Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Poradnik stanowi pomoc dydaktyczną dla ucznia w zawodzie technik logistyk
Typologia: Poradniki, Projekty, Badania
1 / 58
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Recenzenci: mgr inŜ. Andrzej Śledziona mgr inŜ. Janina Grobelna
Opracowanie redakcyjne: mgr Anna Sałek
Konsultacja: mgr inŜ. Halina Śledziona
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 342[04].O1. ,,Organizowanie łańcucha dostaw”, zawartego w programie nauczania dla zawodu technik logistyk.
Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiadomości o organizowaniu łańcucha dostaw. W poradniku zamieszczono:
Schemat układu jednostek modułowych
342[04].O1. Stosowanie zasad bezpieczeństwa, higieny pracy i ochrony przeciwpoŜarowej
342[04].O Podstawy organizacji procesów logistycznych
342[04].O1. Prowadzenie negocjacji
342[04].O1. Stosowanie procedur zarządzania jakością
342[04].O1. Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w zarządzaniu logistycznym
342[04].O1. Organizowanie łańcucha dostaw
342[04].O1. Wspomaganie komputerowe działań logistycznych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej ,,Organizowanie łańcucha dostaw” powinieneś umieć: − rozpoznawać i przewidzieć zagroŜenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy oraz wskazać sposoby ich usunięcia, − stosować przepisy i zasady bezpiecznej pracy podczas uŜytkowania sprzętu komputerowego, − stosować zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy, − stosować nowoczesne technologie informatyczne, − pracować w grupie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Gospodarka rynkowa jest systemem bardzo złoŜonym. Składa się z milionów róŜnych podmiotów, takich jak: przedsiębiorstwa, instytucje finansowe, gospodarstwa domowe, administracja państwa oraz władze lokalne. Gospodarka rynkowa pozwala na to, by jednostki gospodarujące kierowały się swoimi celami. Jednostki te, prowadząc działalność, starają się osiągać maksymalne korzyści, bez uciekania się przy tym do nadmiernej pomocy, czy ochrony ze strony państwa. Decyzja o tym, co jak i dla kogo wytwarzać, wynika z działania „niewidzialnej ręki rynku”, która powinna być jedynym tego typu regulatorem. Dzięki temu gospodarcze działania jednostek słuŜą realizowaniu celów społeczeństwa. W gospodarce rynkowej czynniki wytwórcze są własnością prywatną i podlegają mechanizmom rynkowym. Ceny dóbr i usług kształtują się na rynku i to rynek określa ilość tych produktów i odbiorcę. Podmioty gospodarcze mają swobodę działania. Państwo pełni rolę ograniczoną do ochrony własności prywatnej i zapewnia bezpieczeństwo obywateli. Gospodarka rynkowa zawdzięcza swoją nazwę przede wszystkim temu, Ŝe podstawowym regulatorem i koordynatorem procesów gospodarczych jest w niej rynek, który jest samoczynnie działającym mechanizmem, wpływającym na zachowanie podmiotów gospodarczych. Te zachowania przesądzają o alokacji zasobów gospodarczych. Własność prywatna skłania teŜ do efektywnej konkurencji między przedsiębiorstwami. Silne bodźce to: optymalizacja produkcji i racjonalne wykorzystanie czynników produkcji. DąŜąc do jak największego zysku przedsiębiorcy starają się produkować więcej i lepiej niŜ ich konkurenci oraz moŜliwie najtaniej. Wymaga to poszukiwania najtańszych kombinacji czynników produkcji oraz wprowadzenia obniŜających koszty innowacji technologicznych i organizacyjnych. Podstawowe podmioty gospodarcze: przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe działają w gospodarce rynkowej samodzielnie i kierują się zasadą samofinansowania. Występują na rynku w roli sprzedawców, jak i nabywców. Dobrowolne umowy są zawierane między nimi przy uŜyciu pieniądza, według cen kształtujących się na ogół swobodnie na rynku. Ceny dóbr konsumpcyjnych oraz ceny czynników produkcji ustala się zwykle na poziomie równowaŜącym popyt z podaŜą. Zaletami gospodarki rynkowej są między innymi: tendencje do racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarczych, efektywny system motywacji, duŜa innowacyjność gospodarki, dyscyplina finansowa przedsiębiorstw, tendencja do samodzielnego ustalania się ceny rynkowej, duŜa elastyczność gospodarki, dobre zaopatrzenie sklepów.
