Pobierz Podstawowe zagadnienia z bankowości - Notatki - Bankowość i więcej Notatki w PDF z Bankowość i finanse tylko na Docsity! Bankowość - podstawowe zagadnienia 1. Rola banków w gospodarce narodowej udział w kreacji pieniądza (następuje przez Bank centralny jak i banki komercyjne. Emisja pieniądza w gospodarce polega na jego wprowadzeniu i wycofaniu z obiegu przez Bank Centralny jak i banki komercyjne) udział w społecznym podziale pracy (polega na przejmowaniu przez banki o rozwiniętym podziale pracy szeregu czynności finansowych od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Banki przyjmują wkłady i udzielają kredytów co sprawia że przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe nie muszą same szukać kredytobiorcy czy kredytodawcy. Banki przejmują także szereg czynności w zakresie obrotu płatniczego i obrotu papierami wartościowymi) dokonywanie alokacji i transformacji środków 2. Funkcja Banku jako pośrednik finansowy Pierwszymi pośrednikami byli bankierzy jako jednostkowi kupcy następnie stali się właścicielami większych przedsiębiorstw a więc banków które wykonywały te same oraz inne dodatkowe operacje finansowe.Pośrednicy finansowi to podmioty których działalność ułatwia zawieranie transakcji finansowych między jednostkami posiadającymi a jednostkami potrzebującymi środków pieniężnych. Jako pośrednicy finansowi banki pełnią funkcję: funkcja transakcyjna (polegająca na przyjmowaniu i udostępnianiu środków pieniężnych przez banki to one pośredniczą miedzy posiadającymi kapitał (oszczędzającymi) a potrzebującymi środków pieniężnych czyli miedzy tymi którzy gromadzą oszczędności a tymi którzy inwestują) funkcja transformacyjna (bank doprowadza do zrównoważenia różniących się struktur podaży i popytu kapitału. Zmienia ilościowo-jakościowe cechy kapitału (rozmiary, ryzyko, terminy płatności).W bankach następuje proces przetwarzania inaczej transformowania a więc przekształcenie drobnych oszczędności w wielkie inwestycje) 3. Bank jako Instytucja zaufania publicznego Dysponowanie przez banki środkami finansowymi przyjętymi od klientów oraz znaczenie banków w sprawnym funkcjonowaniu gospodarki powoduje że nadaje im się cechę instytucji zaufania publicznego co powoduje że banki traktowane są jako jednostki świadczące usługi publiczne a nie jak zwykłe podmioty gospodarcze. Bank nadzoruje problemy rozliczeń i ryzyka bankowego, chroni przed przestępstwami i kryzysami finansowymi tak więc korzystanie z takich i podobnych usług wiąże się z zaufaniem do niego i jedynie klienci darzący bank zaufaniem są w stanie powierzyć mu swoje pieniądze. Zaufanie wiąże się również z postrzaganiem banków jako instytucji pod specjalnym nadzorem państwa które poprzez system prawa reguluje podstawowe zasady ich działania. Na kształtowanie tego wizerunku ma również wpływ prawo bankowe które reguluje system licencjonowania i prowadzenia działalności bankowej a także system nakazów, zakazów i norm które gwarantują wypłacalność banków. 4. System bankowy i czynniki wpływające na jego kształtowanie System bankowy obejmuje ogół jednostek które zajmują się działalnością bankową w kraju jak i cele, reguły i procedury według których jest ona wykonywana. To całokształt instytucji bankowych oraz normy określające wzajemne powiązania i stosunki banku z otoczeniem Funkcje systemu bankowego: stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich inwestowania, zapewnienie możliwości dokonywania płatności między podmiotami gospodarczymi, transferu w czasie i ponad granicami, zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania rynkiem bankowym, zapewnienie informacji cenowej o produktach bankowych, stworzenie warunków do transformacji środków pieniężnych i ich inwestowania w czasie zarówno co do wielkości jak i ryzyka Czynniki wpływające na kształtowanie Systemu Bankowego: porządek społeczny i ekonomiczny struktura i wielkość popytu na usługi bankowe regulacje prawne działań bankowych skłonność banków do innowacji Czynniki te są ze sobą ściśle powiązane i należy je rozpatrywać we wzajemnym związku. W ujęciu funkcjonalnym - rozwój systemu bankowego jest następstwem rozwoju gospodarki rynkowej , bowiem to rynek kształtuje system spontanicznie poprzez wpływ zmian na rynku ,bez ingerencji państwa.5. Dwupoziomowość systemu bankowego W procesie historycznego rozwoju szczególnie we współczesnej gospodarce pieniężno-rynkowej nastąpiło ukształtowanie dwupoziomowego systemu bankowego. W systemie tym pierwszy poziom stanowi Bank Centralny drugi poziom to ogół banków komercyjnych. Dwupoziomowość Systemu Bankowego jest rezultatem długotrwałej ewolucji. Na kształtowanie systemów bankowych wpłynęło również oddzielnie banków depozytowo-kredytowych od działalności na rynkach kapitałowych czyli w dziedzinie emisji i obrotu papierami wartościowymi a wiec bankowości inwestycyjnej. 