Podmioty i zasady stosunków międzynarodowych, Egzaminy z Prawo międzynarodowe publiczne

Pobierz Podmioty i zasady stosunków międzynarodowych i więcej Egzaminy w PDF z Prawo międzynarodowe publiczne tylko na Docsity! Podmioty i zasady stosunków międzynarodowych Wprowadzenie Przeczytaj Animacja Sprawdź się Dla nauczyciela Bibliografia: Źródło: momo/kab, Dwa rosyjskie myśliwce naruszyły przestrzeń powietrzną Litwy. „Żądamy wyjaśnień”, dostępny w internecie: tvn24.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Źródło: Deklaracja zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współdziałania państw zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, dostępny w internecie: grocjusz.edu.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Źródło: Tadeusz Olszański, Arkadiusz Sarna, Agata Wierzbowska-Miazga, Konsekwencje aneksji Krymu, dostępny w internecie: osw.waw.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Źródło: Adam Payne, Atak hakerów na Stany Zjednoczone. Władze USA oskarżają Rosję, dostępny w internecie: businessinsider.com.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Źródło: Wojciech Ufel, Największy naród bez państwa. Kwesa kurdyjska w Turcji, [w:] Nacjonalizm. Historyczne i współczesne oblicza, red. Piotr Eckhardy, Macin Kaliński, Jacek Malczewski, Kraków 2012, s. 199–213. Źródło: Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia wstępne, dostępny w internecie: grocjusz.edu.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Źródło: Karta Narodów Zjednoczonych, dostępny w internecie: unic.un.org.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Źródło: Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 18.07.2021 r.]. Przeczytaj Zasady stosunków międzynarodowych Współpraca międzynarodowa i osiąganie ambitnych celów tej współpracy, w tym przede wszystkim utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, nie byłyby możliwe, gdyby państwa oraz inni uczestnicy stosunków międzynarodowych nie przestrzegali kilku zasad ustalonych w dziejach ludzkości. Zasady prawa międzynarodowego to normy szczególne ze względu na ich znaczenie, moc obowiązującą oraz tryb ich tworzenia i zmiany. Wśród źródeł prawa międzynarodowego, do których zaliczamy również umowy międzynarodowe i zwyczaj międzynarodowy, zasady prawa międzynarodowego zajmują miejsce szczególne, ponieważ uznaje się je za normy o charakterze bezwzględnie obowiązującym. Oznacza to, że podmioty prawa międzynarodowego zobowiązane są do ich przestrzegania bez względu na to, czy zobowiązania takiego dokonały w jakiejkolwiek umowie międzynarodowej, którą się związały. Mówiąc inaczej, zasady prawa międzynarodowego obowiązują te podmioty, np. państwa, nawet jeśli nie wyraziły one na to swojej zgody. Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości Art. 38 1. Trybunał, którego zadaniem jest orzekać na podstawie prawa międzynarodowego w sporach, które będą mu przekazane, będzie stosował: (…) c) zasady ogólne prawa, uznane przez narody cywilizowane; Źródło: Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 18.07.2021 r.]. “ Siedziba Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze. Poszukaj informacji na temat bieżących spraw, którymi zajmuje się ta instytucja. Źródło: Wouterjanss, licencja: CC BY-SA 3.0. Zasada dobrej wiary Zasada dobrej wiary odnosi się do intencji podmiotów prawa międzynarodowego i oznacza, że będą one podejmować działania – korzystać z praw lub realizować zobowiązania – z zamiarem osiągnięcia celu, dla którego prawa te i obowiązki zostały ustanowione, w przekonaniu, że pozostałe strony również dotrzymają swojej części umowy międzynarodowej. Z zasady tej wynika również powstrzymanie się od podejmowania działań, które mogłyby udaremnić takie cele. Jest to fundamentalna zasada