Pobierz Pakiet doświadczeń i obserwacji i więcej Egzaminy w PDF z Chemia tylko na Docsity!
Eksperymenty, doświadczenia, obserwacje
Lp.
Pytania celowe
Pomoce
Przebieg
Czy powietrze „stoi” w miejscu czy sięporusza? A jeśli się porusza, to jest zim-ne czy ciepłe?
Wycięta papierowa spirala.
Wycinamy spiralę z papieru, w jej środku przylepiamytaśmą jeden koniec wykałaczki, drugi koniec wciskamyw podstawkę z plasteliny. Całość ustawiamy w pobliżu źró-dła ciepła (np. kaloryfer) – obserwujemy kręcenie się wężana patyczku.
Dlaczego w powietrzu czuć zapachmandarynki?
Mandarynka, inny owoc cytrusowy, gwoź-dziki, wstążeczka.
Wciskamy w owoc cytrusowy gwoździki (dowolnie lub uło-żone w kunsztowny wzór) i zawieszamy go na wstążeczce.Przez dłuższy czas w pomieszczeniu będzie utrzymywał sięnaturalny zapach owocu cytrusowego.
Dlaczego słyszymy przez telefon?
Dwa plastikowe kubeczki jednorazowe,sznurek/dratwa długości kilku (5–7) me-trów, gwóźdź.
Rozgrzewamy końcówkę gwoździa i gorącym przebijamydenko kubeczków; w powstałe otwory wkładamy sznureki zawiązujemy jego końce w środku kubeczków; naprężamymocno sznurek i „rozmawiamy”: mówimy do kubeczka, słu-chamy otworem skierowanym w stronę ucha.
Pakiet doświadczeń i obserwacji
Pakiet doświadczeń i obserwacji
Dlaczego wodna lupa powiększa małeprzedmioty?
Tekturka, folia spożywcza, taśma klejąca,nożyczki, kroplomierz, woda.
Wycinamy dowolny kształt, w jakim chcemy mieć lupę;w wyciętym kształcie (lupie) nożyczkami wycinamy koło,większe koło wycinamy z folii i przyklejamy do tekturki; nanaciągnięte i przyklejone koło z folii dozujemy kroplomie-rzem wodę: lupa gotowa do użycia.
Czy z szyszek możemy wywróżyć,kiedy będzie padał deszcz?
Szyszki (sosnowe, świerkowe, inne), sznu-reczek, podstawka.
Przyniesione z lasu/parku szyszki dzielimy na dwie części:jedną zostawiamy na dworze, drugą przynosimy do domu. Pokilku godzinach szyszki w domu się otworzą, natomiast tepozostawione na dworze otworzą się, jeśli pogoda ma byćsłoneczna i bez opadów, natomiast jeśli zanosi się na deszcz,szyszka pozostanie zamknięta.
Jak zrobić dziury w gipsie?
Ziarna fasoli albo grochu, rozrobiony gips,tektura/kubek do gorących napojów.
Na tekturkę/kubek do gorących napojów (bo ma grubsząściankę) nałożyć kilka łyżek rozrobionego gipsu. Gips na-dziać ziarnem fasoli/grochu, całość odstawić na parapet; pod-lewać niewielką ilością wody każdego dnia. Po kilku dniachpoprzez popękany gips zaczną się wydostawać kiełkująceroślinki.
Dlaczego trawa jest zielona? Czy słońcejest potrzebne roślinom?
Trawa, deseczka.Kwiatek doniczkowy, papier pakowy,sznurek.
Na trawniku (wiosna, lato, wczesna jesień), kiedy jest zielonatrawa w fazie wzrostu – kładziemy kawałek deseczki, więk-szy kamień lub kawałek cegły itp. Zostawiamy tak na kilkadni. Po kilku dniach usuwamy przeszkodę z trawy i ogląda-my trawę: nie jest zielona, tylko żółta.Dolne liście kwiatka opakowujemy w papier pakunkowyi owijamy sznurkiem na kilka dni, po czym odwijamy papieri oglądamy liście, porównując je z tymi w górnej części ro-śliny: liście pozbawione światła nie mają tak intensywniezielonego koloru.
Czy roślinom potrzebne jest słońce?
