Pieniądz - Notatki - Ekonomia, Notatki z Ekonomia

Pobierz Pieniądz - Notatki - Ekonomia i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!

Pieniądz to wszy stko, co jest powszechnie akceptowane, jako środek wymiany służący do dokony wania płatności za naby te dobra i usługi, oraz regulowania innych zobowiązań. Dobra służące za pieniądz powinny odznaczać się: - trwałością;

• łatwością przechowy wania i przenoszenia; - podziel-nością;
• ograniczoną podażą. O tym, ile potrzebuje pieniędzy, decydują trzy motywy: - Transakcyjny – wy nika z konieczności utrzy mania pieniądza na zakup dóbr i usług;
  • Przezornościowy – związany z koniecznością posiadania pewnej kwoty pieniędzy na nieprzewidziane, nagłe zdarzenia ;
• Spekulacyjny – związany jest z chęcią posiadania pewnej kwoty pieniędzy w celu zainwestowania jej i osiągnięcia korzy ści. Istota pieniądza : jest to, że jest on powszechnym ekwiwalentem wy rażającym wartość towarów cyrkuluj ący ch w obiegu. # jest bezwarunkowo akceptowany jako pośrednik w wymianie # niezależnie od jego wartości wewnę.,wy stępuje przymus przyjęcia go według wartościnominalnej #jest symbolem wartości towarów. Funkcje pieniąd.: * Jest środkiem płatniczym, za jego kontrahentów można dokony wać płatności za towary i usługi, przeprowadzać rozrachunki. Regulować długi, należności kontr kon trahentów lub skarbu państwa. *Jest środkiem, wy miany jako pośrednik uczestniczy w procesie kupna/sprzedaży ; ułatwia dokony wanie transakcji pomiędzy podmiotami ponieważ staje się uniwersalną płaszczy zną porozumienia osób z różny ch miejsc i kultur. Jednocześnie pieniądz pozwala uniknąć podwójne zbieżności potrzeb, która musi zachodzić wtedy gdy jednostki dokonują wymiany towar, za towar. *Pieniądz jest miernikiem wartości; *Gromadzenie bogactw inaczej tezaury zacja – polega na tym, że pieniądz wy korzy stany jest jako środek przechowy wania i pomnażania wartości; Funkcja pieniądza światowego, polega na tym, że pieniądz ma wszy stkie funkcje w wymianie między nar. Prawa obiegu pieniadza: Prawo Greshama-Kopernika (prawo wy pierania pieniądza lepszego z obiegu przez pieniądz gorszy ). Jeżeli w obiegu krążą dwa rodzaje pieniądza, to z czasem w obiegu pozostaną te o mniejszej wartości substancjonalnej w stosunku do nominalnej (gorsze). Prawo wypierania szybko ś ci przez mas ę i masy przez szybkość Ilościowe równanie pieniądza I.Fishera M ´ V = P ´ T gdzie: M – masa pieniądza, V – szy bkość obiegu pieniądza, P –średni poziom cen, T – ilość dóbr i usług będących przedmiotem transakcji w danym kraju. Masa pieniądza i jego szy bkość są do pewnego stopnia ubsty tucyjne. Prawo powrotnego obiegu pieniądza Doty czy pieniądza ży rowego (bankowego). P ieniądz wy emitowany z banku w postaci kredy tu, do tego banku wraca szerszy m strumieniem, powiększonym o odsetki. Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wy korzy stania czy nności bankowy ch obciążających ry zy kiem środki pieniężne pod ty tułem zwrotny m. Funkcje banku zwy kłego : 1)przyjmowanie wkładów pieniężnych płatny ch na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów, 2) prowadzenie inny ch rachunków bankowy ch, 3) udzielanie kredy tów, 4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowy ch oraz otwieranie i potwierdzanie akredy ty w,5) emitowanie bankowy ch papierów wartościowych, 6) przeprowadzanie bankowy ch rozliczeń pieniężny ch,7) wy kony wanie inny ch czy nności przewidziany ch wy łącznie dla banku w odrębny ch ustawach. Funkcje BC: *** Funkcja emisyjna – Wy łączna odpowiedzialność za emisję środków płatniczych w Polsce. (nie powinno by ć więcej niż 5 nominałów papierowy ch i 7 nominałów bilonu. Pełną swobodę w zakresie kształtowania swoich pieniędzy mają ty lko te kraje, które nie są w zakresie euro). Bank banków – bezpośredni i pośredni wpływ na polity kę finansową ty ch że banków. Odchodzi się od instrumentów bezpośrednich bo uderzają tak samo we wszy stkie banki zarówno dobre jak i gorsze. Natomiast instrumenty pośrednie wpły w wychodzi od banków komercyjny ch, które mają taka potrzebę np. wzięcia kredy tu, założenia lokaty itp. , jest to wpły w selekty wny bo nie doty czy wszy stkich banków w równy m stopniu _._ Funkcja banku państwa – obsługa bankowa budżetu państwa, samorządów skarbu państwa. Centralny rachunek budżetowy znajduje się w NBP , państwowe jednostki budżetowe, część zakładów budżetowy ch też ma rachunki w NBP. Obsługuje dług państwa np. emisja bonów skarbowy ch, obligacji skarbu państwa. Państwo w BC zapoży cza się. Zwrot środków budżetowy ch nie wy korzy stany ch następuje na centralny rachunek budżetu państwa _._ Funkcja edukacyjna – informowanie społeczeństwa o działalności BC, przekazy wanie wiedzy o gospodarce, ekonomii, bankowości np. przez Internet. Instrumenty Polit.pienięż.BC : -polity ka rezerw obowiązkowy ch (utrzy manie rezerw w gotowce i rezerw w banku centralnym ma na celu zapewnienie wy płacalności banków handlowych, ale nie ty lko. Relacja miedzy rezerwami banków handlowy ch a wkładami ich klientów ma ważne znaczenie w kształtowaniu ilości pieniądza w obiegu) ; -operacje otwartego ry nku (w krajach kapitalisty czny ch skarb państwa emituje papiery wartościowe, zaciągając w ten sposób kredy t u społeczeństwa kosztem kredy tu jest stopa oprocentowania walorów państwowy ch. Właścicielami walorów państwowy ch mogą być również banki. Dla nich jest to alternaty wny sposób lokaty akty wów w stosunku do ud zielany ch kredy tów Transakcjami kupna i sprzedaży państwowy ch papierów wartościowych zajmuje się bank centralny .); -polity ka zmian stopy redy skontowej (każdy bank handlowy ma prawo zaciągnąć poży czkę w banku centralnym. Zaciągnięcie poży czki polega na sprzedaży bankowi centralnemu weksli handlowy ch wy kupiony ch od klientów). Istotą gospodar ki ry nkowej jest forma działalności gospodarczej, w której producenci przekazują swoje produkty innym podmiotom w drodze ekwiwalentnej wymiany (aktów kupna i sprzedaży ). Istotą mechanizmu ry nkowego jest konkurencja, czy li proces, przy pomocy którego uczestniczący w ry nku, pragną realizować własne interesy , przedstawiają korzy stne oferty od innych, zarówno cenowo jak i jakościowo albo pod względem inny ch warunków. Kupujący konkurują z innymi.

