Oświecenie, notatka z historii do matury, Notatki z Historia

Pobierz Oświecenie, notatka z historii do matury i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity!

OŚWIECENIE

O ś wiecenie – epoka w dziejach kultury europejskiej, przypadająca na XVIII w., którą cechował krytycyzm obowiązujących poglądów i postaw, podnoszenie rangi ludzkiego rozumu, kult wiedzy

1.Filozofia

Nurt filozofii Przedstawiciel Pogl ą dy

racjonalizm Kartezjusz – Rene

Descartes

„ Rozprawa o metodzie”

(„my ś l ę , wi ę c jestem”)

Głównym źródłem poznania jest rozum ludzki

empiryzm John Locke Wiedza ludzka pochodzi wyłącznie z doświadczenia.

Nie ma bowiem idei wrodzonych, a umysł jest niezapisaną tablicą (tabula rasa) i zostaje zapisany dopiero przez doświadczenie. Wiedza ludzka wynika z doświadczeń zewnętrznych (zmysły) poddawanych autorefleksji (doświadczenie wewnętrzne)

deizm Denis Diderot,

Wolter – François Marie

Arouet

Bóg stworzył świat i ustanowił prawa, a następnie przestał ingerować w losy ludzkości. Odrzucano wiarę w cuda i objawienie. Bóg jako siła sprawcza świata; religia – wymysł człowieka

ateizm Paul d`Holbach Przekonanie o tym,^ że Bóg nie istnieje

2.Nauka

Imi ę i nazwisko Dokonania

Isaak Newton Zasady dynamiki i prawo powszechnego ciążenia oraz rachunek

różniczkowy

Karol Linneusz Klasyfikacja roślin i zwierząt

Antoine Lavoisier Dokonał analizy chemicznej powietrza, rozłożył cząsteczkę^ wody na

pierwiastki, określił rolę tlenu w procesie spalania, stworzył koncepcję pierwiastka chemicznego i prawo zachowania masy.

Michał Łomonosow Prawo zachowania masy w reakcjach chemicznych (niezależnie od

Lavoisiera)

Ewangelista

Torricelli

Odkrył ciężar powietrza i zjawisko próżni

Denis Diderot

Jean d`Alembert

Był encyklopedystą – jednym z twórców pierwszej Encyklopedii, zawierającej cały dorobek myśli ludzkie

Wiliam Herschel 1781 – odkrył nowa planetę^ – Uran

Ole Romer Obliczył prędkość^ rozchodzenia się^ światła

Adam Smith Twórca ideologii liberalizmu ekonomicznego

Wilhelm Henry Wyjaśnił funkcje serca i zasady obiegu krwi

Wprowadzono szczepienia przeciwko ospie

WYNALAZKI

Beniamin Franklin Wynalazł piorunochron

James Watt Wynalazł maszynę^ parową

Bracia Montgolfier Wynaleźli balon na ogrzane powietrze

Anders Celsjusz i

Gabriel Daniel

Fahrenheit

Termometr

3.Myśliciele polityczni epoki oświecenia

Imi ę i nazwisko Tytuł Pogl ą dy

Francois Marie

Arouet – Wolter

Listy o Anglikach Traktat o tolerancji

krytykował społeczeństwo feudalne – atakował fanatyzm religijny, ciemnotę i uprzywilejowanie kleru i szlachty
protestował przeciwko wyzyskowi chłopów
żądał równości praw

Karol

Monteskiusz

Listy perskie O duchu praw Uwagi nad przyczynami wielko ś ci i upadku Rzeczypospolitej Rzymskiej

żądał trójpodziału władzy na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą
wszystkie trzy władze powinny być niezależne od siebie i wzajemnie się równoważyć
państwo jest wynikiem umowy społecznej obywateli dla ochrony ich interesów, bezpieczeństwa i wolności obejmującej swobodę sumienia, słowa mówionego i drukowanego. Prawa powinny kierować się "duchem umiarkowania".
ustawodawstwo powinno być dostosowane do warunków wynikających z położenia, tradycji, charakteru rządu (tzw. determinizm geograficzny), ale musi ono sprzyjać wolności i postępowi.

John Locke Dwa traktaty o

rz ą dzie

głosił ideę umowy społecznej - rolą państwa jest obrona prywatnej własności
zwolennik stworzenia społeczeństwa obywatelskiego i wolności; przeciwnik władzy absolutnej

Jean Jacques

Rousseau

Umowa społeczna
^ głosił ideę^ umowy społecznej

równość wszystkich wobec prawa
władzę suwerenną sprawuje ogół społeczeństwa Wg Rousseau demokratyczna umowa społeczna polega na połączeniu woli jednostek w tzw. "wolę powszechną" suwerenną, absolutną, nieomylną. Ideologia suwerenności ludu, zawarta w jego koncepcji, uzasadniała walkę z monarchią feudalną - szczególnie w latach rewolucji francuskiej

4.Idee polityczne Oświecenia:

Idea Wyja ś nienie

Idea społecznych praw

naturalnych

Człowiek rodzi się wraz z prawami naturalnymi, których nie można mu odebrać. Są to prawa niezbywalne, do których zaliczamy wolność, równość wobec prawa, nienaruszalność majątku prywatnego

Idea umowy społecznej Najwyższą^ władzę^ w państwie ma lud (naród), który zawiera umowę^ z

władcą. Obie strony muszą przestrzegać zasad. Jeśli król je łamie lud ma prawo wypowiedzieć mu posłuszeństwo

Idea suwerenności ludu Najwyższą^ władzę^ w państwie ma naród (lud)

Idea trójpodziału władzy Władza dzieli się^ na ustawodawczą^ (stanowienie praw), wykonawczą

(egzekutywa – wykonywanie prawa i wprowadzanie go w życie) i sądowniczą (jurysdykcja – rozstrzyganie sporów). Władze powinny być od siebie niezależne