Mechanizmy rynkowe W rozumieniu ekonomii, rynek jawi się jako miejsce, gdzie dokonywane są transakcje kupna/sprzedaŜy dóbr, usług i czynników produkcji. Jest to takŜe zespół mechanizmów rządzących tymi transakcjami i zachowaniami zarówno kupujących, jak i sprzedających. W nauce ekonomii, zwłaszcza w teoriach klasycznych, mówi się o mechanizmie rynkowym. Chodzi wówczas o wzajemne oddziaływania róŜnych elementów składowych rynku, szczególnie ceny, popytu i podaŜy, zmierzających do ustalenia stanu równowagi. Równowaga na rynku to taki stan, w którym popyt wynosi dokładnie tyle samo, co podaŜ. Jak sama nazwa mówi, w stanie równowagi nie obserwuje się nadwyŜek, ani niedoborów. Mechanizm rynkowy to proces obejmujący Ŝywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku, którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
dostosowania wielkości popytu (D) i podaŜy (S) poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P). W ujęciu procesowym mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaŜy, która prowadzi do obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i zrównowaŜenia rynku, czyli zrównania się oferowanej ilości towaru z ilością poŜądaną. JeŜeli popyt na jakieś dobro przewyŜsza podaŜ, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej. Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaŜy z popytem. JeŜeli w sytuacji równowagi rynkowej wystąpią okoliczności, których skutkiem będzie ograniczenie popytu na dane dobro (np. zmiana gustów konsumentów), wówczas nie wszystkie produkowane towary znajdą nabywców. Skłoni to część producentów do zmniejszenia produkcji i obniŜenia ceny, celem zachęcenia części konsumentów do zakupu większych ilości towarów. Efektem będzie ustalenie się równowagi rynkowej przy niŜszym poziome produkcji i niŜszej cenie.
Rys. 1. Równowaga rynkowa [opracowanie własne]
Gdy popyt (D) się zmniejsza, producenci ograniczają podaŜ (S) i obniŜają ceny. Efektem jest ustalenie się nowej równowagi rynkowej
Logistyka W latach 90 ubiegłego stulecia nastąpiło upowszechnienie w praktyce gospodarczej i literaturze ekonomicznej pojęcia „logistyka”. Historia tego słowa sięga dalekiej przeszłości i wiąŜe się z greckim – logos lub logicos (oznaczające liczenie, sztukę liczenia, prawidłowe myślenie) oraz z językiem francuskim – logos lub logis (dające się przetłumaczyć jako zakwaterowanie, kwatera). Początkowo logistyka znalazła zastosowanie w działaniach wojskowych. Pierwsze informacje o takim właśnie wykorzystaniu znaleziono w kronikach Cesarstwa Bizantyjskiego. Oto cesarz Lentos VI (886-911) w swym dziele pod nazwą „Sumaryczne wyłoŜenie sztuki wojennej” wyróŜnił obok strategii i taktyki, jako trzecią naukę wojenną logistykę. Według niego, zadaniem logistyki jest „Ŝeby Ŝołd był wypłacany, wojsko odpowiednio uzbrojone i uszeregowane, wyposaŜone w działa i sprzęt wojenny, Ŝeby potrzeby wojska były dostatecznie i w odpowiednim czasie zaspokojone, a kaŜda wyprawa wojenna odpowiednio przygotowana, tzn. przestrzeń i czas odpowiednio obliczone, obszar oszacowany z uwzględnieniem ruchu wojsk, a takŜe siły oporu przeciwnika, i zgodnie z tymi funkcjami naleŜy regulować i porządkować ruchy i podział własnych sił zbrojnych”. Ze źródłosłowem francuskim zaczęto wiązać termin logistyka po opublikowaniu dzieła generała szwajcarskiego w słuŜbie francuskiej i rosyjskiej barona A.H. Jominiego noszącego