6. Konkurencja na rynku usług bankowych Teoria konkurencji doskonałej im więcej jest banków oraz im bardziej rozproszeni są ich klienci tym rynek bardziej zbliża się do ideału wolnej konkurencji. W realiach współczesnej gospodarki została ona zastąpiona teorią konkurencji zdolnej do działania decydenci nie poszukują najlepszych rozwiązań, tylko rozwiązań ich satysfakcjonujących. Nie ilość banków, a jakość ich działania decyduje o warunkach konkurencji, a więc nie jest tak ważna konkurencja cenowa. 10. Banki Hipoteczne zadania Banki hipoteczne są szczególnymi rodzajami banków. Tworzenie i działalność tych banków opiera się przede wszystkim na ustawie z dnia 29 VIII 1997r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Banki hipoteczne mogą wykonywać tylko czynności określone w ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Banki hipoteczne podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Bankowego, która określa zasady wyposażania banków hipotecznych w kapitał założycielski.Czynności dokonywane przez te banki udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką ( hipoteka może obciążać prawo własności nieruchomości lub użytkowanie wieczyste. W tym przypadku bank w razie niespłacenia kredytu przez dłużnika, będzie mógł dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami dłużnika. W kwestii hipoteki regulację zawiera kodeks cywilny może zarządać zastrzeżenia pierwszeństwa ustanowionej na rzecz banku hipoteki, przed innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi (np. zastaw, użytkowanie) ustanowionymi na nieruchomości i wpisanymi do księgi wieczystej. Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych nie formułuje ogólnych zasad dotyczących interesu klienta tego banku, jednakże całokształt regulacji zapewnia silną ochronę przede wszystkim interesom banku. Potwierdza to również sposób ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, dokonywane z zachowaniem należytej staranności i ostrożności 11. Bank Centralny i jego funkcje Bank centralny realizuje w gospodarce narodowej szereg istotnych zadań związanych z obiegiem pieniężnym i zaopatrzeniem gospodarki w kredyt. Jest przede wszystkim odpowiedzialny za dopływ do gospodarki pieniądza gotówkowego i kreację przez banki komercyjne pieniądza kredytowego. Oprócz tego stwarza warunki do sprawnego przebiegu rozliczeń pieniężnych dokonywanych za pośrednictwem banków. Wykonując swoje podstawowe zadania w zakresie polityki pieniężnej bank centralny kieruje się postawionymi przed nim celami. We współczesnych rozwiniętych gospodarkach rynkowych takim niekwestionowanym celem długoterminowej polityki banku centralnego jest stabilność pieniądza. Funkcje Banku Centralnego: emisyjna (emisja znaków pieniężnych (banknotów i monet) oraz centralnego pieniądza rezerwowego. Bank Centralny jest odpowiedzialny za organizację obiegu pieniężnego i regulację podaży pieniądza) banku banków 1.organizowanie i współuczestniczenie w systemie rozliczeń pieniężnych poprzez określenie form i zasad rozliczeń a także prowadzenie rachunków 2.udzielanie kredytów bankom komercyjnym w przypadku wystąpienia niedoborów płynności oraz wyczerpania się innych źródeł pozyskiwania funduszy 3.regulowanie płynności sektora bankowego i potencjału kredytowego banków poprzez wykorzystywanie instrumentów polityki pieniężno- kredytowej 4.nadzorowanie banków komercyjnych poprzez udzielenie licencji na prowadzenie działalności bankowej oraz monitorowanie ich działalności w zakresie przestrzegania obowiązujących przepisów prawnych banku państwa 1.sterowanie polityką pieniężną w