PODSTAWOWE POJĘCIA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO (II), Prezentacje z Administracja

Pobierz PODSTAWOWE POJĘCIA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO (II) i więcej Prezentacje w PDF z Administracja tylko na Docsity!

PODSTAWOWE POJĘCIA PRAWA

ADMINISTRACYJNEGO (II)

Maciej M. Sokołowski

WŁADZTWO ADMINISTRACYJNE

 Władztwo – możność przeprowadzenia zarządzenia w drodze przymusu państwowego przez organ państwa.

 Władztwo administracyjne ( imperium ) – uprawnienie organu administracji publicznej do jednostronnego kształtowania sytuacji prawnej podmiotu administrowanego poprzez wydawanie aktów prawnych oraz do stosowania przymusu w celu ich zrealizowania.

 Posiadanie władztwa oznacza że organ może stosować przymus, bez uprzedniego pozwolenia sądu.

WŁADZTWO ADMINISTRACYJNE

 używane w 3 podstawowych kontekstach dotyczących:

(i) analizy prawnej form działania administracji (jako cecha niektórych form działania administracji);

(ii) istoty stosunku administracyjno-prawnego (jako cecha tych stosunków)

(iii) pojęcia organu administracji publicznej (jako cecha organu administracyjnego)

WŁADZTWO ADMINISTRACYJNE

 Do władztwa administracyjnego należy:

 możność jednostronnego ukształtowania stanu prawnego podmiotu podporządkowanego w sposób wiążący, z domniemaniem legalności konkretyzacji prawa dokonywanej przez organ administracji (przestają wywoływać skutki prawne czynności organów dopiero po uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności).

 możność stosowania przymusu państwowego (tak fizyczny jak inne środki, jak np. groźba przymusu).

KARA ADMINISTRACYJNA

 Kara (administracyjna lub kryminalna).

 Cel – wyrządzenie dolegliwości z powodu niezastosowania się do nakazu lub zakazu, a późniejsze podporządkowanie się nie chroni przed karą → funkcja represyjna, stymulująca i prewencyjna.

 Nakładanie kar stanowi wymiar sprawiedliwości, więc odwołanie nie od organu wyższego, ale do sądu.

 Kary administracyjne wymierzane w ramach stosunku administracyjno-prawnego w związku z naruszeniem obowiązków administracyjnych.

KARA ADMINISTRACYJNA

 Kary administracyjne sensu stricto – o charakterze pieniężnym wynikające ze stosunków prawa materialnego;

 Kary porządkowe – wynikające ze stosunków procesowych (w ramach tzw. policji sesyjnej), cel – utrzymanie ładu i porządku podczas czynności procesowych;

 Kary dyscyplinarne – wynikające ze stosunków wewnętrznych administracji (wobec funkcjonariuszy administracji, użytkowników zakładów administracyjnych czy członków samorządów specjalnych).

WŁADZTWO ZAKŁADOWE

 Władztwo zakładowe – stosunki miedzy zakładem a użytkownikiem nie mają wyłącznie charakteru administracyjno-prawnego (też cywilnoprawny):

 W sferze cywilno-prawnej – dysponuje tzw. władztwem organizacyjnym (jak każda organizacja) – dla przestrzegania norm wewnętrznych przez członków, a podstawą ich obowiązywania jest uznanie ich za wiążące przez członków organizacji (najdotkliwsza kara – usunięcie z organizacji).

WŁADZTWO ZAKŁADOWE

 W sferze administracyjno-prawnej – wynika ono z upoważnienia organów zakładu do stanowienia abstrakcyjnych i konkretnych regulacji na podstawie i w ramach ustaw oraz do stosowania przymusu w celu ich wykonania  Osoby poddane władztwu – użytkownicy, tez inne osoby.  Tryb egzekwowania – specyficzny dla poszczególnych kategorii zakładów, a jego podstawą prawną są ustawy regulujące organizację i działanie danego typu zakładów, rozwinięte w aktach konstytuujących zakład oraz innych aktach wewnętrznych (statut, regulamin)  Granice władztwa zakładowego – wyznaczane przez cel zakładu i przez prawa użytkowników zakładu. → niektóre katalogi praw użytkowników (np. karty praw pacjenta) określają jedynie te prawa, które mają znaczenie zakład-użytkownik.

