Chrześcijańska Akademia Teologiczna
W Warszawie
Przemysław Wieczorke
IV Te
Grecja i Polska.
Kraj wyznaniowy i świecki?
Praca zaliczeniowa z
Prawa wyznaniowego europejskiego
u prof. Michała Pietrzaka
Warszawa 2008
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Informacje i wskazówki
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Ranking uczelni
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Nasze e-booki ratujące uczniów i studentów!
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Państwo i kościół w krajach Unii Europejskiej - Notatki - Prawo, Notatki z Prawoznawstwo
Prawo: notatki z zakresu prawa dotyczące państwa i kościoła w krajach Unii Europejskiej; Grecja i Polska.
Typologia: Notatki
2012/2013
1 / 6
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Dokumenty powiązane
Podgląd częściowego tekstu
Pobierz Państwo i kościół w krajach Unii Europejskiej - Notatki - Prawo i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity!
Chrześcijańska Akademia Teologiczna
W Warszawie
Przemysław Wieczorke
IV Te
Grecja i Polska.
Kraj wyznaniowy i świecki?
Praca zaliczeniowa z Prawa wyznaniowego europejskiego u prof. Michała Pietrzaka
Warszawa 2008
Na początku niniejszej pracy przytoczę kilka informacji na temat prawa wyznaniowego w Grecji oraz Polsce. Zgodnie z konstytucją grecką, państwo jest władne stanowić prawo w odniesieniu do wszystkich kwestii administracyjnych Kościoła, włącznie z jego wewnętrzną strukturą.^1 Art. 3 ust. 1 konstytucji zawiera następujący fundamentalny przepis dotyczący pozycji Kościoła Grecji i jego relacji z państwem: dogmat o dominującej roli Kościoła Prawosławnego; Kościół Grecji jest nierozerwalnie złączony doktrynalnie z Ekumenicznym Patriarchatem Konstantynopola i innymi kościołami prawosławnymi; kościół jest samorządny i autokefaliczny. Następca tronu powinien być wyznania prawosławnego, a podejmując swoje obowiązki król przysięga bronić religii państwowej, a nawet ma złożyć przysięgę przed Świętym Synodem. Znaczenie prawne pojęcia „dominująca” religia oznacza, że:
- Wiara prawosławna jest oficjalną religią państwa greckiego;
- Kościół, który utożsamia tę wiarę, posiada status prawny; w swoich relacjach prawnych występuje jako osoba prawna prawa publicznego;
- Jest traktowany przez państwo ze szczególną uwagą i w uprzywilejowany sposób, który nie jest dostępny dla innych kościołów i związków wyznaniowych. Nie jest to zgodne z konstytucyjną zasadą równości.^2 Wolność religijna w Grecji jest zagwarantowana przez art. 13 konstytucji i obejmuje wolność sumienia (ust.1) i wolność praktykowania (ust.2). Wolność sumienia obejmuje wszystkie wierzenia religijne, niereligijne, poglądy teistyczne, jak również różnice dogmatyczne i administracyjne w obrębie każdej religii (herezja lub schizma) i obejmuje wszystkie osoby, zarówno Greków jak i cudzoziemców, zgodnie z zasadą równości (konst. Art.4 i 13, ust. 1). W przeciwieństwie do zasady wolności sumienia, wolność praktykowania podlega pewnym ograniczeniom. Zgodnie z art. 13 ust 2 konstytucji, religia musi być „znaną religią”, co oznacza, że nie może mieć sekretnych dogmatów ani ukrytego kultu. Członkom pewnych wyznań nie wolno uprawiać prozelityzmu.^3 Zgoda na utworzenie miejsca nabożeństw innych religii jest wydawana przez Ministerstwo Edukacji i Wyznań. Wśród wymogów wymienia się zgodę lokalnego metropolity kościoła dominującego. Zgoda metropolity, według greckiej Rady Państwa, ma jedynie charakter rekomendacji i nie jest wiążąca. W praktyce, metropolici są prawie zawsze przeciwni, a ministerstwo się im nie sprzeciwia. W konsekwencji, zainteresowane strony zwracają się do Rady Państwa, która zwykle uznaje słuszność odwołania.^4
(^1) Charalambos Papastathis, Państwo i kościół w Grecji , [w:] Państwo i kościół w krajach Unii Europejskiej , pod red. Gerharda Robbersa, Baden-Baden 2005, str. 147. 2 3 Tamże, str. 148. 4 Tamże, str. 153. Tamże, str. 154.
Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce można podzielić na dwie grupy, stosownie do sposobu rejestracji i uznania:
- działające na podstawie specjalnej ustawy regulującej stosunki między państwem a danym kościołem czy związkiem wyznaniowym
- działające na podstawie ustawy o gwarancjach sumienia i wyznania z 1989 roku. Tylko 15 spośród 150 znanych kościołów i związków wyznaniowych należy do pierwszej grupy, obejmującej prawie wszystkie największe, i tym samym najstarsze wyznania.^8 Przynależność wyznaniowa nie jest wymieniona w żadnym polskim dokumencie i nie może być przedmiotem pytań w kontekście zatrudnienia. Święta katolickie są w większości uznane ustawowo za dni wolne od pracy, tak jak to przewiduje art. 9 konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską ratyfikowany 23 lutego 1998 roku. W odniesieniu do innych kościołów i związków wyznaniowych, poszczególne ustawy określają dni zdefiniowane jako dni wolne od pracy, za które nie przysługuje jednak wynagrodzenie. Art. 10 ustawy z 1989 roku stanowi, że państwo i państwowe jednostki organizacyjne nie dotują i nie subwencjonują kościołów i innych związków wyznaniowych. Wyjątki od tej zasady regulują ustawy lub przypisy wydane na ich podstawie. Kościoły i związki wyznaniowe istnieją i działają dzięki dobrowolnym datkom wyznawców. Najważniejszym źródłem finansowania wszystkich kościołów i związków wyznaniowych są i co niedzielne zbiórki, datki (quasi opłaty) z okazji chrztu, małżeństwa czy pogrzebu oraz datki z okazji corocznej wizyty duszpasterskiej, popularnie zwanej „kolędą”.^9 Duchowni nie otrzymują od państwa wynagrodzenia za pełnienie swoich obowiązków, otrzymują oni tylko pensje tylko wtedy, gdy są zatrudnieni jako nauczyciele religii lub kapelani wojskowi.^10 W siłach zbrojnych działają trzy ordynariaty: katolicki, prawosławny i luterański. Katolicki biskup polowy ma stopień generała dywizji, biskupi pozostałych wyznań mają stopień generała brygady. Teraz przystąpię do porównania tych dwóch krajów i próby odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie. Do elementów państwa wyznaniowego zaliczają się:
- materialne uprzywilejowanie kleru w porównaniu z innymi grupami społecznymi
- uprzywilejowanie jednej instytucji wyznaniowej w porównaniu z innymi instytucjami działającymi w państwie (m.in. poprzez finansowanie z budżetu państwa)
- dostosowanie praw stanowionych przez władze państwowe do interesów instytucji wyznaniowej (m.in. poprzez podejmowanie decyzji państwowych zgodnych z doktrynami religii państwowej). Jak wiemy w Grecji kler jest uprzywilejowany, gdyż to właśnie metropolici są pytani o zgodę na budowę nowych obiektów sakralnych wyznań innych niż prawosławne. W Polsce, chociaż może nie jest to
(^8) Tamże, str. 294. (^9) Tamże, str. 298. (^10) Tamże, str. 299.
oficjalne, też kler jest uprzywilejowany w szczególności jeżeli chodzi o podatki. Polscy duchowni katoliccy nie muszą się rozliczać z datków otrzymywanych od wiernych na tzw. tacę.
Po drugie państwo greckie finansuje duchowieństwo, a młodym osobom wyznania prawosławnego zabrania zawierania małżeństw z osobami innego wyznania. Polski Sejm niedawno miał ochotę przeznaczyć państwowe pieniądze podatników na budowę Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Jest to jawne łamanie art. 43 ust. 1 Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, który brzmi: Inwestycje sakralne i kościelne są finansowane ze środków własnych kościelnych osób prawnych. To właśnie Kościół katolicki wystosował konkordat, do którego inne wyznania musiały się ustosunkować. Tak samo wprowadzenie lekcji religii w szkołach było konsultowane w ramach prac Komisji Wspólnej Rządu RP i Konferencji Episkopatu Polski.
Grecja wszystkie swoje uchwały konsultuje i ustala z Kościołem prawosławnym. Polska, a właściwie rządzący, również takie konsultacje przeprowadza. Nie jest to robione oficjalnie ale każdy może zauważyć sam, że nie podejmuje się decyzji sprzecznych z doktryną katolicką.
Na koniec chciałbym też wskazać na bardzo niski poziom wiedzy o religiach wśród polskiej społeczności. W czasie różnych świąt w telewizji publicznej jak i komercyjnej możemy usłyszeć, że katolicy właśnie obchodzą święta np. Wielkanocne. A Protestanci nie obchodzą? A może nie wiedzą, że jest inne wyznanie niż katolickie? Ale zdarza się również sytuacja, że padają słowa „Chrześcijanie w Polsce obchodzą święto Bożego Ciała. Jestem chrześcijaninem ale nie obchodzę tego katolickiego święta.
Pomimo tego, że nie jest to nigdzie zapisane uważam, że Polska jest państwem wyznaniowym. Katolickim państwem wyznaniowym.