Pieniądz i jego formy – od starożytności do dziś, Streszczenia z Historia

Pobierz Pieniądz i jego formy – od starożytności do dziś i więcej Streszczenia w PDF z Historia tylko na Docsity! Pieniądz i jego formy – od starożytności do dziś Wprowadzenie Przeczytaj Audiobook Sprawdź się Dla nauczyciela Bibliografia: Źródło: Newseria, Czy Polska powinna przyjąć euro?, 22.06.2019 r., dostępny w internecie: biznes.wprost.pl [dostęp 13.10.2020 r.]. Źródło: Kamila Jamrożek, Obrót gotówkowy i bezgotówkowy – formy płatności, dostępny w internecie: prfinansowy.pl [dostęp 13.12.2020 r.]. Źródło: erg, Magia dwunastek, 12.12.2012 r., dostępny w internecie: opoczno-top.pl [dostęp 12.12.2020 r.]. Źródło: Adam Naruszewicz, Pieniądze, [w:] Wybór poezyj. Liryków księga czwarta, 1770, s. 109–110. Źródło: Robert Kędzierski, Jarosław Kaczyński i Mateusz Morawiecki…, 13.04.2019 r., dostępny w internecie: next.gazeta.pl [dostęp 13.12.2020 r.]. Źródło: PAP, Polska nie powinna przyjmować euro, 22.05.2017 r., dostępny w internecie: pb.pl [dostęp 23.03.2021 r.]. Przeczytaj Potrzeba matką wynalazków Kiedy człowiek zaczął prowadzić osiadły tryb życia, pojawiła się potrzeba wymiany handlowej. Najpierw wystarczała wymiana towar za towar, czyli tzw. barter. Z czasem niewygoda związana z wymianą barterową zrodziła potrzebę stosowania w handlu ustalonych zamienników wartości. Początkowo rolę tę pełniły niektóre towary: zboże, sól, bydło. Jednak nie były one trwałe. Z tego powodu okazało się, że niemal wszystkich kupców interesują metale bądź kamienie szlachetne – bardzo rzadkie, a więc cenne. Służyły prestiżowi władców i możnych, ozdabiano nimi świątynie, dlatego zawsze były poszukiwane. Ponadto można było znaczną ilość np. rudy miedzi lub srebra albo też zboża wymienić na niewielką ilość złota, co ułatwiało przewożenie zysku. Cena towaru stała się łatwiejsza do określenia i przeliczenia. Problem pojawiał się tylko przy ważeniu kruszcu i sprawdzaniu jego czystości. Początkowo spoczywało to na stronach transakcji, ale szybko włączyły się do tego państwa. Egipcjanie byli pierwsi – wydobyte tam złoto odlewano w sztabkach o takich samych wielkościach. Władza państwowa potwierdzała pieczęcią wytłoczoną na sztabce czystość kruszcu i wagę. Znaleźli się jednak kupcy, którzy „przycinali” sztabki na brzegach, by w ten sposób przywłaszczyć sobie odcięty kawałek złota. Dlatego poszukiwano środka płatniczego, który trudniej byłoby sfałszować. I znaleziono. Monety Wynalazek ten przyczynił się do modyfikacji pomysłu, z którym prawdopodobnie Fenicjanie spotkali się w Egipcie lub Lidii i go potem spopularyzowali: monety. Zamiast dużej sztabki kruszcu z małą pieczątką, wprowadzono małe, okrągłe kawałki metalu – monety, których całą powierzchnię zajmowała pieczęć. W VII w. p.n.e. bito w Lidii pierwsze monety z naturalnie występującego w tym kraju stopu srebra i złota zwanego elektrum. Niemal równolegle zaczęto bić monety ze srebra w greckiej Argolidzie na Peloponezie (na pieczęci widniał żółw morski). Elektrum – moneta z Lidii w Azji Mniejszej (obecnie Turcja), VII w. p.n.e. Władca swoją pieczęcią (w tym przypadku z lwem) potwierdzał skład kruszcowy pieniądza i jego wagę. Taki symbol oznaczał, że ten kawałek elektrum ma wagę 1 sykla (ok. 11,4 g). Uszkodzenie monety (np. przez okrawanie jej brzegu, złamanie) sygnalizowało odbiorcy, że pieniądz jest mniej wart niż gwarantowała władza. By podtrzymać zaufanie do państwowej pieczęci, wszelkie próby podrabiania czy uszkadzania pieniądza surowo karano. Źródło: Classical Numismac Group, licencja: CC BY-SA 3.0. Upowszechnienie pieniądza Pomysł na