Koszt alternatywny polega na konieczności dokony wania wy boru – zarówno przez ludzi, jak i przedsiębiorstwa oraz rządy - wiąże sie z kosztem utracony ch możliwości. Zaso by - rzeczy wy korzy sty wane do produkcji dóbr i usług. Ziemia - obszar powierzchni ziemi i wszy stko to co w naturze jest uży teczne w procesie produkcji. Praca - (siła robocza), każdy sposób, w jaki ludzka energia, fizy czna lub umy słowa, może by ć sensownie wy datkowana. Kapitał - wszelki wy nik procesu produkcyjnego, który przeznaczony jest do późniejszego wy korzy stania w procesie produkcyjny m Technologia - wiedza, jak zasoby mogą by ć łączone w produkty wny sposób. Rzadkość za sobów oznacza, że istniejące zasoby są niewy starczające do zaspokojenia istniejących potrzeb. Ludzie nie mogą mieć wszy stkiego, czego chcą przez cały czas. Problem wyboru eko n.: Zasoby > potrzeby ; Zapotrzebowanie > zdolności wy twórcze. Ograniczoność zasobów gospodarczy ch jest zjawiskiem uniwersalnym. Konsekwencja tego jest konieczność gospodarowania dobrami. Podmiot gospodarczy i jego cele – Podm.Gosp .to każda forma organizacji powodującej istnienie akty wnego uczestnika ry nku , podejmującego samodzielne decy zje , kierującego się własny m interesem i związanym z tym ry zy kiem_. Cele_ : stabilna i wy soka stopa wzrostu produktu społecznego, maksy malizacja zy sku, maksymalizacja saty sfakcji. Istota nadwyżki e kono micznej: Nadwy żka ekonomiczna jest źródłem akumulacji i wzrostu gospodarczego. Stanowi ważne źródło zasilania, powiększania zasobów gosp. I produkcji. Formy nadwyżki e kono m.: Z kapitału: zy sk, procent, dywidenda, czy nsz, marża. Z ziemi: renta (gruntowa, górnicza). Z pracy : płaca Nadwyżka ko nsumenta - różnica pomiędzy kwotą, jaką naby wca jest skłonny zapłacić za określoną ilość dobra, a kwotą jaką musi rzeczy wiście zapłacić; jest miarą korzy ści czerpanej z konsumpcji danej ilości dobra; stanowi jedną z kluczowy ch kategorii analizy w ekonomii dobroby tu. Zgodnie z prawem malejącej uży teczności krańcowej wraz ze zwięks zaniem się wielkości konsumpcji danego dobra, kolejne j ego jednostki powodują coraz mniejszy przy rost uży teczności dla konsumenta. Z tego powodu jest on skłonny płacić coraz mniej za kolejne jednostki dobra i będzie kupował dopóty , dopóki jego skłonność do zapłaty zrówna się z ry nkową ceną towaru. Różnica jego skłonności do zapłaty i ceny ry nkowej stanowi nadwy żkę konsumenta. Równowaga ko nsumenta - Jest najkorzy stniejszą (opty malną) sy tuacją, w jakiej może znaleźć się konsument, dokonujący wy boru dany ch dóbr. Mówiąc o sy tuacji opty malnej mamy oczy wiście na my śli korzy ści konsumenta - jest to więc najwy ższy z możliwy ch poziom zadowolenia. W modelu tym zakłada się racjonalne działanie konsumenta, to znaczy dążenie do jak najlepszego wy korzy stania dochodów. Alokacja zasobów - w planowaniu strategicznym , jest planem uży cia dostępny ch środków, w szczególności w blis kiej przy szłości po to aby osiągnąć kon kretne cele w dalekiej przy szłości. Jako dobry plan ma ona dwie części: podstawowa decy zja alokacji jest wy borem, które podmioty uwzględnić i finansować w planie (oraz wy sokość ich finansowania), a które nie: zasoby są rozlokowy wane do wy brany ch podmiotów; mechanizm konty ngentów, istnieją dwa rodzaje 1)priory tetowa ocena podmiotów wy kluczony ch z planu, pokazując tym samym, które z nich finansować gdy by pojawiły się dodatkowe zasoby 2)priory tetowa ocena niektórych podmiotów włączonych do planu, wskazując na to, które z nich powinny być poświęcone dla zmniejszenia zasobów zużywany ch jeżeli zajdzie taka potrzeba Alokacja - rozdział środków pomiędzy różne kon kurencyjne cele. Akumulacja to powiększanie dostępny ch zasobów kapitału i pracy w celu powiększenia produkcji i wy dajności pracy. Istotą rozwoju gospodarczego jest powiększanie zasobów kapitału i pracy. Proces akumulacji i podział produktu: * oszczędzanie, odkładanie części bieżącej nadwy żki powię kszanie istniejącego zasobu dóbr. Akumulacja>Konsumpcja sprzeczność o charakterze czasowym. Wzrost gospodarczy – zwiększanie się z o kresu na okres realnej wartości produkcji w gospodarce. Stopa wzrostu - wyrażona w procentach stopa przy rostu realnego PKB w pewnym okresie*. Rozwój gospodarczy to zwy kle zmiany jakościowe w życiu społeczno-gospodarczym kraju (np.: zmiany sposobu produkcji, organizacji pracy , zaspokojenia potrzeb). Rozwój oznacza długofalowe zmiany potencjału wy twórczego gospodarki, techniki, stru ktury produkcji i konsumpcji, stosunków społeczno-ekonomiczny ch oraz sy stemu funkcjonowania gospodarki. Celem rozwoju gospodarczego jest nie ty lko wzrost produ kcji, ale i coraz lepsze zaspokojenie potrzeb gospodarczy ch społeczeństwa. Rozwój gosp. nie może istnieć bez wzrostu, ale wzrost bez rozwoju obok, może. Mierniki wzrostu: 1) syntetyczne - sy ntety cznym miernikiem wzrostu gospodar. Jest tempo wzrostu PKB (i różny ch jego kategorii) przy padającego na 1 mieszkańca. Można tu podawać również wskaźniki ich dy namiki i stru ktury wy twarzania oraz podziału w układzie działowym, w przekroju regionalnym i skali całej gospodarki narodowej. 2) szczegółowe - Są to mierniki charaktery zujące wy brane dziedziny rozwoju społeczno-gospodarczego. Działalność inwestycyjną: stopa inwestycji, dy namika inwesty cji, struktura inwestycji, efekty inwestycji. Działalność innowacyjna: liczba wy nalazków, licencji, patentów. Rozwój społeczny : liczba lekarzy na 10 ty s. mieszkańców, liczba studentów na 10 ty s. mieszkańców, liczba abonamentów radia i telewizji na 100 gospodarstw domowy ch. 3) symptomatyczne - Dotyczą kilku wy brany ch dziedzin, który ch zmiany świadczą o ogólnym rozwoju społ.- gospodarczym. Przy kładowe mierniki symptomatyczne: liczba komputerów osobistych na 100 gospodarstw domowy ch, podłączonych do nowoczesnej sieci informacji naukowej, technicznej, ekonomicznej, prasowej, udział w produkcji światowej układów scalony ch i komputerów. Istota wzrostu gosp. jest: *wpły w na rozwój gospodarczy danego państwa ma fakt jakimi zasobami (ziemia, siła robocza, kapitał, dobra inwesty cyjne, technologia, talent przedsiębiorczości) dy sponuje państwo i jak potrafi je rozlokować. *INFLACJA –np. w krajach o wy sokiej stopie inflacji zawsze wy stępuje niskie tempo

wzrostu gospodarczego; BEZROBOCIE; INWESTYCJE- które zarówno wpły wają na zwiększenie DN, a również tworzą nowe miejsca pracy. Czynniki w zrostu i rozwoju __* Praca (w ujęciu ilościowym – podaż pracy , jak i jakościowy m – dy scy plina pracy , wy kształcenie, kwalifikacje moty wacja); *Zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość środowiska); *Kapitał – środ ki wy korzy sty wane w procesie produkcji: - kapitał rzeczowy (maszy ny , fabry ki, drogi); -kapitał finansowy ; - kapitał ludzki; *Technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość).Zależność pomiędzy czy nnikami wzrostu gospodarczego przedstawia funkcja produkcji: Q=A f(K,L,R) , gdzie: Q – produkcja; K – produkcy jne użycie kapitału; L – nakłady pracy ; R – nakłady zasobów naturalnych; A – poziom technologii w gospodarce; f – funkcja produkcji. Cz.bezpośrednie

1. Ilość pracy
2. Wy dajność pracy
