Pobierz Piel.chrześcijaństwo i więcej Notatki w PDF z Religia tylko na Docsity! CHRZEŚCIJAŃSTWO —
WPROWADZENIE
KOŚCIÓŁ PRAWOSŁAWNY -
CHARAKTERYSTYKA,
UWARUNKOWANIA OPIEKI
PIELĘGNIARSKIEJ
DR MONIKA MAJOCH
AKADEMIA NAUK STOSOWANYCH W NOWYM SĄCZU
WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU 2022
CHRZEŚCIJAŃSTWO
* Chrześcijaństwo jest najliczniej
reprezentowaną religią na świecie
(wszystkie odłamy)
Liczbę wyznawców szacuje się na
blisko 1,8 mld, czyli ponad 30%
ludności świata
Jest największą z religii
monoteistycznych
Powstało w I w. n. e. w łonie
ówczesnego judaizmu, jako wynik
nauczania, czynów, śmierci oraz
zmartwychwstania Jezusa, które od
początku stanowiło główną tezę wiary
i motyw działania pierwszych
chrześcijan
02.12.2022
CHRZEŚCIJAŃ
CHRZEŚCIJAŃSTWO
Pierwsza wspólnota powstała
w Jerozolimie po Zesłaniu Ducha Świętego
ok. 30 r. n. e. i była skupiona wokół 12
apostołów
*_ praktykowała chrzest, Eucharystię i życie
wspólnotowe
*_ po wojnie żydowskiej (66-70 r.) nastąpiło
ostateczne zerwanie między judaizmem
a chrześcijaństwem
początkowo prześladowanie chrześcijan
na początku IV w. w niektórych
prowincjach rzymskich chrześcijaństwo
przejęła prawie połowa mieszkańców
i osiągnęło ono znaczne wpływy w krajach
na wschód od Imperium
Ustanowienie edyktem mediolańskim tolerancji
religijnej przez cesarza Konstantyna Wielkiego
spowodowało, że chrześcijaństwo osiągnęło
przewagę w krajach imperium rzymskiego i w
380 r. stało się jego religią państwową
Wolność religijna umożliwiła zorganizowanie się
chrześcijaństwa w skali całego imperium
(patriarchaty, metropolie) oraz gromadzenie się
biskupów na synodach i soborach
Sobory potwierdziły chrześcijańską wiarę w
Trójcę Świętą, a w szczególności boskość Syna
Bożego (Sobór nicejski 325 r.) i Ducha Świętego
(Sobór Konstantynopolitański | 3811.) oraz wiarę
w 2 natury w Chrystusie, boską i ludzką (Sobór
chalcedoński 451r.), jak też godność Maryi jako
Matki Bożej (Sobór efeski 431r.)
02.12.2022
02.12.2022
KOŚCIÓŁ CHRZEŚCIJAŃSKI
ŹRÓDŁO: http://www.podprad.net/historia_kosciola.html
Wczesne
Chrześcijaństwo
Prawosławie
Orientalna Ortodoksja
Sobór Efeski 431]
Asytyjski
Sobór chalcedoński 451 Kościół Wschodu
Wyznania protestanckie: Adwentyzm, Baptyzm, Kalwinizm, Kościoły Chrystusowe, Luteranizm, Metodyzm, Pentekostalizm, Unitarianizm
wyznania restoracjonistyczne: Badacze Pisma Świętego, Chrystadelfianie, Święci w Dniach Ostatnich, Świadkowie Jehowy
Wyznania katolickie: Polskokatolicyzm, Mariawityzm, Tradycjonalizm, Kościoły utrechckie, Liberalizm
Źródło: wikipedia.pl
02.12.2022
POZOSTALI - 1,4%
ANGLIKANIE — 3,4% 35.min wiernych
7 mi wiernych
90%
70%
50%
a
Odsetek osób s SES
deklarujących wiarę
w Boga w państwach UE 3 —
Źródło: wikipedia.pl
30%
ODŁAMY RELIGII
z > 10%
CHRZEŚCIJAŃSKICH
PRAWOSŁAWIE
LICZBA OSÓB
WYZNAJĄCYCH
PRAWOSŁAWIE NA
ŚWIECIE
02.12.2022
Zgodnie z szacunkami określa się, że prawosławie wyznaje ponad 180 min
ludności, w tym:
na terytorium byłego ZSRR - 80 mln
w Rumunii 14 min
w Grecji 10 mln
w byłej Jugosławii 9 mln (głównie Serbowie, Czarnogórcy, Macedończycy)
w Bułgarii 6 min
w Stanach Zjednoczonych 4 mln
Ponadto wyznawcy prawosławia żyją w Azji Środkowej i Wschodniej,
w Chinach, Korei i w Japonii.