wykorzystanie pieniędzy szybko przyjął się u Fenicjan, którzy nie posiadali własnych surowców. Zmonopolizowali oni pośrednictwo na rynku cyny, rozprowadzali wynalezione przez siebie szkło, tkaniny (w tym cenione przez starożytnych purpurowe szaty, których kolor uzyskiwano ze skorup ślimaków morskich), pośredniczyli w handlu drewnem, miedzią i niewolnikami. Tej „handlowej nacji”, która zasiedlała wąskie wybrzeże morskie i nie mogła liczyć na plony swoich upraw rolnych, uniwersalny środek wymiany niezwykle ułatwiał interesy. Fenicjanie mieli swoje kolonie w całym basenie Morza Śródziemnego, więc pieniądz szybko upowszechnił się na tym obszarze. Niemal równolegle wsparli Fenicjan Grecy, którzy także prowadzili bardzo intensywny handel. Greckie monety, srebrne drachmy (ok. 4,36 g), stały się bardzo popularne. W VI w. p.n.e. złote monety zaczęli bić władcy ogromnego imperium perskiego. Pieniądz przyjął się na dobre. Starożytni Grecy przy rozliczeniach stosowali zarówno system dwunastkowy, jak i dziesiętny. Przykładem tego może być używana przez nich mina. Z Babilonii przejęli jej podział na 50 staterów i 100 drachm (system dziesiętny). Jednocześnie u Greków drachma dzieliła się na 6 oboli lub 48 chalków, a 60 min stanowiło 1 talent (system dwunastkowy). System dwunastkowy był jednak bardziej popularny niż dziesiętny i to nie tylko w Grecji. W wielu krajach długo rywalizował on z dziesiętnym, np. aż do 1971 r. brytyjski funt szterling był oparty na systemie dwunastkowym, tj. 1 funt szterling składał się Krezus, król Lidii, zm. ok. 546 roku p.n.e., już w starożytności zasłynął jako bogacz przede wszystkim dzięki powszechnie krążącym i akceptowanym monetom z elektrum. Znalazło się ich tyle na rynku, że przez długi czas władca ten uchodził za wynalazcę monet jako środka płatniczego. Dziś wiemy, że monety pojawiły się też równolegle w Lidii, Fenicji i Grecji, ale lidyjskie były najliczniejsze. Dramatyczny koniec państwa Krezusa, podbitego i zniszczonego przez Persję w 546 r. p.n.e., był przez długi czas przykładem zmienności losu („fortuna kołem się toczy”). Srebrna tetradrachma, czyli moneta o wartości 4 drachm z Aten z symbolami związanymi z tym z 240 pensów bądź 20 szterlingów (obecnie składa się ze 100 pensów). Pieniądz kruszcowy w starożytności Wielkie ilości pieniądza kruszcowego weszły do obiegu na przełomie IV i III w. p.n.e., po podboju imperium perskiego przez Aleksandra Wielkiego. Nagromadzone w Persji zapasy kruszców zostały przekute na pieniądze. Nastąpił szybki rozwój handlu, rzemiosła, budownictwa – państwa hellenistyczne biły coraz więcej monet, rywalizowały w dziedzinie gospodarczej, militarnej i kulturalnej. Pieniądz zapewniał najemne wojska, pozwalał budować świątynie i pałace, nabywać dobra powszednie i luksusowe. Prawo do jego bicia było najbardziej realną władzą. Wkrótce skorzystało z niego nowe wielkie państwo – Imperium Rzymskie. Jego pieniądz, równie szybko jak legiony, opanował basen Morza Śródziemnego. System oparty był na monecie złotej (aureus 7,8 g), srebrnej (denar 3,8 g), brązowej (sestercja 25 g) i miedzianej (as 11 g). Zależność między nimi kształtowała się następująco: 1 aureus = 25 denarów = 100 sestercji = 400 asów. Były oczywiście inne, drobniejsze jednostki. Wartość pieniądza rzymskiego ciągle się obniżała. Dopiero w IV w. przeszedł skuteczną reformę – podstawowa moneta (solid) miała 4,54 g złota, a najdrobniejsza złota była warta 1/3 solida (tremissis). Rolę monety zdawkowej odgrywały pieniądze z brązu i miedzi, których wartość obniżano, utrzymując mimo to do XI w. stałą wartość solida. Niestety, zachodnia część imperium