doskonale konkurencyjnych; Uważał, że poprawa warunków życia większej grupy może być poniesiona kosztem pogorszenia mniejszej grupy; był przeciwny komunizmowi; bronił ekonomii klasycznej Krytyka ekonomii klasycznej - rzeczywistość a teoria – klasycy ignorowali siły popytu oraz znaczenie zysku, teoria ludnościowa oraz malejących przychodów w rolnictwie okazały się nieprawdziwe; krytyka socjalistyczna – krytyka ustroju, gdzie kapitalista jest najważniejszy; dalsza krytyka wynikała z podstawowych założeń klasyków takich jak racjonalność ludzi, dążenie do bogactwa, maltuzjanizm, te założenia sprawiały, że ci ekonomiści byli „odporni” na rzeczywistość Wkład J.S.Milla do ekonomii: był to reprezentant schyłkowej fazy rozwoju klasycznej szkoły angielskiej. Syn J. Milla (przyjaciela Ricarda). Zajmował się głównie problemami cyklu gospodarczego (wstęp do psychologicznej teorii cyklu koniunkturalnego), traktując go jako obiektywne, ale przejściowe zjawisko gospodarcze, kwestiami podziału produktu społecznego, teorii wartości i popytu. oddzielenie prawa produkcji i podziału dochodu – funkcja produkcji jest prawem naturalnym, a podział dochodu stoi poza ekonomią; podział dochodu zależy od praw, zwyczajów, tradycji – społeczeństwo ma prawo zmieniać te prawa, aby podział był sprawiedliwy; analiza kształtowania się cen- pokazuje on, że cena jest wynikiem współdziałania popytu i podaży; terms of trade – wymiana międzynarodowa – cena dobra kształtuje się na podstawie popytu na produkty importowane; obrona Prawa Rynków Say’a - uważał, że w gospodarce barterowej kryzys nie jest możliwy; Mill uważał, że pracownicy powinni tworzyć związki zawodowe; że nie należy ingerować w mechanizm produkcji, ale w redystrybucję dochodu tak; uważał, że gospodarka osiągnie kiedyś stan stacjonarny i ludzie nie będą się zajmować pracą (nie doceniał postępu technicznego); Karol Marks (1818-1883) - Marks uchodzi za założyciela tzw. naukowego socjalizmu, który, wyrósł z jego poglądów filozoficznych, tylko w związku z nimi staje się zrozumiały. Szczytowym zakończeniem filozoficznego systemu Marksa jest jego materialistyczne pojmowanie dziejów, oparte na historycznym materializmie. Pod względem ekonomicznym Karol Marks jest uczniem Ricarda, na którego teorii o wartości pracy oparł swój własny system, a zwłaszcza teorię wyzysku. Podobnie jak Ricardo, zapatruje się Marks bardzo pesymistycznie na położenie klasy pracującej i przepowiada upadek kapitalistycznego ustroju, wskutek ciągłego wzrostu klasy robotniczej i coraz bardziej zaostrzających się kryzysów (teoria katastrof). Ponieważ zaś według metody dialektycznej postęp dokonuje się w ten sposób, że w miejsce starego systemu przychodzi nowy, wręcz przeciwny, więc Marks potępiał wszystkie reformy socjalne, dążąc do zupełnego zniszczenia systemu kapitalistycznego w drodze rewolucji i do ugruntowania władzy proletariatu w drodze dyktatury. Narodzenie ruchów robotniczych – tworzone są związki zawodowe, konflikt między robotnikami i kapitalistami, Utopiści francuscy (Marks łączy ich poglądy): H. de Saint-Simon - Twierdził, że należy dążyć do stworzenia nowego społeczeństwa