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
firmy i obsługi jej wejść i wyjść. Istotna jest, bowiem teŜ rola logistyki na szczeblu całego przedsiębiorstwa i korporacji. Na tym szczeblu moŜna mówić o regule substytucji i komplementarności. Istnieje tendencja, Ŝe główne strategie firm oparte są na podejściu logistycznym w przypadku trudnych wyborów, które stoją przed jednostką, mogą być teŜ wzbogacane przez logistyczne elementy strategii. Pierwszy przypadek odnosi się głównie do strategii centralnych opartych na idei przywództwa kosztowego, a drugi do strategii róŜnicowania i koncentracji. Regułę substytucji i komplementarności stosuje się, więc do wszystkich trzech podstawowych strategii ogólnych firm, będących jednocześnie trzema sposobami zdobywania przewagi konkurencyjnej. Pierwsza z nich to strategia wiodącej pozycji pod względem kosztów – wymaga duŜego udziału w rynku, agresywnego inwestowania, aktywnej polityki cenowej, ścisłej kontroli kosztów, zdobywania doświadczenia i minimalizacji kosztów reklamy, badań itd. Motyw, niskich kosztów nie oznacza oczywiście pomijania problemów jakościowych i poziom obsługi rynku. Druga podstawowa strategia polega na zróŜnicowaniu wyrobu lub usługi firmy, a więc na tworzeniu unikatowości. MoŜna ją uzyskać poprzez: główne cechy produktu, sposób sprzedaŜy lub akwizycji, technologię, wzór, markę itd. ZróŜnicowanie rzadko wiąŜe się z duŜym udziałem w rynku i w sposób oczywisty odbywa się to za cenę gorszej pozycji kosztowej. Trzeci rodzaj strategii - koncentracja - polega na nastawieniu się na obsługę wybranego segmentu rynku. W ramach segmentu dąŜy się do obniŜki kosztów lub zróŜnicowania albo do jednego i drugiego. Ta strategia oznacza rezygnację z duŜego udziału w rynku. Przyjmuje się, iŜ firma musi wybrać jedną z tych trzech strategii. Wieloletnie doświadczenia wskazują, Ŝe poszczególne strategie ogólne, a szczególnie strategie niskich kosztów i róŜnicowania, wzajemnie się wykluczają. W takim ujęciu próba łączenia tych strategii prowadzi do pogorszenia pozycji firmy i spadku rentowności. Na poziomie jednostki produkcyjnej największą popularność zdobyły reguły: − zróŜnicowanie dystrybucji, − strategii mieszanej, − racjonalizacji i standaryzacji, − konsolidacji, − opóźniania. Reguła zróŜnicowanej dystrybucji mówi, iŜ nie wszystkie produkty powinny być dostarczone przy takim samym poziomie obsługi rynku. RóŜni klienci wymagają róŜnych cech produktu i róŜnych form sprzedaŜy. Przykładowo wielcy klienci mogą być zaopatrywani bezpośrednio, mniejsi przez regionalne centra dystrybucyjne, a mali przez obcą sieć hurtową i detaliczną. Reguła strategii mieszanej dowodzi, Ŝe często logistyczne strategie wielowariantowe (mieszane) są tańsze. Co prawda strategie czyste pozwalają na uzyskanie korzyści skali i są tanie w zarządzaniu, to jednak w wielu wypadkach nawet skomplikowane strategie mieszane przynoszą lepsze rezultaty w sferze kosztów. Przykładowo przy opisanych wyŜej trzech formach zaopatrywania klientów moŜna dodatkowo zróŜnicować strategię zaopatrując średnich klientów poprzez własne magazyny i własnym transportem oraz poprzez magazyny publiczne i korzystając z usług przewoźników. Własne kanały