nową monetą cieszyła się dość krótko. Już w IV w. nastąpił tam rozkład gospodarki towarowo‐pieniężnej i upadek miast. Najazdy barbarzyńców i rozpad Imperium Rzymskiego dopełniły reszty. Ludność skryła się w samowystarczalnych wioskach, a pieniądz był raczej wyznacznikiem prestiżu, niż służył do codziennego obrotu. Tylko we wschodniej części imperium (Bizancjum) zachowała się gospodarka towarowo‐pieniężna, dlatego na zachodzie solida nazywano bizantem. Ciekawostka miastem: statuą Ateny Parthenos i jej atrybutem – sową. Źródło: Grzegorz Szymanowski, Dziedzictwo epok. Gospodarka, Warszawa 2013, s. 22. Złoty aureus z 27 r. p.n.e. z głową Oktawiana Augusta uwieńczonego wawrzynem. Tego roku August został pierwszym cesarzem rzymskim, dlatego jego wizerunek pojawił się na monecie. Źródło: domena publiczna. Do obrachunku używano kopy (60 groszy), choć w Polsce popularniejsza była grzywna (197 g srebra), równa 48 groszom lub 768 denarom. W tym samym czasie do Europy powrócił złoty pieniądz – floren lub dukat (3,56 g). Ciekawostka W XIV w. w Królestwie Polskim kura kosztowała 1 grosz, wół – 30, koń – 300, para butów – 4, baran – 8, łan ziemi (16 ha) – 192 gr, roczny czynsz chłopski z łana – 20 gr, zbroja płytowa – 475 gr. Za nabycie w początku XV w. kamienicy w Krakowie, w której mieściło się późniejsze Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, trzeba było zapłacić 28 800 gr (600 grzywien). Pieniądz kruszcowy epoki nowożytnej W XVI w. w Europie nastąpiła rewolucja cen. Doszło do znacznego wzrostu kosztu żywności i nieco niższego wyrobów rzemieślniczych na skutek napływu znacznej ilości srebra z odkrytej w 1492 r. Ameryki, stąd upowszechnienie pieniądza srebrnego i zwyżka wartości złotego. Systemy monetarne nadal nawiązywały do średniowiecznych, a dukat (i jego wielokrotności) spotykano na całym kontynencie – w Rzeczypospolitej nazywano go czerwonym złotym. W przeciwieństwie do srebrnej monety złota nie traciła na wartości. Pieniądz papierowy Posiadanie dużej ilości kruszcu było ryzykowne. Lepiej było trzymać go w dobrze zabezpieczonym miejscu, jak np. sejfy złotników czy kantory bankowe. Oddający na przechowanie złoto otrzymywał kwit depozytowy. Z czasem regulowano należności tymi kwitami, a złoto pozostawało nadal w skarbcach. Złotnicy i bankierzy zaczęli emitować same kwity jako rodzaj zadłużenia – zakładali, że tylko niewielka część posiadaczy kwitów zażąda zwrotu depozytu w kruszcu. Z czasem państwo przejęło kontrolę nad tą procedurą, wprowadzając jeden bank emisyjny. W ten sposób bilety czy banknoty stały się odpowiednikiem pieniądza kruszcowego i często w znacznej części miały pokrycie w kruszcu lub innych walutach zdeponowanych w bankach. Takie banknoty sporadycznie Banknoty euro (awers) – rodzaj waluty wprowadzonej w 2002 r. w krajach europejskich. Na awersie znajduje się most w stylu danej epoki, na rewersie okno w tym samym stylu. Banknoty są drukowane na specjalnym papierze i opatrywane wieloma zabezpieczeniami, w tym hologramami. Źródło: Blackfish, licencja: CC BY-SA 3.0. pojawiały się od XVII w., a wiek XIX i pierwsza połowa XX w. należały już do nich. Pierwsze banknoty w Europie wydrukowano w Szwecji w 1661 r., a wiązało się to ze złożami miedzi odkrytymi na terenie kraju. Spowodowało to spadek wartości tego kruszcu, przez co monety powiększały wielkość i ciężar, np. 10‐talarówka szwedzka z czasem ważyła 20 kilogramów. Z tego powodu Bank Szwecji rozpoczął druk banknotów będących zamiennikiem wartości kruszcu. Jednak rozpowszechnienie pieniądza papierowego ludzkość zawdzięcza Bankowi Anglii, któremu Ustawa Bank Charter Act