kraju co powoduje stabilność cen i umacnianie pieniądza narodowego 2.prowadzenie rachunków jednostek budżetowych i bieżąca obsługa budżetu 3.obsługa emisji papierów wartościowych emitowanych przez rząd 4.utrzymanie i zarządzanie rezerwami dewizowymi kraju oraz kształtowanie kursu walutowego i polityki dewizowej państwa 12.Stopy procentowe banku centralnego i refinansowanie banków komercyjnychStopy procentowe banku centralnego są instrumentem polityki pieniężnej o charakterze jakościowym i pośrednim, ponieważ banki samodzielnie kształtują wysokość oprocentowania depozytów i kredytów. Stopa procentowa jest ceną za pożyczenie funduszy i określana jest w % zwykle w stosunku rocznym. Stopy Procentowe w gospodarce ustalone przez Bank Centralny: stopa redyskontowa (określa wielkość oprocentowania kredytu redyskontowego) stopa lombardowa (określa wielkość oprocentowania kredytu lombardowego) stopa depozytowa (określa wielkość oprocentowania depozytów oferowaną przez banko centralny bankom komercyjnym) stopa referencyjna (sygnalizuje kierunki bieżącej polityki pieniężnej banku centralnego, wykorzystuje się ją do wyznaczania poziomu oprocentowania krótkoterminowych operacji otwartego rynku) Refinansowanie banków komercyjnych (polega na udzielaniu przez bank centralny kredytów przy tym pełni on funkcje określaną terminem kredytodawcy ostatniej instancji. Zadaniem refinansowania jest zapewnienie płynności bankom komercyjnym w sytuacji jej niespodziewanego zachwiania. Banki komercyjne mogą refinansować się alternatywnie bądź w banku centralnym lub na międzybankowym rynku pieniężnym. Formy refinansowania: kredyt lombardowy (udzielany pod zastaw np. weksle przedsiębiorstw papierów wartościowych głównie skarbowych, duża elastyczność z tego względu iż można go w każdym czasie zaciągnąć oraz spłacić , jest droższy od kredytu redyskontowego) kredyt redyskontowy (forma zasilania finansowego przez bank centralny banków komercyjnych związana z obiegiem weksla w gospodarce) 13.Rezerwy obowiązkowe jako instrument Banku centralnego Jeden z instrumentów polityki pieniężnej, który ma charakter ilościowy. Celem tworzenia rezerw obowiązkowych jest regulacja ilości pieniądza kreowanego przez banki komercyjne poprzez kształtowanie potencjału kredytowego banków jak również dodatkowe zabezpieczenie ich płynności.Rezerwa obowiązkowa to część środków przyjętych od klienta jako depozyty, które banki utrzymują na rachunku w banku centralnym. Rezerwy banków a przyjęte depozyty to wskaźnik rezerw obowiązkowych który wyrażony jest w % Bank centralny zmieniając poziom tego wskażnika reguluje wysokość rezerw obowiązkowych czyli ilość pieniądza w obiegu. Podwyższenie tego wskaźnika zmusza banki komercyjne do utrzymywania większej części środków na rachunku w banku centralnym. Środki te nie mogą być wykorzystane na udzielanie kredytów przez banki.Obniżenie wskaźnika rezerw prowadzi do zmniejszenia zamrożonych środków na rachunku rezerwy obowiązkowej w banku centralnym co wpływa na przeznaczenie większych kwot na działalność kredytową i tym samym przyczynia się do ożywienia gospodarki. 14. Operacje otwartego rynku jako instrument banku centralnego To zespół transakcji kupna i sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych między bankiem centralnym a bankami komercyjnymi mające na celu kształtowanie płynności finansowej banków Przedmiotem transakcji mogą być papiery emitowane przez różne podmioty o terminie zwrotu do 1 roku. W innych krajach takim papierem są bony skarbowe (weksle skarbowe) które Skarb Państwa emituje w celu pokrycia deficytu budżetowego.Bank Centralny kupując i sprzedając bony skarbowe na rynku pieniężnym przyczynia się do regulowania płynności banków komercyjnych jak również do kształtowania ich działalności kredytowej.Operacje otwartego rynku : operacje bezwarunkowe (bank centralny kupuje outright purchase lub sprzedaje outright sale papiery wartościowe. Strony które uczestniczą w tych transakcjach nie zobowiązują się do późniejszej odsprzedaży lub odkupienia papierów które stanowią przedmiot transakcji. Sygnalizują rynkowi kierunek zmian polityki pieniężnej) operacje warunkowe (zakup lub sprzedaż papierów wartościowych przez bank centralny pod