Talerzyk (podstawka), wata, doniczka,nasiona, cebula.
Na talerzyk/podstawkę kładziemy watę, skrapiamy wodąi wysiewamy nasiona rzeżuchy, skrapiamy wodą codziennie,ale kiedy już zakiełkuje, ograniczamy części roślinki dostęp
Pakiet doświadczeń i obserwacji
sek i sól. Z którego naczynia woda zacznie się wylewać?Dlaczego?
Do czego służą magnesy?Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2
Magnes, dykta/tektura jednorodna (jeślimocny magnes, może być ławka szkolna),na dykcie/ławce narysować kredą wzór, poktórym będziemy przesuwać przedmiotz doczepionym spinaczem.Papierowe rybki ze spinaczami, wędka(kijek ze sznurkiem, na końcu sznurka ma-gnes), „staw” – na podłodze/dywanie.
Na dykcie/tekturze/ławce kładziemy na początku namalowa-nego wzoru przedmiot ze spinaczem (np. papierowa rybka zespinaczem), pod tekturą przesuwamy magnesem wg naryso-wanego wzoru. Dlaczego rybka się przesuwa?Wędką wyciągamy ze „stawu” kolejne „rybki” (trafiamymagnesem na spinacz). Dlaczego możemy „łowić” rybki?
Jak powstaje tęcza?
Płaskie szerokie naczynie, woda z kranu,lusterko, biały kartonik, gumfix (masa mo-cująca), latarka ręczna.
Do ścianki naczynia przy pomocy gumfixa przyczepiamylusterko, następnie nalewamy wodę do połowy lusterka(część lusterka pod wodą, część nad wodą). Latarką świeci-my w część lusterka nad wodą – nad powierzchnią wodybiałym kartonikiem szukamy tęczy.
Czy lód może być kolorowy?
Szklane pojemniki (dla lepszej obserwacji),zwykła woda, farbki.
Do pojemników nalewamy wodę, dodajemy pędzelkiem róż-nokolorowe farbki (w każdym pojemniczku inny kolor, moż-na również podzielić pojemniki na te z farbą akwarelowąi pojemniki z plakatówkami). Całość wystawiamy na dwór(zima, przewidywana temperatura poniżej zera) lub do lo-dówki/zamrażarki i odczekujemy odpowiedni czas – kiedywoda zamarznie, dokonujemy obserwacji.
Czego jest więcej: wody czy lodu?
Butelka po wodzie mineralnej, zwykła wo-da (nie każda woda mineralna zamarza),mazak wodoodporny.Uwaga: dodatkowo można sobie zrobićdoświadczenie: która woda mineralna za-marza.
Na butelce malujemy mazakiem linię (kreskę, ślad) i do tejlinii nalewamy wodę, zakręcamy butelkę i stawiamy na dwór(zima) lub do zamrażarki. Obserwacje zaczynamy, kiedywoda w całości jest zamarznięta – czego jest/było więcej?
Pakiet doświadczeń i obserwacji
Kształty gwiazdek śniegu.
Czarna tekturka, lupka,aparat fotograficzny.
Podczas opadu śniegu kładziemy na chwilę (zależy od inten-sywności opadów) czarną tekturkę na ziemię i obserwujemy:pojawią się pojedyncze płatki śniegu – obserwujemy podlupą ich kształty. Można zrobić zdjęcia płatkom śniegu i po-równać je w klasie.
Śnieg – co to jest?
Naczynia szklane (może być odciętaw połowie butelka po wodzie mineralnej –pet), śnieg, mazak wodoodporny.
Naczynia wypełniamy śniegiem (w miarę równo, bez pustegomiejsca w butelce), zaznaczamy mazakiem miejsce, w któ-rym kończy się śnieg, jedno naczynie stawiamy w ciepłemiejsce koło kaloryfera, drugie w inną część sali. Po jakimczasie stopnieje śnieg w butelkach: czy w każdej w tym sa-mym czasie, ile jest wody w butelce – zaznaczamy mazakiemi porównujemy wskazania.
Bęben ryżowy.
Folia spożywcza (woreczek śniadaniowy),puszka po konserwie/tuba papierowa, ryż,gumka.
