Pielęgniarstwo pediatryczne, Schematy z Pielęgniarstwo

Pobierz Pielęgniarstwo pediatryczne i więcej Schematy w PDF z Pielęgniarstwo tylko na Docsity! CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH PROGRAM SZKOLENIA SPECJALIZACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO dla pielęgniarek Zatwierdził Minister Zdrowia Warszawa, dnia ....4..08..205 Warszawa 2015 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 2 PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 1. dr n. med. Alina Trojanowska – Przewodnicząca Zespołu; Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Pediatrycznego Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2. dr n. med. Ewa Barczykowska – Zakład Pielęgniarstwa Pediatrycznego Katedry Pielęgniarstwa Zachowawczego Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 3. dr n. med. Urszula Jedynak-Wąsowicz – Klinika Chorób Dzieci, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum 4. dr n. o zdr. Krystyna Twarduś – Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum OSOBY WSPÓŁPRACUJĄCE 1. dr n. med. Elżbieta Bernaciak – Kliniczny Szpitalny Oddział Ratunkowy 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką w Bydgoszczy (Moduł V) 2. dr n. med. Iwona Teresa Jarocka – Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (Moduł V) 3. prof. nadzw. dr hab. n. med. Bożenna Dembowska-Bagińska – Klinika Onkologii Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie (Moduł VIII) 4. mgr piel. Maria Narojczyk – Oddział Dzienny Chemioterapii Klinika Onkologii Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie (Moduł VIII) 5. mgr Anna Głowacka – Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu (Moduł IX) 6. dr n. o zdr. Agata Panas – Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej, Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny UM w Białymstoku (Moduł IX) RECENZENCI PROGRAMU 1. prof. dr hab. n. med. Anna Dobrzańska – Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii, Klinika Neonatologii, Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie 2. dr n. med. Krystyna Piskorz-Ogórek – Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy; Katedra Pielęgniarstwa Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 1 Powołany Zarządzeniem Dyrektora Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych Nr 68/13 z dnia 19 listopada 2013 r. w sprawie powołania Zespołu do spraw Opracowania Programu Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 5 3. Przeprowadzić postępowanie kwalifikacyjne 3 . 4. Powołać wykładowców posiadających kwalifikacje określone w programie szkolenia. 5. Powołać w uzgodnieniu z kierownikiem specjalizacji opiekunów szkolenia praktycznego, którzy powinni być merytorycznymi pracownikami placówek, w których odbywa się szkolenie praktyczne. Do zadań opiekuna szkolenia praktycznego należy:  instruktaż wstępny (zapoznanie z celem szkolenia praktycznego z organizacją pracy, wyposażeniem placówki, jej personelem, zakresem udzielanych świadczeń i in.);  instruktaż bieżący (organizacja i prowadzenie zajęć, kontrola nad ich prawidłowym przebiegiem, pomoc w rozwiązywaniu problemów i in.);  instruktaż końcowy (omówienie i podsumowanie zajęć, zaliczenie świadczeń zdrowotnych określonych w programie kształcenia, ocena uzyskanych wiadomości i umiejętności). 6. Zapewnić bazę dydaktyczną do szkolenia teoretycznego, dostosowaną do liczby uczestników szkolenia. 7. Zapewnić środki dydaktyczne, o których mowa w programie poszczególnych modułów. 8. Dobrać placówki stażowe zgodnie z planem nauczania, w których możliwe będzie zdobywanie umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych świadczeń zdrowotnych. 9. Posiadać wewnętrzny system monitorowania jakości kształcenia. 10. Potwierdzić, w karcie specjalizacji uczestnika przed zaliczeniem szkolenia, że pielęgniarka posiada kwalifikacje w zakresie badania fizykalnego, udokumentowane uwierzytelnioną kopią:  dyplomu uzyskania tytułu specjalisty po 2001 r. lub  zaświadczenia o ukończeniu kursu specjalistycznego Wywiad i badanie fizykalne lub  zaświadczenia o ukończeniu kursu z zakresu badania fizykalnego Advanced Physical Assessment. Sposób sprawdzania efektów kształcenia W toku realizacji programu kształcenia przewiduje się ocenianie: 1. Bieżące – rozumiane jako zaliczanie poszczególnych modułów (sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy i umiejętności będących przedmiotem nauczania teoretycznego i praktycznego, w tym świadczeń zdrowotnych przewidzianych w programie kształcenia). 2. Końcowe – egzamin państwowy, który przeprowadza państwowa komisja egzaminacyjna powołana przez ministra właściwego do spraw zdrowia na wniosek dyrektora Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych. 2. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego otrzymuje pielęgniarka, która: 1) w zakresie wiedzy posiada: 3 Warunkiem zakwalifikowania na specjalizację jest spełnienie przez pielęgniarkę wymogów zawartych w art. 67 ust. 4 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1435, z późn. zm.), a ponadto legitymowanie się zaświadczeniem o ukończeniu kursu specjalistycznego Resuscytacja krążeniowo-oddechowa oraz kursu specjalistycznego Wykonanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 6  specjalistyczną wiedzę w zakresie procesów komunikowania interpersonalnego w relacji z pacjentem, rodziną i członkami zespołu opieki zdrowotnej;  wiedzę na temat zastosowania epidemiologii w praktyce zawodowej pielęgniarki i położnej;  wiedzę z zakresu specyfiki zarządzania w podsystemie pielęgniarstwa w kontekście polityki zdrowotnej i zdrowia publicznego;  wiedzę dotyczącą znaczenia krytycznej analizy wyników badań naukowych i ich wykorzystania w rozwoju praktyki zawodowej;  znajomość regulacji prawnych i norm etycznych odnoszących się do wykonywanych specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego;  specjalistyczną wiedzę w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego do sprawowania opieki nad dzieckiem zdrowym i chorym oraz planowania, koordynowania i nadzorowania tej opieki 2) w zakresie umiejętności potrafi:  diagnozować problemy moralne, pojawiające się w pracy pielęgniarki;  komunikować się z pacjentem, rodziną i współpracownikami;  stosować w praktyce zawodowej pielęgniarki i położnej niezbędne elementy zapobiegania oraz zwalczania zakażeń szpitalnych;  opracowywać i wdrażać założenia polityki kadrowej zgodnie z zapotrzebowaniem pacjentów na opiekę pielęgniarską;  korzystać z aktualnej wiedzy dla zapewnienia jakości opieki w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego;  udzielać świadczeń specjalistycznych obejmujących planowanie, realizowanie i ocenę w zakresie pielęgniarstwa pediatrycznego;  wykonywać świadczenia specjalistyczne w zakresie pielęgniarstwa pediatrycznego zgodnie z aktualnym poziomem wiedzy, regulacjami prawnymi, zasadami etyki zawodu oraz poszanowaniem praw pacjenta;  monitorować i interpretować dane z różnych źródeł wynikające z choroby, leczenia i podejmować decyzje o dalszym działaniu;  podejmować decyzje zapewniające bezpieczeństwo opieki i poprawę jakości pielęgniarskich świadczeń zdrowotnych oraz bezpieczeństwa pracy personelu pielęgniarskiego;  podejmować działania na rzecz rozwoju własnego i członków zespołu;  wykorzystywać wyniki badań naukowych do praktyki pielęgniarskiej 3) w zakresie kompetencji społecznych:  szanuje godność i autonomię pacjenta bez względu na jego wiek, płeć, niepełnosprawność, orientację seksualną oraz pochodzenie narodowe i etniczne;  gwarantuje warunki organizacyjne procesu udzielania świadczeń zdrowotnych, metody opieki nad pacjentami objętymi opieką w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego;  podejmuje decyzje w rozdzielaniu (delegowaniu) zadań pracownikom;  krytycznie analizuje kompetencje własne i członków zespołu oraz ocenia potrzeby w zakresie doskonalenia. 3. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA A. HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE (Moduł I) W zakresie wiedzy uczestnik specjalizacji: W1. definiuje modele podejmowania decyzji etycznych; W2. wskazuje wartości moralne i ich możliwy konflikt w różnych sytuacjach życia CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 7 zawodowego; W3. różnicuje systemy wartości, wierzeń religijnych i obyczajów; W4. wymienia formy i zasady racjonowania świadczeń zdrowotnych; W5. zna specyfikę i etyczne problemy pielęgniarstwa w poszczególnych dziedzinach pielęgniarstwa; W6. wyjaśnia metody kształtowania empatii i wrażliwości moralnej pielęgniarki, położnej; W7. omawia podstawowe akty prawne warunkujące wykonywanie zawodu pielęgniarki i położnej; W8. definiuje pojęcie i opisuje zależności pomiędzy poszczególnymi rodzajami odpowiedzialności a odpowiedzialnością zawodową; W9. definiuje prawa pacjenta, wskazuje źródła i umocowania praw pacjenta; W10. wskazuje znaczenie samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych dla funkcjonowania pielęgniarstwa w systemie opieki zdrowotnej; W11. zna problematykę handlu ludźmi i organami ludzkimi dla potrzeb transplantacji; W12. wskazuje odpowiedzialność pielęgniarki i położnej wobec problematyki handlu ludźmi i organami ludzkimi; W13. opisuje odpowiedzialność pielęgniarki i położnej wobec wykluczenia społecznego; W14. charakteryzuje teoretyczne koncepcje i style komunikowania interpersonalnego; W15. opisuje cele i przebieg procesu komunikowania w relacji pielęgniarka, położna – pacjent; W16. charakteryzuje komunikowanie jedno- i dwustronne w pielęgniarstwie; W17. wymienia sygnały komunikacyjne (werbalne i niewerbalne); W18. charakteryzuje czynniki zakłócające i bariery komunikacyjne występujące w pielęgnowaniu człowieka; W19. wyjaśnia pojęcia: przeniesienie i przeciwprzeniesienie w komunikacji interpersonalnej; W20. charakteryzuje relacje interpersonalne w pielęgniarstwie z zastosowaniem teorii i pojęć analizy transakcyjnej; W21. wyjaśnia pojęcie i zasadnicze aspekty komunikacji terapeutycznej; W22. charakteryzuje różne techniki komunikacji terapeutycznej; W23. wymienia zasady budowania komunikacji terapeutycznej z pacjentem i jego rodziną; W24. charakteryzuje uczucia i emocje swoje i pacjenta powstałe w komunikacji terapeutycznej; W25. wymienia sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych; W26. różnicuje paternalistyczny i partnerski styl komunikowania się z pacjentami w instytucjach ochrony zdrowia; W27. wyjaśnia mechanizm przepływu informacji w instytucji ochrony zdrowia o hierarchicznej strukturze organizacyjnej; W28. wyjaśnia reguły asertywnego komunikowania się w zespole terapeutycznym; W29. wyjaśnia podstawowe pojęcia epidemiologiczne mające zastosowanie w opisie stanu zdrowia populacji i charakteryzuje rodzaje badań epidemiologicznych; W30. wyjaśnia potrzebę i zasady gromadzenia danych epidemiologicznych i omawia podstawowe metody ich analizy; W31. omawia organizację nadzoru i program kontroli zakażeń szpitalnych; W32. wymienia podstawowe elementy systemu zapobiegania oraz zwalczania zakażeń szpitalnych oraz wyjaśnia ich znaczenie; W33. wymienia i omawia czynniki ryzyka zakażeń szpitalnych; W34. omawia działania zapobiegające występowaniu i rozprzestrzenianiu się zakażeń szpitalnych; W35. omawia znaczenie przestrzegania procedur higieny rąk w zapobieganiu zakażeniom szpitalnym; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 10 pielęgniarskie w ramach indywidualnej/grupowej praktyki; U39. przeprowadzić proces adaptacji społeczno-zawodowej dla nowo zatrudnionych pielęgniarek, położnych; U40. opracować program adaptacji społeczno-zawodowej dla nowo zatrudnionych pielęgniarek, położnych; U41. wskazać znaczenie EBP w poprawie jakości opieki pielęgniarskiej; U42. dokonać krytycznej analizy własnej praktyki zawodowej; U43. wskazać potrzeby zmian w praktyce pielęgniarskiej; U44. wskazać obszary badań naukowych w odniesieniu do własnej praktyki zawodowej; U45. ocenić wartość publikacji naukowej pod względem metodologicznym, poznawczym i praktycznym; U46. korzystać z naukowych baz danych w celu pozyskiwania wiarygodnych wyników badań; U47. współpracować w zespole badawczym; U48. wykorzystać wyniki badań w praktyce zawodowej; U49. opracować rekomendacje, standardy, procedury z uwzględnieniem dowodów naukowych. W zakresie kompetencji społecznych uczestnik specjalizacji: K1. analizuje własne zachowanie; K2. przestrzega tajemnicy zawodowej; K3. respektuje zasady wykonywania zawodu i prawa pacjenta; K4. wykazuje postawę etyczną; K5. okazuje szacunek i empatię; K6. zachowuje krytycyzm; K7. kieruje się rzetelnością, bezstronnością; K8. wykazuje odpowiedzialność za realizację opieki zgodnie z aktualną wiedzą naukową, doświadczeniem, preferencjami i systemem wartości pacjenta; K9. efektywnie organizuje pracę własną i zespołu; K10. podejmuje inicjatywę na rzecz wprowadzania zmian w praktyce. B. OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (Moduły II-X) W zakresie wiedzy uczestnik specjalizacji: W1. określa tendencje i kierunki rozwoju pielęgniarstwa pediatrycznego; W2. przedstawia organizację opieki zdrowotnej nad populacją wieku rozwojowego w Polsce i na świecie; W3. omawia funkcje rodziny, dokonuje podziału postaw rodzicielskich; W4. zna podstawowe prawodawstwo w zakresie ochrony prawnej dziecka i rodziny; W5. wyjaśnia odrębności anatomiczne i czynnościowe poszczególnych układów w wieku rozwojowym; W6. charakteryzuje gospodarkę wodno-elektrolitową u dziecka; W7. zna zasady farmakoterapii stosowanej u dziecka; W8. uzasadnia warunki dobrej komunikacji z dzieckiem i jego rodziną; W9. różnicuje zasady i metody badania dziecka zdrowego i chorego; W10. charakteryzuje najczęstsze objawy chorobowe u dzieci; W11. podaje źródła i różnicuje rodzaje lęku u dzieci; W12. wyjaśnia objawy i metody leczenia bólu u dziecka; W13. wskazuje metody zapobiegania i kontroli zakażeń w oddziale pediatrycznym; W14. opisuje reakcje dziecka i rodziców na wiadomość o chorobie; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 11 W15. określa psychospołeczne skutki choroby dziecka; W16. charakteryzuje reakcje dziecka na