Pieniądze i finanse, funkcje i rodzaje pieniądza i inne zagadnienia, Notatki z Bankowość i finanse

Pobierz Pieniądze i finanse, funkcje i rodzaje pieniądza i inne zagadnienia i więcej Notatki w PDF z Bankowość i finanse tylko na Docsity! WYKŁAD I: PIENIĄDZ I FINANSE def. Pieniądzem określa się wszystko co jest powszechnie akceptowane jako środek regulowania zobowiązań. Funkcje pieniądza: • miernik wartości – pieniądz jest wspólnym mianownikiem dla wyrażania wartości różnych dóbr i usług. Umożliwia wartościowanie i prowadzenie rachunkowości. • środek wymiany – zapłata za nabywane towary i usługi; współcześnie dominuje sprzedaż kredytowa i rozliczenia bezgotówkowe, a nie zapłata gotówką • środek płatniczy – pieniądz jako środek regulowania zobowiązań w formie rozliczeń pieniężnych bezgotówkowych lub gotówkowych • środek tezauryzacji (jako środek przechowywania wartości) – przechowywanie pieniędzy nie wymaga ponoszenia kosztów transformacji (zamiany pieniądza na inne towary, walory) ale oznacza to w zasadzie brak dochodu z przechowywanych pieniędzy, ponadto stała jest wielkość nominalnej wartości przechowywanej w pieniądzu (tym samym z uwagi np. na procesy inflacyjne pieniądz traci swoją wartość) Waluty międzynarodowe spełniają wymienione funkcje pieniądza w rozliczeniach międzynarodowych. Warunki, które powinna spełniać dana waluta aby uznać ją za walutę międzynarodową: • wysokie obroty handlu zagranicznego (towarowe zabezpieczenie waluty) • wysoki udział eminenta waluty międzynarodowej w międzynarodowych obrotach kapitałowych i pieniężnych (zdolność do udzielania kredytów zagranicznych, zakupu zagranicznych papierów wartościowych, dokonywania bezpośrednich inwestycji zagranicznych) • występowanie podaży netto waluty dla zagranicy (deficyt strukturalny bilansu płatniczego jest źródłem kreacji waluty międzynarodowej dla podmiotów zagranicznych) • ustabilizowanie wartości waluty (ustabilizowany poziom kursu walutowego i zachowanie w długim okresie względnie stałej siły nabywczej na rynku wewnętrznym umożliwia przechowywanie rezerw w danej walucie) • istnienie odpowiednich instytucji finansowych ułatwiających pełnienie przez pieniądz krajowy funkcji waluty międzynarodowej (system bankowy oraz rynek kapitałowy i pieniężny mają zapewniać dostęp do kapitału i podstawę transferów kapitałowych dla podmiotów zagranicznych) Euro Z dniem 01 stycznia 1999r. w UE została ustanowiona Unia Gospodarczo-Walutowa (UGW) i w jej ramach zaczął funkcjonować nowy pieniądz – Euro. O pozycji euro decyduje: • Stabilność siły nabywczej tej waluty, która jest powiązana z utrzymywaniem jak najmniejszej inflacji w krajach UGW. • Stabilność polityczna na obszarze UGW • Poziom rozwoju rynku finansowego Eurolandu (tzw. jednolitego rynku finansowego) Eurosystem W momencie wprowadzenia euro i zapoczątkowania jednolitej polityki pieniężnej na obszarze państw tworzących UGW powstał nowy ponadnarodowy system pieniężny zwany Eurosystemem. Na szczeblu najwyższym tego systemu funkcjonuje Europejski Bank Centralny (ECB) z siedzibą we Frankfurcie nad Menem. Ma on prawo wydawania zgody (uprawnień) na emisję banknotów. Państwa należące do Eurolandu nie mogą prowadzić własnej polityki pieniężnej. Europejski System Banków Centralnych Europejski Bank Centralny wraz z narodowymi bankami centralnymi tworzy Europejski system banków centralnych (ESCB) Do zadań ESCB należy prowadzenie jednolitej polityki pieniężnej i operacji walutowych, utrzymywanie rezerw walut państw członkowskich, wspieranie sprawnego funkcjonowania systemów płatniczych oraz nadzoru bankowego. Rodzaje pieniądza: • moneta- największym emitentem pieniędzy w starożytnym Rzymie była świątynia Junony Monety. • banknot- deponenci, którzy złożyli pieniądz w bankach otrzymywali za nie kwit będący zobowiązaniem bankiera do zwrotu pieniędzy wraz z odsetkami i kwity te miały różne formy, w tym między innymi formę not, stąd też pochodzi nazwa banknot • surogat- pieniądza to środek płatniczy kreowany poza bankiem emisyjnym zastępujący pieniądz (np. czek, weksel) • pieniądz gotówkowy- pieniądzem gotówkowym do I wojny światowej był pieniądz kruszcowy (w międzynarodowym systemie pieniądza złotego) a potem pieniądz papierowy (banknot) wymienialny na złoto (do 1971 r ostatnią walutą wymienialną na złoto był USD). Obecnie pieniądzem gotówkowym jest pieniądz papierowy (banknot lub bilet banku centralnego i bilon (tzw. pieniądz zdawkowy) • pieniądz bezgotówkowy (bankowy, żyrowy, ewidencyjny)- pozbawiony jest substancji materialnej tzn. nie posiada konkretnej postaci fizycznej i jest tylko obiektem ewidencji księgowej banków. Składnikiem zasobów pieniądza bezgotówkowego są depozyty na rachunkach bankowych w banku centralnym oraz w bankach komercyjnych (depozyty, wkłady a’vista i terminowe) • pieniądz elektroniczny, pieniądz plastikowy- pieniądz elektroniczny to określenie elektronicznej techniki rozliczeń w pieniądzu bezgotówkowym. Pieniądz plastikowy to forma płatności a konkretnie rozliczenia bezgotówkowe za pomocą kart płatniczych. Termin pieniądz elektroniczny i pieniądz plastikowy to określenie potoczne i nie są to formy pieniądza. Kryptowaluta (cyfrowa waluta) Współcześnie przez finanse rozumie się ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnością gospodarczą i społeczną człowieka. Finanse są ściśle związane z teorią ekonomii, gdyż zjawiska finansowe zawsze powstają w związku z tworzeniem dóbr i usług zaspokajających potrzeby ludzkie. Finanse to ogół zjawisk i procesów ekonomicznych związanych z gromadzeniem (tworzeniem) i wydatkowaniem (rozdysponowaniem) zasobów/środków pieniężnych przez podmioty gospodarujące. Sednem finansów są więc operacje zasobami pieniężnymi (gospodarka finansowa), dokonywane w określonym celu, z wykorzystaniem określonych metod i instrumentów (polityka finansowa), w oparciu o funkcjonujące zasady prowadzenia gospodarki finansowej przed podmioty gospodarujące (system finansowy, prawo finansowe) Finansowanie Finansowanie to sterowanie dziedziną środków płatniczych podmiotu w taki sposób aby był on wypłacalny. Finansowanie polega na dostarczaniu środków pieniężnych na pokrycie wydatków lub na wykonanie określonych zadań. Finansowanie wewnętrzne (własne) polega na zgromadzeniu środków przez podmiot gospodarujący z własnych źródeł finansowania. Finansowanie zewnętrzne (obce) polega na wyposażeniu podmiotu gospodarującego w środki zwrotne (kredytowane) lub bezzwrotne od innych podmiotów (dotowanie, darowizny) METODY FINANSOWANIA