Na puszkę/tubę nakładamy folię i zaciskamy ją gumką. Nawierzch sypiemy ziarenka ryżu (ilość zależy od wielkościpowierzchni), uderzamy w denko puszki/bok tuby i obserwu-jemy, co się dzieje z ryżem.
Konserwanty w żywności – kostkarosołowa.
Kostka rosołowa, trzy szklane naczynia (dladobrej obserwacji), gorąca woda, olej, ocet,kartki z napisami: „sól”, „ocet”, „rosół”.
Kostkę rosołową rozpuszczamy w przegotowanej gorącejwodzie. Rozlewamy do trzech naczyń w miarę równą ilość.Oznaczamy naczynia napisami i zgodnie z nimi dodajemy dojednego łyżkę soli, do drugiego łyżkę octu. Trzecie naczyniez napisem „rosół” pozostaje bez dodatków. Po dwóch, trzechdniach przystępujemy do obserwacji. W których naczyniachpłyn jest klarowny? W których mętny?
Jak działa sól na sznurek/wełnę?
Wysokie szklane naczynia, sól, patyczki(np. do szaszłyków), cienki sznurek (dra-twa)/wełna, woda.
Do szklanego naczynia nalewamy wodę, rozpuszczamyw niej kilka łyżeczek soli, do takiego roztworu wkładamypatyczek, na którym owinęliśmy sznureczek/wełnę. Odsta-wiamy w ciepłe miejsce. Po kilka dniach przystępujemy doobserwacji.
Pakiet doświadczeń i obserwacji
środkami spożywczymi. Wyniki obserwacji zapisujemy nakartkach.
Herbata – jak się ją zaparza?
Szklane naczynia, woda zimna i ciepła,podgrzewacz na świeczki, zapałki, herbataliściasta.Odmiana: zamiast herbaty używamy papie-rowych kolorowych kółeczek z dziurkaczai dosypujemy do wody raz zimnej, a razciepłej ustawionej na podgrzewaczu.
Do naczynia z zimną wodą wrzucamy łyżeczkę herbaty li-ściastej – obserwujemy, co się dzieje z herbatą: część herbatyopada, niektóre listki pływają po powierzchni wody; powta-rzamy to samo z wodą ustawioną na podgrzewaczu: woda sięzabarwia (herbata się zaparza), ale i tak nie wszystkie listkirozwiniętej herbaty opadają na dno. Obserwacja dodatkowa:jak właściwie wyglądają listki herbaty?
Mieszanie płynów: jak to się robi?
Naczynie z wodą zimną/ciepłą, mleko, olej,atrament, zaparzona herbata, plastikowarurka.
Do naczynia z wodą wlewamy kropelki np. mleka (nabiera-my mleko rurką plastikową i przytrzymujemy palec na jed-nym z końców rurki), obserwujemy, jak rozchodzą się kroplew wodzie zimnej/ciepłej, w jakim tempie, kształcie itd. Po-wtarzamy to samo z pozostałymi płynami. Uwaga: płynywlewamy powoli i nie gwałtownie. Do szklanki z połowąwody dolewamy olej – po kilku minutach powstaną dwiewarstwy: woda i olej; do tego możemy dolać płynny miód(lekko podgrzany) – miód spadnie na samo dno jako płyn onajwiększej gęstości.
Jajo w wodzie.
Naczynie z ciepłą wodą, sól, świeże jajo.
Do naczynia z wodą wkładamy jajo (jajo opada), teraz robi-my z wody solankę (wsypujemy do wody kilka łyżeczek solii mieszamy), jednocześnie z zagęszczeniem solanki jajo po-woli podnosi się w wodzie.
Balony doświadczalne.
Nadmuchane balony (kilka)/piłeczka ping--pongowa, suszarka do włosów, tekturka,papierowa tuba, świeczka/podgrzewacz,butelka z wodą.
