Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

OŚWIECENIE-NOTATKA SZCZEGÓŁOWA, Notatki z Język polski

Tytuł: Oświecenie – Epoka Rozumu i Wiedzy Liczba stron: 40 Tematyka: Historia, Filozofia, Literatura, Nauka, Społeczeństwo Odkryj fascynujący świat epoki Oświecenia! Ten kompleksowy dokument wprowadza czytelnika w jedno z najważniejszych okresów w dziejach ludzkości – czas triumfu rozumu, nauki i postępu. Znajdziesz tutaj dogłębną analizę najważniejszych idei, myślicieli oraz wydarzeń, które ukształtowały nowoczesną Europę. **Co znajdziesz w tym opracowaniu?** ✅ Geneza i charakterystyka epoki Oświecenia ✅ Najważniejsze idee: racjonalizm, empiryzm, deizm, ateizm ✅ Wpływ filozofów – Kant, Locke, Rousseau, Monteskiusz, Wolter ✅ Historia i polityka – od reform po utratę niepodległości ✅ Pierwsza Encyklopedia – monumentalne dzieło oświeceniowych myślicieli Dzięki tej publikacji zrozumiesz, jak idee XVIII wieku wpłynęły na współczesny świat, demokrację i naukę. To doskonałe kompendium wiedzy zarówno dla studentów, uczniów, jak i pasjonatów historii oraz filozofii.

Typologia: Notatki

2024/2025

W sprzedaży od 13.02.2025

Sprawdzianykk
Sprawdzianykk 🇵🇱

5 dokumenty

1 / 5

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
Oświecenie
WSTĘPNIE O EPOCE
1 . Ź r ó d ł o n a z w y e p o k i O ś w i e c e n i e
N a zwa e p oki p o chodzi o d m e t a fo ry oś w i e ce ni a u m ys łu ,
o z na cz a j ąc ej r oz j a ś ni en i e ni e w i ed zy d zi ę k i wi e d z y, r o z um ow i i
n a uc e. T e rm in u u ży wa n o dl a p o d kr eś l e ni a o d rz uc e n ia
p r ze są d ó w, d o gm at ó w i i r ra cj o n al iz m u. P o d ob ne o k re śl e n ia
s t os ow a n o w r óż n y ch j ę zy ka c h , n p . n i e mi ec k i e A uf kl ä r un g
c z y fr a n cu sk i e S i è cl e d es L u m iè re s (W i e ki Ś w ia te ł ) .
2 . G e n e z a e p o k i i ś w i a t o p o g l ą d
O ś wi ec e n ie na ro d z i ło si ę n a p r ze ło m i e X V II i X V I I I w i e ku j a ko
r e ak cj a n a ś r ed ni o w ie cz n y św ia t op og l ą d i a bs ol u t yz m.
K l uc zo w e z n ac z e n ie m ia ła r e w o lu cj a na uk o wa X VI I w i e k u
( N ew to n , K ar te z j us z, G al il e u sz ), k tó ra w p ły nę ł a n a r o zw ój
r a cj on a l iz mu i em p i ry zm u .
Ś w i a t o p o g l ą d e p o k i
R a c j o n a l i z m r o zu m u zn a w an o z a g łó wn e n a r z ęd zi e p o z n an ia
ś w ia ta i w yj a śn ie n i a zj a wi sk p rz yr o dy o r a z sp o łe cz e ń st wa .
E m p i r y z m w ie d z ę cz e rp an o z do ś wi ad c z en ia i ob s e rw ac j i.
pf3
pf4
pf5

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz OŚWIECENIE-NOTATKA SZCZEGÓŁOWA i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

Oświecenie

WSTĘPNIE O EPOCE

1. Ź r ó d ł o n a z w y e p o k i O ś w i e c e n i e

N a z w a e p o k i p o c h o d z i o d m e t a f o r y „ o ś w i e c e n i a u m y s ł u ” , o z n a c z a j ą c e j r o z j a ś n i e n i e n i e w i e d z y d z i ę k i w i e d z y , r o z u m o w i i n a u c e. T e r m i n u u ż y w a n o d l a p o d k r e ś l e n i a o d r z u c e n i a p r z e s ą d ó w , d o g m a t ó w i i r r a c j o n a l i z m u. P o d o b n e o k r e ś l e n i a s t o s o w a n o w r ó ż n y c h j ę z y k a c h , n p. n i e m i e c k i e „ A u f k l ä r u n g ” c z y f r a n c u s k i e „ S i è c l e d e s L u m i è r e s ” ( W i e k i Ś w i a t e ł ).

2. G e n e z a e p o k i i ś w i a t o p o g l ą d

O ś w i e c e n i e n a r o d z i ł o s i ę n a p r z e ł o m i e X V I I i X V I I I w i e k u j a k o r e a k c j a n a ś r e d n i o w i e c z n y ś w i a t o p o g l ą d i a b s o l u t y z m. K l u c z o w e z n a c z e n i e m i a ł a r e w o l u c j a n a u k o w a X V I I w i e k u ( N e w t o n , K a r t e z j u s z , G a l i l e u s z ) , k t ó r a w p ł y n ę ł a n a r o z w ó j r a c j o n a l i z m u i e m p i r y z m u.