z 1844 r. nadała wyłączne prawo do druku papierowych funtów w pełni wymienialnych na złoto. Przyjęto system waluty złotej (wymienialność banknotów na złoto). Po I wojnie światowej zaczęto powoli odchodzić od walut opartych na złocie na rzecz pieniądza fiducjarnego. Budynek Banku Anglii Źródło: domena publiczna. Pieniądz fiducjarny Termin pieniądz fiducjarny pochodzi od łacińskiego słowa fides, czyli wiara. Odbiorca wierzy w zapewnienie państwa emitującego pieniądze, że mają one pokrycie w towarze, usługach, rezerwach i innych zasobach ekonomicznych tego kraju. Wartość takiego pieniądza reguluje państwo i częściowo rynek walutowy. Może mieć formę banknotów lub monet. Większość walut dzisiaj ma charakter fiducjarny, co pozwala władzom państwowym na druk „pustego” pieniądza. Łatwość dodruku doprowadziła do sporych zawirowań walutowych przed II wojną światową. Dlatego w 1944 r. na konferencji w Bretton Woods (USA) przyjęto porozumienie ograniczające wahania kursów wymiany walut na inne w granicach 1%. W innym przypadku państwo, które chciało obniżyć wartość swojej waluty, musiało negocjować z pozostałymi. System załamał się pod wpływem porzucenia go przez USA, które zrezygnowały jednocześnie z pełnej wymienialności dolara na złoto (1971 r.). Do dziś podejmowane są próby powrotu do negocjowanego systemu walut. Pieniądzowi fiducjarnemu sprzyja istnienie pieniądza bezgotówkowego. Co prawda, ten pieniądz pojawił się dość wcześnie – systemu rachunków bankowych używali już Fenicjanie, jednak burzliwy jego rozwój nastąpił w XX w. Pieniądz elektroniczny Pieniądz elektroniczny jest współczesną formą pieniądza, która pojawiła się w XX w. wraz z rozwojem nowoczesnych technologii. Ma postać zapisów elektronicznych na rachunkach bankowych i z góry opłaconych kartach. Uruchomienie tego pieniądza następuje np. w wyniku polecenia przelewu, użycia kart płatniczych czy różnych form bankowości elektronicznej. Wypiera on tradycyjną gotówkę. Ocenia się, że do 90% pieniądza będącego w obiegu ma już tę postać. Czy dziś można obyć się bez pieniądza? Oprócz zaszycia się w dziczy i korzystania z darów natury istnieje kilka poważnych pomysłów rezygnacji z użycia pieniądza. Dlaczego? Ciągle go brakuje. Wielu ludzi nie stać na zakupy drogich, choć potrzebnych towarów i usług. Powstają więc pomysły na rozwiązania typu barterowego (wymiany usług i rzeczy) lub nawet bardziej skomplikowane systemy, bazujące na rozwiązaniach niedochodowych, ale wykorzystujących swego rodzaju „pieniądz wirtualny”, czyli przelicznik towarów i usług. Przykładem takiego rozwiązania jest LETS (lokalny system wymiany i handlu), opracowany przez Michaela Lintona w 1982 r. i zastosowany w Kolumbii Brytyjskiej (Kanada). Obejmuje lokalną społeczność. Jeśli np. pilnuję dziecka sąsiadki, zarabiam wirtualne punkty kredytowe. Jeśli nazbieram ich wystarczająco dużo, mogę je wydać, np. na zakup lokalnej gazety, jazdę taksówką itp. Z mojego konta znikają punkty, a pojawiają się na koncie redakcji gazety lub taksówkarza. Po co taki system, skoro to tak podobne do pieniędzy? W systemie tym nie ma odsetek, pozwala on na walkę z bezrobociem (każda praca się liczy), umacnia więzi między ludźmi (muszą sobie zaufać), jest odporny na inflację i zmiany koniunktury. To rozwiązanie ma jednak wiele ograniczeń – wymaga sprawnie Ilustracja w gazecie przedstawiająca mężczyznę biorącego udział w wymianie barterowej, płacącego za roczną prenumeratę gazety „Podunk Weekly Bugle” różnymi produktami rolnymi. Źródło: domena publiczna. Audiobook Polecenie 1 Zapoznaj się z audiobookiem i wykonaj ćwiczenia. Audiobook można wysłuchać pod