3. Innowacyjność **Czynniki produkcji: *** Praca (siła robocza zaangażowana w proces produkcji) ; * Kapitał ( wartość, bogactwo, które służy jej pomnażaniu. Może wy stępować jako kapitał materialny , pieniężny , finansowy ); * Ziemia (areał powierzchni i wszy stko to co w naturze, co może by ć uży te do produkcji) Substytucja, w ekonomii zjawisko zastępowania w procesie produkcji lub konsumpcji jedny ch dóbr lub usług innymi, zaspokajającymi te same potrzeby (np. masło- margary na). Popyt (D) – jest to ilość naby wany ch dóbr w danym czasie i na danym ry nku, które s kłoni kupić naby wcy przy różny ch poziomach cen. Związek między ceną a ilością określa prawo popy tu. Mówi ono, że im wy ższa cena danego dobra tym mniejsze ilości są skłonni naby ć kupujący , ceteris pombus – pozostałe czy nniki ta kie same albo niezmienne. Im niższa cena, tym większe ilosci chcą naby wać kupujący ceteris poribus. Zapis za pomocą funkcji : QD=f (P) - popy t jest funkcją danego dobra. Q-wielkość, D-popy t, P-cena. Czy nniki popy towe: - ceny substy tutów ; - ceny dóbr komplementarny ch; - cena dóbr niezależny ch; - dochody pieniężne; - moda; - efekt demonstracji,efekt Veblena;

• reklama; - czy nniki demograficzne, np. liczba, relacje kobiet do mężczy zn; - preferencje; - czy nniki losowe na zapotrzebowanie dobra; - inne czy nniki zależące od działania rządu np. ulgi podatkowe, podatki. Ws kaźnik elastyczności cenowej popytu mierzy reakcję popy tu na zmianę ceny. Inaczej jest to względna (procentowa) zmiana popy tu do względnej (procentowej) zmiany ceny. EpD=D/D+p/p D - popy t, p – cena.(EpD=D2-D1/D1+p2-p1/p1). Podaż- to ilość dóbr, oferowana na ry nku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charaktery zujących sy tuację na ry nku. Interwencjonizm państwowy , polity ka akty wnego oddziały wania państwa na przebieg procesów gospodarczy ch. Przeciwieństwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy główne jego cele: ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny , a nawet korzy stny dla gospodarki, pobudzenie popy tu globalnego, którego niedostateczny poziom uznaje się za jedną z przy czy n wahań koniunkturalny ch oraz podniesienie tempa wzrostu gospodarczego. Narzędzia Inter.państw.: 1) podejmowanie przez państwo przedsięwzięć inwesty cyjny ch pozwalający ch zwiększy ć zatrudnienie bez wzrostu podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne); 2) dotacje do nierentowny ch przedsiębiorstw lub ich nacjonalizacja;

3. protekcjonizm w zakresie handlu zagranicznego;
4. polity ka monetarna; 5) polity ka fiskalna. Popytowe a podażowe mo dele wzrostu: PODAŻOWE M.W.: Nie istnieje tu problem niedostatecznego popy tu jako źródła niestabilności wzrostu. Czy nnikiem wzrostu gospodarczego jest wzrost zasobów kapitału oraz pracy. Analiza współzależności między TUP, wy dajnością pracy , kapitałochłonnością produkcji w warunkach pełnego zatrudnienia. Samoregulacja ry nku, neoklasy czna teoria produkcyjności czy nników produkcji. POPYTOWE M.W.: Oparte głównie o my śl Key nes’a i jego konty nuatorów. Niedostateczny popy t- główną przy czy ną zmian akty wności gospodarczej i tempa wzrostu gospodarki. Równowaga i wzrost mogą nie wy stępować przy pełnym wy korzy staniu czy nników produkcji. Brak automaty zmu w dostosowaniach (np. nieelasty czność cen i płac), konieczna ingerencja państwa w celu zdy namizowania popy tu. Struktura gospodar ki narodowej: struktura- to wzajemne związki między elementami pewnej całości. Działy gospodarki narodowej: przemy sł, rolnictwo, budownictwo, transport, łączność, handel, pozostałe usługi pry watne i publiczne. Przemy sł dzieli się na gałęzie i branże. Branże dzielą się na: zakłady produkcyjne, grupy