zbytu obejmowałyby część dostaw niepodlegające sezonowości i szybko „przesuwające” się z wytwórni do klienta. Reszta byłaby składowana w fabryce i w razie potrzeby wysyłana obcymi kanałami zbytu. Nazwa kolejnej reguły – konsolidacja – to łączenie dla uzyskania korzyści skali. Korzyści nie występują tylko w produkcji. TakŜe w transporcie i magazynowaniu moŜna łączyć ładunki i zapasy, a tym samym obniŜać koszty jednostkowe. Konsolidacja zapasów pozwala na zmniejszenie liczby magazynów. MoŜna wówczas uzyskać taki sam poziom obsługi rynku
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
przy niŜszym poziomie całkowitych zapasów. Wynika to ze zmian relacji między zapasem bezpieczeństwa a całkowitym zapasem w miarę zwiększania się wielkości obsługiwanego rynku. Oczywiście mogą wówczas wzrosnąć koszty przyjmowania zamówień i przewozów. Reguła opóźniania sprowadza się do: − opóźniania zmian formy towaru do jednego z ostatnich etapów w procesie produkcji i dystrybucji, − opóźniania zmian w lokalizacji zapasów. Ten ostatni przypadek ilustruje między innymi dobrze znana metoda „just-in-time”. Strategia ta polega na zmniejszeniu zapasów do niezbędnego minimum. Korzyści stosowania filozofii „dokładnie na czas” to, oprócz niŜszego poziomu zapasów, zredukowanie kosztów stałych: magazynowania, planowania, kontroli, wyŜszy poziom obsługi klienta, większa produktywność, wyŜsza jakość. Reguły zróŜnicowanej dystrybucji i strategii mieszanej akcentują relację między poziomem obsługi rynku, a kosztami systemu logistycznego i nawiązują do ogólnych strategii róŜnicowania i koncentracji. Reguły logistyczne, a szczególnie reguła opóźniania podwaŜyły tradycyjne teorie, leŜące u podstaw przeciwstawiania wspomnianych strategii generalnych. Zakładają one, iŜ istnieją dwa rodzaje korzyści skali, związane z duŜymi rozmiarami produkcji wynikające z wyboru optymalnej wielkości serii produkcyjnej (optymalizacja kosztów uruchomienia i kosztów składowania), oraz wynikające z wyboru najlepszej technologii (wyposaŜenie, kwalifikacje, surowce, procesy). Wszystkie reguły logistyczne mogą mieć róŜną przydatność i róŜną trwałość. Istotne jest to, Ŝe logistyka, która rozpoczęła swój rozwój od badania układu „transport – magazynowanie
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
wszystkim posiłkując się zasadą marketingu-mix, udziela ona odpowiedzi na postawione pytania odnoszące się do produktu, rynku i konkurencji. Strategia powinna określać produkty, politykę kształtowania cen, docelowe rynki, kanały dystrybucji. WdraŜając tę metodę i jednocześnie analizując dane zawarte w zasobach informacyjnych przedsiębiorstwa, tworzy się zbiór metod, koncepcji i procesów mających na celu optymalizację podejmowanych decyzji. Narzędzie analityczne, utworzone z wykorzystaniem koncepcji „4P”, stosuje się nie tylko do oceny stanu obecnego, ale równieŜ do załoŜonych planów i budŜetów. Na podstawie tej koncepcji zbudowana została takŜe inna technika zwana „kanban”. Istotą „kanban” jest ściślejsza kontrola zapasów. Uruchamia wytwarzanie skałdników wyrobów dopiero wtedy, gdy pojawia się na nie zapotrzebowanie nawet w przypadku przerwania pracy robotników. Ujmując całościowo „kanban” moŜna nazwać systemem planowania, rozdziału oraz kontroli realizacji zadań produkcyjnych.