hospitalizację; W17. definiuje i opisuje przebieg choroby sierocej; W18. analizuje dylematy etyczne w opiece nad dzieckiem; W19. wskazuje obszary działania z zakresu profilaktyki pierwszego typu: swoistej i nieswoistej oraz drugiego i trzeciego typu w pediatrii; W20. omawia zasady żywienia niemowląt; W21. przedstawia zasady racjonalnego żywienia dzieci w poszczególnych grupach wiekowych; W22. omawia szczepienia ochronne wykonywane w populacji wieku rozwojowego, charakteryzuje szczepionki, zasady ich podawania, przechowywania i transportu; W23. określa wymogi dla Szpitala Przyjaznego Dziecku; W24. analizuje czynniki endo- i egzogenne wpływające na rozwój dziecka; W25. charakteryzuje rozwój dziecka w poszczególnych okresach rozwojowych; W26. opisuje metody oceny rozwoju dziecka; W27. omawia system oświaty w Polsce, różnicuje placówki szkolno-wychowawcze oraz omawia formy opieki nad uczniami; W28. zna zasady wykonywania badań przesiewowych u dzieci; W29. charakteryzuje najczęściej występujące problemy zdrowotne uczniów; W30. przedstawia etapy oraz zasady edukacji zdrowotnej stosowane w pracy z dziećmi i młodzieżą; W31. wyjaśnia etiologię i patomechanizm wybranych chorób ostrych układu krążenia, oddechowego, nerwowego, moczowego, pokarmowego oraz chorób zakaźnych wieku dziecięcego; W32. opisuje obraz kliniczny wybranych chorób ostrych układu: krążenia, oddechowego, nerwowego, moczowego, pokarmowego oraz chorób zakaźnych w wieku dziecięcym; W33. omawia zasady diagnostyki w przebiegu wybranych chorób ostrych układu krążenia, oddechowego, nerwowego, moczowego, pokarmowego oraz chorób zakaźnych; W34. wyjaśnia znaczenie wczesnego wykrywania wad wrodzonych u noworodka; W35. omawia metody prenatalnej i postnatalnej diagnostyki wad wrodzonych; W36. charakteryzuje zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej w przebiegu choroby ostrej; W37. uzasadnia znaczenie wnikliwej obserwacji dziecka w przebiegu choroby ostrej; W38. wskazuje objawy świadczące o zagrożeniu życia dziecka w przebiegu choroby ostrej; W39. omawia Konwencje o prawach dziecka oraz prawa dziecka w szpitalu; W40. opisuje wskazania i zasady prowadzenia tlenoterapii u dziecka; W41. wskazuje zakres współuczestniczenia pielęgniarki w postępowaniu przeciwbólowym w razie ostrego bólu; W42. wyjaśnia konieczność izolacji dziecka w przebiegu chorób zakaźnych; W43. opisuje miejsce ratownictwa zintegrowanego w medycynie, terminologię używaną w naukach medycznych oraz jej zastosowanie w dyscyplinach naukowych; W44. przedstawia prawne, organizacyjne i etyczne uwarunkowania wykonywania zawodu pielęgniarki systemu; W45. opisuje sytuację zdrowotną pacjenta, grupy pacjentów w celu ustalenia stanu i podjęcia ewentualnych czynności ratowniczych; W46. opisuje wskazania do zastosowania metod udrażniania dróg oddechowych bezprzyrządowych i poszczególnych metod przyrządowych (rurki ustno-gardłowej, nosowo-gardłowej, maski krtaniowej, rurki krtaniowej, rurki intubacyjnej); W47. opisuje stany wymagające zastosowania tlenoterapii; W48. omawia metody tlenoterapii biernej i czynnej do zapotrzebowania i stanu pacjenta; W49. opisuje wskazania i przeciwwskazania do defibrylacji, zasady jej przeprowadzania za CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 12 pomocą automatycznego i manualnego defibrylatora; W50. omawia zasady wykonania zapisu EKG; W51. prezentuje wartości parametrów oceniających układ oddechowy, krążenia i nerwowy w stopniu pozwalającym na rozpoznanie stanów bezpośredniego zagrożenia życia; W52. definiuje odrębności pacjenta pediatrycznego dotyczące budowy anatomicznej i fizjologii w zależności od wieku dziecka; W53. omawia stany zagrożenia życia w pediatrii; W54. zna zasady i omawia odrębności farmakoterapii dzieci; W55. opisuje procedury postępowania ratunkowego w poszczególnych stanach zagrożenia życia u dzieci; W56. zna objawy, przebieg i sposoby postępowania ratowniczego, w określonych jednostkach chorobowych, w stanach zagrożenia życia dzieci; W57. omawia wybrane problemy społeczno-psychologiczne pacjentów medycyny ratunkowej; W58. analizuje objawy i parametry życiowe pozwalające na prawidłowe przeprowadzenie segregacji medycznej; W59. zna adekwatne metody zabezpieczenia miejsca zdarzenia prowadzące do zapewnienia bezpieczeństwa własnego i innych ratowników oraz ograniczenia skutków zdrowotnych zdarzenia; W60. omawia procedurę powiadamiania organów ścigania o zaistnieniu lub podejrzeniu zaistnienia zdarzeń o charakterze kryminalnym; W61. charakteryzuje zasady przygotowania pacjenta do transportu; W62. określa wpływ choroby przewlekłej na przebieg rozwoju psychofizycznego dziecka, jego sytuację społeczną i wpływ na rodzinę; W63. opisuje fazy adaptacji dziecka do choroby przewlekłej; W64. wykazuje wartość terapeutyczną mechanizmów obronnych w przebiegu choroby przewlekłej dziecka; W65. wyjaśnia wpływ choroby przewlekłej na powstawanie i nasilenie problemów wychowawczych u dziecka; W66. przedstawia zadania pielęgniarki w opiece nad dzieckiem przewlekle chorym; W67. uzasadnia znaczenie edukacji zdrowotnej dziecka i/lub rodziców w leczeniu dziecka z chorobą przewlekłą; W68. opisuje zakres edukacji zdrowotnej dziecka przewlekle chorego i jego rodziców/ opiekunów; W69. charakteryzuje patogenezę i obraz kliniczny wybranych chorób metabolicznych; W70. przedstawia metody diagnostyczne w wybranych chorobach metabolicznych; W71. przedstawia metody leczenia w wybranych chorobach metabolicznych; W72. charakteryzuje patogenezę i obraz kliniczny wybranych przewlekłych chorób układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu sercowo-naczyniowego, układu moczowego, układu nerwowego i mięśniowego oraz układu immunologicznego; W73. przedstawia metody diagnostyczne w wybranych przewlekłych chorobach układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu sercowo-naczyniowego, układu moczowego, układu nerwowego i mięśniowego oraz układu immunologicznego; W74. przedstawia metody leczenia w wybranych przewlekłych chorobach układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu sercowo-naczyniowego, układu moczowego, układu nerwowego i mięśniowego oraz układu immunologicznego; W75. charakteryzuje etiopatogenezę i obraz kliniczny wybranych przewlekłych zaburzeń krwotocznych i zakrzepowych, schorzeń endokrynologicznych, chorób alergicznych, zaburzeń psychiatrii dziecięcej oraz schorzeń ortopedycznych; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 15 W143. wykazuje się znajomością możliwości instytucjonalnej pomocy i wsparcia w sytuacji niedostosowania społecznego; W144. wykazuje się znajomością rozwiązywania problemu przemocy w rodzinie; W145. wykazuje się znajomością etiologii, obrazu klinicznego dziecka z autyzmem i zespołem Aspergera; W146. wykazuje się znajomością klasyfikacji upośledzenia umysłowego i możliwości wsparcia instytucjonalnego dla dziecka i rodziny. W zakresie umiejętności uczestnik specjalizacji potrafi: U1. podejmować samodzielne lub wspólne badania w celu podnoszenia jakości świadczeń w opiece nad dzieckiem; U2. formułować cele opieki nad dzieckiem w różnych sytuacjach społecznych i zdrowotnych; U3. ocenić postawę rodziców wobec dziecka i uzasadnić wpływ postaw rodzicielskich i metod wychowawczych na rozwój dziecka; U4. wskazać rodzicom i interpretować podstawowe akty prawne/dokumenty w zakresie ochrony prawnej dziecka i rodziny; U5. dokonać oceny zaburzeń lub ryzyka wystąpienia zaburzeń czynnościowych ze strony różnych narządów i układów; U6. ocenić stopień odwodnienia dziecka; U7. obliczyć zapotrzebowanie dziecka na płyny; U8. omówić zasady dawkowania leków u dzieci w przeliczeniu na kilogramy, potrafi obliczyć dawki leków, które samodzielnie może podać dziecku; U9. komunikować się z dzieckiem i jego rodzicami/opiekunami; U10. zbierać informacje o dziecku; U11. wykonać badanie fizykalne dziecka zdrowego; U12. dobierać i realizować najkorzystniejszy dla dziecka sposób przygotowania do badań diagnostycznych i zabiegów leczniczych; U13. prowadzić dokumentację dziecka zdrowego i chorego; U14. identyfikować najczęstsze objawy chorobowe u dzieci; U15. ocenić, monitorować i stosować różne metody leczenia bólu u dziecka; U16. różnicować źródła i rodzaje lęku u dzieci; U17. współuczestniczyć w kształtowaniu środowiska wychowawczego i terapeutycznego dziecka; U18. zapobiegać rozprzestrzenianiu się zakażeń szpitalnych; U19. pomagać dziecku i rodzicom w kształtowaniu umiejętności radzenia sobie w zmienionej chorobą sytuacji życiowej; U20. rozpoznać reakcje dziecka na hospitalizację; U21. zapobiegać negatywnym skutkom hospitalizacji dzieci; U22. realizować świadczenia pielęgnacyjne według przyjętych standardów; U23. współdziałać na rzecz poprawy jakości opieki nad dzieckiem; U24. realizować działania z zakresu profilaktyki swoistej i nieswoistej; U25. promować karmienie naturalne; U26. prowadzić poradnictwo w zakresie racjonalnego żywienia dzieci i młodzieży; U27. wykonać i dokumentować szczepienia obowiązkowe, w grupach ryzyka, zalecane i inne; U28. rozpoznać odczyny i powikłania poszczepienne; U29. pomagać rodzicom w umacnianiu więzi z dzieckiem; U30. identyfikować czynniki endo- i egzogenne wpływające na rozwój dziecka; U31. ocenić poziom rozwoju dziecka w poszczególnych okresach rozwojowych; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 16 U32. różnicować potrzeby dziecka zdrowego w zależności od etapu rozwoju; U33. udzielać wsparcia rodzicom w sprawach dotyczących rozwoju i wychowania ich dziecka; U34. rozpoznać i ocenić stan zaburzeń rozwojowych dziecka; U35. dokonać oceny stanu odżywienia dziecka i ocenić stopień zaburzeń w odżywianiu; U36. wykonać i interpretować testy przesiewowe u dzieci i młodzieży (0.–18. r.ż.); U37. wykrywać odchylenia w stanie zdrowia dzieci i młodzieży na podstawie testów przesiewowych; U38. planować działania pielęgnacyjne w postępowaniu poprzesiewowym; U39. ustalać poziom wiedzy w zakresie zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży; U40. opracować program i realizować edukację zdrowotną uczniów oraz ocenić jej efekty; U41. rozpoznać problemy zdrowotne uczniów; U42. pomagać rodzicom w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych dzieci; U43. przeprowadzić badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka w przebiegu choroby ostrej; U44. ocenić stan dziecka z uwzględnieniem monitorowania stanu układu oddechowego, krążenia, ośrodkowego układu nerwowego; U45. rozpoznać objawy ostrej niewydolności krążeniowej i oddechowej u dziecka w różnym wieku; U46. rozpoznać i monitorować zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej w przebiegu choroby ostrej; U47. monitorować bezprzyrządowo i przyrządowo parametry życiowe dziecka w chorobie ostrej; U48. rozpoznać objawy powikłań w przebiegu choroby ostrej; U49. identyfikować diagnozy pielęgniarskie dziecka w przebiegu choroby ostrej; U50. planować opiekę pielęgniarską nad dzieckiem w wybranych chorobach układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, nerwowego, moczowego, chorobach zakaźnych; U51. modyfikować plan opieki nad dzieckiem w zależności od stanu zdrowia; U52. podać leki i przetoczyć płyny dożylnie w ramach planu leczenia; U53. rozpoznać wskazanie do tlenoterapii i prowadzić tlenoterapię bierną; U54. interpretować wyniki podstawowych badań laboratoryjnych; U55. przygotować dziecko do badań diagnostycznych; U56. przygotować dziecko do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym; U57. planować opiekę pielęgniarską nad dzieckiem w okresie przed- i pooperacyjnym; U58. rozpoznać u dziecka objawy ostrego bólu; U59. ocenić natężenie bólu u dziecka po zabiegu chirurgicznym wg przyjętych skal do oceny bólu; U60. wdrażać procedury izolacji dziecka z chorobą zakaźną; U61. zapobiegać powstawaniu powikłań związanych z leczeniem zgodnie z przyjętymi standardami postępowania pielęgniarskiego; U62. przygotować rodziców/opiekunów do sprawowania opieki nad dzieckiem w warunkach domowych; U63. udzielać wsparcia dziecku i rodzinie; U64. stosować wybrany model opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem w chorobie ostrej; U65. prowadzić ocenę stanu pacjenta z uwzględnieniem monitorowania stanu układu oddechowego, krążenia, centralnego układu nerwowego oraz podstawowych badań laboratoryjnych (gazometrii krwi włośniczkowej, stężenia glukozy we krwi, stężenia elektrolitów we krwi); U66. rozpoznać stan pacjenta pod kątem wydolności układu oddechowego, krążenia i układu nerwowego; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 17 U67. wdrażać metody wspomagania oddechu adekwatne do stanu i możliwości; U68. podejmować decyzję o podjęciu działań ratunkowych; U69. układać pacjenta w pozycji właściwej dla jego stanu zdrowia lub odniesionych obrażeń; U70. prowadzić podstawową i zaawansowaną resuscytację krążeniowo-oddechową u osób dorosłych, dzieci, niemowląt, według obowiązujących wytycznych; U71. stosować bezprzyrządowe i przyrządowe metody przywracania i zabezpieczenia drożności dróg oddechowych; U72. wykonać intubację dotchawiczą w sytuacji przewlekającego się bezdechu; U73. wykonać EKG, defibrylację z użyciem AED i manualnego defibrylatora; U74. opatrzyć rany, tamować krwotoki, unieruchomić złamania, zwichnięcia i skręcenia; U75. unieruchomić kręgosłup ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego; U76. rozpoznać zagrożenia w miejscu zdarzenia; U77. przygotować pacjenta do transportu kwalifikowanego; U78. wykonać segregację medyczną i koordynować działania medyczne na miejscu zdarzenia; U79. identyfikować przyczyny oraz objawy wybranych chorób przewlekłych u dzieci; U80. rozpoznać poczucie zagrożenia u dziecka i jego rodziców wywołane chorobą przewlekłą dziecka; U81. interpretować postawę rodzicielską wobec dziecka przewlekle chorego; U82. ocenić wpływ choroby przewlekłej na przebieg fizycznego, psychicznego i społecznego rozwoju dziecka; U83. ocenić poziom samoopieki dziecka przewlekle chorego; U84. planować zakres samoopieki w różnych okresach choroby przewlekłej dziecka; U85. dobierać indywidualne formy wsparcia w opiece nad dzieckiem przewlekle chorym i jego