Ś w i a t o p o g l ą d e p o k i

R a c j o n a l i z m – r o z u m u z n a w a n o z a g ł ó w n e n a r z ę d z i e p o z n a n i a ś w i a t a i w y j a ś n i e n i a z j a w i s k p r z y r o d y o r a z s p o ł e c z e ń s t w a. E m p i r y z m – w i e d z ę c z e r p a n o z d o ś w i a d c z e n i a i o b s e r w a c j i.

3. Z j a w i s k a , k t ó r e c h a r a k t e r y z u j ą c z a s o ś w i e c e n i a

W c z e s n a f a z a ( l a t a 4 0. X V I I I w. – 1 7 6 4 ) O k r e s k r y z y s u p o r z ą d a c h S a s ó w ( A u g u s t I I M o c n y , A u g u s t I I I ). N a s t ą p i ł u p a d e k k u l t u r y , s z k o l n i c t w a , r e l a c j i s p o ł e c z n y c h i o s ł a b i e n i e m i l i t a r n e p a ń s t w a. ■ D o j r z a ł a f a z a ( 1 7 6 4 – 1 7 9 5 ) C z a s y p a n o w a n i a S t a n i s ł a w a A u g u s t a P o n i a t o w s k i e g o , z a k o ń c z o n e t r z e c i m r o z b i o r e m. O b ó z r e f o r m a t o r s k i w p r o w a d z a ł i d e e z a c h o d n i e , p o d e j m u j ą c p r ó b ę r a t o w a n i a k r a j u. D e i z m i a t e i z m – w f i l o z o f i i r e l i g i i o d e s z ł o s i ę o d d o g m a t ó w i m i s t y c y z m u. D e i z m z a k ł a d a ł i s t n i e n i e B o g a j a k o p i e r w s z e g o p o r u s z y c i e l a , k t ó r y n i e i n g e r u j e w d z i a ł a n i e ś w i a t a. A t e i z m o d r z u c a ł i s t n i e n i e B o g a c a ł k o w i c i e. O p t y m i z m p o z n a w c z y – w i e r z o n o , ż e z a p o m o c ą n a u k i i e d u k a c j i m o ż n a o s i ą g n ą ć p o s t ę p i s z c z ę ś c i e l u d z k o ś c i.

S c e p t y c y z m t o p o s t a w a f i l o z o f i c z n a p o l e g a j ą c a n a k w e s t i o n o w a n i u m o ż l i w o ś c i o s i ą g n i ę c i a p e w n e j i o b i e k t y w n e j w i e d z y. W y r a ż a w ą t p l i w o ś ć w o b e c d o g m a t ó w , a u t o r y t e t ó w i o s t a t e c z n e j p r a w d y , p o d k r e ś l a j ą c o g r a n i c z e n i a l u d z k i e g o p o z n a n i a. K a r t e z j u s z ( 1 5 9 6 – 1 6 5 0 ) :

F r a n c u s k i f i l o z o f i m a t e m a t y k ,

u z n a w a n y z a o j c a n o w o ż y t n e j f i l o z o f i i.

T w ó r c a m e t o d y k a r t e z j a ń s k i e j o p a r t e j

n a z a s a d z i e " c o g i t o e r g o s u m " ( m y ś l ę ,

w i ę c j e s t e m ).

W n i ó s ł w k ł a d w r o z w ó j g e o m e t r i i

a n a l i t y c z n e j i p o d s t a w n o w o c z e s n e j

m a t e m a t y k i.

S f o r m u ł o w a ł z a s a d y e t y k i d e o n t o l o g i c z n e j , n p. i m p e r a t y w

k a t e g o r y c z n y , k t ó r y n a k a z u j e d z i a ł a ć z g o d n i e z z a s a d ą , k t ó r ą

m o ż n a u c z y n i ć u n i w e r s a l n y m p r a w e m.

J o h n L o c k e ( 1 6 3 2 – 1 7 0 4 ) :

A n g i e l s k i f i l o z o f , o j c i e c l i b e r a l i z m u.

W d z i e l e " R o z w a ż a n i a d o t y c z ą c e r o z u m u

l u d z k i e g o " p r z e d s t a w i ł t e o r i ę

e m p i r y z m u , w e d ł u g k t ó r e j c a ł a w i e d z a

p o c h o d z i z d o ś w i a d c z e n i a.

W p ł y n ą ł n a r o z w ó j k o n c e p c j i p r a w

n a t u r a l n y c h i t e o r i i s p o ł e c z n e j ,

t w i e r d z ą c , ż e w ł a d z a p o c h o d z i z u m o w y

s p o ł e c z n e j.

E m p i r y z m – w i e d z ę c z e r p a n o z d o ś w i a d c z e n i a i o b s e r w a c j i.

S e n s u a l i z m – n u r t f i l o z o f i c z n y , w e d ł u g k t ó r e g o w s z e l k a w i e d z a

p o c h o d z i z d o ś w i a d c z e n i a z m y s ł o w e g o , a z m y s ł y s ą g ł ó w n y m ź r ó d ł e m p o z n a n i a.