adresem: hps://zpe.gov.pl/b/P1Cc1vuEX Jak Wielki Chan puszcza w obieg papierową monetę Trzeba nam wiedzieć, że w owym mieście Kambałuk znajduje się mennica Wielkiego Chana (…). Wiedzcie, że każe on robić pieniądze w następujący sposób. Poleca brać korę z drzew – a zwłaszcza z drzew morwy, której liśćmi żywią się gąsienice wytwarzające jedwab – ściągać delikatny miąższ znajdujący się między korą a drewnem, ten nasyciwszy klejem, rozgniatać i wałkować, aż powstaną arkusze podobne do papieru, ale całkiem czarne. I te arkusze kraje się rozmaicie na większe i mniejsze kawałki (…). Najmniejszy pieniądz wart jest połowę denara, inny mały denar, jeszcze inny pół grosza srebrnego, inny grosz srebrny, równy wartości wenecjańskiego grosza srebrnego, inny dwa grosze, inny pięć groszy, inny dziesięć groszy, znowu inny jest wartości bizanta lub trzech bizantów aż do dziesięciu bizantów. I wszystkie te pieniądze papierowe pieczętowane są pieczęcią Wielkiego Chana. I wszystkie te papierowe pieniądze robione są z taką powagą i namaszczeniem, jakby to było złoto lub srebro czyste, gdyż na każdym z nich kilku urzędników do tego wyznaczonych podpisuje swe nazwisko i wytłacza swą pieczęć, i gdy to przez wszystkich wykonane zostanie, najwyższy mincarz, ustanowiony przez cesarza, zanurza swoją pieczęć w cynobrze i pieczętuje nią pieniądz (…); taka moneta ma pełną wartość. Każde zaś fałszerstwo karane jest śmiercią. Monetę ową wypuszcza Chan w tak wielkiej ilości, że mógłby za nią wykupić wszystkie skarbce świata. Gdy te papierowe pieniądze zrobione są w wyżej podany sposób, używa ich do wszystkich wypłat i rozpowszechnia je we wszystkich prowincjach i królestwach, i ziemiach, nad którymi ma zwierzchnictwo. I nikt nie śmie ich odrzucić z obawy, by życia nie stradać. Lecz zapewniam was, że wszyscy jego poddani i ludy wszystkie podwładne chętnie przyjmują te papierowe pieniądze, gdyż mogą nimi płacić wszelkie towary i perły, i kamienie drogie, gdziekolwiek by byli. (…) I ręczę wam, że pieniądz papierowy wartości dziesięciu bizantów nie waży ani jednego. Otóż kilka razy do roku przybywają kupcy gromadami, przywożąc perły, drogie kamienie, złoto i srebro (…), tkaniny jedwabne i pozłociste – i wszystkie te towary rozkładają przed Wielkim Chanem. Zaś Wielki Chan przywołuje Oprac. na podst.: Jak Wielki Chan puszcza w obieg papierową monetę, [w:] Marco Polo, Opisanie świata, tłum. A. L. Czerny, Warszawa 1975. Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Ćwiczenie 2 dwunastu doświadczonych i rozumiejących się na rzeczy mężów wybranych w tym celu, i poleca im przeglądnąć towary przywiezione przez kupców i zapłacić za nie tyle, na ile osądzą ich wartość (…). Sądzą wedle swego sumienia i natychmiast z zyskiem dla kupców płacą. Kupcy zaś chętnie biorą te pieniądze, gdyż mogą nimi własne zakupy płacić we wszystkich ziemiach Wielkiego Chana. Jeśli są w kraju, gdzie owa moneta nie ma obiegu, używają jej na zakup towarów poszukiwanych w ich kraju. (…) I jeszcze dodam, że kilka razy do roku ogłasza w miastach, aby wszyscy, którzy posiadają perły, drogie kamienie, złoto i srebro, składali je w mennicy cesarskiej. Co też czynią; i znoszą to w takiej mnogości, że przeliczyć trudno. A za wszystko płacą im papierową monetą. W ten sposób Wielki Chan posiada wszystko złoto i srebro, i drogie kamienie całego swego państwa. I jeszcze coś powiedzieć trzeba. Gdy ktoś ma pieniądze podarte i zużyte, zanosi je do mennicy i tam wymieniają mu na nowe i świeże tak rzetelnie, że płaci za to jedynie trzy procent. Ćwiczenie 1 Wyjaśnij, dlaczego papier na banknoty wytwarzany był inną technologią niż powszechnie używany. Zajmij stanowisko: czy pieniądz powinien mieć zabezpieczenie w kruszcach, jak było to do II połowy XX w. w większości państw. Swoje zdanie uzasadnij minimum dwoma argumentami. 