rządzonego przez ludzi pracy, bankierów i techników. Władza dyktatorska miała spoczywać w rękach fachowców. Tępieniu podlegać miało próżniactwo, dzięki docsity.com czemu rozwijać mogłoby się tzw. bogactwo ogólne, czyli poprawa sytuacji konkretnych ludzi (np. nie byłoby biedaków). Żądał zniesienia dziedziczenia dóbr. Ch. Fourier - twierdził, iż troska i współpraca to droga do doprowadzenia do społecznego sukcesu. Wierzył, iż społeczność kooperująca osiągnie w krótkim czasie ogromny wzrost produkcji. Pracownicy byliby nagradzani za ich pracę odnośnie ich wkładu. Wierzył, że przez dobrą organizację wspólnego życia można zlikwidować sprzeczność między naturą ludzką a przymusem, wynikającym z życia w zbiorowości i wyzwolić to, co najlepsze w człowieku. Krytyka ekonomii klasycznej – krytyka prawa rynków saya (problem nadprodukcji, nie ma pełnego zatrudnienia), krytyka sankcjonowania przez klasyków różnic dochodowych Robert Owen (1771 – 1858) – Walijczyk; odniósł tylko jeden sukces a było nim uratowanie zakładu włókienniczego w Szkocji przed bankructwem, wprowadzając nowe bardzo rewolucyjne metody zarządzania i uratował nimi zakład. Aby polepszyć sytuację tego zakładu włókienniczego Owen zmniejszył czas pracy pracowników do 10,5 godziny, zakazał zatrudniania dzieci, założył zakładowy sklep spożywczy w którym sprzedawano produkty po cenach umiarkowanych, nie rzadko po cenach hurtowych, założył szkołę publiczną dla dzieci pracowników, propagował walkę z alkoholizmem, wprowadzał ubezpieczenia dla pracowników od wypadków przy pracy i chorób. Dzięki tym wszystkim posunięciom nastąpił bardzo szybki wzrost wydajności pracy a co za tym szło szybki wzrost zysków. MARKS [Druga połowa XIX] – „Kapitał” – 1867 – krytyka ekonomii klasycznej, napisany, aby wesprzeć teoretycznie walkę socjalistów, krytykował fakt, że w kapitalizmie środki produkcji nie podlegają kontroli pracowników; w socjalizmie to robotnicy przejmują kontrolę nad środkami; Wpływ filozofii heglowskiej -materializm dialektyczny; Ekonomia ricardiańska – wulgarna, Teoria wartości- każdy towar jest produktem pracy; towar posiada dwa rodzaje wartości: użytkową-powstaje z wykonywanej pracy i wymienną- wynika z pracy abstrakcyjnej(społecznej) Cechy systemu kapitalistycznego - Produkcja dla wartości wymiennej (C→C; C→M→C ; M→C →M); Składowe wartości wymiennej – zysk i praca poświęcona na wyprodukowanie dobra; do końca nie wytłumaczył jak mierzyć wartość dóbr Relacja praca – kapitał – robotnik wkracza na rynek pracy ze swoją pracą; płaca musi zrekompensować koszty poniesione na regenerację; kapitalista natomiast wkracza z kapitałem i płacami, płaci za pracę więc wszystko co zostanie wyprodukuje praca należy do kapitalisty (C+V → proces wytwórczy→ C+V+M) ; m/v – stopa wyzysku; m/(c+v) – stopa zysku (C-kapitał, V-praca, M- wartość dodatkowa). „Fabrykanci przeciągają czas pracy. Doprowadza to do tego, że wszędzie, gdzie interes jest „w ruchu” umierają ludzie z przepracowania” Teoria rezerwowej armii pracy – niewykorzystana część pracowników – tworzy się, gdy kapitaliści zwiększają liczbę maszyn obniżając pensje i obniżając jednocześnie