Prawosławie na świecie
I Ponad 75%
Prawosławie na świecie m0-75%
M 20-50%
m 5-20%
Największa część wyznawców prawosławia zamieszkuje tereny Europy Wschodniej oraz byłego ZSRR
02.12.2022
Prawosławie na ziemiach polskich sięga średniowiecza
Chrześcijanie obrządku wschodniego pojawili się w
granicach Polski prawdopodobnie w czasach panowania
Bolesława Chrobrego
Początki Polskiego Pierwsze wzmianki na temat istnienia struktur kościelnych
Autokefalicznego pojawiają się dopiero w XIV wieku
Kościoła
Prawosławnego w granicach Polski znalazły się pierwsze wspólnoty
prawosławne podlegle metropolii kijowskiej
W 1386 roku wraz z podpisaniem unii Polski i Litwy
Polska była pierwszym w historii katolickim państwem,
które miało w swoich granicach dużą społeczność
prawosławną
Prawosławie w Polsce
* Mimo że wyznawcom prawosławia na
ziemiach polskich zagwarantowano
wolność wyznania, w rzeczywistości ich
sytuacja była odmienna
* Próby przyłączenia prawosławia do
Kościoła katolickiego (m.in. unia brzeska)
spowodowały znaczące ograniczenia
w jego rozwoju
* Obecnie całokształt stosunków między
państwem i Kościołem prawosławnym
reguluje ustawa z 1991 roku
10
02.12.2022
Prawosławie w Polsce
v
+ WPPolsce działa Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny GPROGH KIK
składający się z czterech diecezji: warszawsko-bielskiej, £ECTHHKR
białostocko-gdańskiej, łódzko-poznańskiej i wrocławsko-
szczecińskiej. Obejmują one ponad 150 parafii liczących GEREIEIWII" WIESTNIK
prawie 400 tys. wyznawców. 13 V 1998 arcybiskup Sawa, i
ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej, KWARTALNIK POLSKIEGO AUTOKEFALICZNEGO
został wybrany przez Sobór Biskupów zwierzchnikiem KOŚCIOŁA PRAWOSŁAWNEGO
Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Organem prasowym Kościoła jest kwartalnik Wiadomości
Autokefaliczne Kościoła Prawostawnego 4
* Oprócz niego wydawane są również inne czasopisma:
Cerkiewny Wiestnik, Przegląd Prawosławny, Wiadomości
Bractwa
WARSZAWSKA METROPOLIA PRAWOSŁAWNA
Prawosławie w Polsce
* Wyznawcy prawosławia zamieszkują
głównie północno-wschodnie rejony kraju
+ Największe skupisko ok. 300 tys. wiernych
znajduje się na Białostocczyźnie
* Największe sanktuarium prawosławne
w Polsce znajduje się na Podlasiu
w Grabarce, niedaleko Siemiatycz, i jest
zwane Górą Tysiąca Krzyży
* Znajduje się tam klasztor żeński
11
USTAWA
z dnia 4 lipca 1991 r.