Włączamy suszarkę (powietrze ciepłe, później to samo zestrumieniem powietrza zimnego) i nad wylotem ciepłegopowietrza umieszczamy nadmuchany balon – balon sięprzemieszcza; wkładamy tekturkę pomiędzy suszarkę abalon (zamykamy dostęp ciepłego powietrza do balona)– co teraz się stanie? Takie samo doświadczenie przeprowa-
Pakiet doświadczeń i obserwacji
dzamy z piłeczką ping-pongową. Tę samą czynność możemypowtórzyć, używając papierowej tuby: przy jednym końcususzarka z zimnym powietrzem, przy drugim balon – balonbędzie się unosił. Za butelką stawiamy zapaloną świecz-kę/podgrzewacz, próbujemy zdmuchnąć – jest duża szansa,że świeczkę zdmuchniemy – butelka jest okrągła.
Pompujemy powietrze w balon lub piłkęi robimy podnośnik pneumatyczny.
Pompka, balony, piłka plażowa, tekturafalista, ciężarek (np. elementarz).
Na puste balony/piłkę plażową kładziemy tekturkę/ciężarek ipompujemy powietrze pompką – powietrze dostaje się dośrodka balonów/piłki; balony/piłka unoszą tekturkę/ciężarekw górę.
Gdzie jest ciepłe powietrze?
Podgrzewacz, zapałki, wycięta z papieruspirala umocowana na nitce.
Zapalony podgrzewacz ustawiamy w różnych miejscach kla-sy: w kątach, pod kaloryferem, na parapecie, przy otwartychdrzwiach, przy zamkniętych drzwiach, przy zamkniętymoknie, przy otwartym oknie – i na różnych wysokościach,notujemy wyniki obserwacji i dochodzimy do wniosku, któ-rędy wchodzi zimne powietrze, a którędy wychodzi ciepłe.Nad źródłem ciepła umieszczamy na nitkach spiralę (lubumocowaną na patyczku do szaszłyków wciśniętym w kulkęplasteliny), po kilku chwilach spirala zacznie się obracać.
Ile waży powietrze?
Waga szalkowa, ciężarki, jednakowej wiel-kości balony, kolorowa pinezka.
Nadmuchane balony kładziemy na szalkach wagi i tarujemywagę; teraz jeden balon przekłuwamy i obserwujemy zacho-wanie się wagi: szalka z pełnym balonem jest cięższa i opadana dół, waga z balonem przekłutym podnosi się do góry –zatem powietrze waży; w następnym doświadczeniu możemyważyć nadmuchane balony.
Wodna oktawa.
8 sztuk jednakowej wielkości szklanychbutelek, woda, akwarelki, miarka do odmie-rzania wody (mililitry).
Do butelek wlewamy wodę dla uzyskania dźwięków:C1= 200 ml,D1= 170 ml,E1 = 140 ml,F1 = 125 ml,
Pakiet doświadczeń i obserwacji
go tak mało waży? Gdzie podziała się woda?
Jak powstaje deszcz?
Termos z gorącą wodą, lusterko.
Nad otwartym termosem – parującym, bo to wrzątek,umieszczamy lusterko pod kątem; obserwujemy, co się dzie-je: lusterko jest zaparowane, para zmienia się w krople wody,które ściekają po lusterku.
Chmura w butelce.
Plastikowa butelka, nożyk, ciepła woda,kostki lodu.
Odcinamy butelkę na 1/3 wysokości, do dolnej części wle-wamy ciepłą wodę, nakładamy korek na dół części górnej, doktórej wkładamy kostki lody. Całość stawiamy na nasłonecz-nionym miejscu i obserwujemy dolną część butelki: międzyciepłą wodą a częścią z zakrętką utworzy się lekka chmura(zimne kostki lodu oziębią parującą ciepłą wodę).
Ile spadło deszczu?
Plastikowa butelka, nożyk do odcina-nia/nożyczki, linijka.
Odcinamy górną część butelki, dolną część ustawiamyw miejscu, w którym chcemy zmierzyć ilość opadów (para-pet, podwórze) i zabezpieczamy w taki sposób, żeby butelkasię nie przewróciła. Na butelkę nakładamy odciętą częśćzakrętką w dół. Każdego dnia mierzymy linijką poziom wodyw butelce – jeśli nie było opadów piszemy „0”.
Jak zmierzyć wiatr?
Butelka plastikowa – mocny plastik, 4 pa-tyczki do szaszłyków, jeden dłuższy ok.30 cm, korek, nożyczki, 4 plastikowe kub-ki, kolorowa taśma, stoper.