warunkiem ich późniejszej odsprzedaży w określonym terminie i po określonej cenie. Różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży odpowiada oprocentowaniu) Operacje otwartego rynku wywierają wpływ na poziom stopy procentowej. Oferowana przez bank centralny stopa procentowa przy kupnie lub Prezes NBP (przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje NBP na zewnątrz. Jest przełożonym wszystkich pracowników NBP) Rada Polityki Pieniężnej (ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i posiada szeroki zakres uprawnień. Rada składa się z 9 członków powoływanych w różnej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat. Prezes Narodowego Banku Polskiego jest z urzędu członkiem Rady i jej przewodniczy. Rada ustala wysokość stóp procentowych NBP, ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej, ustala zasady otwartego rynku, zatwierdza plan finansowy NBP) Zarząd NBP (kieruje działalnością oraz realizuje uchwały Rady i podejmuje uchwały w sprawach nie zastrzeżonych do kompetencji innych organów) 22. Organizacja i zadania nadzoru bankowego w PolsceNadzór bankowy określany jest jako urząd , w ramach którego grupa ludzi wyposażona przez prawo w odpowiednie kompetencje ogranicza i dozoruje działalność podległych mu banków. Nadzór bankowy dąży do : zapewnienia bezpieczeństwa systemu bankowego w drodze licencjonowania działalności bankowej, tworzenia regulacji ostrożnościowych i systemów wczesnego ostrzegania oraz dokonywania inspekcji przestrzegania przez banki obowiązujących przepisów i zasad dobrej praktyki bankowej przestrzegania warunków równej konkurencji Zadania Nadzoru Bankowego: przygotowywanie regulacji ostrożnościowych które mają na celu zapewnienie przestrzegania reguł rozważnego gospodarowania przez banki gromadzenie informacji oraz sporządzenie analiz dotyczących sektora bankowego przeprowadzenie inspekcji i kontroli w bankach w celu ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy oddziaływanie na bank w celu uniknięcia ewentualnej upadłości banku 23. SKOK cele i podstawowe usługiSKOK to grupa ludzi złączona wspólną więzią poprzez miejsce pracy lub przynależność do tego samego stowarzyszenia społecznego bądź zawodowego, którzy wspólnie oszczędzają i pożyczają sobie pieniądze. SKOK-i są spółdzielniami działającymi na podstawie Ustawy o Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo-Kredytowych i Ustawy Prawo Spółdzielcze. Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe są wyjątkową wspólnotą samopomocową działającą na rynku usług finansowych. SKOK-i to organizacje ludzi a nie kapitału. Działają dla dobra swoich członków, nie dla zysku. Celem działalności Kasy Krajowej jest zapewnienie stabilności finansowej zrzeszonym w niej Spółdzielczym Kasom Oszczędnościowo - Kredytowym oraz sprawowanie nad nimi nadzoru dla zapewnienia bezpieczeństwa zgromadzonych w nich oszczędności oraz zgodności działalności Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo - Kredytowych z przepisami ustawy. Dla realizacji tego celu Kasa Krajowa: reprezentuje interesy Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo - Kredytowych przed organami administracji państwowej, organami samorządu terytorialnego oraz przed organizacjami krajowymi i zagranicznymi, wyraża opinie o projektach aktów prawnych dotyczących Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo- Kredytowych, zapewnia Spółdzielczym Kasom Oszczędnościowo- Kredytowym doradztwo prawne, organizacyjne i finansowe, organizuje szkolenia i prowadzi działalność wydawniczą związaną z działalnością Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo- Kredytowych, opracowuje jednolite procedury świadczenia usług i prowadzenia dokumentacji oraz systemy informatyczne, przyjmuje lokaty, udziela pożyczek, kredytów i poręczeń Spółdzielczym Kasom Oszczędnościowo-Kredytowym, przeprowadza lustrację Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych, realizuje inne zadania, wynikające z potrzeb rozwoju ruchu Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych, obejmuje udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, spółdzielniach, towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych, akcje w spółkach akcyjnych oraz certyfikaty