o stosunku Państwa do
Polskiego
utokefalicznego
Kościoła
Prawosławnego
02.12.2022
Art. 14. 1. Osoby należące do Kościoła mają prawo do obchodzenia
świąt prawosławnych również według kalendarza juliańskiego; są to:
+7 stycznia — pierwszy dzień Bożego Narodzenia
+ 8 stycznia — drugi dzień Bożego Narodzenia
+ 19 stycznia — Chrzest Pański
+ 7 kwietnia — Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny
+ drugi dzień Wielkiej Nocy
+ 19sierpnia — Przemienienie Pańskie
+ 28 sierpnia — Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny
SYMBOLE PRAWOSŁAWIA
12
CHRYSTUS
UKRZYŻOWANY
(ezIRZINK
UKRZYŻOWANY
02.12.2022
+ Według tradycji ortodoksyjnej nie powinno się
przedstawiać Chrystusa Ukrzyżowanego z koroną
cierniową na głowie — uznaje się, że Mu ją założono
„tylko” na moment wyszydzenia i ubiczowania
* Obecna jest aureola z trzema pasami,
man) charakterystycznymi tylko dla aureoli Chrystusa — to
jest Jego prawdziwa, wieczna korona
+ Bardzo okazyjnie Chrystus bywa przedstawiony na
Krzyżu w całej tunice, zazwyczaj jednak — zgodnie z
Ewangelią — ma tylko zostawioną przepaskę
Widać przebity bok przez
setnika — co uczynił de facto
już po śmierci Jezusa
Nogi Chrystusa ukrzyżowane
są osobno — Zachód również
tak przedstawiał Ukrzyżowanie
jeszcze w średniowieczu
Taki wariant jest bardziej
prawdopodobny, by ciało
mogło się utrzymać na krzyżu
15
02.12.2022
Dla uczynienia go składa się trzy palce prawej
ręki w znak wiary w Św. Trójcę. Dwa pozostałe
palce zgięte ku dłoni oznaczają dwie natury:
boską i ludzką w Jezusie Chrystusie
* Tak ułożone palce kładzie się na czoło, na piersi,
na prawe i wreszcie na lewe ramię
ZNAK KRZYŻA
Znak krzyża to najkrótsze wyznanie i symbol
wiary chrześcijańskiej
Przez starannie i pobożnie czyniony znak krzyża
pokazuje się, że krzyż Chrystusowy, bliski jest
sercu oraz, że uświęca on umysł, serce i siły
* W codziennym życiu pokłon wyraża
szacunek, towarzyszy prośbom
POKŁONY i pozdrowieniom
+ Dlatego w naturalny sposób pobożnym
uczuciom względem Boga towarzyszą
pokłony. Wyrażają one również pokorę
i uległość wobec woli Bożej
* Pokłony bywają trojakiego rodzaju:
pochylenie głowy, pokłon wpół całej
postaci oraz niski pokłon, do samej ziemi
16
02.12.2022
KLĘCZENIE
* Czynność ta wyraża poczucie winy,
skruchę, żal za grzechy i pokorną
prośbę o miłosierdzie Boże
* Klęczenie podkreśla niegodność
dlatego w cerkwi praktykuje się je
głównie w okresie Wielkiego Postu, gdy
dokonuje się rachunku sumienia
i pokuty
BŁOGOSŁAWIEŃSTWO KAPŁAŃSKIE
* Jest to znak krzyża uczyniony przez kapłana
ręką, krzyżem lub w przypadku biskupa —
zapalonymi świecami tzw. dikirijem i trikirijem
* Błogosławieństwo jest znakiem udzielenia
łaski Bożej, zjednania i przekazania ludziom
błogosławieństwa Bożego
* Kapłan udziela go w imieniu Jezusa Chrystusa
i mocą Jego Łaski
* Błogosławieństwu powinien towarzyszyć
pokłon jako wyraz wdzięczności za otrzymany