Ścinamy czubek zakrętki butelki, robimy dziurkę w denku;jeden koniec dłuższego patyka wkładamy w korek, patykprzekładamy przez butelkę na linii dziurka w denku – ściętazakrętka; bierzemy kubeczki i 4 patyczki: na każdy patyknadziewamy kubek wszerz, mocujemy taśmą żeby się nieprzesuwał, drugi koniec patyczka wciskamy w korek: nakorku wcześniej zaznaczamy sobie 4 punkty, jakbyśmychcieli narysować dwie linie przecinające się pod kątem pro-stym. Jeden kubek musimy zaznaczyć bardzo wyraźnie kolo-rową taśmą: trzymamy wiatromierz i mierzymy, ile razyw ciągu minuty obróci się oznakowany kubek.
Pakiet doświadczeń i obserwacji
Skąd wieje wiatr?
Dwie plastikowe rurki, dwa różnej długościgwoździe, taśma samoprzylepna, papierowastrzałka, podstawka z korka, podstawkaz dykty.
Na podstawce z dykty wyznaczamy kierunki N, S, W, E (np.przy pomocy kompasu), od spodu wbijamy gwoździk w tensposób, aby większa część wystawała ponad podstawkę nadrugą stronę; na gwoździk nakładamy rurkę. W dno drugiejrurki montujemy kartonik-strzałkę, która będzie się obracać.Tak przygotowaną rurkę przebijamy w środku drugim gwoź-dzikiem i wkładamy do rurki w podstawce. Wiatr będzieporuszał górną rurką i wskaże nam kierunek, z którego wieje.
Łapiemy pyłki.
Tekturki w formie kwadratów – bok długo-ści do 20 cm, nożyczki, folia samoprzylep-na, lupa.
Z tekturek wycinamy ramkę (bok szer. 2, 3 cm), łączymyramki folią samoprzylepną, w ten sposób przygotowane łapkina pyłki układamy w różnych miejscach, w pobliżu np. tra-wy, mleczów, pod drzewami itd., lepką częścią folii do góry– bo to właśnie ta część będzie łapać pyłki. Po kilku dniach –chyba, że wieje mocny wiatr, a roślinki już przekwitają, tow tym samym dniu, można zacząć obserwacje przy pomocylupy.
Owocowe plamy.
Białe bawełniane szmatki, gaza,
owoce
(jeżyny, maliny, jagody, porzeczki – sezo-nowe owoce miękkie, żeby łatwo było uzy-skać sok), sól, gorąca woda.
Rozkładamy szmatki na jakimś nieprzemakalnym podłożu;na każde dwie szmatki wyciskamy przez gazę sok z tegosamego owocu; natychmiast jedną plamę na szmatce posypu-jemy solą, a drugą zalewamy gorącą wodą. Obserwujemy, cosię dzieje z plamami, które szybciej znikną/wyblakną.
Czy kolor ma wpływ na temperaturę?
W upalny dzień wystarczy dotknąć kilku samochodów naparkingu w różnych kolorach: które są cieplejsze: jasne czyciemne?
Kałuża jest – kałuży nie ma
Kałuża na boisku, kreda
W upalny dzień po deszczu powstają kałuże, obrysowujemykałużę kredą, obserwujemy co godzinę, jak zmniejsza siękałużą – dla porównania możemy za każdym razem obryso-wywać kałużę innym kolorem kredy.
Pakiet doświadczeń i obserwacji
chwilę i przewracamy kubeczek do góry dnem; prawidłowowykonane doświadczenie winno wykazać, że woda zniknęła:z kubeczka nie wylewa się woda ani nie wypada wilgotnamasa – warto poćwiczyć!
Coca-cola i wulkan.
Butelka coca-coli, cukierek typu mentos.
Do butelki z colą wkładamy cukierek mentos. Uwaga! Ćwiczenie wykonujemy tylko na dworze, otworemskierowanym w wolną przestrzeń.
Bibliografia Al-Khamisy D.,
Rozwijanie pojęć przyrody nieożywionej u dzieci sześcioletnich
, Warszawa 1996.
Braun D.,
Badanie i odkrywanie świata z dziećmi
, Jedność, Kielce 2002.