rodziną; U86. identyfikować diagnozy pielęgniarskie, planować interwencje i dokonać oceny efektów pielęgnowania u dziecka z wybraną chorobą przewlekłą; U87. stosować wybrany odpowiedni model opieki pielęgniarskiej wobec dziecka z chorobą przewlekłą; U88. planować edukację zdrowotną dziecka z chorobą przewlekłą i/lub jego rodziców/ opiekunów; U89. wdrażać program edukacji dziecka z chorobą przewlekłą i/lub jego rodziców/ opiekunów; U90. nawiązać kontakt terapeutyczny z dzieckiem niepełnosprawnym ruchowo, intelektualnie, z zaburzeniami sensorycznymi (dziecko głuche, dziecko niewidome); U91. rozpoznać deficyt rozwojowy u dziecka w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności; U92. rozpoznać reakcję dziecka na niepełnosprawność; U93. rozpoznać mechanizmy obronne stosowane przez dziecko w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności; U94. ocenić stopień samodzielności dziecka w zakresie czynności dnia codziennego w różnych rodzajach niepełnosprawności; U95. stymulować rozwój dziecka w różnych rodzajach niepełnosprawności w zależności od jego wieku; U96. identyfikować diagnozy pielęgniarskie, planować interwencje i dokonać oceny efektów pielęgnowania u dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny; U97. planować interwencje pielęgniarskie w różnych stanach klinicznych w przebiegu niepełnosprawności; U98. zapobiegać u dziecka wtórnym następstwom niepełnosprawności; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 20 4. PLAN NAUCZANIA Lp. Nazwa modułu Liczba godzin teorii Miejsce realizacji stażu Liczba godzin stażu Łączna liczba godzin kontaktowych I Humanistyczno- społeczne podstawy specjalizacji 110 – – 110 II Podstawy pielęgniarstwa pediatrycznego 40 – – 40 III Dziecko zdrowe 60 Podstawowa opieka zdrowotna z gabinetem szczepień 35 123 Szkoła podstawowa 28 IV Dziecko w chorobie ostrej 40 Oddział pediatryczny 35 131 Oddział chirurgii dziecięcej 35 Oddział zakaźny dziecięcy 21 V Dziecko w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego 25 Szpitalny oddział ratunkowy dla dzieci 21 60 Zespół ratownictwa medycznego 14 VI Dziecko z chorobą przewlekłą 70 Oddział pediatryczny o profilu neurologicznym, endokrynologicznym, reumatologicznym, alergologicznym, nefrologicznym lub gastroenterologicznym 35 105 VII Dziecko niepełnosprawne 40 Odział rehabilitacji albo Oddział rehabilitacji neurologicznej (neurologii) Szkoła integracyjna albo Szkoła specjalna dla dzieci 21 14 75 VIII Dziecko z chorobą nowotworową 35 Oddział onkologii dziecięcej/ Oddział onkologii i hematologii dziecięcej 21 70 Oddział chemioterapii dziennej/Oddział chemioterapii ambulatoryjnej 14 IX Opieka paliatywna w pediatrii 15 Hospicjum dla dzieci stacjonarne albo domowe 14 29 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH str. 21 X Pediatria społeczna 25 Dom małego dziecka 14 42 Oddział psychiatrii dzieci i młodzieży 28 Łącznie 460 350 810* * Organizator kształcenia w porozumieniu z kierownikiem, ma prawo dokonać modyfikacji czasu trwania zajęć w wymiarze nie większym niż 20%. Oznacza to, że 80% czasu przeznaczonego na realizację poszczególnych modułów nie podlega zmianie. Wskazane 20%, co stanowi nie więcej niż 162 godziny, może być wykorzystane na samokształcenie. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 22 5. MODUŁY KSZTAŁCENIA 5.1. MODUŁ I Nazwa modułu HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI Część 1 Etyka i prawo Cel kształcenia Zapoznanie uczestnika specjalizacji z wybranymi problemami moralnymi i przepisami prawnymi w odniesieniu do świadczenia opieki i wykonywania zawodu. Efekty kształcenia W wyniku kształcenia uczestnik specjalizacji: W zakresie wiedzy: W1. definiuje modele podejmowania decyzji etycznych; W2. wskazuje wartości moralne i ich możliwy konflikt w różnych sytuacjach życia zawodowego; W3. różnicuje systemy wartości, wierzeń religijnych i obyczajów; W4. wymienia formy i zasady racjonowania świadczeń zdrowotnych; W5. zna specyfikę i etyczne problemy pielęgniarstwa w poszczególnych dziedzinach pielęgniarstwa; W6. wyjaśnia metody kształtowania empatii i wrażliwości moralnej pielęgniarki, położnej; W7. omawia podstawowe akty prawne warunkujące wykonywanie zawodu pielęgniarki i położnej; W8. definiuje pojęcie i opisuje zależności pomiędzy poszczególnymi rodzajami odpowiedzialności a odpowiedzialnością zawodową; W9. definiuje prawa pacjenta, wskazuje źródła i umocowania praw pacjenta; W10. wskazuje znaczenie samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych dla funkcjonowania pielęgniarstwa w systemie opieki zdrowotnej; W11. zna problematykę handlu ludźmi i organami ludzkimi dla potrzeb transplantacji; W12. wskazuje odpowiedzialność pielęgniarki i położnej wobec problematyki handlu ludźmi i organami ludzkimi; W13. opisuje odpowiedzialność pielęgniarki i położnej wobec wykluczenia społecznego. W zakresie umiejętności potrafi: U1. analitycznie podejść do konfliktu wartości w różnorodnych sytuacjach występujących w opiece nad pacjentem; U2. wskazać moralne aspekty racjonowania świadczeń społecznych; U3. okazać empatię i zrozumienie w rozmowach z pacjentami i ich rodzinami; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 25 4. Problem niekompetentnego lub nieetycznego postępowania w opiece nad pacjentem. Ocena stopnia, w jakim mogą być naruszane standardy etyczne w postępowaniu pielęgniarki, położnej. Rodzaje przyczyn niepomyślnych skutków dla pacjenta. Odróżnianie zbiegów okoliczności od błędów niekompetencji. Problem kwestionowania działań innych członków zespołu opieki zdrowotnej (ćwiczenia 1 godz.) 5. Moralne aspekty racjonowania świadczeń zdrowotnych. Formy racjonowania (jawne i niejawne, ekonomiczne i nieekonomiczne). Podstawowe grupy zasad racjonowania. Poziomy racjonowania. Kolejki do świadczeń zdrowotnych i ich wymiar moralny (wykład 1 godz.) 6. Problem handlu ludźmi i organami ludzkimi dla potrzeb transplantacji (wykład 1 godz., ćwiczenia 1 godz.) 7. Pielęgniarki i położne wobec zjawiska wykluczenia społecznego (wykład 1 godz., ćwiczenia 1 godz.) 8. Odpowiedzialność pielęgniarki i położnej wobec problematyki handlu ludźmi i organami ludzkimi oraz wykluczenia społecznego (wykład 1 godz., ćwiczenia 1 godz.) 9. Specyfika opieki pielęgniarskiej w wybranych obszarach specjalizacyjnych – analiza najczęściej występujących dylematów moralnych oraz przypadków szczególnych (kazusów) (ćwiczenia 1 godz.) 10. Problem przymusu szczepień profilaktycznych i badań diagnostycznych chorób zakaźnych (ćwiczenia 1 godz.) 11. Tajemnica zawodowa a obowiązek ostrzegania innych osób w przypadku zagrożenia epidemicznego, odpowiedzialność prawna i zawodowa (ćwiczenia 2 godz.) 12. Dylematy etyczne w transplantologii. Definiowanie śmierci i modele pozyskiwania narządów (wykład 1 godz.) 13. Problem zatajania prawdy w niepomyślnej diagnozie onkologicznej (wykład 1 godz.) 14. Problem odmowy udziału pielęgniarki, położnej w zabiegu sprzecznym z wyznawanymi przez nią normami etycznymi, odpowiedzialność prawna i zawodowa. Problem zatajania prawdy w rozmowach z dziećmi. Konflikty między rodzicami chorych dzieci a pielęgniarkami, położnymi i lekarzami w kwestiach opiekuńczych i wychowawczych (wykład 1 godz.) 15. Autonomia i godność pacjenta a ograniczanie jego wolności. Przymus badań i hospitalizacji psychiatrycznej (wykład 1 godz.) 16. Problemy komunikacyjne z pacjentem psychiatrycznym. Tajemnica zawodowa a obowiązek ostrzegania osób kontaktujących się z chorym psychicznie. Odpowiedzialność zawodowa i prawna w opiece nad pacjentem z chorobą psychiczną, prawa pacjenta (ćwiczenia 1 godz.) 17. Etyczne i prawne problemy pielęgniarki i położnej w opiece nad pacjentem w warunkach domowych. Wypełnianie obowiązków zawodowych a wkraczanie w życie osobiste podopiecznych. Promocja zdrowia wobec kwestii informowania lub uświadamiania pacjentów (ćwiczenia 1 godz.) CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 26 18. Etyczne problemy pielęgniarstwa paliatywnego. Szczególne znaczenie wartości osobowych pielęgniarki w opiece paliatywnej. Problem mylenia nadziei z szansami na wyleczenie. Trudności związane ze stosowaniem kryterium najlepiej pojętego interesu pacjenta jako moralnej sankcji przerywania procedur podtrzymujących życie. Rozmawianie z umierającymi – dylematy moralne związane z prośbą pacjenta o eutanazję (ćwiczenia 1 godz.) 19. Problem etyczny i prawny ograniczonych zasobów i środków niezbędnych do ratowania i podtrzymywania życia (ćwiczenia 1 godz.) 20. Kształtowanie empatii i wrażliwości moralnej pielęgniarki, położnej. Analiza przykładów konfliktów wartości jako trening wrażliwości moralnej. Wymiar moralny umiejętności zachowania równowagi psychicznej pielęgniarki, położnej. Między obojętnością a nadmiernym współodczuwaniem. Rola sztuki w kształtowaniu empatii pielęgniarek, położnych – analiza wybranych fragmentów literackich. Analiza cnót kardynalnych jako ćwiczenie rozwijające sprawność moralną pielęgniarek, położnych (roztropność, sprawiedliwość, bezinteresowność, dzielność, umiarkowanie). Rozterki moralne a syndrom wypalenia zawodowego pielęgniarek, położnych. (ćwiczenia 1 godz.) 21. Odpowiedzialność prawna i zawodowa pielęgniarki, położnej. Umocowania prawne. Wykroczenia zawodowe, postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarki, położnej (wykład 1 godz., ćwiczenia 1 godz.) 22. Prawo w praktyce zawodowej, umocowania prawne zawodu pielęgniarki, położnej. Prawo w organizacji opieki zdrowotnej a prawa pacjenta i odpowiedzialność pielęgniarki, położnej (wykład 1 godz., ćwiczenia 1 godz.) 23. Samorząd zawodowy pielęgniarek i położnych. Ustawa, prawo samorządowe, prawo w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej. Zadania samorządu zawodowego w zakresie czuwania nad należytym wykonywaniem zawodu (wykład 1 godz.) 24. Samodzielność zawodowa, prawa i obowiązki członka samorządu (wykład 1 godz.) Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego modułu Literatura podstawowa: 1. Figuła M. (red.): Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych. Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2013 2. Rogala-Pawelczyk G.: Elementy podstaw prawnych wykonywania zawodu pielęgniarki [w:] Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K.: Podstawy pielęgniarstwa. Wyd. Czelej, Lublin 2006 3. Wrońska I., Mariański J.: Etyka w pracy pielęgniarskiej. Wyd. Czelej, Lublin 2002 4. Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej z 2003 r. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 27 Literatura uzupełniająca: 1. Fry S.T., Johnstone M.J.: Etyka w praktyce pielęgniarskiej. Zasady podejmowania decyzji etycznych. Wyd. Makmed, Lublin 2009 2. Konstańczak S.: Etyka pielęgniarska. Wyd. Difin, Warszawa 2010 3. Marek Z.: Błąd medyczny. Wydawnictwo Medyczne, Kraków 2007 4. Nestorowicz M.: Prawo medyczne. Wyd. Dom Organizatora, Toruń 2013 5. Rogala-Pawelczyk G.: Pielęgniarstwo w systemie opieki zdrowotnej. Pielęgniarstwo: prawo – praktyka – etyka. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa 2013 6. Rogala-Pawelczyk G.: Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarek i położnych. Postępowanie rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Prewencja wykroczeń zawodowych. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa 2008 7. Szewczyk K.: Bioetyka – medycyna na granicach życia. PWN, Warszawa 2009 8. Świderska M.: Zgoda pacjenta na zabieg medyczny. Wyd. Dom Organizatora, Toruń 2007 Część 2 Komunikowanie interpersonalne Cel kształcenia Przekazanie wiedzy z zakresu procesu komunikowania interpersonalnego w perspektywie wybranych teorii komunikowania się z pacjentem, rodziną i zespołem terapeutycznym. Efekty kształcenia W wyniku kształcenia uczestnik specjalizacji: W zakresie wiedzy: W14. charakteryzuje teoretyczne koncepcje i style komunikowania interpersonalnego; W15. opisuje cele i przebieg procesu komunikowania w relacji pielęgniarka, położna – pacjent; W16. charakteryzuje komunikowanie jedno- i dwustronne w pielęgniarstwie; W17. wymienia sygnały komunikacyjne (werbalne i niewerbalne); W18. charakteryzuje czynniki zakłócające i bariery komunikacyjne występujące w pielęgnowaniu człowieka; W19. wyjaśnia pojęcia: przeniesienie i przeciwprzeniesienie w komunikacji interpersonalnej; W20. charakteryzuje relacje interpersonalne w pielęgniarstwie z zastosowaniem teorii i pojęć Analizy Transakcyjnej; W21. wyjaśnia pojęcie i zasadnicze aspekty komunikacji terapeutycznej; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 30 2. Przebieg procesu komunikowania się: etapy procesu; osoby i elementy uczestniczące w przepływie informacji; komunikowanie jednostronne i dwustronne (wykład 1 godz.) 3. Sygnały komunikacyjne: werbalne; niewerbalne (wykład 1 godz.) 4. Cele i zasady skutecznego porozumiewania się w pielęgniarstwie. Zasada dobrego słuchania wg Kelly’ego; reguły poprawnych stosunków międzyludzkich wg G. Leech (wykład 1 godz.) 5. Style komunikowania interpersonalnego: partnerski i niepartnerski styl porozumiewania się (allocentryczny oraz egocentryczny styl porozumiewania się) (wykład 1 godz.) 6. Czynniki zakłócające proces komunikowania się: werbalne i niewerbalne bariery komunikacyjne; zakłócenia komunikacyjne (przeniesienie, przeciwprzeniesienie, urojenia interpretacyjne, złudzenia, nastawienia ksobne, destrukcyjne przekonania, „czytanie w myślach”, złożona równoważność, wadliwa konstrukcja semantyczna, nominalizacja, zbyt częste zadawanie pytania „dlaczego?”, żargon zawodowy, niespójność komunikacyjna) (wykład 2 godz.) 7. Teoretyczna komunikacja terapeutyczna: pojęcie komunikacji terapeutycznej; różnice między komunikacją terapeutyczną a psychoterapią; podstawowe cele komunikacji terapeutycznej; aspekt emocjonalny i zadaniowy komunikacji terapeutycznej (wykład 2 godz.) 8. Komunikacja terapeutyczna – ważne umiejętności interpersonalne: akceptacja; autentyczność; asertywność; aktywne słuchanie; otwartość; empatia (warsztaty 2 godz.) 9. Czynniki zakłócające komunikację terapeutyczną: brak motywacji pacjenta do leczenia; nieufność pacjenta; agresja pacjenta; manipulacja ze strony pacjenta; brak wglądu we własne problemy pielęgniarki, położnej, a także pacjenta; ignorowanie ze strony pielęgniarki, położnej, a także pacjenta; ocenianie pacjenta, brak otwartości; przeniesienie i przeciwprzeniesienie w relacjach terapeutycznych (warsztaty 2 godz.) 10. Techniki terapeutyczne: odzwierciedlenie; klaryfikacja; interpretacja; werbalizacja; pytania wyjaśniające; milczenie; informowanie; parafrazowanie; konfrontacja; modelowanie (warsztaty 2 godz.) 11. Podstawowe czynniki terapeutyczne korzystnie wpływające na stan psychiczny i fizyczny człowieka chorego: motywacja do leczenia; poczucie wsparcia; poczucie rozumienia; poczucie mocy osobistej; poczucie sensu; nadzieja; odreagowanie; otwartość; humor (warsztaty 1 godz.) 12. Paternalistyczny styl komunikowania się z pacjentami w instytucjach ochrony zdrowia; hierarchiczny przepływ informacji (model piramidy); zachowania komunikacyjne lekarza, pielęgniarki, położnej, pacjenta; wady paternalistycznego modelu komunikowania się (wykład 1 godz.) CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 31 13. Definicja zespołu terapeutycznego: cele; struktura zespołu; modele przepływu informacji w zespole; pozycja pacjenta w zespole; rola i zadania pielęgniarki, położnej w pracach zespołu terapeutycznego; role pozostałych członków zespołu terapeutycznego (warsztaty 2 godz.) 14. Zespół terapeutyczny jako grupa zadaniowa: reguły asertywnego porozumiewania się w zespole terapeutycznym; zakłócenia komunikacyjne w pracy zespołu terapeutycznego (warsztaty 1 godz.) Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego modułu Literatura podstawowa: 1. Knapp H.: Komunikacja w terapii. PWN, Warszawa 2009 2. Kwiatkowska A., Krajewska-Kułak E., Panek W.: Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie. Wyd. Czelej, Lublin 2003 3. Wilczek-Rużyczka E.: Komunikowanie się z chorym psychicznie. Wyd. Czelej Sp. z o.o., Lublin 2007 Literatura uzupełniająca: 1. Grzesiuk L.: Studia nad komunikacją interpersonalną. Pracownia Testów Psychologicznych, PTP, Warszawa 1994 2. Nęcki Z.: Komunikowanie interpersonalne. Wyd. Ossolineum, Wrocław 1992 3. Wilczek-Rużyczka E.: Poziom empatii a aktywność komunikowania u pielęgniarek. „Problemy Pielęgniarstwa” 1-2/2003. Auxilum, Warszawa 2003 4. Wilczek-Rużyczka E.: Empatia i jej rozwój u osób pomagających. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002 5. Wilczek-Rużyczka E., Wojtas K.: Współpraca w zespole terapeutycznym [w:] Wilczek-Rużyczka (red.): Podstawy pielęgniarstwa psychiatrycznego. Wyd. Czelej Sp. z. o.o., Lublin 2007 Część 3 Elementy epidemiologii zakażeń związanych z opieką medyczną Cel kształcenia Zapoznanie uczestnika specjalizacji z aktualną wiedzą z epidemiologii, w tym metodami oceny sytuacji zdrowotnej społeczeństwa, badaniami epidemiologicznymi i działaniami profilaktycznymi; przygotowanie do realizacji zadań zawodowych z uwzględnieniem zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 32 Efekty kształcenia W wyniku kształcenia uczestnik specjalizacji: W zakresie wiedzy: W29. wyjaśnia podstawowe pojęcia epidemiologiczne mające zastosowanie w opisie stanu zdrowia populacji i charakteryzuje rodzaje badań epidemiologicznych; W30. wyjaśnia potrzebę i zasady gromadzenia danych epidemiologicznych i omawia podstawowe metody ich analizy; W31. omawia organizację nadzoru i program kontroli zakażeń szpitalnych; W32. wymienia podstawowe elementy systemu zapobiegania oraz zwalczania zakażeń szpitalnych oraz wyjaśnia ich znaczenie; W33. wymienia i omawia czynniki ryzyka zakażeń szpitalnych; W34. omawia działania zapobiegające występowaniu i rozprzestrzenianiu się zakażeń szpitalnych; W35. omawia znaczenie przestrzegania procedur higieny rąk w zapobieganiu zakażeniom szpitalnym; W36. omawia rolę pielęgniarki/położnej w realizacji szpitalnej polityki antybiotykowej; W37. omawia zasady postępowania poekspozycyjnego w przypadku zranienia ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych; W38. wymienia choroby mające znaczenie społeczne i wyjaśnia celowość oraz zasady wczesnego wykrywania chorób w populacji. W zakresie umiejętności potrafi: U26. pozyskać, prawidłowo zestawić oraz dokonać wstępnej analizy danych epidemiologicznych; U27. wskazać kluczowe elementy dochodzenia epidemiologicznego w szpitalnym ognisku epidemicznym; U28. współuczestniczyć w dochodzeniu w przypadku wystąpienia ogniska epidemicznego na oddziale; U29. uczestniczyć czynnie w monitorowaniu czynników ryzyka zakażeń szpitalnych; U30. stosować procedury higieny rąk w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych; U31. wdrożyć postępowanie poekspozycyjne w przypadku zakłucia ostrym narzędziem podczas udzielania świadczeń zdrowotnych. W zakresie kompetencji społecznych: K7. kieruje się rzetelnością, bezstronnością. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 35 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego moduł Literatura podstawowa: 1. Bzdęga J., Gębska-Kuczerowska A. (red.): Epidemiologia w zdrowiu publicznym. PZWL, Warszawa 2010 2. Dzierżanowska D.: Zakażenia szpitalne. Wyd. α-Medica Press, Bielsko-Biała, 2008 3. Jędrychowski W.: Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010 Literatura uzupełniająca: 1. Wytyczne WHO dotyczące higieny rąk w opiece zdrowotnej – podsumowanie, WHO, 2009 (dostępny na stronie http://www.cmj.org.pl) 2. Denys A.: Zakażenia szpitalne. Wybrane zagadnienia. Wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009 3. Heczko P., Wójkowska-Mach J.: Zakażenia szpitalne. Podręcznik dla zespołów kontroli zakażeń. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010 4. „Przegląd Epidemiologiczny”, Kwartalnik NIZP-PZH 5. Raport WHO: Społeczne nierówności w zdrowiu w Polsce. WHO, 2012 (dostępny na stronie http://www.mz.gov.pl) Akty prawne (odzwierciedlające aktualny stan prawny): 1. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947, z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 lutego 2011 r. w sprawie Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS (Dz. U. Nr 44, poz. 227) 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 696) 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81, poz. 716) 5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi (Dz. U. Nr 180, poz. 1215) CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 36 Część 4 Zarządzanie w pielęgniarstwie Cel kształcenia: Wyposażenie uczestnika specjalizacji w wiedzę i umiejętności umożliwiające sprawne zarządzanie w podsystemie pielęgniarstwa. Efekty kształcenia W wyniku kształcenia uczestnik specjalizacji: W zakresie wiedzy: W39. omawia współczesne teorie i nurty w zarządzaniu ochroną zdrowia i podsystemem pielęgniarstwa; W40. omawia zmiany w zarządzaniu podsystemem pielęgniarstwa, uwzględniając współczesne koncepcje polityki zdrowotnej w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej; W41. określa zasady planowania i rozmieszczenia kadr pielęgniarskich w organizacjach zdrowotnych; W42. charakteryzuje strukturę metod klasyfikacji pacjentów na potrzeby planowania obsad pielęgniarskich; W43. definiuje pojęcie jakości oraz podstawowe modele zarządzania jakością w systemach zdrowotnych i podsystemie pielęgniarstwa; W44. opisuje metody i narzędzia stosowane do oceny jakości opieki pielęgniarskiej; W45. zna zasady organizowania indywidualnych/grupowych praktyk pielęgniarskich; W46. omawia zasady formalnoprawne zawierania kontraktów na świadczenia pielęgniarskie w ramach indywidualnej/grupowej praktyki pielęgniarskiej; W47. charakteryzuje proces adaptacji społeczno-zawodowej; W48. wymienia czynniki warunkujące proces adaptacji społeczno-zawodowej. W zakresie umiejętności potrafi: U32. ocenić koncepcje zarządzania w systemie opieki zdrowotnej i podsystemie pielęgniarstwa w kontekście polityki zdrowotnej i zdrowia publicznego; U33. poddać krytycznej ocenie stan zatrudnienia i rozmieszczenia kadr w podsystemie pielęgniarstwa w kontekście polityki zdrowotnej i zdrowia publicznego w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej; U34. planować obsady pielęgniarskie zgodnie z zapotrzebowaniem pacjentów na opiekę; U35. dokonać wyboru narzędzi do oceny jakości dla potrzeb praktyki pielęgniarskiej; U36. przygotować jednostkę organizacyjną i pracowników do monitorowania i oceny jakości; U37. ocenić jakość opieki pielęgniarskiej zgodnie z aktualną wiedzą; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 37 U38. opracować ofertę na potrzeby zawarcia kontraktu z płatnikiem na świadczenia pielęgniarskie w ramach indywidualnej/grupowej praktyki; U39. przeprowadzić proces adaptacji społeczno-zawodowej dla nowo zatrudnionych pielęgniarek; U40. opracować program adaptacji społeczno-zawodowej dla nowo zatrudnionych pielęgniarek. W zakresie kompetencji społecznych: K8. wykazuje odpowiedzialność za realizację opieki zgodnie z aktualną wiedzą naukową, doświadczeniem, preferencjami i systemem wartości pacjenta; K9. efektywnie organizuje pracę własną i zespołu. Kwalifikacje osób prowadzących kształcenie Wykładowcami mogą być pielęgniarki, położne posiadające nie mniej niż 5-letni staż zawodowy w zakresie będącym przedmiotem kształcenia, doświadczenie dydaktyczne oraz spełniają co najmniej jeden z warunków: 1. posiadają tytuł magistra pielęgniarstwa, magistra położnictwa; 2. posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie organizacji i zarządzania; 3. posiadają ukończone studia podyplomowe w zakresie organizacji i zarządzania ochroną zdrowia lub zdrowia publicznego. Wymagania wstępne – Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego zajęcia Wykład – 10 godz. Ćwiczenia – 15 godz. Nakład pracy uczestnika specjalizacji Udział w zajęciach (godziny kontaktowe): 25 godz.  wykłady – 10 godz.  ćwiczenia – 15 godz. Praca własna uczestników specjalizacji: 50 godz.  przygotowanie się do ćwiczeń – 20 godz.  opanowanie materiału wymaganego do zaliczenia modułu – 30 godz. Łącznie nakład pracy uczestnika specjalizacji: 75 godz. Stosowane metody dydaktyczne Wykłady, ćwiczenia. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 40 Efekty kształcenia W wyniku kształcenia uczestnik specjalizacji: W zakresie wiedzy: W49. omawia rozwój koncepcji EBM (evidence-based medicine) oraz EBP (evidence-based practice); W50. wskazuje źródła prawa stanowiące obowiązek dla pielęgniarki, położnej wykorzystania w praktyce zawodowej aktualnej wiedzy naukowej; W51. omawia etapy podejścia EBP; W52. charakteryzuje proces zmian oparty na dowodach naukowych; W53. charakteryzuje badania naukowe wiarygodne i aktualne o istotnym znaczeniu dla praktyki zawodowej; W54. omawia znaczenie metod i technik w badaniach naukowych; W55. zna podstawowe bazy publikacji naukowych i zasady korzystania z nich; W56. omawia zasady rankingowania publikacji naukowych w Polsce i na świecie; W57. zna pielęgniarskie czasopisma naukowe. W zakresie umiejętności potrafi: U41. wskazać znaczenie EBP w poprawie jakości opieki pielęgniarskiej; U42. dokonać krytycznej analizy własnej praktyki zawodowej; U43. wskazać potrzeby zmian w praktyce pielęgniarskiej; U44. wskazać obszary badań naukowych w odniesieniu do własnej praktyki zawodowej; U45. ocenić wartość publikacji naukowej pod względem metodologicznym, poznawczym i praktycznym; U46. korzystać z naukowych baz danych w celu pozyskiwania wiarygodnych wyników badań; U47. współpracować w zespole badawczym; U48. wykorzystać wyniki badań w praktyce zawodowej; U49. opracować rekomendacje, standardy, procedury z uwzględnieniem dowodów naukowych. W zakresie kompetencji społecznych: K8. wykazuje odpowiedzialność za realizację opieki zgodnie z aktualną wiedzą naukową, doświadczeniem, preferencjami i systemem wartości pacjenta; K10. podejmuje inicjatywę na rzecz wprowadzania zmian w praktyce. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 41 Kwalifikacje osób prowadzących kształcenie Wykładowcami mogą być pielęgniarki, położne posiadające stopień naukowy doktora i nie mniej niż 5-letni staż zawodowy w zakresie będącym przedmiotem kształcenia oraz doświadczenie dydaktyczne. Wymagania wstępne – Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego zajęcia Wykłady – 12 godz. Ćwiczenia – 8 godz. Nakład pracy uczestnika specjalizacji Udział w zajęciach (godziny kontaktowe): 20 godz.  wykłady – 12 godz.  ćwiczenia – 8 godz. Praca własna uczestnika specjalizacji: 35 godz.  przygotowanie się do ćwiczeń – 5 godz.  przygotowanie dla wybranej grupy chorych standardu opieki i procedur postępowania pielęgniarskiego z wykorzystaniem aktualnych wyników badań – 15 godz.  opanowanie materiału wymaganego do zaliczenia modułu – 15 godz. Łącznie nakład pracy uczestnika specjalizacji: 55 godz. Stosowane metody dydaktyczne Wykład problemowy, ćwiczenia z dostępem do internetu w grupach 12–15-osobowych, grupy dyskusyjne, analiza publikacji naukowych. Stosowane środki dydaktyczne Prezentacja multimedialna, przykładowe publikacje naukowe, komputery z dostępem do internetu /bazy danych/, procedury i standardy pielęgniarskie z wykorzystaniem EBP. Metody sprawdzania efektów kształcenia uzyskanych przez uczestnika specjalizacji i warunki zaliczenia Test jednokrotnego wyboru, 20–30 pytań – minimum zaliczające stanowi 70% poprawnych odpowiedzi z testu. Analiza baz danych w wybranych tematach, opracowanie autorskich rekomendacji klinicznych. Obecność i aktywność na wykładach i ćwiczeniach. Pozytywny wynik z testu oraz zatwierdzenie opracowanych rekomendacji. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ I HUMANISTYCZNO-SPOŁECZNE PODSTAWY SPECJALIZACJI str. 42 Treści modułu kształcenia 1. Pielęgniarstwo oparte na dowodach naukowych (EBP), wprowadzenie w terminologię. Filozofia pielęgniarstwa i jej znaczenie dla rozwoju dyscypliny. Znaczenie dowodów naukowych dla rozwoju zawodu w wymiarze praktycznym i naukowym (wykład 2 godz.) 2. EBP a historia rozwoju medycyny i edukacji medycznej. Ramy prawne dla praktyki opartej na dowodach; Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej, Kodeks etyczny, Ustawa o prawach pacjenta oraz inne regulacje (wykład 1 godz.) 3. Elementy składowe procesu EBP: analiza sytuacji klinicznej, poznanie wyników badań i ocena jakości dowodów, poznanie oczekiwań i preferencji odbiorcy, zastosowanie za zgodą pacjenta najlepszych dowodów, ocena efektywności opieki i utrzymanie zmian (wykład 2 godz.) 4. Wprowadzenie w problematykę metodologii badań naukowych: Miejsce pielęgniarstwa w systemie nauk, przedmiot, wiedza i zakres i metody badawcze w pielęgniarstwie. Rozwój badań naukowych w pielęgniarstwie w Polsce i na świecie (WENER, Europejska Fundacja Badań Naukowych w Pielęgniarstwie (ENRF)) (wykład 2 godz.) 5. Proces badawczy: Zasady formułowania tematu, celu i głównych problemów badawczych. Planowanie i organizacja badań. Metody analizy wyników. Konstrukcja publikacji naukowej (wykład 3 godz.) 6. Wykorzystanie wyników badań dostępnych w literaturze przedmiotu. Czasopisma naukowe w pielęgniarstwie, systemy oceny jakości publikacji (IF, KBN, IC), zasady etyczne w prowadzeniu, upowszechnianiu i wykorzystaniu wyników badań (wykład 2 godz.) 7. Bazy danych w medycynie i pielęgniarstwie (m. in. PubMed, Medline, Cochrane.org). Zasady dostępu i korzystania z baz piśmiennictwa naukowego (ćwiczenia 2 godz.) 8. Krytyczna analiza wyników dostępnych badań, wykorzystanie wyników badań dla własnej praktyki: opracowywanie standardów, procedur i rekomendacji. Autorefleksja i podejmowanie procesu zmian w obszarze własnej praktyki (ćwiczenia 3 godz.) 9. Analiza wybranych artykułów naukowych w aspekcie ich znaczenia dla rozwoju praktyki (ćwiczenia 1 godz.) 10. Opracowanie autorskich rekomendacji dla praktyki pielęgniarskiej z wykorzystaniem podejścia EBP (ćwiczenia 2 godz.) CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ II PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO str. 45 U4. wskazać rodzicom i interpretować podstawowe akty prawne/dokumenty w zakresie ochrony prawnej dziecka i rodziny; U5. dokonać oceny zaburzeń lub ryzyka wystąpienia zaburzeń czynnościowych ze strony różnych narządów i układów; U6. ocenić stopień odwodnienia dziecka; U7. obliczać zapotrzebowanie dziecka na płyny; U8. omówić zasady dawkowania leków u dzieci w przeliczeniu na kilogramy, obliczyć dawki leków, które samodzielnie może podać dziecku; U9. komunikować się z dzieckiem i jego rodzicami/opiekunami; U10. zbierać informacje o dziecku; U11. wykonać badanie fizykalne dziecka zdrowego; U12. dobierać i realizować najkorzystniejszy dla dziecka sposób przygotowania do badań diagnostycznych i zabiegów leczniczych; U13. prowadzić dokumentację dziecka zdrowego i chorego; U14. identyfikować najczęstsze objawy chorobowe u dzieci; U15. ocenić, monitorować i stosować różne metody leczenia bólu u dziecka; U16. różnicować źródła i rodzaje lęku u dzieci; U17. współuczestniczyć w kształtowaniu środowiska wychowawczego i terapeutycznego dziecka; U18. zapobiegać rozprzestrzenianiu się zakażeń szpitalnych; U19. pomagać dziecku i rodzicom w kształtowaniu umiejętności radzenia sobie w zmienionej chorobą sytuacji życiowej; U20. rozpoznać reakcje dziecka na hospitalizację; U21. zapobiegać negatywnym skutkom hospitalizacji dzieci; U22. realizować świadczenia pielęgnacyjne według przyjętych standardów; U23. współdziałać na rzecz poprawy jakości opieki nad dzieckiem. W zakresie kompetencji społecznych: K1. szanuje godność i autonomię dziecka oraz jego rodziców/opiekunów; K2. przestrzega tajemnicy zawodowej; K3. przestrzega i respektuje prawa dziecka oraz prawa dziecka hospitalizowanego; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ II PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO str. 46 K4. przejawia empatię w relacji z dzieckiem; K5. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego; K6. wykazuje odpowiedzialność za wykonane świadczenia zdrowotne; K7. systematycznie wzbogaca swoją wiedzę zawodową i umiejętności w zakresie opieki nad dzieckiem; K8. udziela wsparcia dziecku i jego rodzicom/opiekunom w chorobie oraz w czasie hospitalizacji; Kwalifikacje osób prowadzących kształcenie Wykładowcami mogą być osoby mające nie mniej niż 5-letni staż zawodowy w przedmiotowej dziedzinie, doświadczenie dydaktyczne oraz spełniają co najmniej jeden z warunków: 1. posiadają tytuł magistra pielęgniarstwa; 2. posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa: pediatrycznego, epidemiologicznego; 3. posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie pediatrii; 4. posiadają ukończone studia wyższe na kierunku mającym zastosowanie w ochronie zdrowia lub inne merytoryczne kwalifikacje niezbędne do realizacji wybranych zagadnień, tj.: magister farmacji, magister psychologii, magister pedagogiki. Wymagania wstępne – Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego zajęcia Zajęcia teoretyczne: 40 godz. Nakład pracy uczestnika specjalizacji Udział w zajęciach (godziny kontaktowe): 40 godz.  zajęcia teoretyczne Praca własna uczestnika specjalizacji: 40 godz.  przygotowanie się do ćwiczeń – 15 godz.  przygotowanie prezentacji – 10 godz.  opanowanie materiału wymaganego do zaliczenia modułu – 15 godz. Łącznie nakład pracy uczestnika specjalizacji: 80 godz. Stosowane metody dydaktyczne Wykład informacyjny, wykład problemowy, ćwiczenia teoretyczne, seminaria, dyskusja dydaktyczna. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ II PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO str. 47 Stosowane środki dydaktyczne Prezentacje multimedialne w programie Power Point, sprzęt audio-wideo i do odtwarzania nośników elektronicznych. Metody sprawdzania efektów kształcenia uzyskanych przez uczestnika specjalizacji i warunki zaliczenia modułu Test wiedzy (co najmniej 60 pytań jednokrotnego wyboru). Zaliczenie testu: co najmniej 70% poprawnych odpowiedzi. Obecność i aktywność na wykładach i ćwiczeniach. Treści modułu kształcenia 1. Rozwój pediatrii jako specjalności medycznej: (1 godz.) a. rys historyczny rozwoju opieki zdrowotnej nad dzieckiem na świecie i w Polsce; b. osiągnięcia w zakresie opieki nad dzieckiem zdrowym i chorym (promocja zdrowia, profilaktyka swoista i nieswoista, wczesna diagnostyka chorób); c. kierunki rozwoju pediatrii i pielęgniarstwa pediatrycznego; d. badania naukowe, problemy badawcze w pielęgniarstwie pediatrycznym. 2. Organizacja opieki nad matką i dzieckiem w Polsce. Charakterystyka instytucji wychowawczych: (2 godz.) a. struktura organizacyjna opieki zdrowotnej nad matką i dzieckiem w Polsce; b. cele opieki nad matką i dzieckiem; c. współpraca specjalistyczna w opiece nad matką i dzieckiem; d. zadania opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w poszczególnych okresach rozwojowych; e. formy opieki zdrowotnej nad uczniami; f. instytucje szkolno-wychowawcze; g. instytucje pozarządowe działające na rzecz chorych dzieci i ich rodzin. 3. Rodzina: (2 godz.) a. funkcje rodziny; b. struktura rodziny; c. więzi w rodzinie; d. pozycja dziecka w rodzinie; e. postawy rodzicielskie (pozytywne i negatywne) i ich wpływ na osobowość dziecka; f. metody wychowania w rodzinie (style) i ich znaczenie dla rozwoju dziecka; g. oddziaływania rodziny w zakresie wychowania zdrowotnego; h. wsparcie rodziców w sprawach dotyczących rozwoju i wychowania ich dziecka. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ II PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO str. 50 b. metody kontroli zakażeń w szpitalu; c. zapobieganie zakażeniom w oddziałach pediatrycznych; d. zasady izolacji dzieci w oddziale pediatrycznym. 14. Choroba dziecka jako sytuacja trudna: (3 godz.) a. choroba ostra; b. choroba przewlekła; c. choroba o złym rokowaniu; d. informowanie na temat choroby; e. reakcje na wiadomość o chorobie (dziecko, rodzic/opiekun); f. fazy adaptacji do choroby dziecka i rodziców/opiekunów; g. psychospołeczne skutki choroby dziecka; h. wsparcie w chorobie. 15. Hospitalizacja dziecka jako sytuacja trudna: (3 godz.) a. szpital pediatryczny jako specyficzne środowisko terapeutyczne (urządzenie i wyposażenie oddziału pediatrycznego; przygotowanie dziecka do planowej hospitalizacji; standard przyjęcia dziecka do szpitala); b. reakcje dziecka na hospitalizację w zależności od wieku; c. potrzeby psychospołeczne chorego dziecka; d. czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie na psychikę dziecka w szpitalu; e. negatywne skutki długotrwałej hospitalizacji u małych dzieci (bezpośrednie i odległe) i u dzieci starszych; f. rola pielęgniarki w opiece nad dzieckiem hospitalizowanym i jego rodziną; g. pozamedyczne aspekty hospitalizacji dziecka; h. choroba sieroca (przyczyny; fazy; skutki bezpośrednie i późne następstwa; zapobieganie – rola pielęgniarki; terapia). 16. Etyka w opiece pediatrycznej. Dylematy etyczne dotyczące: (2 godz.) a. informowania a zachowania tajemnicy dziecka; b. diagnostyki prenatalnej; c. opieki nad dzieckiem specjalnej troski (z wadą rozwojową – wielowadzie, niepełnosprawność intelektualna); d. etycznych implikacji w intensywnej terapii dzieci; e. etycznych implikacji w transplantologii – dziecko dawca narządów; f. etycznych implikacji w pracach badawczych pielęgniarek pediatrycznych. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ II PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO str. 51 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego modułu Literatura podstawowa: 1. Bożkowa K., Kamińska E.: Dawkowanie leków u noworodków, dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013 2. Brosowska B., Mielczarek-Pankiewicz E.: Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej, t. 2. Wyd. Makmed, Lublin 2008 3. Brykczyńska M.: Pielęgniarstwo pediatryczne. Zagadnienia etyczne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998 4. Dyk D.: Badanie fizykalne w pielęgniarstwie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010 5. Formański J.: Psychologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 6. Krawczyński M. (red.): Propedeutyka pediatrii. PZWL, Warszawa 2009 7. Kaczmarski M., Piskorz-Ogórek K. (red.): Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne. Wybrane zagadnienia. Wyd. Help-Med, Kraków 2014 8. Kwiatkowska A., Krajewska-Kułak E., Panek W. (red.): Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie. Wyd. Czelej, Lublin 2003 9. Kubicka K., Kawalec W.: Pediatria, t. 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010 10. Obuchowicz A. (red.): Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013 Literatura uzupełniająca: 1. Dzierżanowska D. (red.): Zakażenia szpitalne. Wyd. α-Medica Press, Bielsko-Biała 2008 2. Hoehl M.: Będę badany, ale jak? Objaśniamy dzieciom badania. Wyd. MediPage, Warszawa 2006 X1. Dokumenty i akty prawne (odzwierciedlające aktualny stan prawny): 1. Europejska Karta Dziecka w Szpitalu 2. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy 3. Konwencja o Prawach Dziecka 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. Nr 210, poz. 1540) 5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1248) CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ II PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO str. 52 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.) 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 marca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 56, poz. 379) 8. Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. Nr 6, poz. 69) 9. Ustawa z dnia 24 listopada 2002 r. o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2002 nr 200, poz. 1689) 10. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) Wymiar, zasady i forma odbywania staży, w przypadku, gdy program kształcenia przewiduje Nie dotyczy. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ III DZIECKO ZDROWE str. 55 Kwalifikacje osób prowadzących kształcenie Wykładowcami mogą być osoby mające nie mniej niż 5-letni staż zawodowy w przedmiotowej dziedzinie, doświadczenie dydaktyczne oraz spełniają co najmniej jeden z warunków: 1. posiadają tytuł magistra pielęgniarstwa, magistra położnictwa; 2. posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa: pediatrycznego, neonatologicznego, środowiska nauczania i wychowania; 3. posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie: pediatrii, neonatologii; 4. posiadają ukończone studia wyższe na kierunku mającym zastosowanie w ochronie zdrowia lub inne merytoryczne kwalifikacje niezbędne do realizacji wybranych zagadnień, tj.: magister inżynier żywienia człowieka/dietetyk, magister pedagogiki. Wymagania wstępne – Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego zajęcia Zajęcia teoretyczne: 60 godz. Staż: 63 godz. Nakład pracy uczestnika specjalizacji Udział w zajęciach (godziny kontaktowe): 123 godz. • zajęcia teoretyczne – 60 godz. • staż – 63 godz. Praca własna uczestnika specjalizacji: 75 godz.  przygotowanie się do ćwiczeń – 20 godz.  przygotowanie prezentacji – 10 godz.  opanowanie materiału wymaganego do zaliczenia modułu – 45 godz. Łącznie nakład pracy uczestnika specjalizacji: 198 godz. Stosowane metody dydaktyczne Wykład informacyjny, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, ćwiczenia audytoryjne, praca w grupach, staż, ćwiczenia teoretyczne, seminaria, dyskusja dydaktyczna. Stosowane środki dydaktyczne Prezentacje multimedialne w programie Power Point, sprzęt audio-wideo i do odtwarzanie nośników elektronicznych. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ III DZIECKO ZDROWE str. 56 Metody sprawdzania efektów kształcenia uzyskanych przez uczestnika specjalizacji i warunki zaliczenia modułu Test (co najmniej 60 pytań jednokrotnego wyboru). Zaliczenie testu: co najmniej 70% poprawnych odpowiedzi. Projekt (w ramach stażu), prezentacja. Sprawdzenie umiejętności społecznych przy użyciu metody case studies. Opracowanie case studies wymaga od uczestnika specjalizacji postawienia siebie w sytuacji dziecka i/lub jego rodziców, oceny sytuacji, zdefiniowania problemu, poszukiwania rozwiązań, uzasadnienia wyboru, przewidywania skutków decyzji, dobierania środków do jej realizacji. Decyzje uczestnika specjalizacji są autonomiczne, obarczone odpowiedzialnością i umiejętnością uzasadnienia wyboru. Ponadto istnieje możliwość oceny podejścia uczestnika specjalizacji do samokształcenia oraz systematyczności wzbogacania wiedzy zawodowej. Treści modułu kształcenia 1. Pojęcie profilaktyki pierwszego (swoistej i nieswoistej), drugiego i trzeciego rzędu w pediatrii (5 godz.) a. profilaktyka nieswoista w pediatrii:  aktywność fizyczna,  hartowanie organizmu,  stwarzanie warunków do rozwoju psychospołecznego dziecka,  edukacja zdrowotna dzieci, młodzieży i rodziców; b. profilaktyka swoista w pediatrii:  profilaktyka zakażeń przedniego odcinka oka u noworodka,  zapobieganie urazom, wypadkom i zatruciom,  zmniejszenie ryzyka SIDS,  zapobieganie krzywicy,  zapobieganie zaburzeniom spowodowanym niedoborem jodu,  zapobieganie wadom cewy nerwowej,  zapobieganie próchnicy zębów i chorobom przyzębia,  zapobieganie przedwczesnemu rozwojowi miażdżycy,  zapobieganie używaniu przez młodzież środków uzależniających,  zapobieganie otyłości. 