inwestycyjne lub jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnychUstawowe czynności SKOK : gromadzą środki pieniężne od swoich członków udzielają im pożyczek i kredytów przeprowadzają na ich zlecenie rozliczenia finansowe pośredniczą przy zawieraniu umów ubezpieczenia na zasadach określonych w ustawie o działalności ubezpieczeniowej 24. Bankowość Uniwersalna usługi Bankowość uniwersalna to usługowa działalność banków w dowolnym obszarze obrotu kredytowego i papierów wartościowych, która ma umożliwić optymalne zaspokojenie gospodarki w środki finansowe. Podstawowe usługi : przyjmowanie wkładów pieniężnych prowadzenie innych rachunków bankowych udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowych emitowanie bankowych papierów wartościowych przeprowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego operacje czekowe i wekslowe wydawanie kart płatniczych terminowe operacje finansowe wykonywanie czynności obrotu dewizowego udzielanie i potwierdzenia poręczeń nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych 25. Bankowość Inwestycyjna usługi Bankami inwestycyjnymi mogą być instytucje kredytowe lub finansowe a w dyrektywach UE określane jako firmy inwestycyjne które świadczą pełny zakres usług związanych z papierami wartościowymi. Podstawowe usługi to: usługi brokerskie usługi doradztwa inwestycyjnego zarządzanie aktywami i funduszami doradztwo finansowe usługi na rynku fuzji i przejęć inżynieria finansowa w tym projektowanie i handel finansowymi instrumentami pochodnymi usługi organizacji finansowania na rynku krótkoterminowych papierów dłużnych oraz finansowania średnio- i długoterminowych26. Bankomaty jako elektroniczne kanały dostępu do usług bankowychZestaw zawiera :komputer, ekran dotykowy, drukarkę oraz czytnik kart magnetycznych. Urządzenia te spełniają funkcje informacyjne i płatnicze. Do korzystania z tych usług niezbędne jest wydanie klientowi przez bank karty płatniczej bądź bankomatowej oraz kodu identyfikacyjnego (PIN). Najpopularniejsze są bankomaty typy ATM które oprócz wypłat gotówkowych umożliwiają dostęp do salda rachunku, dokonywanie przelewów jak również przyjmują gotówkę w depozyt, udostępniają informacje i ogłoszenia banku. Występują dwa typy bankomatów: 1.pracujące w trybie off-line (nie mają pełnego bezpośredniego połączenia z systemem informatycznym banku) 2. bankomaty on-line (bezpośrednio połączone z bankowym systemem informatycznym za pośrednictwem sieci. Umożliwiają wypłatę gotówki do wysokości salda bez limitowania)Liczba bankomatów w Polsce dynamiczne wzrastała, gdyż z 523 w 1996 wzrosła do 6.941 na koniec 2002. Na I miejscu znajduje się bank detaliczny PKO BP który jest właścicielem 1.700 urządzeń. 27. Home Banking jako elektroniczne kanały dostępu do usług bankowych To system elektronicznego porozumiewania się klientów z bankiem który umożliwia dokonywanie operacji bankowych przy użycia osobistego komputera połączonego z bankiem linią telefoniczną i modemem. Z tego systemu mogą korzystać klienci instytucjonalni jak i indywidualni.Usługa ta umożliwia klientom stały wgląd w dane własnego rachunku bankowego, pozwala na monitorowanie stanu środków jak również sterowanie płynnością oraz umożliwia przeprowadzanie operacji, głównie zleceń płatniczych oraz lokat terminowych a także korzystanie z informacji bankowych. Home banking ułatwia przedsiębiorstwom gospodarowanie zasobami finansowymi bez konieczności składania wizyt w banku. W sektorze obsługi klientów instytucjonalnych banki oferują systemy własne lub adaptują uniwersalne, stworzone w tym celu programy. Najczęściej stosowany system to MultiCash który można konfigurować w dowolny sposób zależnie od wymagań konkretnego przedsiębiorstwa. W ramach tego systemu dostępne są trzy moduły aplikacyjne: zarządzanie gotówką, płatności krajowe i zagraniczne.28. Bankowość telefoniczna (phone banking) Oznacza używanie telefonu jako kanału dostępu. Usługa ta realizowana jest jako: call center (centrum elektronicznej obsługi, zlecenia przyjmują i wykonują zatrudnieni operatorzy) bankofon (automatyczna obsługa telefonów klienta, klient korzysta z klawiatury telefonu wybierając kolejne opcje)Za pośrednictwem telefonu banki świadczą usługi