prawa międzynarodowego, bez której jakakolwiek współpraca międzynarodowa nie byłaby możliwa. Zasada dotrzymywania umów Zasada dotrzymywania umów – pacta sunt servanda – to instytucja wywodząca się jeszcze z prawa rzymskiego. Wyraża się w tym, że podmiot, który w sposób ważny zawarł umowę, musi się z niej wywiązać. Zasada powstrzymania się od groźby użycia siły lub jej użycia Współcześnie zasada powstrzymania się od groźby użycia siły lub jej użycia wydaje się dużo bardziej naturalna niż dawniej. Jeszcze niewiele ponad stulecie temu wojnę traktowano powszechnie jako formę polityki zagranicznej państwa. Pierwsze próby wykluczenia wojny jako instrumentu polityki pojawiły się w dwudziestoleciu międzywojennym, a dopiero po drugiej wojnie światowej zasada powstrzymania się od groźby użycia siły lub jej użycia na trwałe wpisała się w kanon reguł, które powinny być przestrzegane we wzajemnych relacjach państw. Zasada integralności terytorialnej Zasada ta oznacza nienaruszalność całości terytorium państwa, utrzymanie suwerenności w jego dotychczasowych granicach geograficznych. Wzajemne poszanowanie integralności terytorialnej państw jest podstawą pokojowego współistnienia, trudno bowiem wyobrazić sobie, aby władze jakiegokolwiek państwa bezczynnie patrzyły na naruszanie jego granic lub próbę odłączania części terytorium. Państwo sprawuje bowiem swoją jurysdykcję na ściśle określonym terytorium i terytorium to powinno domyślnie pozostawać niezmienne. Zasada nienaruszalności granic Zasada nienaruszalności granic często wymieniana jest obok zasady integralności terytorialnej ze względu na związek zachodzący między nimi. O ile jednak zasada integralności dotyczy nienaruszalności terytorium, nienaruszalność granic oznacza, że ustalonych i uznanych granic państw nie wolno nawet przekraczać bez zgody odpowiednich władz państwowych, niezależnie od intencji, jaka temu towarzyszy, a więc nawet wtedy, gdy celem tym nie jest przejęcie kontroli nad częścią lub całością terytorium państwa. Zasada pokojowego załatwiania sporów Konflikty interesów między państwami są nieuniknione – choćby w związku z tym, że zasoby naturalne nie są nieograniczone i dostęp do nich musi wywoływać rywalizację. Wojna była w przeszłości bardzo często wybieranym sposobem rozwiązania takich sporów – dawała jednoznaczne rozstrzygnięcie, czyje interesy będą realizowane. Z czasem ludzkość coraz lepiej uświadamiała sobie niszczycielską siłę wojny i korzyści z rezygnacji z tej formy rozstrzygania sporów międzynarodowych. Dziś w znacznie większym stopniu wykorzystuje się metody pokojowe – m.in. negocjacje, mediacje, arbitraż – a państwa zobowiązują się w zawieranych umowach międzynarodowych, że w przypadku zaistnienia między nimi konfliktu interesów, z takich właśnie metod skorzystają. Zasada suwerenności Zasada suwerenności państwa obejmuje dwa aspekty. Suwerenność wewnętrzna, czyli całowładność, to wyłączna kompetencja państwa do podejmowania określonych działań na jego terytorium. Wyłączność suwerenności wewnętrznej oznacza, że organy władzy państwowej funkcjonującej na terytorium państwa są niezależne od innych państw czy podmiotów. Suwerenność zewnętrzna, samowładność, dotyczy niezależności państwa od Animacja Polecenie 1 Zapoznaj się z animacją i wykonaj ćwiczenia. Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DH0432Uxg Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Podmioty stosunków międzynarodowych. Ćwiczenie 1 Poszukaj informacji na temat specyficznych podmiotów prawa międzynarodowego i sporządź krótką notatkę na temat każdego z nich. Stolica Apostolska: Zakon Maltański: Unia Europejska: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża: Ćwiczenie 2 Poszukaj konkretnych przykładów organizacji międzynarodowej, narodu i strony walczącej jako podmiotów prawa międzynarodowego. Uzasadnij swój wybór, wskazując elementy podmiotowości prawnomiędzynarodowej, jakie znalazły zastosowanie w każdym z przypadków. organizacja międzynarodowa: naród: strona walcząca: Sprawdź się Pokaż ćwiczenia: 輸醙難 Ćwiczenie 1 Pogrupuj przykłady podmiotów prawa międzynarodowego i podmiotów stosunków międzynarodowych nieposiadających podmiotowości prawnomiędzynarodowej. Podmioty prawa międzynarodowego Podmioty stosunków międzynarodowych nieposiadające podmiotowości prawnomiędzynarodowej Tybetańczycy Palestyńczycy (Organizacja Wyzwolenia Palestyny) Coca-Cola Kościół rzymskokatolicki Unia Europejska Fundacja Rockefellera Amnesty Internaonal Republika Federalna Niemiec 輸 Ćwiczenie 4 Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie. Wojciech Ufel Największy naród bez państwa. Kwestia kurdyjska w Turcji Kurdowie to grupa etniczna niegdyś zamieszkująca region Imperium Osmańskiego zwany Kurdystanem. Jednak po I wojnie światowej oraz niepowodzeniu w ustanowieniu własnego państwa zostali rozdzieleni i w skutek tego żyją teraz w różnych państwach. Konkretna liczba Kurdów nie jest łatwa do ustalenia, a różne źródła podają odmienne wartości: (…) 7 milionów Kurdów może żyć w Turcji, 6 milionów w Iranie, 3 miliony w Iraku i 800 tys. w Syrii. (…) Najnowsze dane CIA The World Factbook wskazują na jeszcze większą ich liczbę: 18% w Turcji (ponad 14 milionów); 10% w Iranie (prawie 8 milionów); 15–20% w Iraku (4.5–6 milionów). Różne wyniki są spowodowane dynamicznym wzrostem liczby ludności kurdyjskiej, zmieniającą się identyfikacją etniczną oraz różnymi metodami stosowanymi przez badaczy. Dobitnie pokazuje to, jak trudno jest ustalić dokładną liczbę Kurdów na świecie. Niemniej jednak uprawnia nas to do uznania ich za największy naród bez państwa. Jak widać powyżej, Kurdowie zamieszkują głównie tereny czterech państw: Turcji, Iranu, Iraku oraz Syrii. Mniejsze skupiska tej ludności mieszkają również w wielu innych państwach Bliskiego Wschodu. Istnieje też liczna diaspora kurdyjska w Europie oraz w Stanach Zjednoczonych. Fakt życia w wielu krajach, a także struktura plemienna mocno wpływa na obecną sytuację Kurdów: “ 醙 „struktura plemienna odegrała podwójną rolę: hamowanie kształtowania się kurdyjskiej jedności przez utrzymywanie podziału wśród Kurdów oraz utrwalanie zwiększonego kurdyjskiego partykularyzmu względem Turków, Irańczyków czy Arabów (…) Zróżnicowane kurdyjskie dialekty zdominowały regiony (…) i aż do niedawna sub-etniczne tożsamości były silniejsze niż świadomość kurdyjska”. Co więcej, „grupy kurdyjskie zamieszkujące różne kraje doświadczyły zróżnicowanych procesów modernizacji, demokratyzacji i integracji kulturowej, zgodnie z tym, jakie doświadczenia modernizacyjne miały różne kraje świata”. W tym świetle uznanie Kurdów za homogeniczną grupę etniczną byłoby błędem. Można więc przypuszczać, iż kurdyjska świadomość wspólnotowa skonstruowana przeciw „innym”, to jest Turkom, Arabom itd., jest nietrwała i kryją się za nią liczne, znaczące różnice. Źródło: Wojciech Ufel, Największy naród bez państwa. Kwesa kurdyjska w Turcji, [w:] Nacjonalizm. Historyczne i współczesne oblicza, red. Piotr Eckhardy, Macin Kaliński, Jacek Malczewski, Kraków 2012, s. 199–213. Przedstaw jeden argument i jeden kontrargument w odniesieniu do tezy: „Sytuacja międzynarodowa Kurdów stanowi naruszenie zasady samostanowienia narodów”. Ćwiczenie 5 Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie. Adam Payne Atak hakerów na Stany Zjednoczone. Władze USA oskarżają Rosję Rosyjscy hakerzy są podejrzewani o przeprowadzenie niedawnego ataku na administrację USA. (…) Departamenty Skarbu oraz Handlu padły ofiarą „wysoce skompilowanych i przeprowadzonych na dużą skalę” działań hakerskich