Brown S.E.,
Robimy eksperymenty
, Wydawnictwo K.E. Liber, Warszawa 2005.
Budniak A.,
Edukacja społeczno-przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym
, Impuls, Kraków 2009.
Budniak A.,
Obserwacje przyrodnicze jako sposób stymulowania zainteresowań ucznia klas początkowych
, [w:]
Diferenciácia vyučo-vania a súvislosti
, red. E.
Petlák, S. Juszczyk, Wydawnictwo UKF, Nitra 2004.Busa E., Bigazzi R.,
Podręcznik eksperymentów
, Jedność, Kielce 2008.
Brylińska I.,
Eksperymenty i zabawy przyrodnicze w przedszkolu
, Raabe, Poznań 2014.
Elbanowska S.,
Przyroda nieożywiona w wychowaniu przedszkolnym
, WSiP, Warszawa 1983.
Elkonin D.B.,
Psychologia zabawy
, WSiP, Warszawa 1984.
Grygier U., Jancarz-Łanczkowska B., Piotrowski K.T.,
Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia przyrodnicze uczniów w szkole podstawowej, gimnazjum
i szkole ponadgimnazjalnej
, Warszawa 2013.
Gutowska H.,
U nas środowisko społeczno-przyrodnicze w klasach I–III. Książka przedmiotowo-metodyczna
, WSiP, Warszawa 1989.
Hansch S., Wensky G., J. Eichhorn,
W przedszkolu – propozycje ćwiczeń, zabaw i eksperymentów
, Jedność, Kielce 2007.
Pakiet doświadczeń i obserwacji
Harder C., Schumacher J., Wagner Ch.,
Fontanna z coli i ręka potwora. 33 szalone eksperymenty, o których nauczyciel fizyki milczy jak grób
, Jedność, Kielce
2009.Kielar-Turska M.,
Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata
, WSiP, Warszawa 1992.
Kielar-Turska M., Muchacka B.,
Stymulująca i terapeutyczna funkcja zabawy
, „Agat-Print”, Kraków 1999.
Kostic Z.,
Między zabawą a fizyką
, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1964.
Kruszko K.,
Optymalne metody w nauczaniu środowiska społeczno-przyrodniczego
, „Życie Szkoły” 1997, nr 8.
Landwehr K.,
111 niezwykłych eksperymentów
, Jedność, Kielce 2009.
Lelonek M.,
Kształtowanie pojęć z przyrody nieożywionej w nauczaniu początkowym
, WSiP, Warszawa 1984.
Lelonek M.,
Obserwacja, doświadczenie, pomiar i eksperyment w nauczaniu środowiska społeczno-przyrodniczego
, „Nauczanie Początkowe” 1980, nr 81,
z. 2.Muchacka B.,
Zabawy badawcze dzieci w przedszkolu
, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1992.
Muchacka B.,
Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej
, Wydawnictwo AP, Kraków 2006.
Okoń W.,
Zabawa a rzeczywistość
, Żak, Warszawa 1995.
Parczewska T.,
Edukacja ekologiczna w przedszkolu
, UMCS, Lublin 2009
Pattermann R.,
Zabawy w naturze
, Kielce 1999.
Przedszkolak ekologiem
, WOM, Katowice.
Rkothe R.,
Eksperymenty. Księga młodych odkrywców
, Debit, Warszawa 2013.
Rurański J.,
Dlaczego woda jest mokra?
, Alfa, Warszawa 1986.
Stawiński W. (red.),
Podstawy nauczania środowiska przyrodniczego
, WSP, Kraków 1994.
Studzińska M.,
Dzieci przedszkolne poznają przyrodę ożywioną
, WSiP, Warszawa 1989.
Szpilska A., Kluz Z., Poźniczek M., Wojciechowska H.,
Poznajemy tajemnice przyrody
, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
Taylor B.,
Powietrze i latanie; bateria i magnesy; kolor i światło; co pływa, a co tonie
, Wydawnictwo BGW, Warszawa 1991.
Van Cleve J.,
Astronomia dla każdego; Biologia dla każdego; Chemia dla każdego; Matematyka dla każdego. 101 doświadczeń
Williams J.,
Wiosna. Modele, projekty, eksperymenty
, Warszawa 1996.