dar
17
DZWONY
RKIEW
PRAWOSŁAWNA
02.12.2022
* Dzwonienie posiada ściśle ustalony
charakter
* Rozróżnia się kilka rodzajów i sposobów
dzwonienia:
> błagowiest — uderzanie w największy
dzwon zwołujące na nabożeństwo
> trezwon, pierezwon - uderzenie po kolei
we wszystkie dzwony, a następnie we
wszystkie razem
* Dzwony umieszczane są zwykle na
dzwonnicach, budowanych oddzielnie lub
połączonych ze świątynią
Jeszcze w szesnastowiecznym języku staropolskim
słowo cerkiew odnosiło się zarówno do świątyni
prawosławnej, jak i do kościoła katolickiego
i protestanckiego, a nawet do synagogi
Wyraźne rozróżnienie pojęć cerkiew i kościół następuje
w końcu XVI w. i definitywnie w stuleciu następnym
Cechą, która odróżnia cerkiew od innych budynków
jest jej pokrycie kopułami
Kopuła jest symbolem nieba, Boga, świętych i świata
anielskiego
Liczba kopuł nie jest dowolna i ma znaczenie
symboliczne
Kształt kopuł, będących charakterystycznym
elementem architektury cerkiewnej, przybierał różne
formy w zależności od regionu
20
02.12.2022
Cerkiew św. Jerzego
w Moskwie
RÓŻNICE
KOŚCIÓŁ KATOLICKI A PRAWOSŁAWIE
21
02.12.2022
Różnice doktrynalne okazały się niemożliwe do
przezwyciężenia i dotyczyły następujących kwestii:
* pochodzenie Ducha Św. Od Ojca i Syna
«pierwszeństwa apostoła Piotra w stosunku do innych
apostołów
* prymatu biskupa rzymskiego papieża jako namiestnika
Chrystusa i widzialnej głowy Kościoła
* czyśćca
*niepokalanego poczęcia Najświętszej Marii Panny,
pomimo oddania Matce Boskiej czci. Jako urodzona nie
mogła być wolna od grzechu pierworodnego. Choć nie
zaprzeczają jej świętości
* ogłoszonego dogmatu o wniebowzięciu NMP
Prawosławie powstało w 1054r., kiedy
papież Leon IX wykluczył z Kościoła
katolickiego patriarchę
Konstantynopola, Michała Cerelariusza,
OC OCWNCZTCEZUJ
wschodni dogmatów katolickich
SCALE NA CH
powszechnym w Nicei.
* Prawosławni przyjmują nicejsko-
konstantynopolitańskie wyznanie
wiary, ale bez formuły Filioque
(łac.), czyli „i Syna”, która
obowiązuje w Kościele katolickim
(uznają, że Duch Święty pochodzi
RÓŻNICE „od Ojca”, a nie „od Ojca i Syna”)
DOKTRYNALNE Kościół prawosławny nie uznaje
katolickiej doktryny o czyśćcu,
odrzuca równie naukę o odpustach
prawosławni nie przyjmują
katolickich dogmatów o
Niepokalanym Poczęciu NMP oraz
Wniebowzięciu NMP
22
02.12.2022
OBRZĘDY PRAWOSŁAWNE
Obrzędy
* Obrzędy Kościoła prawosławnego dzieli się
na trzy cykle: dobowy, tygodniowy i roczny
+ Szczególne znaczenie w cyklu rocznym ma
ruchome święto Wielkanoc
* Okres paschalny wywiera duży wpływ na
ustalenie kalendarza liturgicznego i od niego
zależy cały cykl roczny, w tym terminy
wielkich świąt i okresy postów
25
02.12.2022
Obrzędy / sakramenty
+ Sakramenty święte towarzyszą człowiekowi
w najważniejszych momentach życia
* Należą do nich m.in.: chrzest, bierzmowanie,
Eucharystia, spowiedź, kapłaństwo, małżeństwo,