輸 Sprawdź się Pokaż ćwiczenia: 輸醙難 Ćwiczenie 1 Zaznacz, gdzie po raz pierwszy wybito monety. w Mezopotamii w Egipcie na Półwyspie Peloponeskim na Półwyspie Apenińskim Ćwiczenie 2 Zaznacz historyczne waluty państwa polskiego. lew bułgarski grosz krakowski złoty polski korona praska         輸 輸 Ćwiczenie 6 Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie. erg Magia dwunastek System dwunastkowy (czyli duodecymalny) był rozpowszechnionym systemem; w handlu do dziś używamy określeń tuzin na 12 sztuk i gros na oznaczenie 12 tuzinów, czyli 144 sztuk. Rzymianie dzielili As (to nazwa jednostki monetarnej lub wagowej) na 12 mniejszych jednostek zwanych uncjami. Do rewolucji francuskiej narody europejskie odliczały pieniądze w solidach, które zawierały po 12 denarów; mierzono nie tak dawno jeszcze długość w stopach, calach, liniach i punktach (stopa liczyła 12 cali, cal 12 linii, linia zaś 12 punktów). W Indiach, Indochinach, Pakistanie, Afganistanie a także w Egipcie, Syrii, Turcji, Iraku i Iranie niektórzy używają do dziś metody liczenia od 1 do 12 przy pomocy palców jednej ręki – wystarczy opierać kciuk kolejno na członach przeciwległych czterech palców tej samej ręki. System dwunastkowy w Babilonii używany był równolegle z systemem dziesiętnym, z tym, że system dwunastkowy (o zapisie pozycyjnym) stosowano przy skomplikowanych obliczeniach (np. w astronomii), zaś systemu dziesiętnego używały szerokie masy ludności w życiu codziennym (aramejski system liczbowy). Również średniowieczny system monetarny w Europie opierał się częściowo na systemie dwunastkowym: pieniądze liczono m.in. w solidach, które zawierały po 12 denarów (pozostałość tego systemu monetarnego przetrwała do 2. połowy XX w. w krajach powiązanych kulturowo z Wielką Brytanią, a w samej Wielkiej Brytanii aż do roku 1971, gdzie aż do tej daty szyling dzielił się na 12 pensów). Źródło: erg, Magia dwunastek, 12.12.2012 r., dostępny w internecie: opoczno-top.pl [dostęp 12.12.2020 r.]. “ Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. 醙 Stwierdzenie Prawda Fałsz W części krajów Azji Południowej nadal używa się systemu dwunastkowego. W Wielkiej Brytanii funt jest dzielony na 12 szylingów, a każdy szyling na 12 pensów. Aramejski system liczbowy opiera się na zapisie dwunastkowym. Pieniądze, które liczono według systemu dwunastkowego, to denary, solidy, uncje, asy i stopy.         Ćwiczenie 7 Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie. Kamila Jamrożek Obrót gotówkowy i bezgotówkowy – formy płatności Działaniem ludzi steruje w dużej mierze zaufanie. O ile mamy je do pieniądza w formie banknotów czy monet, to do form bezgotówkowych niekoniecznie. Płacąc kartą w sklepie na chwilę tracimy kontrolę nad środkami na naszym koncie, a niejednokrotnie nad ogółem swoich wydatków. Jednak transakcje takie mają swoje zalety. Są nimi wygoda i szybkość ich dokonywania, zmniejszenie kosztów emisji i obsługi pieniądza czy zmniejszenie „szarej strefy” i procederu „prania brudnych pieniędzy”. Dzięki temu następuje wzrost dochodów budżetowych i możliwość ogólnego obniżenia podatków. Same banki apelują i kuszą nowymi możliwościami przechodzenia z obrotu gotówkowego na bezgotówkowy, jak np. płatność przy wykorzystaniu aplikacji mobilnej. Jednak z drugiej strony rozbudowują sieci oddziałów i chwalą się wzrastającą ilością bankomatów, co sprzyja obrotowi gotówkowemu. (…) Są wśród nas osoby, które