zatrudnienie; Model reprodukcji prostej - Wartość produkcji 2 sektorów: Qsinw= c1+v1+m1; Qskons= c2+v2+m2 ; Popyt na dobra w całej gospodarce: QDinv= c1+c2 ; QDkon= v1+m1+v2+m2 – nadwyżka jest konsumowana przez przedsiębiorców, gospodarka nie rośnie i nie zatrudnia więcej ludzi; Warunek wzrostu gospodarczego (reprodukcji rozszerzonej) – kapitaliści oszczędzają: Qsinw= c1+v1+m1/c+m1/v+m1/m ; Qskons= c2+v2+m2/c+m2/v+m2/m ; QDinv= c1+ m1/c +c2 +m2/c ; ODkon= v1+m1/v+ m1/m +v2+m2/v+m2/m – wtedy gospodarka jest w równowadze Cykliczność kryzysów: wzrost zysków → wzrost inwestycji ; wzrost płac → spadek zysków; czyli wzrastają płace, spadają zyski, spadają inwestycje, spada popyt i ceny, większy spadek inwestycji, spada popyt na pracę, wzrasta rezerwowa armia bezrobotnych, spadają płace; na płace mają wpływ – wzrost produkcji, więcej związków zawodowych, mniej technologii Prawa przemian: postępujące zubożenie proletariatu; Spadkowa tendencja zysku; wzrost amplitudy kryzysów; koncentracja kapitału; Upadek gospodarki kapitalistycznej; Pieniężny wymiar kryzysu- kryzysy będą coraz gorsze; dojdzie do przewrotu, Marks przewidział koncentrację kapitału; Niemiecka Szkoła Historyczna – krytyka ekonomii klasycznej (Przełom XIX i XX w.) Istota podejścia historycznego: Tło gospodarcze: Niemcy są podzielone, dużo importu Romantyzm – Hegel wpływał na NSH, podkreślano pozaracjonalny pierwiastek w człowieku, człowiek jest elementem większej wspólnoty, podkreślanie interesu narodowego, bogactwo narodu nie sprowadza się tylko do dóbr materialnych, ale również do kultury, tradycji, historii; Metoda badań – docsity.com Szkoła angielska - William Stanley Jevons (1835-82) - Definicja ekonomii, Teorii podaży pracy – użyteczność pracy wynika z płacy, antyużyteczność wynika z wysiłku; ludzie mogą decydować o ilości czasu pracy dostarczanej na rynek Szkoła Austriacka, Carl Menger (1840-1921) - zastosowanie analizy marginalnej w teorii podaży i podziału dochodu; imputowanie użyteczności (dobra konsumpcyjne użyczają swojej użyteczności dobrom za pomocą których zostały utworzone); wynagrodzenie czynników produkcji zgodne z ich produkcyjnością krańcową – teoria podziału dochodu (krańcowe wynagrodzenie); Szkoła lozańska lub matematyczna, Leon Walras (1834-1910) - ekonomia jako nauka czysta (mechanizm kształtowania się cen w doskonałej konkurencji pod wpływem popytu i podaży); twórca teorii równowagi ogólnej - w ekonomii jest to system zależności funkcjonalnych, wyrażający taki stan gospodarki wymiennej, kiedy wszystkie gałęzie są jednocześnie zrównoważone wewnętrznie i znajdują się w równowadze między sobą; Cechy modelu – gospodarka w równowadze, wiele rynków, które są połączone, uczestnicy starają się zmaksymalizować dobrobyt, wszyscy maksymalizują swoją użyteczność, brak marnotractwa, uczestnicy to konsumenci i producenci; Funkcjonowanie gospodarki w modelu: Stan wyjściowy – konsumenci posiadają jakieś dobra i ileś nakładów pracy; Cele wymiany– ile konsumować by max użyteczność, ile nakładów pracy sprzedać, aby krańcowy ból z pracy równał się krańcowej użyteczności z dochodu; Realizacja wymiany –dokonanie zakupów na