towarowe, asortymenty. Zmiany strukturalne – przekształcenia układu składowy ch części sy stemu gospodarczego i związków pomiędzy tymi częściami. Czynniki zmian strukturalnych : Zmiany strukturalne są łącznym efektem wzajemnego oddziały wania wielu czy nników np.:_ postępu technicznego; _ handlu zagranicznego i współpracy między narodowej w zakresie produkcji;_ substy tucji czy nników produkcji i rodzajów działalności;_ zmian w krajowym popy cie finalnym. Kwestia działów surowcowych: Sektor surowcowy doty ka problem względnie niższej dy namiki rozwoju, w porównaniu do inny ch sektorów gospodarki. Przejawy kwestii sektora surowcowego: - względnie niski poziom wy dajności pracy ;

• dy spary tet dochodów; - nadwy żki produktów rolny ch (niskie ceny ) w krajach wy soko rozwinięty ch, niedobór ży wności i względnie wy sokie ceny w krajach słabo rozwinięty ch;
• noży ce cenowe;- poziom technicznego uzbrojenia pracy. Konkurencja wewnątrzgałęziowa Podstawa decy zji produkcyjny ch: relacja między ceną ry nkową a ceną produkcji (suma kosztu własnego i zy sku przeciętnego). Celem kon kurencji wewnątrzgałęziowej jest osiągnięcie zy sku nadzwyczajnego. Konkurencja miedzygałęziowa Celem kon kurencji między gałęziowej jest maksy malizacja stopy zy sku. Konkurencja - walka niezależny ch podmiotów ry nkowy ch o przestrzeń gospodarczą.

I prawo Gossena - uży teczność kolejny ch jednostek zuży wanego w określony m czasie dobra jest coraz mniejsza. Spadek uży teczności nie musi nastąpić od drugiej jednostki, ale wcześniej czy później ma miejsce spadek uży teczności kolejny ch konsumowany ch jednostek. II prawo Gossena max. Zadowolenie z konsumpcji dobra A i B konsument osiąga wtedy , gdy stosunek uży teczności krańcowych tych dóbr zrówna się z relacją ich cen. Uk(A) P(A) Uk(B) = P(B) Istota i cechy przedsiębiorstwa: Przedsiębiorstwo – element triady określającej strukturę podmiotowa gospodarki. Przedsiębiorstwo - podmiot prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celach komercyjny ch. Cechy przedsiębiorstwa: * Odrębność ekonomiczna (^Autonomia wewnętrzna – samodecy dowanie właściciela o rozdy sponowaniu zasobów, o celach i sposobach ich realizacji w firmie; ^Autonomia zewnętrzna – swoboda wy boru rodzaju działalności, segmentu ry nku nie dy ktowana decy zjami jakiegoś organu nadrzędnego). *Odrębność prawna(^ Zdolność do działań prawnych; ^Przy pisanie właścicielom skutków działań przedsiębiorstwa; ^Powiązania); *Odrębność techniczno-organizacyjna (-Wy odrębniona struktura organizacy jna; - Formy własności; -Sformalizowane programy produkcji). Wahania ko niunkt uralne - zmiany akty wności gosp. Wyrażające się w ekspansji bądź kurczeniu akty wności wokół lin ii trendu. MIKROEKONOMIA zajmuje się analizą zachowań podstawowy ch podmiotów gospodarczych (gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwo) oraz badaniem kategorii i prawidłowości składających się na mechanizm funkcjonowania tych podmiotów. MAKROEKONOMIA bada prawidłowości funkcjonowania i rozwoju wielkich agregatów gospodarczy ch w celu określenia warunków zrównoważonego wzrostu gospodarczego KONSUMPCJA – jest to część całkowitego dochodu przeznaczona na bieżące spoży cie; pozostała część dochodu która nie jest konsumowana staje się oszczędnościami. Konsumpcja autonomiczna – jest to poziom konsumpcji, który może być realizowany nawet wtedy , gdy dochód wy nosi 0 co oznacza, że wy korzy stuje się wówczas kredy t lub wcześniejsze oszczędności Czynniki określające wielkość konsumpcji: 1)wielkość dochodu 2) wielkość dochodu rozporządzalnego 3)dochód permanentny ( czy li w ciągu całego ży