2. Żywienie dzieci i młodzieży (10 godz.) a. żywienie noworodków i niemowląt: CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ III DZIECKO ZDROWE str. 57  karmienie naturalne: korzyści dla dziecka i matki, dieta matki karmiącej,  model żywienia niemowląt karmionych naturalnie,  model żywienia niemowląt karmionych sztucznie,  wymagania jakościowe stawiane produktom dla małych dzieci; b. normy i zasady racjonalnego żywienia dzieci:  wpływ żywienia na zdrowie i rozwój dziecka,  normy żywieniowe w poszczególnych okresach rozwoju dziecka,  zasady racjonalnego żywienia dzieci i młodzieży (tzw. 4 U),  żywienie dzieci w wieku poniemowlęcym,  żywienie dzieci w wieku przedszkolnym,  żywienie dzieci w wieku szkolnym (piramida zdrowia); c. wymogi sanitarno-higieniczne dotyczące przechowywania żywności; d. zasady żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży. 3. Szczepienia ochronne u dzieci i młodzieży (6 godz.) a. uodpornienie bierne i czynne, szczepienia obowiązkowe, w grupach ryzyka, zalecane i inne rodzaje szczepień; b. kalendarz szczepień:  aktualny Kalendarz Szczepień Ochronnych w Polsce ogłoszony w formie Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Zdrowia,  indywidualny kalendarz szczepień; c. ogólna charakterystyka szczepionek, surowic odpornościowych i immunoglobulin:  podział szczepionek,  rodzaje, działanie i zastosowanie surowic odpornościowych,  rodzaje i zastosowanie immunoglobulin; d. odczyny i powikłania poszczepienne:  odczyny miejscowe i uogólnione po szczepieniach, postępowanie,  powikłania poszczepienne, postępowanie,  niepożądane odczyny poszczepienne, których zgłaszanie jest zalecane przez WHO; e. zasady podawania, przechowywania i transportu szczepionek: CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ III DZIECKO ZDROWE str. 60  osobowościowe uwarunkowania wychowania zdrowotnego dzieci i młodzieży: postawy, motywy, poziom wiedzy, przekonania, przyzwyczajenia, nawyki,  etapy wychowania zdrowotnego w poszczególnych okresach rozwojowych,  zasady edukacji zdrowotnej; d. program wychowania zdrowotnego w szkole oraz metody i formy oddziaływań edukacyjnych:  cel wychowania zdrowotnego,  tematyka edukacji prozdrowotnej w szkole zgodna z Narodowym Programem Zdrowia,  oddziaływanie grupowe w wychowaniu zdrowotnym (nauczyciele, rodzice, dzieci/młodzież); e. wybrane zagadnienia z dydaktyki w odniesieniu do dzieci i młodzieży:  program dydaktyczny,  cele kształcenia,  metody i środki audiowizualne,  ewaluacja procesu dydaktycznego. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego modułu Literatura obowiązkowa: 1. Barczykowska E., Faleńczyk K. (red.): Metoda studium przypadku w pielęgniarstwie pediatrycznym – wybrane zagadnienia z opieki nad dzieckiem w podstawowej opiece zdrowotnej. Wyd. Continuo, Wrocław 2014 2. Bernatowska E., Grzesiowski P.: Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane – od A do Z. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013 3. Jodłowska M., Woynarowska B., Oblacińska A.: Test przesiewowy do wykrywania zaburzeń w rozwoju fizycznym u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Materiały metodyczne dla pielęgniarek szkolnych oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. IMiDZ, Warszawa 2007 4. Kaczmarski M., Piskorz-Ogórek K. (red.): Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne. Wybrane zagadnienia. Wyd. Help-Med, Kraków 2014 5. Kilańska D.: Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej. Wyd. Makmed, Lublin 2008 6. Krawczyński M. (red.): Propedeutyka pediatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009 7. Piskorz-Ogórek K. (red.): Wybrane programy edukacji zdrowotnej w pediatrii. Wyd. Verlag Dashofer, Warszawa 2012 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ III DZIECKO ZDROWE str. 61 8. Szajewska H., Socha P., Horvath A., Rybak A., Dobrzańska A., Borszewska-Kornacka M.K., Chybicka A., Czerwionka-Szaflarska M., Gajewska D., Helwich E., Książyk J., Mojska H., Stolarczyk A., Weker H.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. „Standardy Medyczne – Pediatria”. 2014, 11, 321–338 9. Szczapa J. (red.): Podstawy neonatologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 10. Woynarowska B.: Profilaktyka w pediatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 Akty prawne (odzwierciedlające aktualny stan prawny): 1. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947, z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1086) oraz Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi (Dz. U. Nr 180, poz. 1215) 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania (Dz. U. Nr 254, poz. 1711) 5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.) 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 marca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 56, poz. 379) Wymiar, zasady i forma odbywania staży, w przypadku, gdy program kształcenia przewiduje Wymiar stażu: 63 godz. Forma odbywania stażu: 1. Podstawowa opieka zdrowotna z gabinetem szczepień – 35 godz. 2. Szkoła podstawowa – 28 godz. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ IV DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ str. 62 5.4. MODUŁ IV Nazwa modułu DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ Cel kształcenia Celem modułu jest przedstawienie aktualnej wiedzy dotyczącej chorób ostrych wieku dziecięcego oraz doskonalenie umiejętności w zakresie sprawowania specjalistycznej opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem w chorobie ostrej. Efekty kształcenia dla modułu W wyniku kształcenia uczestnik specjalizacji: W zakresie wiedzy: W31. wyjaśnia etiologię i patomechanizm wybranych chorób ostrych układu krążenia, oddechowego, nerwowego, moczowego, pokarmowego oraz chorób zakaźnych wieku dziecięcego; W32. opisuje obraz kliniczny wybranych chorób ostrych układu: krążenia, oddechowego, nerwowego, moczowego, pokarmowego oraz chorób zakaźnych w wieku dziecięcym; W33. omawia zasady diagnostyki w przebiegu wybranych chorób ostrych układu krążenia, oddechowego, nerwowego, moczowego, pokarmowego oraz chorób zakaźnych; W34. wyjaśnia znaczenie wczesnego wykrywania wad wrodzonych u noworodka; W35. omawia metody prenatalnej i postnatalnej diagnostyki wad wrodzonych; W36. charakteryzuje zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej w przebiegu choroby ostrej, W37. uzasadnia znaczenie wnikliwej obserwacji dziecka w przebiegu choroby ostrej; W38. wskazuje objawy świadczące o zagrożeniu życia dziecka w przebiegu choroby ostrej; W39. omawia Konwencje o prawach dziecka oraz prawa dziecka w szpitalu; W40. opisuje wskazania i zasady prowadzenia tlenoterapii u dziecka; W41. wskazuje zakres współuczestniczenia pielęgniarki w postępowaniu przeciwbólowym w razie ostrego bólu; W42. wyjaśnia konieczność izolacji dziecka w przebiegu chorób zakaźnych. W zakresie umiejętności potrafi: U43. przeprowadzić badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka w przebiegu choroby ostrej; U44. ocenić stan dziecka z uwzględnieniem monitorowania stanu układu oddechowego, krążenia, ośrodkowego układu nerwowego; U45. rozpoznać objawy ostrej niewydolności krążeniowej i oddechowej u dziecka w różnym wieku; U46. rozpoznać i monitorować zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej w przebiegu choroby ostrej; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ IV DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ str. 65 Metody sprawdzania efektów kształcenia uzyskanych przez uczestnika specjalizacji i warunki zaliczenia modułu Test (co najmniej 60 pytań jednokrotnego wyboru). Zaliczenie testu: co najmniej 70% poprawnych odpowiedzi. Projekt (w ramach stażu), prezentacja. Proces pielęgnowania. Sprawdzenie umiejętności społecznych przy użyciu metody case studies. Opracowanie case studies wymaga od uczestnika specjalizacji postawienia siebie w sytuacji dziecka i/lub jego rodziców, oceny sytuacji, zdefiniowania problemu, poszukiwania rozwiązań, uzasadnienia wyboru, przewidywania skutków decyzji, dobierania środków do jej realizacji. Decyzje uczestnika specjalizacji są autonomiczne, obarczone odpowiedzialnością i umiejętnością uzasadnienia wyboru. Ponadto istnieje możliwość oceny podejścia uczestnika specjalizacji do samokształcenia oraz systematyczności wzbogacania wiedzy zawodowej. Treści modułu kształcenia 1. Wybrane choroby ostre układu krążenia (6 godz.) a. wrodzone wady układu sercowo-naczyniowego: przełożenie wielkich pni tętniczych, zespół Fallota, koarktacja aorty, przerwany łuk aorty, krytyczne zwężenie zastawki aorty, atrezja zastawki trójdzielnej, przerwanie łuku aorty, kanał przedsionkowo-komorowy, zespół hipoplazji lewego serca:  krążenie płodowe i ewolucja zmian w układzie krążenia w okresie noworodkowym,  etiologia i częstość występowania wrodzonych wad układu sercowo-naczyniowego,  definicja i klasyfikacja wrodzonych wad układu sercowo-naczyniowego,  patofizjologia i obraz kliniczny wrodzonych wad układu sercowo-naczyniowego,  diagnostyka prenatalna i postnatalna,  leczenie nieinwazyjne i kardiochirurgiczne, powikłania,  przygotowanie dziecka do zabiegu operacyjnego,  opieka nad dzieckiem po zabiegu kardiochirurgicznym (diagnozy i interwencje pielęgniarskie),  wsparcie dla dziecka i rodziny,  przygotowanie do opieki nad dzieckiem w warunkach domowych; b. ostra niewydolność serca, zapalenie wsierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, choroba Kawasaki, napadowy częstoskurcz nadkomorowy i przedsionkowo-komorowy:  etiopatogeneza,  obraz kliniczny, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ IV DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ str. 66  postępowanie diagnostyczne, diagnostyka różnicowa,  leczenie i rokowanie,  powikłania w chorobach układu krążenia:  opieka nad dzieckiem w wybranych chorobach układu krążenia (diagnozy i interwencje pielęgniarskie). 2. Wybrane choroby układu oddechowego (6 godz.) a. wady wrodzone: brak i hipoplazja płuca, torbiel bronchogenna, wrodzona rozedma płatowa, przepuklina przeponowa, przetoka przełykowo-tchawicza:  klasyfikacja, diagnostyka prenatalna i postnatalna,  obraz kliniczny, leczenie i rokowanie, powikłania; b. stany ostre: ostra niewydolność oddechowa, ostre zapalenie oskrzelików, ostre zapalenie krtani (ostre podgłośniowe zapalenie krtani, ostre zapalenie nagłośni), zapalenie płuc, zaostrzenie astmy; zapalenie ucha środkowego:  etiologia, patogeneza i patofizjologia,  obraz kliniczny, postępowanie diagnostyczne, diagnostyka różnicowa,  leczenie i rokowanie, powikłania; c. opieka nad dzieckiem w ostrych chorobach układu oddechowego:  udział pielęgniarki w procesie diagnostyczno-terapeutycznym,  ocena funkcjonowania funkcji układu oddechowego i innych układów, monitorowanie stanu klinicznego dziecka (przyrządowe i bezprzyrządowe),  najczęstsze diagnozy pielęgniarskie w chorobach układu oddechowego,  planowanie opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem w chorobach ostrych układu oddechowego (w zależności od wieku i stanu klinicznego pacjenta):  zabiegi poprawiające czynność oddechową: nebulizacja, metody i techniki fizjoterapii oddechowej (ułożenie pacjenta, zabiegi udrażniające drzewo oskrzelowe [drenaż ułożeniowy, wibracje klatki piersiowej, oklepywanie klatki piersiowej, stymulacja i nauka efektywnego kaszlu], ćwiczenia kontrolowanego oddychania u dziecka starszego) – udział pielęgniarki,  wskazania i zasady prowadzenia tlenoterapii,  przygotowanie dziecka do badań diagnostycznych, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ IV DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ str. 67  opieka nad dzieckiem sztucznie wentylowanym,  edukacja chorego dziecka/rodzica w chorobie,  model opieki nad dzieckiem w wybranej chorobie układu oddechowego. 3. Wybrane choroby układu pokarmowego (6 godz.) a. wady wrodzone: zarośnięcie przełyku, przerostowe zwężenie odźwiernika, niedrożność dwunastnicy, niedrożność jelit, nieprawidłowy zwrot jelit, choroba Hirschsprunga, wady odbytu i odbytnicy, wady powłok jamy brzusznej (wytrzewienie, przepuklina sznura pępowinowego), atrezja dróg żółciowych:  etiologia i częstość występowania,  patofizjologia i obraz kliniczny,  postępowanie diagnostyczne, diagnostyka różnicowa,  leczenie i rokowanie, powikłania; b. ostre stany: ostra biegunka infekcyjna, ostra niewydolność wątroby, ostre zapalenie trzustki:  etiologia i częstość występowania,  patofizjologia, obraz kliniczny,  postępowanie diagnostyczne, diagnostyka różnicowa,  leczenie i rokowanie,  powikłania w chorobach układu pokarmowego; c. ostre stany chirurgiczne: obumierające zapalenie jelit, krwawienie z przewodu pokarmowego, ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, wgłobienie; d. opieka nad dzieckiem w wybranych chorobach ostrych układu pokarmowego:  udział pielęgniarki w procesie diagnostyczno-terapeutycznym,  przygotowanie dziecka do zabiegu operacyjnego w obrębie przewodu pokarmowego w trybie nagłym,  pielęgnowanie dziecka po zabiegu operacyjnym w obrębie przewodu pokarmowego,  monitorowanie stanu klinicznego dziecka w odwodnieniu, zasady nawadniania dziecka (doustne i pozajelitowe), monitorowanie stanu nawodnienia organizmu,  żywienie dziecka w stanach ostrych układu pokarmowego,  diagnozy pielęgniarskie w chorobach układu pokarmowego,  interwencje pielęgniarskie w ostrych chorobach układu pokarmowego (ocena stanu klinicznego dziecka, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ IV DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ str. 70 b. patofizjologia i obraz kliniczny; c. postępowanie diagnostyczne, diagnostyka różnicowa; d. leczenie i rokowanie, powikłania; e. opieka nad dzieckiem w chorobach zakaźnych:  udział pielęgniarki w procesie diagnostyczno-terapeutycznym, monitorowanie stanu klinicznego;  najczęstsze diagnozy pielęgniarskie, planowanie interwencji pielęgniarskich w zależności od stanu dziecka;  zasady izolacji dziecka w chorobie zakaźnej;  wsparcie dziecka/rodzica w chorobie;  przygotowanie dziecka i/lub rodziców do samoopieki/opieki w warunkach domowych zakaźnych (zasady odżywiania, aktywność fizyczna, odpoczynek, higiena osobista i otoczenia);  zapobieganie chorobom zakaźnym: profilaktyka nieswoista – izolacja chorych, przestrzeganie zasad higieny osobistej, poprawa warunków socjalno-bytowych; profilaktyka swoista – szczepienia ochronne dzieci i personelu (uodpornienie czynne), podanie immunoglobuliny (uodpornienie bierne);  model opieki nad dzieckiem w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. 