o charakterze pieniężny.Rodzaje operacji bankowych: pasywne (pozyskiwanie środków pieniężnych przez banki mające charakter zobowiązaniowy. Do tej grupy operacji zalicza się: gromadzenie depozytów, emitowanie własnych papierów wartościowych) aktywne (wykorzystanie zgromadzonych środków pieniężnych przez bank mający charakter wierzytelnościowy. Do operacji aktywnych zaliczyć można: udzielanie kredytów i pożyczek, zakup na własny rachunek papierów wartościowych, banki wykorzystują środki pieniężne powierzone przez klientów) operacje pośredniczące (realizacje przez banki zleceń klientów na ich koszt i ryzyko. Należą do nich takie operacje jak: prowadzenie rachunków bankowych, przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych, zakup i sprzedaż papierów wartościowych na zlecenie klienta oraz inne operacje zlecone przez klienta) inne operacje (czynności bankowe i usługi dla klientów takie jak: przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych, udostępnianie skrytek sejfowych oraz świadczenie usług konsultacyjno- doradczych, wydawanie i wykup pieniądza elektronicznego) 34. Umowa rachunku bankowego Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku na czas oznaczony lub nieoznaczony do przechowywania jego środków pieniężnych oraz przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Bank zobowiązuje się do przyjmowania i przechowywania środków pieniężnych posiadacza oraz realizacji jego zleceń płatniczych w przewidzianych terminach. Umowa rachunku powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy rodzaj otwieranego rachunku walutę w jakiej rachunek jest prowadzony czas na jaki rachunek został otwarty wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany sposób dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku termin wypłaty lub kapitalizacji odsetek termin realizacji zleceń posiadacza rachunku tryb i warunki dokonywania zmian umowy sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy rachunku zasady rozwiązywania umowy 35. Rodzaje rachunków bankowych i ich cele Rodzaje rachunków bankowych: rachunek bieżący (służy do gromadzenia środków i przeprowadzenia rozliczeń pieniężnych. Podstawowy rachunek prowadzony dla podmiotów gospodarczych. Na rachunki bieżące wpływają należności przedsiębiorstw. Rachunek bieżący spełnia 3 funkcje: 1.lokacyjna (gromadzone środki pieniężne a vista) 2.rozliczeniową (przeprowadzenie bankowe rozliczenia pieniężnego) 3.kredytową (posiadacze mogą korzystać z kredytu bankowego na podstawie specjalnej umowy) rachunki pomocnicze (przeprowadzenie rozliczeń w innych oddziałach tego samego banku lub w innych bankach, cele rachunku pomocniczego: przyjmowanie wpływów i dokonywanie wypłat jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa) rachunki lokat terminowych (przechowywanie wolnych środków pieniężnych posiadaczy rachunku przez czas określony w umowie, prowadzenie lokat terminowych) rachunki oszczędnościowe (prowadzone dla osób fizycznych może być prowadzony dla jednej osoby lub kilku osób jak również dla osób pełnoletnich i nie pełnoletnich) 36. Istota operacji depozytowych i ich rodzaje Należą do grupy operacji pasywnych.Depozytem pieniężnym określa się środki pieniężne powierzone bankowi przez klienta na różnych warunkach. Działalność depozytowa banków polega na pozyskiwaniu zasobów o charakterze zwrotnym w formie zobowiązań od wszelkich ich klientów krajowych i zagranicznych.Przyjmowane są depozyty złotowe jak i walutach obcych. Depozyty dewizowe z reguły przyjmowane są w dolarach amerykańskich oraz w euro.Banki mogą przyjmować 2 rodzaje wkładów wkłady a vista (środki pieniężne zdeponowane w banku bez określenia terminu co oznacza że mogą być podjęte z rachunku bankowego bez utraty należnego oprocentowania czyli brak określonego terminu na jaki klient deponuje środki pieniężne) wkłady terminowe (przechowywanie w banku wolnych środków na określony czas, z tego rodzaju wkładów korzystają osoby prawne, podmioty gospodarcze i jednostki budżetowe które lokują je jako środki przeznaczone na konkretne wydatki znacznej wartości. Oprocentowanie zależy od czasu na jaki wkład został złożony oraz od jego wielkości jak również od umowy z bankiem. Wyższe oprocentowanie dla banku