Pobierz Oświecenie: epoka rozumu i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!
CHRONOLOGIACHRONOLOGIA
wczesne oświecenie -> lata czterdzieste XVIIIw. do 1764r. (koniec czasów saskich) dojrzałe oświecenie -> 1764r. - 1795r. (czasy Stanisławowe) późne oświecenie -> 1795r. - 1822r. (czasy do wydania “Ballad i romansów” Adama Mickiewicza) oświecenie - "wiek rozumu" - pochodzi ona od metafory religijnej światłości, która obejmowała dobro i mądrość jako boskie przedmioty Pochwalało: naukę, wolność, równość, tolerancja, krytycyzm, wykształcenie Potępiało: zabobony, dogmaty, zacofanie, autorytety, hierarchię społeczną
GENEZA POWSTANIA EPOKIGENEZA POWSTANIA EPOKI
Do podstawowych zadań pisarzy należało propagowanie nowych idei, postaw i wzorców postępowania
- Dominacja nastawienia satyrycznego Popularność zyskał poemat heroikomiczny (ośmieszający negatywne zjawiska społeczne)
DRAMAT -> tragedia (wykorzystująca tematykę historyczną i mitologiczną), komedia (występowanie satyry i karykatury)
Powstawały pierwsze polskie powieści, w których opisywano drogi życiowe bohaterów mające na celu edukację obywatelską czytelnika
Sentymentalizm - ukazywanie wewnętrznych przeżyć twórcy i wyrażanie uczuć innych ludzi. W literaturze polskiej był jednym z istotnych składników procesu przygotowującego przełom romantyczny
- człowiek oświecony - racjonalista, wolnomyśliciel - wróg ciemnoty i zabobonu
- człowiek ogładzony - towarzyski, elegancki, uprzejmy, dowcipny
- człowiek sentymentalny - kierujący się sercem, czuły, wrażliwy
OświecenieOświecenie
1740 r. -1740 r. - założenie Collegium Nobilium w Warszawie 1688 r. -1688 r. - rewolucja w Anglii 1751 - 1780 r. -1751 - 1780 r. - kolejne tomy Wielkiej Encyklopedii Francuskiej 1791 r. -1791 r. - uchwalenie Konstytucji 3 maja 1772 r. -1772 r. - pierwszy rozbiór Polski 1793 r. -1793 r. - drugi rozbiór Polski 1815 r. -1815 r. - utworzenie Królestwa Polskiego
LITERATURA LITERATURA
WZORCE OSOBOWE WZORCE OSOBOWE
John LockeJohn Locke sformułował on koncepcję poznania opartego na rozumie i doświadczeniach twierdził, że w umyśle ludzkim nie ma żadnych idei wrodzonych - człowiek rodzi się jako niezapisana kartka był jednym z pierwszych ideologów liberalizmu
FILOZOFIAFILOZOFIA
Immanuel KantImmanuel Kant uznał, że wszystkie sądy o świecie można podzielić na te, które są oparte na pojęciach wrodzonych umysłu (sądy aprioryczne), oraz te, które powstają w wyniku doświadczenia (sądy aposterioryczne) Jean-Jacques RousseaJean-Jacques Roussea miarą człowieczeństwa są wartości moralne, a nie rozum człowiek powinien starać się wrócić do pierwotnego stanu natury WolterWolter podstawą moralności jest prawo naturalne, które mówi “Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe” RacjonalizmRacjonalizm najlepszym źródłem wiedzy jest rozum, uniwersalna zdolność człowieka do rozróżniania prawdy i fałszu
WAŻNE POJĘCIAWAŻNE POJĘCIA
EmpiryzmEmpiryzm wszelkie teorie i hipotezy powinno się podawać sprawdzeniu przez obserwacje DeizmDeizm zakłada, że Bóg stworzył świat, ale nie ingeruje w jego działalność MaterializmMaterializm istnieją wyłącznie byty fizyczne LiberalizmLiberalizm ideologia i kierunek polityczny, według którego wolność jest nadrzędną wartością UtylitaryzmUtylitaryzm kierunek etyki głoszący, że to, co jest pożyteczne, jest dobre, a miarą słuszności postępowania jest użyteczność jego skutków Trójpodział władzyTrójpodział władzy ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza Idee KonstytucjiIdee Konstytucji pierwsze w Stanach Zjednoczonych, Francji i Polsce Obiady czwartkoweObiady czwartkowe odbywały się w Zamku Królewskim lub w Łazienkach, Stanisław August zapraszał na nie wybitnych pisarzy, artystów i uczonych SensualizmSensualizm źródłem wszelkiej wiedzy są wrażenia, dostarczane rozumowi przez zmysły
SZTUKA SZTUKA
Powrót klasycyzmuPowrót klasycyzmu uporządkowana kompozycja, harmonia, zasady symetrii, dominowały linie proste, kolumnady Malarstwo klasycystyczneMalarstwo klasycystyczne tematyka mitologiczna i historyczna, obrazy zawierały naukę moralną, rozwijała się sztuka portretu RokokoRokoko styl w architekturze, uważany często za późny barok, Rokoko cechowały: asymetria, płynność linii, pastelowe barwy, bogactwo zdobień