namaszczenie olejem świętym oraz poświęcenie
wody, chleba, świątyni, ikon i krzyży
* Zgodnie z tradycją sakramenty chrztu i
bierzmowania są udzielane razem
Misterium chrztu jest pierwszym z obrzędów
wtajemniczenia chrześcijańskiego
Kościół bizantyjski kultywuje starożytny
zwyczaj udzielania chrztu przez trzykrotne
zanurzenie w wodzie (z wyjątkiem nagłych
przypadków)
CHRZEST
* Do połowy XVII wieku w prawosławiu
rosyjskim zanurzenie zastąpione było
trzykrotnym polaniem wodą
Sakrament chrztu może być udzielony tylko
raz w życiu
Chrzczony otrzymuje imiona świętych
26
BIERZMOWANIE
EUCHARYSTIA
02.12.2022
+ Natychmiast po chrzcie jest
dokonywany drugi obrzęd -
sakrament bierzmowania,
udzielany przez kapłana
+ Wstarożytności dokonywany był
przez nałożenie rąk biskupa,
obecnie zastąpiono go obrzędem
namaszczenia
+ Obrzęd jest dokonywany przez
kapłana, lecz olej, który stanowi
materię sakramentu, musi być
poświęcony przez biskupa
Do sakramentu Eucharystii może przystępować każdy
ochrzczony, w tym również dzieci
Zgodnie z tradycją prawosławną kobiety uczestniczące w
nabożeństwie powinny mieć głowę nakrytą chustą lub szalem.
Zwyczaj ten w większym stopniu jest praktykowany
w środowisku wiejskim
Eucharystię przyjmuje się na stojąco pod dwiema postaciami -
chleba i wina
Przed przyjęciem komunii należy przystąpić do sakramentu
pokuty i zachować całkowity post przez co najmniej osiem
godzin oraz odmówić modlitwy
'W przypadku ciężkiej choroby prawosławny jest zwolniony
z przygotowania się do sakramentu i postu
27
02.12.2022
Jest to sakrament o charakterze uzdrawiającym ciało, umysł i duszę
Może on być udzielony każdemu potrzebującemu
Namaszczenie olejami wspomaga powrót do zdrowia lub stanowi
przygotowanie do śmierci
NAMASZCZENIE
Sakrament jest udzielany nie tylko chorym i umierającym, ale też tym
OLEJAMI wszystkim, którzy cierpią z powodu choroby fizycznej lub psychicznej
Zazwyczaj jest on udzielany raz podczas trwania danej choroby
Sakrament Namaszczenia Chorych
+ Przystępują tylko osoby wyznania prawosławnego,
regularnie uczestniczące w Sakramentach Spowiedzi
i Eucharystii.
+ Z jedną chorobą przystępuje się tylko raz w życiu, chyba,
że w międzyczasie po wyzdrowieniu nastąpiło ponowne
zachorowanie, lub zaszły daleko idące zmiany.
+ Starość nie jest chorobą, ale przeważnie towarzyszą jej
różne niedomagania, więc decyzję o przystąpieniu do
NAMASZCZENIE sakramentu osoby starsze powinny podjąć po konsultacji
z duchownym indywidualnie.
(OU + Nie przystępuje się z powodu chwilowej niedyspozycji np.
przeziębienia, kataru, itp., które leczy się ogólnie znanymi
środkami lub przechodzą one samoistnie.
+ Nie podchodzą dzieci w wieku do 7-8 lat, które nie
przystępują jeszcze do Sakramentu Spowiedzi.
+. Przynosi się chusteczkę do ocierania miejsc
namaszczanych św. olejem oraz świecę odpowiedniej
wielkości, którą trzyma się w rękach podczas
sprawowania Sakramentu.