oznacza wyższy koszt pozyskania pieniądza) lokata dynamiczna (klient lokuje środki na z góry określony termin zwykle na 1rok, oprocentowanie tej lokaty jest zróżnicowane i niższe niż w lokatach terminowych) lokata rentierska (odsetki nie podlegają kapitalizacji ale są wypłacane klientom co pewien okres (co miesiąc lub kwartał), po wygaśnięciu lokaty klient otrzyma zwrot lokaty w wysokości takiej jaka była w momencie składania) 37. Tradycyjne instrumenty płatnicze i omówić jeden z nich Instrumenty płatnicze: weksel inkaso dokumentowe akredytywa (pisemne zobowiązanie banku importera do wypłacenia eksporterowi należności w zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar. To najpewniejszy instrument gwarantujący uzyskanie jak i otrzymanie płatności. Wadą jest duży koszt oraz pracochłonność wystawienia. Akredytywa jest więc samodzielnym zobowiązaniem banku ponieważ bank jest zobowiązany do zapłaty niezależnie od stanu środków na rachunku płatnika (importera). W ramach akredytywy banki oceniają autentyczność i zgodność dokumentów z terminami i warunkami otwartej akredytywy. Niektóre rodzaje akredytywów mogą służyć jako forma rozliczeń jak również jako instrument finansowania transakcji zagranicznych. Rodzaje akredytyw: nieodwołalne lub odwołalne, potwierdzone lub niepotwierdzone, odnawialne i przenośne; w zależności od sposobu wypłaty : płatne natychmiast po prezentacji dokumentów (akredytywa gotówkowa) oraz z odroczoną płatnością (przy transakcjach kredytowych) polecenie wypłaty czeki - euroczeki czeki podróżnicze bankierskie - z wystawienia prywatnego rozrachunkowe gotówkowe polecenie zapłaty polecenie przelewu 38. Elektroniczne instrumenty płatnicze i ich rodzajeKarty płatnicze są elektronicznym instrumentem płatniczym które pozwalają na korzystanie z rachunku bankowego na odległość. To instrument rozliczeń bezgotówkowych inicjującym transfer środków pomiędzy dwoma rachunkami bankowymi. Zostały wprowadzone w Stanach Zjednoczonych i szybko rozpowszechniły się również w krajach Europejskich. Elektroniczne instrumenty płatnicze oprócz karty płatnicznej i instrumentu pieniądza elektronicznego obejmują tradycyjne instrumenty o ile są wykonywane przy użyciu elektronicznych nośników informacji.Używane są na podstawie umów zawieranych pomiędzy wydawcą a posiadaczem karty. 39. Rodzaje kart płatniczych Rodzaje kart : kredytowe (umożliwiają ich posiadaczowi dokonywanie płatności bezpośrednio z kredytu bankowego udzielonego na podstawie umowy, która określa wysokość limitu kredytowego) debetowe (płatności dokonywane za ich pomocą musza mieć pokrycie w saldzie rachunku bankowego ich posiadacza, umożliwiają dokonywanie płatności tylko do wysokości stanu środków na rachunku, służą do wypłacania gotówki i przeprowadzania innych operacji w bankomatach) karty typu charge (karty odroczonym terminem płatności, posiadacz tej karty ma możliwość regulowania swoich płatności a obciążenie na jego rachunku następuje raz w miesiącu w określonym dniu) 40. Międzybankowe systemy płatniczeBanki realizując zlecenia płatnicze są ważnym pośrednikiem zarówno w rozliczeniach krajowych jak i międzynarodowych. Proces płatności czyli międzybankowego transferu funduszy z rachunku w jednym banku na rachunek w innym banku składa się z 3 elementów: zainicjowania płatności przez klienta banku transmisja i wymiany zleceń płatniczych między bankami płatnika i wierzyciela realizacji rozrachunku między zainteresowanymi bankami tj. przekazania funduszy z banku płatnika do banku wierzyciela na ogół poprzez ich rachunki w banku centralnymWystępują dwa rodzaje systemów międzybankowego transferu funduszy: system rozrachunku netto w oznaczonym czasie (wymiana zleceń płatniczych na bieżąco ale finalnego rozrachunku dokonuje często na koniec dnia na bazie kompensaty głównie wielostronnej) system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (dokonuje finalnego rozrachunku pojedynczych zleceń towarzystwa ubezpieczeniowe zabezpieczając wykorzystanie ich zobowiązań, gwarancje zapłaty przez armatora za korzystanie z usług i dostaw w portach morskich, gwarancje stanowiące wadium dla sądu) 47. Leasing i sposoby jego finansowania przez bankiLeasing to umowa na mocy której właściciel