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

 Publiczne prawo podmiotowe – to wynikającą z prawa przedmiotowego możność określonego działania w stosunku do władzy publicznej, a gwarancją tej możności było prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego i obowiązek sądu uwzględnienia tej skargi w razie stwierdzenia naruszenia publicznego prawa podmiotowego

 Legitymacja do wniesienia skargi przysługiwała tylko posiadaczowi publicznego prawa podmiotowego (nie interes prawny czy faktyczny)

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

 3 sytuacje (tzw. triada Bernatzika) jednostki w stosunku do administracji:  Posiadanie interesu faktycznego – gdy w obecnej lub przyszłej sytuacji odniesie ona bezpośrednią korzyść na skutek działań lub zaniechań organu administracji. Interes faktyczny nie jest prawnie chroniony i dopuszczalne jest jego nieuwzględnienie, co może jednak skutkować w sferze społecznej i politycznej.  Interes prawny jest kwalifikowanym interesem faktycznym – organ jest zobowiązany przez prawo do rozpatrzenia go i uwzględnienia w miarę możliwości. Odmowa uwzględnienia jest dopuszczalna, pod warunkiem wskazania okoliczności uzasadniające odmowę.  Publiczne prawo podmiotowe – organ jest zobowiązany do postąpienia zgodnie z jego treścią, a w razie naruszenia tego prawa obywatel ma prawo wnieść skargę do sądu. Możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego stanowiła w przeszłości istotę publicznego prawa podmiotowego.

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

 Współcześnie – znów przedmiot zainteresowania, ale nie ma znaczenia praktycznego ze względu na oparcie instytucji strony postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego na pojęciu interesu prawnego

 Publiczne prawo podmiotowe – jest sytuacją obywatela ukształtowaną przez normę prawa administracyjnego, w której obywatel ten może skutecznie domagać się czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś uczynić realizując swój indywidualny interes

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

 Możność domagania się czegoś od państwa (istota publicznego prawa podmiotowego) – polega na tym, że treść stosunku prawnego zawiązanego między jednostką a organem administracji publicznej jest z góry ukształtowana przez prawo, a ponadto jednostka posiada określone uprawnienie wobec administracji.  Celem postępowania administracyjnego jest jedynie skonkretyzowanie warunków realizacji prawa podmiotowego (zaspokojenie roszczenia) wypływającego z istniejącego wcześniej prawa podmiotowego.  Różnica między publicznym prawem podmiotowym a interesem prawnym to stopień ukształtowania sytuacji prawnej jednostki przez normę prawa – ppp powinno być na tyle skonkretyzowane, aby jego dochodzenie było możliwe w drodze zindywidualizowanego środka prawnego → jednoznaczne rozdzielenie to kwestia sporna.

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

 Przejawem ppp są uprawnienia podmiotu administrowanego, a nie obowiązki podmiotu administrowanego, a ewentualne obowiązki podmiotu administrowanego nie są treścią tego prawa, ale jego konsekwencją.  2 rodzaje ppp:  negatywne prawa podmiotowe – możność żądania od administracji nie ingerowania w sprawy objęte treścią tego prawa;  pozytywne prawa podmiotowe – możność żądania od administracji przyznania określonych praw lub podjęcia wskazanych czynności.–odejście od XIX-wiecznej koncepcji:  neguje się/pomniejsza znaczenie prawa do uruchomienia aparatu sądowego w celu obrony ppp;  nie tylko materialnoprawny charakteru ppp → też tworzenie kategorii

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

 Proceduralnych (formalnych) ppp → możności spowodowania przez jednostkę wszczęcia postępowania administracyjnego i doprowadzenia w ten sposób do wydania aktu administracyjnego, bez przesądzenia o jego treści  Wątpliwości gdyż możność żądania wszczęcia postępowania administracyjnego oraz udział w nim mieszczą się w ramach ochrony interesu prawnego, a nie są jednym z rodzajów ppp.  ppp a prawa człowieka – prawa człowieka mają publiczny charakter, ale mogą też odnosić się do sfery prywatnej (szersza kategoria); prawa człowieka przysługują tylko jednostkom i ich zrzeszeniom, a ppp wszystkim podmiotom administrowanym (węższa kategoria).  Niektóre prawa człowieka nie wiążą się z istnieniem roszczenia, a ppp jest nierozerwalnie związane z prawem skargi.