7. Posocznica (3 godz.) a. etiologia i częstość występowania; b. patofizjologia i obraz kliniczny; c. postępowanie diagnostyczne, diagnostyka różnicowa; d. leczenie i rokowanie, powikłania w posocznicy; e. proces pielęgnowania dziecka (diagnozy i interwencje pielęgniarskie). 8. Ostre stany metaboliczne (3 godz.) a. zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej:  patofizjologia,  obraz kliniczny,  zasady nawadniania dzieci, wyrównywanie zaburzeń elektrolitowych i kwasowo-zasadowych,  monitorowanie gospodarki wodno-elektrolitowej; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ IV DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ str. 71 b. ostre zaburzenia metaboliczne cukrzycy: kwasica ketonowa, hipoglikemia; ostre zaburzenia gospodarki wapniowej: tężyczka:  etiopatogeneza,  obraz kliniczny,  diagnostyka, różnicowanie, leczenie,  monitorowanie stanu pacjenta,  zapobieganie. 9. Ostra pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy (2 godz.) a. etiopatogeneza; b. obraz kliniczny; c. diagnostyka, diagnostyka różnicowa; d. leczenie i rokowanie. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego modułu Literatura obowiązkowa: 1. Barczykowska E., Ślusarz R., Szewczyk M.T.: Pielęgniarstwo w pediatrii. Wyd. Borgis, Warszawa 2006 2. Cantor R.M., Sadowitz P.D.: Stany naglące u noworodka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011 3. Cepuch G., Perek M.: Modele opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem z chorobą ostrą i zagrażającą życiu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012 4. Kaczmarski M., Piskorz-Ogórek K. (red.): Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne. Wybrane zagadnienia. Wyd. Help-Med, Kraków 2014 5. Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H. (red.): Pediatria, t. 1 i 2. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013 6. Kózka M., Płaszewska-Żywko L. (red.): Diagnozy i interwencje pielęgniarskie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009 7. Krawczyński M. (red.): Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie. Wyd. Help-Med, Kraków 2008 8. Malec E. (red.): Dziecko z wadą serca. Poradnik dla rodziców. Fundacja im. Diny Radziwiłłowej. Fundusz Serce Dziecka, Warszawa 2008 9. Obuchowska I.: Pielęgniarka a chore dziecko. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007 10. Piskorz-Ogórek K. (red.): Wybrane programy edukacji zdrowotnej w pediatrii. Wyd. Verlag Dashofer, Warszawa 2012 CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ IV DZIECKO W CHOROBIE OSTREJ str. 72 11. Służewski W. (red.): Zarys chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 2007 12. Twarduś K., Perek M. (red.): Opieka nad dzieckiem w wybranych chorobach chirurgicznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014 Literatura uzupełniająca: 1. Obuchowicz A.: Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007 2. Pirożyński M.: Praktyczne aspekty nebulizacji. Wyd. α-Media Press, Bielsko-Biała 2013 3. Pietrzyk J.J.: Vademecum pediatry. Podręcznik dla lekarzy, studentów i pielęgniarek. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011 Akty prawne (odzwierciedlające aktualny stan prawny): 1. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1590) Wymiar, zasady i forma odbywania staży, w przypadku, gdy program kształcenia przewiduje Wymiar stażu: 91 godz. Miejsce odbywania stażu: 1. Oddział pediatryczny – 35 godz. 2. Oddział chirurgii dziecięcej – 35 godz. 3. Oddział zakaźny dziecięcy – 21 godz. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ V DZIECKO W STANACH NAGŁEGO ZAGROŻENIA ZDROWOTNEGO str. 75 K3. przestrzega i respektuje prawa dziecka oraz prawa dziecka hospitalizowanego; K4. przejawia empatię w relacji z dzieckiem; K5. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego; K6. wykazuje odpowiedzialność za wykonane świadczenia zdrowotne; K7. systematycznie wzbogaca swoją wiedzę zawodową i umiejętności w zakresie opieki nad dzieckiem; K8. udziela wsparcia dziecku i jego rodzicom/opiekunom w chorobie oraz w czasie hospitalizacji; K9. deleguje zadania innym członkom zespołu opieki zdrowotnej w celu zapewnienia choremu kompleksowej opieki. Kwalifikacje osób prowadzących kształcenie Wykładowcami mogą być osoby mające nie mniej niż 5-letni staż zawodowy w przedmiotowej dziedzinie, doświadczenie dydaktyczne oraz spełniają co najmniej jeden z warunków: 1. posiadają tytuł magistra pielęgniarstwa; 2. posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub anestezjologii i intensywnej opieki; 3. posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie medycyny ratunkowej lub anestezjologii i intensywnej terapii. Wymagania wstępne – Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego zajęcia Zajęcia teoretyczne – 25 godz. Staż – 35 godz. Nakład pracy uczestnika specjalizacji Udział w zajęciach (godziny kontaktowe): 60 godz. • wykład – 19 godz. • ćwiczenia – 6 godz. • staż – 35 godz. Praca własna uczestnika specjalizacji: 40 godz.  przygotowanie się do ćwiczeń – 20 godz.  opanowanie materiału wymaganego do zaliczenia modułu – 20 godz. Łącznie nakład pracy uczestnika specjalizacji: 100 godz. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ V DZIECKO W STANACH NAGŁEGO ZAGROŻENIA ZDROWOTNEGO str. 76 Stosowane metody dydaktyczne Wykład problemowy, ćwiczenia teoretyczne, ćwiczenia na fantomach (ALS dorosłych, dzieci, noworodków, intubacji), ćwiczenia segregacji medycznej w warunkach symulowanych. Stosowane środki dydaktyczne Rzutnik, gotowe symulacje zdarzeń niepożądanych, fantom dorosłego, dziecka, noworodka, głowa do intubacji, zestaw do intubacji (laryngoskop z kompletem łyżek, rurki do intubacji dla dzieci, dorosłych, rurki ustno-gardłowe). Metody sprawdzania efektów kształcenia uzyskanych przez uczestnika specjalizacji i warunki zaliczenia modułu Test jednokrotnego wyboru składający się z 60 pytań – zaliczenie testu: co najmniej 70% poprawnych odpowiedzi. Czynny udział w ćwiczeniach – rozwiązanie samodzielnie co najmniej jednej sytuacji symulowanej, zaliczenie BLS, ALS na fantomach ze szczególnym uwzględnieniem intubacji dotchawiczej, zaliczenie ćwiczeń w zakresie pierwszej pomocy w zachłyśnięciach, zaliczenie ćwiczeń z zakresu segregacji medycznej. Obecność na zajęciach, ocena wykładowcy/opiekuna stażu, członków zespołu terapeutycznego, grupy, samoocena. Treści modułu kształcenia 1. Medycyna ratunkowa a. Zintegrowany System Ratownictwa Medycznego: (2 godz.)  ratownictwo medyczne w Polsce;  systemy ratownictwa medycznego na świecie;  akty normatywno-prawne Państwowego Ratownictwa Medycznego w Polsce;  jednostki współpracujące z systemem ratownictwa medycznego (straż miejska, policja, wydział zarządzania kryzysowego). b. Rozpoznanie i postępowanie w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego: (wykłady 3 godz.; ćwiczenia 3 godz.)  ocena podstawowych funkcji życiowych człowieka w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego z uwzględnieniem objawów, parametrów życiowych i wyników badań diagnostycznych;  uruchomienie „Łańcucha przeżycia”;  podstawowe zabiegi resuscytacyjne – BLS, zaawansowane zabiegi resuscytacyjne – ALS;  przywrócenie, podtrzymywanie i stabilizacja podstawowych funkcji – w tym czynności układu oddechowego i krążenia (ćwiczenia z wykonania intubacji dotchawiczej każdy uczestnik minimum 5 powtórzeń);  postępowanie z pacjentem z niewydolnością oddechową, we wstrząsie, nieprzytomnym;  farmakoterapia podczas resuscytacji z uwzględnieniem wykazu leków i środków możliwych do podania przez pielęgniarkę systemu samodzielnie bez zlecenia lekarskiego. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ V DZIECKO W STANACH NAGŁEGO ZAGROŻENIA ZDROWOTNEGO str. 77 c. Podejmowanie czynności przez pielęgniarkę w ramach pierwszej pomocy w szczególnych rodzajach zagrożeń środowiskowych (4 godz.)  zatrucia;  oparzenia;  odmrożenia, rażenie prądem, piorunem;  ukąszenia węży, owadów. d. Zasady postępowania z chorym po urazie: (2 godz.)  ocena pacjenta urazowego (szybkie badanie urazowe, ocena miejscowa, szczegółowe badanie urazowe);  wskazania do wdrożenia procedur „Ładuj i jedź”, „Zostań i działaj”;  zabezpieczenie i stabilizacja różnych obszarów ciała uszkodzonych w wyniku działania czynników zewnętrznych (złamania, zranienia, krwotoki zewnętrzne);  postępowanie w urazach głowy szyi, klatki piersiowej, brzucha, miednicy. e. Standardy postępowania w zdarzeniach masowych i katastrofach: (wykłady 4 godz., ćwiczenia 3 godz.)  zasady zapewnienia bezpieczeństwa własnego i innych uczestników akcji ratunkowej;  kierowanie akcją ratunkową, koordynowanie działań ratunkowych;  systemy segregacji stosowane w zdarzeniach masowych (TRIAGE, Start);  zasady i wskazania do przeprowadzania ewakuacji z miejsca zdarzenia osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (ułożenie i transport poszkodowanych);  zasady współpracy jednostek ratownictwa medycznego z innymi jednostkami biorącymi udział w akcji ratunkowej (straż pożarna, policja, straż miejska, wydział zarządzania kryzysowego). 2. Stany zagrożenia życia u dzieci (2 godz.) a. ocena stanu ogólnego pacjenta pediatrycznego; b. odrębności w podstawowych i zaawansowanych czynnościach ratunkowych u pacjenta pediatrycznego; c. najczęstsze stany zagrożenia życia w pediatrii (ostre choroby zakaźne, ostre stany powodujące niedotlenienie, wady serca, zaburzenia świadomości, drgawki, choroby neurologiczne, zatrucia – paracetamol, substancje żrące, alkohol; urazy); d. farmakoterapia w pediatrii (farmakoterapia w resuscytacji, płynoterapia, drogi podawania leków). CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 80 5.6. MODUŁ VI Nazwa modułu DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ Cel kształcenia Celem modułu jest przedstawienie aktualnej wiedzy dotyczącej chorób przewlekłych wieku dziecięcego oraz doskonalenie umiejętności w zakresie sprawowania specjalistycznej opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem w chorobie przewlekłej i jego rodziną. Efekty kształcenia dla modułu W wyniku kształcenia uczestnik specjalizacji: W zakresie wiedzy: W62. określa wpływ choroby przewlekłej na przebieg rozwoju psychofizycznego dziecka, jego sytuację społeczną i wpływ na rodzinę; W63. opisuje fazy adaptacji dziecka do choroby przewlekłej; W64. wykazuje wartość terapeutyczną mechanizmów obronnych w przebiegu choroby przewlekłej dziecka; W65. wyjaśnia wpływ choroby przewlekłej na powstawanie i nasilenie problemów wychowawczych u dziecka; W66. przedstawia zadania pielęgniarki w opiece nad dzieckiem przewlekle chorym; W67. uzasadnia znaczenie edukacji zdrowotnej dziecka i/lub rodziców w leczeniu dziecka z chorobą przewlekłą; W68. opisuje zakres edukacji zdrowotnej dziecka przewlekle chorego i jego rodziców/opiekunów; W69. charakteryzuje patogenezę i obraz kliniczny wybranych chorób metabolicznych; W70. przedstawia metody diagnostyczne w wybranych chorobach metabolicznych; W71. przedstawia metody leczenia w wybranych chorobach metabolicznych; W72. charakteryzuje patogenezę i obraz kliniczny wybranych przewlekłych chorób układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu sercowo-naczyniowego, układu moczowego, układu nerwowego i mięśniowego oraz układu immunologicznego; W73. przedstawia metody diagnostyczne w wybranych przewlekłych chorobach układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu sercowo-naczyniowego, układu moczowego, układu nerwowego i mięśniowego oraz układu immunologicznego; W74. przedstawia metody leczenia w wybranych przewlekłych chorobach układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu sercowo-naczyniowego, układu moczowego, układu nerwowego i mięśniowego oraz układu immunologicznego; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 81 W75. charakteryzuje etiopatogenezę i obraz kliniczny wybranych przewlekłych zaburzeń krwotocznych i zakrzepowych, schorzeń endokrynologicznych, chorób alergicznych, zaburzeń psychiatrii dziecięcej oraz schorzeń ortopedycznych; W76. przedstawia metody diagnostyczne w wybranych przewlekłych zaburzeniach krwotocznych i zakrzepowych; W77. przedstawia metody leczenia w wybranych przewlekłych zaburzeniach krwotocznych i zakrzepowych, schorzeniach endokrynologicznych, chorobach alergicznych, zaburzeniach psychiatrii dziecięcej oraz schorzeniach ortopedycznych; W78. uzasadnia znaczenie przygotowania pacjenta z chorobą przewlekłą i jego opiekunów do samoopieki; W zakresie umiejętności potrafi: U79. identyfikować przyczyny oraz objawy wybranych chorób przewlekłych u dzieci; U80. rozpoznać poczucie zagrożenia u dziecka i jego rodziców wywołane chorobą przewlekłą dziecka; U81. interpretować postawę rodzicielską wobec dziecka przewlekle chorego; U82. ocenić wpływ choroby przewlekłej na przebieg fizycznego, psychicznego i społecznego rozwoju dziecka; U83. ocenić poziom samoopieki dziecka przewlekle chorego; U84. planować zakres samoopieki w różnych okresach choroby przewlekłej dziecka; U85. dobierać indywidualne formy wsparcia w opiece nad dzieckiem przewlekle chorym i jego rodziną; U86. identyfikować diagnozy pielęgniarskie, planować interwencje i dokonać oceny efektów pielęgnowania u dziecka z wybraną chorobą przewlekłą; U87. stosować wybrany odpowiedni model opieki pielęgniarskiej wobec dziecka z chorobą przewlekłą; U88. planować edukację zdrowotną dziecka z chorobą przewlekłą i/lub jego rodziców/opiekunów; U89. wdrażać program edukacji dziecka z chorobą przewlekłą i/lub jego rodziców/opiekunów. W zakresie kompetencji społecznych: K1. szanuje godność i autonomię dziecka oraz jego rodziców/opiekunów; K2. przestrzega tajemnicy zawodowej; K3. przestrzega i respektuje prawa dziecka oraz prawa dziecka hospitalizowanego; K4. przejawia empatię w relacji z dzieckiem; K5. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego; K6. wykazuje odpowiedzialność za wykonane świadczenia zdrowotne; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 82 K7. systematycznie wzbogaca swoją wiedzę zawodową i umiejętności w zakresie opieki nad dzieckiem; K8. udziela wsparcia dziecku i jego rodzicom/opiekunom w chorobie oraz w czasie hospitalizacji; K9. deleguje zadania innym członkom zespołu opieki zdrowotnej w celu zapewnienia choremu kompleksowej opieki. Kwalifikacje osób prowadzących kształcenie Wykładowcami mogą być osoby mające nie mniej niż 5-letni staż zawodowy w przedmiotowej dziedzinie, doświadczenie dydaktyczne oraz spełniają co najmniej jeden z warunków: 1. posiadają tytuł magistra pielęgniarstwa; 2. posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego; 3. posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie: pediatrii, pulmonologii, alergologii, kardiologii, gastroenterologii, nefrologii, neurologii, reumatologii, endokrynologii, immunologii, hematologii, psychiatrii, ortopedii; 4. posiadają ukończone studia wyższe na kierunku mającym zastosowanie w ochronie zdrowia lub inne merytoryczne kwalifikacje niezbędne do realizacji wybranych zagadnień, tj.: magister psychologii, magister fizjoterapii, magister inżynier żywienia człowiek/dietetyk, magister psychologii z specjalizacją w zakresie psychologii klinicznej. Wymagania wstępne – Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego zajęcia Zajęcia teoretyczne – 70 godz. Staż – 35 godz. CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 85  etiopatogeneza i objawy kliniczne,  diagnostyka,  objawy nieleczonej fenyloketonurii u dzieci,  fenyloketonuria matczyna – przyczyny, objawy u dziecka,  najczęstsze zaburzenia zachowania u dzieci w przypadku nieleczonej fenyloketonurii,  zasady leczenia w klasycznej fenyloketonurii,  ośrodki leczenia fenyloketonurii w Polsce, grupy wsparcia, stowarzyszenia i fundacje na rzecz dzieci z fenyloketonurią,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z fenyloketonurią; f. mukopolisacharadydozy:  istota zespołów mukopolisacharydoz,  obraz kliniczny i diagnostyka. 4. Wybrane choroby układu oddechowego (6 godz.) a. morfologiczno-czynnościowe uwarunkowania chorób układu oddechowego u dzieci; b. diagnostyka wybranych chorób układu oddechowego; c. aerozoloterapia w chorobach układu oddechowego u dzieci; d. rehabilitacja w chorobach układu oddechowego u dzieci; e. dyskineza rzęsek:  występowanie i etiologia pierwotnej dyskinezy rzęsek,  objawy kliniczne,  diagnostyka i leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z pierwotną dyskinezą rzęsek; f. przewlekłe i nawracające zapalenia oskrzeli:  definicje,  czynniki przyczynowe,  objawy kliniczne,  diagnostyka różnicowa i leczenie przewlekłych stanów zapalnych oskrzeli,  powikłania ogólnoustrojowe w przebiegu przewlekłych zapaleń oskrzeli u dzieci, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 86  profilaktyka przewlekłych stanów zapalnych oskrzeli u dzieci,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z przewlekłym zapaleniem oskrzeli; g. rozedma płuc:  definicja,  występowanie i etiopatogeneza,  objawy kliniczne,  diagnostyka i leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z rozedmą płuc; h. rozstrzenie oskrzeli:  definicja,  patogeneza i rodzaje rozstrzeń,  grupy ryzyka,  obraz kliniczny,  powikłania rozstrzeń oskrzeli,  znaczenie masażu i gimnastyki oddechowej w leczeniu rozstrzeń oskrzeli,  leczenie przy zastosowaniu komory pneumatycznej,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z rozstrzeniem oskrzeli; i. mukowiscydoza:  definicja, patogeneza,  postaci choroby i objawy kliniczne,  diagnostyka,  leczenie,  powikłania mukowiscydozy,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z mukowiscydozą; j. astma oskrzelowa:  definicja, patogeneza,  patomechanizm, obraz kliniczny i przebieg choroby,  czynniki ryzyka rozwoju astmy, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 87  charakterystyka kliniczna,  zasady rozpoznawania astmy oskrzelowej, badania diagnostyczne,  leczenie,  jakość życia dzieci z astmą oskrzelową,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z astmą oskrzelową,  program edukacyjny dziecka z astmą oskrzelową i/lub jego rodziców/opiekunów; k. gruźlica u dzieci i młodzieży:  dane epidemiologiczne,  definicja, patogeneza,  postaci choroby i objawy kliniczne,  diagnostyka,  leczenie,  zapobieganie i szczepienie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z gruźlicą. 5. Wybrane choroby przewodu pokarmowego (8 godz.) a. diagnostyka chorób przewodu pokarmowego; b. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy:  epidemiologia i etiopatogeneza,  objawy kliniczne,  leczenie, poradnictwo żywieniowe,  profilaktyka zaostrzeń choroby i powikłań,  opieka pielęgniarska w stanie ostrym i przewlekłym choroby,  jakość życia dzieci z chorobą wrzodową,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z chorobą wrzodową; c. choroba refleksowa przełyku:  epidemiologia i etiopatogeneza,  algorytm postępowania z dzieckiem wymiotującym,  postępowanie lecznicze; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 90  diagnostyka,  objawy kliniczne,  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem,  przygotowanie dziecka i rodziny samoopieki/opieki nad dzieckiem; b. kardiomiopatie (rozstrzeniowa, przerostowa, restrykcyjna):  istota i etiologia,  diagnostyka,  objawy kliniczne,  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem,  przygotowanie dziecka i rodziny do samoopieki/opieki nad dzieckiem; c. zaburzenia rytmu serca: nadkomorowe i komorowe:  istota i etiologia,  diagnostyka,  objawy kliniczne,  leczenie. 7. Wybrane choroby hematologiczne (6 godz.) a. niedokrwistości:  definicja, podział,  diagnostyka,  objawy kliniczne,  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z niedokrwistością; b. skazy krwotoczne:  podział – płytkowe, osoczowe, naczyniowe,  diagnostyka,  objawy kliniczne, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 91  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem ze skazą krwotoczną; c. małopłytkowości:  przyczyny,  diagnostyka,  objawy kliniczne,  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z małopłytkowością; d. skazy krwotoczne osoczowe:  hemofilia – postacie, objawy, leczenie, profilaktyka krwawień dostawowych, śródczaszkowych, z dróg moczowych, zasady leczenia stomatologicznego, szczepienia dzieci z hemofilią,  choroba von Willenbranda – czynnik etiologiczny, obraz kliniczny, badania laboratoryjne, leczenie,  rozsiane krzepnięcie wewnątrznaczyniowe – łącznie z ciężką posocznicą bakteryjną, leczenie; e. skazy krwotoczne naczyniowe:  zespół Schönleina-Henocha – etiopatogeneza, obraz kliniczny, badania laboratoryjne, leczenie; f. opieka pielęgniarska nad dzieckiem z zaburzeniami krwotocznymi i zakrzepowymi. 8. Wybrane choroby układu moczowego (7 godz.) a. objawy chorób nerek; b. badania diagnostyczne i laboratoryjne; c. leczenie dietetyczne w przewlekłych chorobach nerek; d. kłębuszkowe zapalenie nerek (gromerulopatie):  klasyfikacja kłębuszkowego zapalenia nerek,  przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek,  patomechanizm, objawy, powikłania, postępowanie,  diagnostyka, leczenie i rokowanie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem – monitorowanie gospodarki wodno-elektrolitowej, zasady leczenia farmakologicznego, reżim sanitarny i higieniczny, systematyczna kontrola: powtarzanie badania ogólnego i posiewu moczu; CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 92 e. zespół nerczycowy:  etiopatogeneza i obraz kliniczny,  diagnostyka,  leczenie i rokowanie,  powikłania w zespole nerczycowym,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z zespołem nerczycowym; f. przewlekła niewydolność nerek:  etiologia, postaci i obraz kliniczny,  diagnostyka,  leczenie,  problemy opieki nad dziećmi objętymi leczeniem nerkozastępczym; g. odpływ pęcherzowo-moczowodowy:  istota schorzenia, stopnie refluksu pęcherzowo-moczowodowego,  objawy kliniczne,  diagnostyka,  leczenie zachowawcze, leczenie operacyjne (przygotowanie do operacji i postępowanie po zabiegu operacyjnym),  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z odpływem pęcherzowo-moczowodowym,  problemy w postępowaniu rewalidacyjnym wobec dziecka z odpływem pęcherzowo-moczowodowym; h. kamica układu moczowego:  etiologia, czynniki sprzyjające rozwojowi choroby, postaci i obraz kliniczny,  diagnostyka,  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z kamicą układu moczowego; i. nadciśnienie tętnicze:  epidemiologia i etiologia,  klasyfikacja,  przebieg kliniczny nadciśnienia tętniczego, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 95  leczenie (w tym w okresach zaostrzeń),  opieka pielęgniarska nad dzieckiem hospitalizowanym w stanie ostrym i w okresie remisji. 11. Choroby alergiczne (6 godz.) a. alergiczny nieżyt nosa:  epidemiologia,  patomechanizm i postaci choroby: katar sezonowy, katar całoroczny (typowe objawy),  obraz kliniczny sezonowego nieżytu nosa (kalendarz pylenia roślin),  postępowanie diagnostyczne i leczenie objawowe i w okresach międzyobjawowych,  opieka pielęgniarka nad dzieckiem z alergicznym nieżytem nosa; b. alergia pokarmowa:  epidemiologia,  etiopatogeneza: alergia i nietolerancja pokarmowa,  obraz kliniczny alergii pokarmowej,  standard diagnostyczny w alergii pokarmowej u dzieci,  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z alergią pokarmową; c. choroby alergiczne skóry (atopowe zapalenie skóry):  epidemiologia i etiopatogeneza,  postaci i obraz kliniczny,  leczenie,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z chorobą alergiczną skóry. 12. Wybrane choroby układu immunologicznego (4 godz.) a. pierwotny niedobór odporności:  podstawowe pojęcia: odporność swoista, nieswoista, humoralna, komórkowa, kompleks antygen-przeciwciało, limfocyty, immunoglobuliny,  etiopatogeneza pierwotnego niedoboru odporności,  postaci kliniczne pierwotnego niedoboru odporności – objawy, postępowanie, rokowanie, CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 96  niepokojące objawy mogące wskazywać na pierwotne niedobory odpornościowe wg Europejskiego Towarzystwa Niedoborów Odporności (ESID),  kierunki opieki nad dzieckiem z pierwotnym niedoborem odporności; b. wtórny niedobór odporności:  stany chorobowe przebiegające z wtórnym niedoborem odporności,  wtórny niedobór odporności u dzieci urodzonych przedwcześnie,  inne czynniki predysponujące do wtórnych niedoborów odporności,  profilaktyka wtórnych niedoborów odporności; c. AIDS – Zespół Nabytego Niedoboru Odporności:  etiopatogeneza,  postępowanie diagnostyczne,  nosicielstwo HIV – zagrożenie i profilaktyka,  rozwój AIDS u dzieci – drogi zakażenia, rozpoznanie choroby, przebieg kliniczny choroby,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z AIDS. 13. Wybrane zagadnienia psychiatrii dziecięcej (4 godz.) a. autyzm wczesnodziecięcy (zespół Kannera):  kryteria diagnostyczne wg Leo Kannera,  przyczyny: koncepcja biologiczna, psychologiczna,  terapia: przygotowanie rodziców do pracy z dzieckiem,  metoda wymuszonego kontaktu – zasady postępowania, efektywność, bezpieczeństwo metody,  znaczenie osoby i zachowań matki w opiece nad dzieckiem autystycznym,  opieka nad dzieckiem autystycznym; b. uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego:  objawy uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego u noworodka,  powikłania uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego u dzieci,  profilaktyka uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego,  problemy psychiatryczne. 14. Wybrane schorzenia ortopedyczne u dzieci (4 godz.) CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH MODUŁ VI DZIECKO Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ str. 97 a. wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego:  patomechanizm,  objawy,  diagnostyka i leczenie wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego u dzieci,  opieka pielęgniarska nad dzieckiem z wrodzonym zwichnięciem stawu biodrowego; b. choroba Perthesa:  idiopatyczna młodzieńcza martwica jałowa głowy kości udowej – czynniki predysponujące do wystąpienia,  okresy choroby Perthesa,  klasyfikacja chorych wg Catteralla,  leczenie: zachowawcze, operacyjne,  znaczenie i zakres fizjoterapii,  zakazane zakresy aktywności ruchowej,  dostępność zaopatrzenia ortopedycznego i rehabilitacyjnego,  opieka pielęgniarka nad dzieckiem z chorobą Perthesa; c. boczne skrzywienie kręgosłupa – skolioza:  epidemiologia i etiologia,  objawy skoliozy: wczesne, późne,  powikłania skoliozy nieleczonej,  diagnostyka skolioz u dzieci i młodzieży,  zasady leczenia skoliozy,  edukacja dziecka ze skoliozą oraz jego rodziców/opiekunów. 15. Wybrane choroby metaboliczne (3 godz.) a. zaburzenia mineralizacji tkanki kostnej i łącznej:  osteoporoza – przyczyny, objawy, postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne; b. krzywica (osteomalacja u dzieci) – etiologia, objawy, rozpoznanie, leczenie, profilaktyka. 16. Zespoły uwarunkowane genetycznie: aberracje chromosomowe (zespół Edwardsa, zespół Turnera, zespół Klinefeltera), zespół Pradera-Williego, zespół Pataua, zespół DiGeorge’a: (4 godz.)