30
02.12.2022
IKONY
+ Szczególne miejsce w życiu każdego
prawosławnego zajmują ikony
* Termin ikona (eikon) oznacza portret, wizerunek
* Jest to malowidło wykonane na desce zgodnie
z przyjętym przez Kościół kanonem określającym
sposób powstawania ikony
* Wtradycji prawosławnej ikona jest przedmiotem
kultu, miejscem obecności łaski i sakramentalnym
znakiem niewidzialnej obecności Boga
* Ręcznik stanowi oprawę obrzędów
rodzinnych i świąt religijnych. Wyszywany
ręcznik zajmuje szczególną pozycję w
hierarchii przedmiotów. Jest otaczany czcią
jako swoisty symbol życia rodzinnego i
znak rodu
Dekoracyjny ręcznik do dziś jest
powszechnie używany na Podlasiu podczas
mycia rąk przez duchownych przed
przystąpieniem do odprawienia liturgii
i przez biskupa celebrującego liturgię,
którzy dokonują symbolicznego obmycia
rąk z ziemskiego brudu
Wielofunkcyjność ręcznika najpełniej
widoczna jest podczas uroczystości R ĘCZ NIK
rodzinnych - wesel, chrzcin i pogrzebów
31
ZDROWIE
CHOROBA
ŚMIERĆ
STYL ŻYCIA
==>
02.12.2022
Stosunek wyznawców prawosławia do zagadnienia
zdrowia, choroby i śmierci jest podobny jak
u wyznawców innych religii chrześcijańskich
Chorobę traktują jako dopust Boży, który może
pomóc w zbliżeniu się człowieka do Boga
i otrzymaniu szczególnej łaski pomagania innym
ludziom
Śmierć zaś stanowi przejście do życia wiecznego
Udzielanie pomocy i wsparcia chorym jest
uznawane przez prawosławnych za naturalny
element ich życia
Styl życia wyznawców prawosławia w większości przypadków jest
determinowany przez tradycję - opiera się on na spójnym systemie
religijnym
Kościół prawosławny uznaje za swoje zadanie odczytywać,
przeżywać i przekazywać tradycję chrześcijańską bez uszczerbku
Codzienne zachowania wiernych zależą od tego, w jakim stopniu
poszczególni wierni przestrzegają zasad i jak bardzo są
zaangażowani w praktyki religijne
Bardzo istotny duchowy rozwój rodziny - na rodzinie spoczywa
odpowiedzialność za zachowanie wiary prawosławnej, języka,
kultury i zwyczajów
Wychowanie dzieci należy do obojga rodziców
Podstawą wychowania jest wpojenie młodemu człowiekowi
prawdy, że Bóg wszystko widzi - również to, co dzieje się w skrytości
Bojaźń Boża wpojona dziecku pozostanie w jego duszy, jednak
wymaga to długiego czasu i podążania w tym samym kierunku
przez dziecko i wychowawcę
32
EUTANAZJA
CIĄŻA / PORÓD
02.12.2022
* Zgodnie z decyzją teologów i wiernych Kościoła
prawosławnego stosowanie eutanazji jest
niedopuszczalne
Postawa ta jest oparta na następujących założeniach:
* dopuszczenie się eutanazji świadczy
o lekceważeniu Dekalogu i przykazania nie zabijaj
* decyzja o śmierci człowieka należy do Boga, a nie
ludzi
* cierpienia cielesne są dopustem Boga jako kara za
grzechy - mają na celu oczyszczenie
i przygotowanie do życia wiecznego
Brak specjalnych wytycznych dotyczących przygotowania kobiety
prawosławnej do porodu i opieki po porodzie - nie różnią się one od
wytycznych dotyczących kobiet innych wyznań
Dawniej 40 dni po urodzeniu dziecka oraz w czasie menstruacji
kobiecie nie wolno było przystępować do komunii świętej