pochodzących z Rosji. Wyciek danych był na tyle poważny, że zajęła się nim Narodowa Rada Bezpieczeństwa, organ składający się z członków amerykańskiego gabinetu i doradców ds. bezpieczeństwa narodowego (…). Według trzech źródeł, znających kulisy sprawy, o działania przeciwko Stanom Zjednoczonym podejrzewa się Rosję. Pozostałe informacje wskazują, że ostatnie wydarzenia są elementem szeroko zakrojonej operacji, obejmującą m.in. niedawny atak na FireEye, amerykańskiego giganta z branży cyberbezpieczeństwa. Według prezesa Kevina Mandia schemat działań hakerów wskazuje na „kraj z dużym doświadczeniem w przeprowadzaniu takich akcji” nie określając jednakże, o które państwo chodzi (…). Na te doniesienia zareagowała rosyjska ambasada w USA, publikując w mediach społecznościowych oświadczenie zaprzeczające doniesieniom mediów i przedstawicieli sektora IT, krytykujące „próbę powiązania Federacji Rosyjskiej z atakami hakerskimi na administrację USA”. Źródło: Adam Payne, Atak hakerów na Stany Zjednoczone. Władze USA oskarżają Rosję, dostępny w internecie: businessinsider.com.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. “ Podaj zasadę prawa międzynarodowego, która została naruszona, zakładając, że potwierdzą się zarzuty stawiane przez amerykańskie władze. Uzasadnij swoją odpowiedź. 醙 (…) [Każdemu Państwu przysługuje] niepozbywalne prawo do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej w przypadku napaści zbrojnej któregokolwiek członka Narodów Zjednoczonych, zanim Rada Bezpieczeństwa nie podejmie niezbędnych zarządzeń w celu utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. (…) Źródło: Karta Narodów Zjednoczonych, dostępny w internecie: unic.un.org.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Rozstrzygnij, czy w świetle przytoczonych przepisów Karty Narodów Zjednoczonych brytyjska reakcja w sytuacji opisanej w tekście stanowiła naruszenie zasady zakazu użycia siły zbrojnej. Uzasadnij swoją odpowiedź. Ćwiczenie 8 Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie. Deklaracja zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współdziałania państw zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych Wszystkie państwa korzystają z suwerennej równości. Mają one równe prawa i obowiązki oraz są równymi członkami wspólnoty międzynarodowej, niezależnie od różnic gospodarczych, społecznych, politycznych lub innego rodzaju. W szczególności suwerenna równość obejmuje następujące składniki: (a) Państwa są równe pod względem prawnym, (b) Każde państwo korzysta z praw związanych z pełną suwerennością, (c) Każde państwo ma obowiązek szanowania osobowości innego państwa, (d) Integralność terytorialna i niepodległość polityczna państwa są nienaruszalne. (e) Każde państwo ma prawo swobodnie wybrać i rozwijać swój system polityczny, społeczny, gospodarczy i kulturalny, (f) Każde państwo ma obowiązek w pełni stosować się w dobrej wierze do swych międzynarodowych zobowiązań oraz współżyć w pokoju z innymi państwami. “ 難 Źródło: Deklaracja zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współdziałania państw zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, dostępny w internecie: grocjusz.edu.pl [dostęp 9.07.2021 r.]. Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. Stwierdzenie Prawda Fałsz Jednym z elementów składających się na suwerenną równość państw jest przestrzeganie zasady pacta sunt servanda. Konsekwencją zasady suwerennej równości państw jest całowładność - polityczna niepodległość państwa na arenie międzynarodowej. Fakt dysponowania przez każde państwo, bez względu na jego potencjał demograficzny, gospodarczy czy militarny, jednym głosem w Zgromadzeniu Ogólnym Narodów Zjednoczonych stanowi realizację zasady, o której mowa w przytoczonych przepisach.      