System logistyczny System logistyczny to celowo zorganizowany i połączony zespół takich elementów (podsystemów) jak: produkcja, transport, magazynowanie, odbiorcy - wraz z relacjami między nimi oraz ich własnościami, warunkującymi przepływ strumieni towarów, środków finansowych i informacji. System logistyczny zdefiniować moŜna ze względu na relacje pomiędzy elementami systemu. Wtedy systemem logistycznym nazwać moŜemy zbiór takich podsystemów, jak: zaopatrzenie, produkcja, transport i magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami pomiędzy podsystemami i między ich własnościami, ze stałą dąŜnością do wzrostu stopnia zorganizowania systemu. Natomiast kiedy rozpatrzymy dynamikę systemu logistycznego oraz przepływy w nim zachodzące, system jawi się jako celowo zorganizowany i połączony w obrębie określonego układu gospodarczego fizyczny przepływ strumieni towarów, któremu towarzyszy przepływ środków fizycznych i informacji. System logistyczny moŜna rozpatrywać wyróŜniając w nim trzy płaszczyzny: − przestrzenną – wyróŜnioną w definicji poprzez połączenie elementów systemu i przepływ strumieni towarów, − organizacyjną – definicja mówi o zorganizowaniu elementów systemu, − informacyjną – w definicji przejawia się w postaci przepływu strumieni finansowych i informacji. Na kaŜdej z płaszczyzn występują przepływy oraz relacje pomiędzy elementami odpowiadających im struktur. Płaszczyzny te są ze sobą silnie powiązane i razem tworzą spójną całość opisującą wielowymiarowość systemu logistycznego. Dotyczy to w równej mierze systemów w skali makro jak i systemów logistycznych poszczególnych przedsiębiorstw. Podział systemu logistycznego: − gospodarka materiałowa, − transport, − magazynowanie, − opracowywanie zamówień, − pakowanie. Chcąc scharakteryzować system, naleŜy wskazać dwie najwaŜniejsze z cech systemu. Pierwsza z nich jest wysoki stopień spójności – oznacza, iŜ zmiana w jednym podsystemie pociąga za sobą zmiany w pozostałych podsystemach. Wynika to z faktu, Ŝe poszczególne podsystemy są ze sobą silnie powiązane i od siebie zaleŜne. Drugą cecha jest elastyczność - wyraŜa się reagowaniem na wpływ otoczenia ekonomicznego, otoczenia konkurencji, a w związku z tym podatnością na zmiany cen, podatków, a takŜe poziomu inflacji. Klasyfikacja systemów logistycznych odbywa się poprzez podział instytucjonalny ze względu na zakres przepływów, zakres terytorialny pomiędzy instytucjami. Tak teŜ
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
wyróŜniamy systemy mikrologistyczne. Są to systemy logistyczne poszczególnych przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych, usługowych. Te systemy mają charakter wewnątrz-organizacyjny. Systemy metalogistyczne określane są równieŜ nazwą kanałów logistycznych. Mają charakter między-organizacyjny i są tworzone przez współdziałające ze sobą w procesach zaopatrzenia i zbytu systemy mikrologistyczne róŜnych podmiotów gospodarczych takich jak dostawcy, pośrednicy, odbiorcy, firmy transportowo-spedycyjne, banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, agencje reklamowe itp. Systemy makrologistyczne: mają charakter ogólnogospodarczy i dotyczą przepływów towarowych, informacyjnych między poszczególnymi krajami albo wew. kraju np. system transportowy polski, system łączności, telekomunikacji, pewne grupy duŜych obszarów gospodarczych. W takim systemie wszystkie elementy muszą współpracować. W ujęciu funkcjonalnym struktura wewnętrzna systemu logistycznego przedsiębiorstwa wg faz procesów logistycznych wyróŜnia cztery podsystemy logistyczne przedsiębiorstwa: − obejmuje przepływ surowców i materiałów z rynku zaopatrzenia do magazynów zaopatrzenia przedsiębiorstwa lub bezpośrednio do produkcji w systemie „just in time”. − podsystem produkcji (logistyka produkcji) obejmuje przepływ surowców, materiałów z magazynów zaopatrzenia przez kolejne ogniwa procesu produkcyjnego i technologicznego aŜ do magazynu zbytu. − podsystem dystrybucji obejmuje przepływ wyrobów gotowych z magazynu zbytu lub prosto z produkcji bezpośrednio lub przez pośredników do ostatecznego nabywcy. − podsystem procesów utylizacyjnych (logistyka utylizacji): Logistyka utylizacji obejmuje przepływ surowców wtórnych, opakowań zbiorczych, towarów uszkodzonych z rynku zbytu do magazynu zaopatrzenia przedsiębiorstwa.