pewnego dobra zwany leasingodawcą zobowiązuje się do przekazania i wykorzystywania tego dobra w określonym czasie leasingobiorcy w zamian za wpłacane przez niego płatności zwane ratami leasingowymi. Przedmiotem leasingu mogą być: środki transportu, komputery, wyposażenie biurowe, maszyny i urządzenia jak również nieruchomości typu hale produkcyjne, biurowce czy magazyny. Bank może być właścicielem firmy leasingowej może również występować jako leasingodawca bądź też udzielać kredytu firmie leasingowego na sfinansowanie zakupu przedmiotu leasingu. Formy uczestnictwa banków w transakcjach leasingowych: prowadzenie działalności leasingowej bezpośrednio przez same banki bądź specjalnie do tego powołane jednostki zajmujące się tą działalnością udzielanie kredytów zarówno leasingodowcom na zakup przedmiotu leasingu jaki i leasingobiorcom na spłatę rat leasingowych nabywanie (skup) wierzytelności leasingowych od leasingodowców, a więc ich refinansowanie, zapewniając im środki na prowadzenie dalszej działalności 48. Factoring jego funkcje:Factoring to zakup przez bank (czyli faktora) należności które powstały z tytułu dostaw towarów, robót i usług. Banki świadczą te usługi umożliwiając przedsiębiorstwom sprzedającym towary z odroczonym terminem płatności uzyskanie niezbędnych im środków pieniężnych.Funkcje factoringu: 1.funkcja finansowania (bank zaliczkuje posiadana należność dostarczając przedsiębiorstwu płynnych środków, zmniejszonych o 10-20% przed terminem płatności przez dłużnika) 2.funkcja del credere (czyli przejęcia ryzyka inaczej gwarancyjna oznacza że factor przejmuje pełne ryzyko niewypłacalności nabywcy towarów) 3.funkcja usługowa (przejęcie przez faktora dodatkowych czynności, takich jak wystawianie faktur, inkaso należności czy też dostarczanie informacji marketingowych 49. Sekurytyzacja jako sposób finansowania przedsiębiorstw To rynkowa sprzedaż papierów wartościowych zabezpieczonych przyszłymi wpływami gotówkowymi z aktywów lub samymi aktywami pożyczkobiorcy. Proces sekurytyzacji w przedsiębiorstwie jest związany pozyskiwaniem środków finansowych. 50. Rodzaje kredytów udzielanych ludności 1.kredyt konsumpcyjny (zaciągany przez gospodarstwa domowe na pokrycie przejściowych trudności finansowych, sfinansowanie okazjonalnych wydatków, nabycie lub wymianę określonych urządzeń) 2.kredyt gotówkowy na rachunku kredytowym (udzielane do wysokości określanej jako wielokrotność w stosunku do miesięcznych stałych dochodów klienta) 3.kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym (zwany limitem kredytowym, wysokość tego kredytu ustalana jest w oparciu o średnie miesięczne wpływy na rachunek) 4.pożyczka lombardowa (udzielana pod zastaw papierów wartościowych, bonów oszczędnościowych, kosztowności w wysokości 60-90% wartości zastawu, okres spłaty jest krótki a spłata jest ustalona jednorazowo) 51. Emisja bankowych papierów dłużnych Banki występują w roli emitentów wystawiają papiery wartościowe, w zamian za które uzyskują od inwestorów środki finansowania. Banki emitują dwa rodzaje papierów wartościowych: które zawierają prawa własnościowe, a więc akcje, które reprezentują określoną część kapitału banku i mają charakter tytułu własności o charakterze dłużnym w celu rozszerzenia źródeł finansowania Banki mogą emitować bankowe papiery wartościowe w formie zdematerializowanej i wówczas wszystkie elementy zawarte w treści powinny być zamieszczone w świadectwie depozytowym albo innym dokumencie wydanym przez bank osobie uprawnionej.52. Bankowe inwestycje w papiery wartościowePolegają na zakupie papierów wartościowych które występują zarówno na rynku pieniężnym jak i kapitałowym. Zakupy te dotyczą głównie: skarbowych papierów dłużnych, czyli bonów skarbowych i obligacji skarbowych oraz papierów emitowanych przez przedsiębiorstwa. 53. Usługi związane z instrumentami pochodnymiNa rynku instrumentów pochodnych dokonywane są 3 transakcje: -zabezpieczenie przed niekorzystnymi zmianami cen instrumentów bazowych osiągniecie wysokich zysków, nawet przy nieznacznych wahaniach cen, -zaangażowanie olbrzymich kapitałów w te transakcje -zakup po niższej cenie na jednym rynku i sprzedaży po wyższe cennie na innym rynku instrumentów finansowych