W okresie menstruacji zezwalano jednak na uczestnictwo w
nabożeństwach, całowanie ikon i krzyża, przyjmowanie poświęconej
prosfory oraz na modlitwę wspólną i osobistą
Obecnie kobieta może regularnie przystępować do komunii świętej
w okresie ciąży i karmienia piersią
W prawosławiu istnieje jeszcze zwyczaj przynoszenia do świątyni
czterdziestodniowych niemowląt na wzór ofiarowania Jezusa w
świątyni
Obrzęd ten polega na modlitwie za matkę i dziecko przez kapłana
w przedsionku cerkwi - kapłan prosi o oczyszczenie matki z
nieczystości oraz o mądrość, rozwagę i uświęcenie dziecka
Sprawując opiekę nad kobietą po porodzie, należy pamiętać, że
obowiązuje ją post tak jak innych wyznawców prawosławia
35
02.12.2022
Opieka pielęgniarska nad dorosłym pacjentem
+ pomoc i posługa chorym są traktowane
przez prawosławnych jako część ich drogi
ku zbawieniu
* OPIEKA JEST TAKA SAMA JAK
W PRZYPADKU CHRZEŚCIJAN INNYCH
WYZNAŃ I ATEISTÓW
* należy pamiętać o uwzględnieniu
niektórych nakazów religijnych, np. postu
* W przypadku gdy dziecko znajduje się w sytuacji
zagrożenia życia, a wcześniej nie zostało ochrzczone,
udziela mu się tzw. chrztu nagiego
* Chrztu może udzielić każda osoba ochrzczona
* Jeśli niemożliwe jest spełnienie wymogu trzykrotnego
PACJENT zanurzenia całego ciała w wodzie, można zastąpić go
polaniem wodą całego ciała lub czoła
UMIERAJĄCY
* Na chrzest muszą wyrazić zgodę rodzice
* Fakt chrztu trzeba zgłosić duchownemu
* Jeśli stan zdrowia dziecka ulegnie poprawie,
następuje dopełnienie chrztu przez udzielenie
sakramentu bierzmowania
36
POGRZEB
POGRZEB
02.12.2022
Zmarłego żegna się pocałunkiem w czoło
Przed pogrzebem ciało chorego jest myte i odświętnie ubierane -
czynności te często wykonują bliscy zmarłego (wyjątkiem jest śmierć
duchownego prawosławnego - w takim przypadku ciałem zmarłego
zajmują się inni duchowni)
Po obmyciu ciało chorego umieszcza się w trumnie. W ręce zmarłego
wkłada się ikonkę, a na szyi zawiesza krzyżyk
Jeśli śmierć następuje w domu, krewni rozpoczynają całodobowe
czuwanie przy zmarłym - przy stale palących się świecach odmawiają
modlitwy
Trzeciego dnia po śmierci odprawia się nabożeństwo pogrzebowe
zwane otpiewanije
Do tradycyjnych zwyczajów pogrzebowych należą tzw. stypy, czyli
obrzędowe uczty pogrzebowe, które odbywają się w czasie czuwania
nad zmarłym w domu przed pogrzebem oraz po pogrzebie
Żałoba w przypadku krewnych pierwszego stopnia trwa rok i jest to
pełna żałoba („w czerni”)
Dalsi krewni przez 40 dni po pogrzebie noszą czarne opaski na
rękawie lub czarne szaliki bądź chusty
Ręcznik towarzyszy wszystkim zmarłym
domownikom w ich ostatniej drodze, będąc
swoistym przewodnikiem w zaświaty
Kiedy ciało zmarłego jest układane na ławie w
pokuci (przestrzeń nietykalna i święta w każdym
domu, gdzie wiszą ikony i przechowywane są
największe świętości), na centralnie usytuowaną
ikonę zawiesza się wyszywany ręcznik
Wisi on obowiązkowo przez 40 dni - według
wierzeń, dusza zmarłego przebywa jeszcze na ziemi
Po 40 dniach ręcznik zdejmuje się, pierze
i przechowuje
37