Koszty w logistyce Koszty logistyki są szczegółową kategorią kosztów, oznaczającą pienięŜne odzwierciedlenie zuŜycia substancji majątkowej przedsiębiorstwa, wywołanego planowaniem, realizacją, kontrolą procesów technologicznych oraz procesów przemieszczeń w czasie i przestrzeni wszystkich form materiałów. Koszty logistyki moŜemy zidentyfikować jako: − koszty bezpośrednie (transport, magazyny, zapasy, łączność) i pośrednie, − koszty stałe i zmienne, − koszty zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, − koszty materialne i niematerialne, − koszty opracowania logistycznego oraz przedsięwzięć zlecanych przez logistykę, − koszty ściśle logistyczne. Analizując powyŜsze grupy kosztowe moŜna stwierdzić, iŜ przedstawione pojęcia zmierzają do ujęcia kosztów logistyki jako finansowo określonego nakładu niezbędnego do realizacji zadań logistycznych. W celu identyfikacji tych kosztów naleŜy wskazać źródła ich powstawania w fazach produkcyjnych. Tak teŜ mamy, koszty pozyskiwania materiałów i innych produktów od dostawców, koszty transportu zewnętrznego i wewnątrz zakładowego, wydatki poniesione na planowanie produkcji określające intensywność przepływu materiałów przez fazę produkcji, koszty magazynowania półproduktów, wyrobów, materiałów i odpadów technologicznych, koszty przekazywania wyrobów gotowych odbiorcom. Z badań i analiz wynika, Ŝe globalne koszty logistyczne przedsiębiorstw stanowią 10 – 35% przychodów ze sprzedaŜy uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa i są tą grupą kosztów, w ramach której obecnie istnieją największe rezerwy dla działań oszczędnościowych. W związku z tym waga problematyki związanej z kosztami logistyki realizacji podstawowego celu przedsiębiorstwa, jakim jest maksymalizacja długoterminowego zysku, staje się elementem niezwykle istotnym. Punktem wyjścia do polityki racjonalizacji i obniŜki kosztów logistycznych jest zrozumienie ich całościowego charakteru oraz unikanie optymalizacji
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
w przedsiębiorstwach nie troszczono się o rynek, zadowolenie klientów i dystrybucję. Taka sytuacja nie sprzyjała rozwojowi działań logistycznych. Obecnie, gospodarka stopniowo stając się rynkową, wymaga większego udziału logistyki. Najlepiej przekonali się o tym menagerowie firm postawieni wobec konkurencji inwestorów zagranicznych, doświadczonych w zdobywaniu rynków, dysponujących wyspecjalizowanymi słuŜbami marketingowymi i logistycznymi. Wobec zagroŜenia konkurencją ze strony zachodnich firm, polscy przedsiębiorcy uświadomili sobie konieczność stworzenia słuŜb logistycznych, co okazało się niezbyt łatwe, ze względu na brak specjalistów z zakresu logistyki. Obecnie głównym ograniczeniem rozwoju logistyki są finanse. Chodzi głównie o nakłady na urządzenia do działań logistycznych, sprzęt komputerowy, systemy produkcji, a takŜe odpowiednio wysokie wynagrodzenia dla specjalistów od logistyki. Korzystnym warunkiem rozwoju logistyki w Polsce stała się komputeryzacja wielu dziedzin nauki techniki i usług. Komputeryzacja usprawniła działanie wielu przedsiębiorstw, co jest jednym z podstawowych warunków sprawnych działań logistycznych. Korzystne dla logistyki są równieŜ uwarunkowania „zewnętrzne” takie jak np.: integracja z Europą, wejście do światowych organizacji gospodarczych, czy teŜ zawieranie międzynarodowych umów. PowyŜsze przedsięwzięcia mają na celu zarówno otwarcie naszych rynków dla towarów zagranicznych, jak i wzrost eksportu polskich wyrobów. W celu przeistoczenia polskiej zcentralizowanej gospodarki w gospodarkę mieszaną a w perspektywie rynkową, niezbędne jest wprowadzenie odpowiednich metod i środków z zakresu działań logistycznych. Dotychczas duŜe systemy logistyczne w Polsce naleŜały do rzadkości, ale szybki rozwój gospodarczy naszego kraju spowoduje ich powstanie w niedalekiej przyszłości.