rynku, dochody ze sprzedaży usług pracy; producenci natomiast nabywają czynniki wytwórcze i sprzedają dobra; wartość produkcji – od wartości sprzedaży należy odjąć koszty; Równowaga – dobrowolna wymiana między jednostkami doprowadzi do sprawnej produkcji i efektywnego podziału; Założenia – interakcja jedynie przez wymianę, nie ma grupowania jednostek, a cena jest najważniejszym kryterium wyboru; Warunki równowagi: Na wszystkich rynkach są określone ceny i ilości równowagi; konsument zmaksymalizował użyteczność; Producent zmaksymalizował zysk. Krytyka modelu – statyczność modelu vs dynamizm gospodarki, nie przystaje do rzeczywistości (stałe przychody ze skali) Alfred Marshall (1842-1924) Principles of Economics,1890, sformułował prawo elastyczności popytu. Metoda Marshalla – narzędzie wskazujące jak podaż I popyt wpływają na siebie I kształtują cene oraz ilość dóbr na rynku; EKONOMIŚCI NEOKLASYCYZMU: WB: F.Edgeworth, P.Wicksteed , A.Pigou; Austria: E.Boehm-Bawerk, F.Wieser; Włochy: V.Pareto, E.Barone; Szwecja: K.Wicksell ,G.Cassel; USA: I.Fisher , J.Clark. złożoność problemów ekonomicznych; zasada ceteris paribus ; problem czasu; Krzyż Marshalla ; Popyt: Elastyczność: ED= - ΔQ/Q:ΔP/P ; Stała krańcowa użyteczność pieniądza : MUA=PA*MUM nadwyżka konsumenta; nadwyżka konsumenta a podatki Teoria podziału - stworzył teorię podziału dochodu i wynagrodzenia czynników wytwórczych. Stwierdził, że popyt na czynniki wytwórcze jest popytem pochodnym, zależnym od krańcowej produktywności czynnika. Przedsiębiorca dobiera takie proporcje w zużyciu czynników produkcji, aby relacje produktów krańcowych do cen tych czynników były sobie równe. Quasi renta - jest to kategoria subiektywna, oznaczająca wystąpienie nadwyżki użyteczności danego dobra w stosunku do kosztów jego zakupu. Nadwyżki konsumenta osiągnięte przy kupnie różnych towarów nie są jednakowe. Zależą od subiektywnych czynników, związanych z pragnieniem posiadania danego dobra, oraz od jego ceny rynkowej. Stanowią one różnicę pomiędzy najwyższą ceną, którą kupujący gotów byłby zapłacić za daną rzecz, a ceną, którą w rzeczywistości płaci. Arthur Cecil Pigou (1877-1959) Economics of Welfare ; do dobrobytu przyczyniają się: Poziom dochodu; Podział dochodu i Stabilność dochodu ; analizował podatki i ich konsekwencje Vilfredo Pareto (1848-1923)- Użyteczność porządkowa, Brak porównań interpersonalnych; Optimum w sensie Pareto (nie można poprawić sytuacji żadnej osoby nie pogarszając jej komuś innemu – jeżeli istnieje taka możliwość to nie jest to pareto-optymalne) Neoklasyczna Teoria Pieniądza - Irving Fisher (1867-1947) - Teoria stopy procentowej – kapitał przynosi zysk w nieskończoności; ale musimy dostać rekompensatę za odłożenie konsumpcji w czasie czyli taką rekompensatą jest stopa procentowa; P=(MV)/T; MV=PT (M-podaż pieniądza, V-szybkość obiegu;P-poziom cen,T-indeks) ; twierdzenia ilościowej teorii pieniądza; mechanizm transmisyjny – docsity.com ludzie mają tendencje do trzymania w gotówce tyle pieniędzy ile wystarczy do zakupu określonej ilości dóbr; efekty krótkookresowe - zwiększenie fluktuacji w gospodarce Równanie Cambridge: MD=kYP , MV=PT k=1/V (k-stopa – ludzie chcą utrzymać pieniądz w gotówce, Y-PKB,P-poziom cen) Szkoła Szwedzka - Knut Wicksell (1851-1926)- Bankowa i naturalna stopa procentowa – badał różnice, teoria jego pokazywała skąd się bierze dynamika w gospodarce, kryteria neutralności pieniądza John Maynard Keynes (1883 – 1946) - Tło historyczne – kryzys ekonomiczny, rozwój faszyzmu i bolszewicyzmu, ekonomia klasyczna traci zwolenników, porzucają ekonomię klasyczną na rzecz instytucjonalnej i socjalistycznej, System waluty złotej – załamał się podczas I wojny światowej, Anglicy starają się przywrócić jego działanie, przywrócono na 6 lat i potem pada po kryzysie bankowym w Europie Centralnej (Austrii); Bezrobocie: sięga 20%, wg rządu trzeba czekać aż płace spadną, nie chciał podnosić podatków; Keynes krytykował Wielką Brytanię za te dwa zjawiska; nie lubił socjalizmu, chciał końca leseferyzmu, wg niego należało ograniczyć wolny handel i chronić niektóre sektory i zrezygnować z systemu waluty złotej Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza - (1936) – spowodowane wydarzeniami z lat 20 – spadek produkcji o 20% - żaden paradygmat nie wyjaśniał takich zjawisk Kiedy w naukach powstają rewolucje? - Thomas Kuhn ; Liczba nierozwiązywalnych zagadek ulega kumulacji – pojawiają się wątpliwości co do podstawowych założeń; Pojawia się nowy paradygmat; Społeczność naukowa popiera nowy paradygmat. Prekursorzy: - Szkoła Szwedzka – K. Wicksell, G. Myrdal; - Michał Kalecki – 1933. Krytyka Prawa Rynków Saya – Model AD=C+I C=C0+cY AD=Y (popyt=PKB) Wahania w wydatkach inwestycyjnych – inwestycje decydują o wartości PKB, im większe inwestycje tym większe PKB; inwestycje generują oszczędności ; Mnożnik inwestycyjny: k= 1/s ΔY=k*ΔI , Y= C0+ cY +I; Y - cY = C0 +I; Y(1-c)= C0+I; Y= 1/s(C0+I) Niepełne wykorzystanie czynników wytwórczych - Oszczędności ex ante : S > I S<I Cechy charakterystyczne ekonomi Keynesowskiej: Makroanaliza, wielkości agregatowe; Związki przyczynowo-skutkowe; Odmienne logiki gospodarki i jednostki; Krótki okres; Podejście popytowe; Niepełne wykorzystanie czynników wytwórczych; Nierównowaga. ; Keynesowska teoria pieniądza; Polityka gospodarcza; Metody pośrednie i bezpośrednie Ekonomia I poł. XXw. cd. Joseph Schumpeter (1883-1950), Teoria rozwoju gospodarczego -1912, Cykle koniunkturalne - 1939, Socjalizm, Kapitalizm, Demokracja – 1942; Interpretacja modelu Walras’a : Model dynamiczny: Innowacyjny przedsiębiorca, Źródło zysku, Koncepcja konkurencji – twórcza destrukcja Metodologia : Liberalizm metodologiczny Teorie: Fazy przemian gospodarczych, Teoria cyklu koniunkturalnego , Rodzaje cykli koniunkturalnych, Monetarny aspekt cyklu Krytyka ekonomii marshallowskiej - Piero Sraffa (1890 - 1983), Edward Chamberlin (1899-1967) Debata Socjalizm – Kapitalizm: Mises – ekonomiczny rachunek w socjalizmie; Oskar Lange i Abba Lerner; Model Langego; Krytyka Hayek’a Ekonomia keynesowska w głównym nurcie ekonomii: Mr Keynes and the Classics – John Hicks : S=S(Y); I=I(i); L=L(Y,i); M=M ; I(i)=S(Y) M=L(Y,i) Monetaryzm - Milton Friedman, Ilościowa teoria pieniądza, Implikacje dla władz monetarnych docsity.com