preferują anonimowość oraz odpersonalizowanie stosunków z instytucjami. Dla nich najważniejsze jest załatwienie sprawy, a nie spotkanie z drugim człowiekiem. Dokonanie transakcji, jest dla nich ważniejsze niż kontakt osobisty, a gotówkę traktują jako środek, a nie wartość samą w sobie, wiec nie potrzebują mieć z nią styczności. Dlatego też te osoby celowo wybierają obrót bezgotówkowy. “ 難 Źródło II sobie poradzić z sytuacją gospodarczą i rośnie frustracja, to wzmacnia to siły populistyczne i antyeuropejskie i w pewnym momencie dojście tych sił do władzy może zagrozić nie tylko strefie euro, ale całej UE i wspólnemu rynkowi”. Źródło: PAP, Polska nie powinna przyjmować euro, 22.05.2017 r., dostępny w internecie: pb.pl [dostęp 23.03.2021 r.]. Newseria Czy Polska powinna przyjąć euro? – Wejście do strefy euro, wszystkie związane z tym mechanizmy, wymagania, korzyści, koszty to jest dość skomplikowana sprawa i także sami ekonomiści różnie ją oceniają, niektórzy są bardzo gorącymi zwolennikami, a inni mają bardziej sceptyczne podejście – mówi prof. Jerzy Wilkin. – Natomiast zdecydowana większość ekonomistów opowiada się za wejściem do strefy euro, pokazując realne korzyści finansowe. Korzyści nie ograniczają się tylko do pieniędzy, kursów walutowych czy stopy oprocentowania, lecz także wynikają z wejścia do rdzenia integracji. Polska, stojąc z boku, marginalizuje swój głos co do kształtowania Unii Europejskiej. Ponad połowa przedsiębiorców chce przyjęcia euro Nieco odmienne niż ogółu społeczeństwa jest zdanie przedsiębiorców. W kwietniu Konfederacja Lewiatan przeprowadziła na ten temat sondaż wśród swoich członków. Wynikło z niego, że 54% firm uważa, że Polska powinna przystąpić do strefy euro, tylko 14% jest temu przeciwne, a 32% nie ma zdania w tej sprawie. (…) Z badania SW Research przeprowadzonego również w kwietniu dla serwisu rp.pl wynika, że aż 61% mieszkańców wsi sprzeciwia się integracji walutowej Polski. “ – Rolnicy należą do głównych beneficjentów integracji europejskiej. Byli bardzo sceptyczni co do wejścia Polski do Unii Europejskiej i mieli dużo obaw, że konkurencja zniszczy polskie rolnictwo, zwłaszcza te drobniejsze gospodarstwa. To się nie sprawdziło, a rolnicy wyszli z tego bardzo wzmocnieni – przypomina kierownik Zakładu Integracji Europejskiej IRWiR PAN.– Teraz 70–80% rolników mówi pozytywnie o UE. Nie zawsze trafia do ich świadomości, że euro ustabilizowałoby warunki handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi, z czego mniej więcej 80% jest kierowanych na rynek unijny. To daje pewnego rodzaju przewidywalność środków, jakie rolnik dostanie z tytułu płatności bezpośrednich. Źródło: Newseria, Czy Polska powinna przyjąć euro?, 22.06.2019 r., dostępny w internecie: biznes.wprost.pl [dostęp 13.10.2020 r.]. Wyjaśnij, jakie skutki może przynieść wprowadzenie euro jako waluty w Polsce. Dla nauczyciela Autorka: Małgorzata Krzeszowska Przedmiot: wiedza o społeczeństwie Temat: Pieniądz i jego formy – od starożytności do dziś Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony Podstawa programowa: Zakres rozszerzony XIII. Ład międzynarodowy. Uczeń: 2) przedstawia zmiany w międzynarodowym ładzie politycznym i gospodarczym w XXI w. XIV. Integracja europejska. Uczeń: 1) wykazuje kulturowe i historyczne podstawy jedności europejskiej. Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie. Cele operacyjne: Uczeń: wyjaśnia pojęcie pieniądza; charakteryzuje ewolucję pieniądza w kontekście zmian i zależności gospodarczych na świecie; ocenia potencjalne skutki wejścia Polski do strefy euro. Strategie nauczania: konstruktywizm.