cia ) 4 )zamożność. Produkt narodowy netto , dochód narodowy , miernik efektów rocznej działalności gospodarki, obliczany poprzez odjęcie od produktu narodowego brutto wartości am orty zacji. PNN jest to ilość pieniędzy , jaką dy sponuje gospodarka na wy datki na dobra i usługi, po odłożeniu kwoty niezbędnej do odtworzenia zuży tego w ciągu roku kapitału trwałego i utrzymania na doty chczasowy m poziomie zasobu kapitału i rozmiarów produkcji. Z uwagi na trudności w ustaleniu rzeczy wistej wielkości amorty zacji (odpisy amorty zacyjne ustalane dla celów rachunku kos ztów nie odzwierciedlają rzeczy wistego zuży cia kapitału, jest to ty lko szacunek) w prakty ce częściej wy korzy sty wany jest produkt narodowy brutto. Produkt narodowy brutto , miernik efektów rocznej działalności gospodarki, obliczany przez powiększenie produktu krajowego brutto o wartość dochodów netto z ty tułu własności za granicą. Te ostatnie stanowią różnicę pomiędzy napły wem dochodów uzy skanych przez oby wateli danego kraju za granicą (głównie transfer zy sków z kapitałów zainwestowany ch za granicą, ale także dochody z pracy) a wy pły wem dochodów uzy skany ch przez cudzoziemców w danym kraju. Dodatnia wartość dochodów netto z ty tułu własności za granicą powiększa produkt krajowy brutto (PNB

PKB), ujemna - pomniejsza go (PNB < PKB). PNB jest miarą całkowity ch dochodów osiąganych w ciągu roku przez oby wateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez należące do nich czy nniki wy twórcze. PNB w ujęciu względnym (tempo wzrostu) jest miarą wzrostu gospodarczego. W przeliczeniu na 1 mieszkańca wy korzy stywany jest jako miara poziomu dobroby tu społeczeństwa. Stopa procentowa , wielkość mierzona procentowo wy rażonym stosunkiem kwoty , którą płaci się za uży tkowanie kapitału pieniężnego do wielkości tego kapitału, najczęściej ustalana na okres roku. Stopę procentową ustalają banki i o kreśla ona, jaką sumę należy zapłacić za udzieloną przez niego poży czkę lub jaką kwotę płaci bank klientowi za to, że przechowuje on swoje oszczędności w tym banku. Stopa procentowa w bankach komercyjny ch oscy luje wokół poziomu ustalonego przez bank centralny. Jeżeli stopa procentowa wzrasta, to maleje popy t na kredy ty , a wzrasta skłonność do oszczędzania i odwrotnie. Ustalanie przez bank centralny stopy procentowej jest jednym ze sposobów realizacji polity ki monetarnej kraju. Wzrost stopy procentowej powoduje, że pieniądz odpły wa z ry nku do banków, co oznacza, że podaż pieniądza maleje i zmniejsza się ry zy ko inflacji. Produkt Krajowy Brutto - pojęcie ekonomiczne, oznaczające jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowy ch. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wy tworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku). _PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe

• eksport - import + zmiana stanu zapasów_. Agregacja – polega na łączeniu dany ch ze szczebla mikroekonomicznego w jedną całość. Pozwala to uzy skać informacj ę o ks ztałtowaniu się zjawiska na szczeblu makroekonomicznym. Etaty zm oznacza zaangaŜowanie państwa w działalność gospodarczą poprzez ingerencj ę administracji lub/i przejmowanie przedsiębiorstw prywatny ch oraz zakładanie przedsiębiorstw państwowy ch. Polity ka w ramach takiego sy stemu to interwencjonizm. Leseferyzm To sy nonim liberalizm u gospodarczego. Jest to sy stem oparty na wolnej kon kurencji, dostosowujący się samoczy nnie do bodźców zewnętrznych i wewnętrznych. Lesefery stów cechuje wiara w automaty zm rozwoju ekonomicznego, w działanie samoczy nny ch mechanizmów prowadzących cały sy stem do równowagi.