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Ćwiczenie 1 Zaznacz znakiem X prawdę, bądź fałsz w poniŜszych tezach.
Arkusz ćwiczeniowy 1 Twierdzenie Prawda Fałsz
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
WyposaŜenie stanowiska pracy: − materiały piśmiennicze, − arkusz ćwiczeniowy nr 1.
Ćwiczenie 2 Stwórz charakterystykę systemu logistycznego w oparciu o podane elementy: − powiązanie kosztów i cech jakościowych, − relacja systemu logistycznego z produkcją, zaopatrzeniem, zbytem, marketingiem, − rola logistyki na szczeblu całego przedsiębiorstwa.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
WyposaŜenie stanowiska pracy: − materiały piśmiennicze.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
Ćwiczenie 6 Opisz przyczyny i czynniki mające wpływ na wyodrębnienie etapów rozwoju logistyki.
Arkusz ćwiczeniowy 2
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
WyposaŜenie stanowiska pracy: − materiały piśmiennicze, − arkusz ćwiczeniowy nr 2.
Czy potrafisz: Tak Nie
Etap I - IX w
Etap II - XIX w.
Etap III – XXI w.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4.2. Zarządzanie łańcuchem dostaw
Łańcuch logistyczny zwany takŜe łańcuchem dostaw jest synonimem dzisiejszego wizerunku logistyki. WyraŜa ona w swych działaniach przemieszczanie dóbr, informacji przepływów pienięŜnych w chwili, gdy spełnione zostaną niezbędne warunki. W szczególności chodzi tu o: odpowiedni czas, ilość, właściwe miejsce, koszt oraz naleŜytą jakość. W celu sprostania tym nadrzędnym celom narodziła się koncepcja „zarządzania łańcuchem dostaw”. Dynamiczny rozwój rynku końca XX w., skłaniał coraz więcej firm do osiągania przewagi konkurencyjnej poprzez wdraŜanie nowoczesnych technik zarządzania. Poszukiwania w zakresie: oszczędności kosztów, poprawy jakości i skrócenia czasu procesów, tworzących ostatecznie łączną wartość dla klienta, doprowadziły do koncentracji działań w ramach zarządzania łańcuchem dostaw.
Rys. 3. Logistyka jako proces zarządzania całym łańcuchem dostaw [4, s. 32]
Koncepcja łańcucha dostaw uwzględnia: źródła pozyskania surowców, miejsca ich przetwarzania, dostawców materiałów i podzespołów, montaŜ i produkcję wyrobów gotowych oraz ich dystrybucję i sprzedaŜ. Łańcuch dostaw rozumiany jest zatem jako przepływ surowców, materiałów, podzespołów i wyrobów gotowych od momentu pozyskania tych pierwszych, do momentu konsumpcji wyrobu finalnego przez uŜytkownika końcowego. Zasadniczymi procesami, pozwalającymi na realizację dostaw w takim układzie, są transport i magazynowanie. A więc łańcuch dostaw stanowi połączenie poszczególnych przedsiębiorstw uczestniczących w procesie dostarczania danego produktu na rynek.
Łańcuch logistyczny jako najwyŜsza forma rozwiązań systemowych w logistyce Logistyczne łańcuchy dostaw to jedna z najbardziej dynamicznie rozwijających się koncepcji w dzisiejszej logistyce. Przez ostatnie kilka lat architektura łańcuchów dostaw ulegała znacznym przeobraŜeniom. Łańcuch dostaw, jako nowoczesne systemowe rozwiązanie pozwala na opracowanie strategii działalności firmy. Jest zasadniczą formą systemu logistycznego tworzącą jego wewnętrzną strukturę i wykracza poza jego granice.
Cykl zarządzania
PLANOWANIE
KONTROLA
KIEROWANIE
ORGANIZOWANIE
LOGISTYKA Proces zarządzania
Ogniwa pośrednie
Całym łańcuchem dostaw
Pierwotne źródła dóbr materialnych
Końcowy konsument
